f!
N°. 9737.
Eerste Blad.
De (jmBièteiSiinir 1899.
52"° jaargang.
Vrijdag 23 September 1898.
DE GELDDUIVEL
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
FIüUILLETOlSr.
BIMENLAm
UITGEVERII. J. C, ROELANTS.
BÜKKA.SJBOTEKSmAAJlf SO, Tcleplioon No. 123.
bereiken.
I
een
den
;en
de
ken
net
teel
ien
i'bvj
en
ten
de
ing
van
ing
mr.
Ion
ner
150
per
f1
3
en,
25
Ier
VI
ol,
jes
ar.
ng
c.,
les
ier
5,
v,
GDURUII'
AïOiwBKSirrsmJS vaar Schiedam, pet kwartaal f 0.90
omliggende plaateen, p. kwart. -1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke noramers- 0.02
AnvERTENTrEPTUjavan 15 gewone rogcla mot inbe
grip van cene Courantf 0.52
Icdero gewone regel moor- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
varxssxmr&x
KL
In een vorig artikel hebben wij die wijzigin
gen in ons belastingstelsel aangegeven, die liet
mogelijk zullen maken een tekort, hetwelk ver
moedelijk in de eerste jaren zal ontstaan, indien
de plaatselijke cliiocte belasting naar het inko
men niet liooger opgevoerd wordt, te dekken,
wanneer dit ten minste niet al te groote afme
tingen. aanneemt.
Een stelsel van heffingen en retribution, als
door ons bedoeld, drukkend op hen, die boven
hun medeburgers, door de gemeente bijgestaan
worden, hetzij in de uitoefening van hun bedrijf
of auderzins is, niet de billijkheid in overeenstem
ming en wordt dan ook door do Gemeentewet als
wettig erkend en aangewezen als het middel,
waaruit cle stedelijke wetgever bijzondere kosten
ten behoeve van speciale belangen, mag zoeken
te dekken.
Wij hebben tot ons genoegen vroeger den in
druk gekregen, dat ons Dagclijksch Bestuur niet
ongenegen is tot het in het leven roepen van zoo
danige bijzondere heffingen cm zijn dus niet bo-
vieesd of weldriFzulIen voorstellen, in den geest
als do door ons aangegevene, den gemeenteraad
Tot nog toe is onze nieuwe wethouder, meer
speciaal belast met het beheer der Financiën,
niet in do gelegenheid geweest om op verzoek
van één of meer raadsleden ecu schema te geven
van de wijze, waarop hij in do toekomst in dc
geldelijke behoeften der gemeente wenscht te
voorzien; bij clo mondelinge en schriftelijke be
handeling der bcgrooting, zoo in de afdoelingen
als m openbare raadsvergadering, zal deze be
windsman stellig gaarne de gelegenheid aangrij
pen om van zijne opinie te doen blijken. Dat bij
daarbij het plan voorop stelt om cle z-g.n. in
komstenbelasting geheel af te schaffen, is niet
aan te nemen. Wel heeft de tegenwoordige wet
houder van financiën den 2Ssten September van
liet vorige jaar voor'hot afschaffen cher belasting
gestemd, maar dit neemt niet weg, dat, toen de
bezwaren aan het in het leven roepen eener an
dersoortige belasting overwegend bleken, hij met
do groote meerderheid op zijn vroegere opinio
is teruggekomen en aldus do niet-absoluut-ver-
werpelijklieid eener inkomstenbelasting heeft
uitgesproken, ook voor Schiedam.
Wij behandelen, dit punt hier in den breedo,
omdat liet zeer gowenscht is, dat er stabiliteit zij
door
S. WOïlISHÖFFER.
a
,,'bEcne feest volgde op het anderedo eeni-
gc zoon word vertroeteldmen liet hem opleiden
voor de militaire loopbaan, en zoodra hij daar
voor oud genoeg was geworden, begon hij zelf
hot geld met volle handen weg to gooien. Reeds
wen was er van de twee millioen vermogen geen
half meer aanwezig, behalve den onbezwaarden
grond natuurlijk.
„Jurgou Moklt's laatste levensjaren werden
door zorgen en vreezen verduisterd. Kort voor
zijn dood sprak ik nog met hein, en zoo lang ik
f, zal zijn blik mij in do ziel dringen.
«Hans Adam," zcicle hij, „mijn laatste troost,
mijn eenigo hoop ben jij. Wanneer alles op hot
BPel staat, wanneer Moldt onder don hamer
ureigt to komen, dan help jo mijn zoon, niot
waar Maar laat hem. voor dien tijd niets or van
ooren, zegvertel hem geen letter van onze af
spraak; want hij is lichtzinnigio weet hot, lnj
gooit het geld weg."
I "lfn 'iek den bekommerden man mot
ïandslag beloofd juist zoo to handelen als hij
ensehte, Erik. Spoedig daarop ia hij gestorven
11 k°rt daarna ook do barones.
in de,heffingen, op cle schouders der gemeente-
nared gelegd, en niet telkens do gemeenteraad
eon fimuicieelo weerhaan-politiek volge.
De burgerij moot weten, waar zij aan too is,
en hoe aangenaam ook cene plotselinge vermin
dering van lasten als in dit jaar, don indivi-
ducolou burger is, uit ecu algemeen oogpunt
blijft zoodanige schommeling, clio tocli geen
stand kan houden, gevaarlijk.
Men zal dus wel doen, bij de behandeling vair
deze bcgrooting eens voor al den weg aan te ge
ven, waarlangs zich, althans in het eerste tiental
jaren, onzo belasting-politiek zich zal vooitbe-
wogen.
Dab liet in verband hiermede iets, waarop
wij in ons eerste artikel aandrongen onmis
baar is om op besliste wijze do gewone van dc
buitengewone inkomsten en uitgaven te schei
den, behoeft thans geen nader betoog. Geschiedt
dit niet, worden uit leoningsgelden steeds weer
ondo gaten gestopt, dan is een bankroet onver
mijdelijk, tenzij mon wil komen tot de heffing
van belastingen als in scmtmigo Friesche gemeen
ten wordt aangetroffen
Naast liet versterken der gewone middelen is
het uoortig bij do gewone uitgaven met zoo groot
mogelijke zuinigheid to werk te gaan, en dat in.
dezo lichting reeds nu zoo ver als hot kan wordt
gegaan, zouden wij niet met stelligheid durven
beweren.
Wanneer men eons naast elkaar legt de be
grootingen van gemeenten van gelijke gz-ootto
on die van de gemeente onzer inwoning, dan
springt onmiddellijk in het oog, hoo die posten,
welke als voor huishoudelijk beheer golden,
schier zonder uitzondering hier liooger zijn dan
elders.
Wij komen hierop nader terug, maar wijzen
hetgeen wij bedoelen met ecu onkel voorbeeld
uit dc laatste dagen hier thans nader aam
Vacant, is hier do betrekking van directeur
der gasfabriek cn der drinkwaterleiding. Eeno
oproeping vati sollicitanten heeft hiervoor in
deze dagen plaats tegen eene jaarwedde van
3000 a f 3500 benevens niet onaanzienlijke
emolumenten.
Schatten wij do waarde dier emolumenten op
f 500, rekenen wij voorts, dat de tc benoemen
titularis weldra het tegenwoordige maximum, zij
ner wedde zal erlangen immers gelijk do bur
gemeester mededeelde niet in verband i. .u
dienstjaren, maar wel bij voldoenden ijver on be
kwaamheid, die tocli wol aanwezig zullen zijn
clan zal deze ambtenaar een salaris genieten van
feitelijk f 4000.
„Nu ken je mijn geschiedenis, mijn jongen.
Jo vader wist alles; hij zelf hoeft een groot deel
van che som door zijn vlijt bijeengebracht, even
als jij. Het komt er nu op aan flink te blijven
en dien gansclien rijkdom op eens prijs to ge
ven."
Erik's blikken bleven op den grond gevest.
„Aan wijnhandelaars, aan wedrennen, aan aller
lei klaploopers," zeide hij op somberen toon.
„Dab is treurig, mijn jongen, zeer treurig;
maar wij moeten liet toch dragen. Moldt mag
niot ton onder gaan."
„Alsof u hom kon redden, grootvader!"
„Dat is onmogelijk; dab weet ik wel. Maar
verder dan tot het teruggeven van die twaalf
duizend thaler reikt mijn verantwoordelijkheid
niot. Wat later gebeurt kan mij wol is waar diep
verdriet aandoen, maar het betreft niet moer
mijn oigen deel aan do zaak."
Erik liet langzaam zijn hand over zijn voor
hoofd glijden, waarachter het klopte en hamer
de als wilde het kokende bloed zijn boeien ver
breken. „Grootvader," zeide hij, „liet geld komt
zonder eonige quacstie de Moklt's toewij moe
ten het prijs geven, daarover kan geen twijfel
bij mij opkomen. Maar waarom nu? Wat drio
geslachten door ijzeren vlijt hebben verworven,
dab stort u als hot ware nutteloos in do zee-"
„Omdat ik niot anders kan, mijn jongen. Wat
\vij zijn on hebben, dat hebben wij aan de
Moklt's te danken en wel niet alleen met betrek
king tot dio lceuing, neen van veel vroeger tij
den al aan. Drie eeuwen geleden kwam eens een
vreemde zieko soldaat half uitgehongerd op liet
kasteol en vroeg om hulp, een weggoloopen lijf-
Nu achten wij zoodanig salaris in abstrac-
t o volstrekt niet hoog of tc hoog, maar v e 1 hl
verband met dc omstandigheden. Immers zijn
wij hier niet in dezelfde conditie als (o Amster
dam, waar men een directeur van zoodanige on
dernemingen als het ware andoio gemeenten uit
do handen moet breken, omdat men bepaald
dien of dien wil hebben, wiens bekwaamheid
zal opwegen legen liet buitengewone salaris, om
dat hij in 't bijzonder bet wetenschappelijke deel
in zijn werkkring zal hebben op don voorgrond
te plaatsen.
W ij zullen uoodig hebben een bekwaam be
heerder, in staat om naast liet niet te omvang
rijke wetenschappelijke werk, als knap leider
der gewone werkzaamheden op te treden.
Wij zullen dus eeno keuze hebben tc doen uit
een aantal ingenieurs, technologen enz., moor of
minder niet den aanstaanden werkkring ver
trouwd.
Nu is de opleiding van zoodanige» titularis,
bijv. een technoloog, die voor deze betrekking bij
uitstek geschikt is, niet kostbaarder dan van zoo
menig wetenschappelijk man, dio minder ver
dient. De opleiding van een leeraar in de oude
talen is langduriger cn dus kostbaarder dan clie
van een technoloog en toch verdient een zooda
nig docent bier slechts 2000 bij zijn aanstel
ling (een gymnasii-rector, de „baton do maré-
chnl", slechts 3000), tenvijL do directeur dor
gasfabriek en waterleiding ongeveer ƒ4000 uit
de gemeentekas trekt.
Zoodanige vaste bezoldiging lijkt ons met het
oog op de algemoene omstandigheden en die van
Schiedam, in liet bijzonder, to hoog.
Wel zoude het ons toelachen om, naast ecu
niet to lioog vast salaris den directeur cenig
procent tc geven van dc cvcntueele winsten, of
desnoods van de baten.
Niot gaarne zouden wij in de uiterste conse
quentie do wet van vraag cn aanbod in al liarc
kracht doen vigeeren, echter meenen wij, dat
ook onafhankelijk daarvan bekwame en ener
gieke mannen io vinden zijn, dio tegen een ge
ringer salaris, gaarne de hier vacante plaats zou
den innemen.
Het kostuum der Koningin,
De correspondent van do „Zutfenselio Ct."
heeft van „uitermate bevoegde zijde" het volgen
de vernomen
„Aanvankelijk was door Hr. Ms. omgeving,
wat de toiletquaestio betreft, geadviseerd dat
H. M. bij deze zoo karakteristiek militaire plech
tigheid, een phantasie-uniformliostuuin zou dra-
eigene, dio geen tehuis had en die nu nederig
smeekte dat men hem ergens een plaatsje zou
toestaan in eon hooit'om daar lustig te kunnen
sterven. Deze man is op het kasteel verpleegd en
later met den heer naar den ooi-log getrokken.
Daar lieoft hij door zijn trouw en dapperheid
zijn moester het leven gered en tot loon werd
hem, toen do vrede gesloten was, het gebied van
Dornau voor altijd in eigendom geschonken, met
don vrijbrief.
„Dat was onze stamvader, Erik, do eerste
Wolfram in dezo streek mag jo zijn geschie
denis ooit vergeten
Om Erik's lippen spoelde een glimlach. „Groot
vader," zoido luj, uit u spreekt een geest van
lang vervlogen tijden, die aan het tegenwoordige
geslacht vreemd is goworlon. Maar in ieder
geval, u hooft gelijk, het offer moet gebracht
worden. Wil u mij zeggen wanneer naar uw
meening liet oogcnblik daarvoor gekomen is?"
„Zoodra meu op Molclt tot executie overgaat,
mijn jongen."
„En wanneer het bedrag der schuld die twaalf
duizend tiialor ver, zeer ver to boven gaat?"
De oude heer haalclo de schouders op. „God
verhoede het!" zuchtte hij.
En toe» Erik langzaam opstond, voegde hij
er bij„Wil je niet eerst de schuldbekentenis
eens zien, mijn jongen?"
„Als n het wenscht, grootvader zeker."
„Spreek toch niet op dien toon, Erik; hij ver
scheurt mij het hart- Geloof je mijn woorden
niot? Denk jo dat ik jo ecu fabeltje heb ver
teld?"
„Grootvader!
gön in bet karakter van de uniform van generaal
dor cavalerielange donkerblauwe japon, met
gouden tressen cn verdere distinctieven van den
geneva nisrang. De Koningin gaf echter do voor
keur aan het kostuum dat zij gisteren droeg:
witte amazonejapon met zwarten hoed. II. M.
oordeelde heb nl. beter, in liaar kostuum liet
militair element niet op den voorgrond to doen
treden."
Kcvue te Iïenknm.
Door den bevelhebber der troepen word giste
ren de volgende dagorder afgekondigd
Officieren, onderofficieren en .soldaten!
De veldoefeningun van 1S9S zijn geëindigd. Ik
betuig IJ mijne tevredenheid over Uw getoonden
goeden wil en Uw ijver gedurende dc dagen, die
achter ons liggen.
SoldatenHet is mij tevens oen groot voor
recht to voldoen aan de opdracht van den Mi
nister van Oorlog, clio een deel der oefeningen
bijwoonde, U mede te deolcn, dat Zijn Excellen
tie, ziende hoe gij met opgewektheid de U be
volen zware diensten onder een groote warmte
vcmchttct, getoond hebt nog altijd te zijn flinke
Hollandsche soldaten.
Officieren, onderofficieren en mimieren, Uwo
dezer dagen aan den dag gelegde houding geeft
mij dc overtuiging, dat gij do eer zult weten te
waardeeren, moi-gcn door Uwe Koningin te wor
den geïnspecteerd en voor Haar to mogen defi-
leoreii
Leve do Koningin'
Hoofdkwartier,
Arnhem, 20 Sept. 1898.
De Luitenant-Generaal
Adj'udant in Buitciigewonen Dienst van
II. M. de Koningin,
Chef van den Goneralen Staf,
Leider van de gebombin. oefeningen,
op 19 en 20 September 1898,
A. KOOL.
Herstellingsoord voor Onderwijzers.
In de laatste algemeene vergadering van den
Bond van Nederlamkého Ondenvijzeis, te Arn
hem gehouden, werd aan liet hoofdbestuur, ook
door liet daarop gevolgde i eferendnm, opge
dragen een om'uzoek in te stellen naar de
mogelijkheid, een lieistellingsooid op te richten
in eigen boheei, ten einde aan zieke onderwij-
zeis, en zoo mogelijk ook aan hun vrouwen en
kinderen, gelegenheid te vei schaffen voor her
stel van geschokte gezondheid of verloren
krachten.
Aan die opdracht hoeft het hoofdbestuur
ieed« gedeeltelijk voldaan, door een onderzoek
naar dc gevallen, waarin een dergelijke inrich
ting dienst zou hebben kunnen doen, door
samensprelving met doctoren over de meest
gewenschte inlichting van een herstellingsoord,
en de moest geschikte streken in ous land voor
de vestiging er van en door een onderzoek ter
plaatse, naar de mogelijkheid geschikt tenein
te ei langen en naar de waarschijnlijke kosten
van aankoop.
„Maar jo blijft zoo stom, zoo onnatuurlijk
kalm, mijn jongen. Heeft de slag je dan zoo ver
pletterend getroffen
„In ieder geval heel, heel zwaar, grootvader.
Gedane zaken nemen geen keermaar het zou
mij, geloof ik, gemakkelijker ziju gevallen do
dingen van jongs aan te kennen en te weten
welke last op mijn schouders rustte. Het is, zoo
als u zelf zegt, verpletterend, zich tot nu toe
voor ecu welgesteld, ja rijk man to hebben ge
houden on nu zoo plotseling liet tegendeel te ver
nomen."
De oude lieer schudde bedroefd heb grijze
hoofd heen eu weder. „Fm ik wilde je sparen,"
zeido hij met trillende stem. „Ik wilde jo jeugd
voor zorgen en voor allcilui open vragen bewa
ren. Nu ben je oen man op rijpen leeftijd, Erik;
do illusion des levens liggen, achter je; je moet
loeren je deel van hot verdriet des levens moe
dig te dragen. Waar ook do narde mensehon
draagt, is er geen die voortdurend in zonneglans
wandelt,"
In diepe ontroering boog de landeigenaar zich
over den ouden man heen en kuste diens bleek
gelaat. „Ik geloof van u alleen liet allerbeste,
grootvader," zoido hij op wecken, tecdeiou toon-
„Ik dank u voor uw zelfverloochenende liefde
duizend en nog eens duizend maalmaar u moot
mij tijd laten om het totaal otuei wacht o en ver
rassende eerst kalm in mij op to nomen on mij
er mee vertrouwd lo maken. De gevolgen der
zaak kunnen zeer kritiek zijndat zal u in ieder
geval zelf inzien,"
(IY'triH vervolgd,)