52 jaargang.
Donderdag 6 October 1898.
N". 9748.
DE GELDDUIVEL.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
<v;%
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
Abohsehbntspeijb voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
n omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco por post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers0.02
MfflTtiii! teiiiipVTiïili
GOURA
"ffelep hoorn No. H23.
ADVEKTE«TrePKusr van 1—5 gowoBO ragola mot inbe
grip van ceno Courantf (j.ga
Iedere gewone regel meerq xö
Bij abonnement wordt korting vorleand.
ASgcnseen ow«r*,icht.
Schiedam, 5 October '98.
De sociaal-dcmocratische partijdag to Stutt
gart lieeft do quaostie der deelneming aan do
verkiezingen voor den Pniisischen Landdag naar
eene commissie verwezen.
Verschillende sprekers protesteerden heftig te
gen de rodevoering van den Keizer te Oeynhau-
sen.
Auer bracht namens het partij-bestuur hot
verslag uit, waarin hij er o. a. op wees dat de
quaestie der, deelneming aan de verkiezingen
voor den Landdam zelfs het bestuur verdeelde,
omdat heiia"-1"""'',"'" i den partijdag te Ham
burg verre van duidelijk was. Maar of men voor
of tegen die deelneming was, had niets uit te
staan met de flinkheid van overtuiging als par
tijman.
Tegenover Machten" over het succes hij de
Rijlcsdagverkiezingen stolde Auer de behaalde
overwinningener was hard gewerkt, en al wor
den wij ouder en kalmer, zeide hij, de oude over
tuiging leeft nog in ons.
Voorts betoogde Auer dat de kas der partij
versterkt moest worden; daarom kon er geen
sprake zijn van de uitgaven der partij góedkoo-
per, tege i den zelfkostenden prijs of zelfs om
met beschikbaar te stellen. Men moest niet de
kip willen slachten die de gouden eieren legt.
Ten slotte verzocht hij om een rechtvaardige
beoordeeling der bestuursleden die, hoe flink zij
ook mogen zijn, toch altijd menschen blijven.
Uit het verslag van „Genosse" Gerisch bleek
dat de financieele toestand der partij niet kwaad
is. Maar dit mocht geen reden wezen, heet
te het, dat sommige districten geen contributies
inzonden.
Een scherp debat werd vervolgens gevoerd
over de waag of de partij zich op meer praeti-
sclie politiek moest toeleggen dan wel het eind
doel in 't oog houden. Stadhagen viel de eerste
opvatting lievig aan, gesteund door Bebel,
Schönlank en anderen. De eerste zeide dat het
hier een ernstig meeningsverschil gold, waarover
de partij uitspraak behoorde te doen.
De rijksdag! ^.iwzingen gaven Stadthagon al
lerminst reden tot gejubel. Men moest het aan
tal sociaaldemocratische stemmen vergelijken
met het aantal kiesgerechtigden; dat alleen
was het juiste criterium. En dan was er in 1S90
eene meerderheid v ,11 6.11, in 1893 eene van
2.90 en in I8"10 _og slechts eene van 1.59
Op de verkibzingsagitatie kwam het niet alleen
aan; die was slechts het slot van een altijd
voortdurende agitatie. De opvoeding tot de so
ciaal-democratie - .^it geheel anders geschieden.
Bebel steld' ..en motie voor waarin in heftige
taal de „verontf'.^rdiging van alle weldenken
de menschen" werd uitgesproken over de maat
regelen der Italiaansche on der Hongaarsche re
geering tegen de socialisten en andero oppositie
partijen.
„Deze (nl. die maatregelen)," zegt de motie
0. m., „gevoegd bij de vreeselijke ellende der
Italiaansche en der Hongaarsche bevolking, het
DOOR
S. WORISHOFFER.
,26)
De pastorie stond nog. In het open. dakven
ster aan de van den storm afgewende zijde,
stond de predikant en verhief zijn stem in den
nacht om hulp. „Hierheen! Helpt!"
„Wij komen!" klonk het terug. „Êoud moed!
Wij komen
De booten waren bijtijds hoog op de kust ge
haald tusschen overoude boomstammen en
toch lagen zij nu met de ldel in het prater. Men
kon voorzichtig van het eone punt naar het an
dere en zoo aan het dakvenster komen.
Touwen waren er genoog, stevige touwen die
den stonn weerstonden. De geharde mannen red
den vier menschen uit de gevangenschap op den
benauwden zolder-, maar nu was er te weinig
plaats in de boot, en Hans Adam sprong in een
ander, stevig schuitje.
„Ik kom wel alleen op het droge, mannen."
„Zal niet liever een van ons u helpen, mijn-
heer?"
„Neen, neen; de boot heeft t-ocli al vierflin-
ko roeiers noodig."
Hij beproefde nog de snikkende vrouw te
troosten; hij zeide haar dat Ruth bereid was
&ne mogelijke hulp te verleenen, en toen hielp
bij de schuit door de booxnen heen duwen.
proletariaat dwingende ver van hun land te
trekken waar gebrek en wreedo onderdrukking
heersclien, doende geboren w or d o 11
met messen gewapende wilde d i c-
ren sooals Luccheni, is een afschrikwek
kend voorbeeld voor alle beschaafdo naties" enz.
In don procureur-generaal bij het Hof van
Cassatio vinden de vrienden van Dreyfus vol
gens het „Journal des Debate" een machtigen
steun.
„Mijn requisitoir," aldus verklaarde de heer
Manau in eon interview met een medewerker
van het blad, „zal over weinige dageji in han
den van Loew (den president der strafkamer)
zijn. Noch de regeermg noch de Kamers, zelfs
Europa niet, zullen hat proces kunnen tegen
houden en de zaak-Droyfus aan de justitie ont
trekken."
En bij die woorden, terwijl hij over de justi
tie sprak op een wijze, die ons. van uit Erank-
rijk haast vreemd zou gaan klinken, schitter
den zijn oogen. En luj zeide nog„Van twintig
revisie-zaken zijn mijn conclusies zevenmaal door
het Hof verworpen; maar dezen keer zal ik ze
verdedigen. Want het woord is vrij en ik zal
er gebruik van maken."
Niet het eomge gunstige symptoom is de hou
ding van dezen grijzen magistraat.
De „Matin" toont aan dat de bekentenis van
kolonel Ilenry een „nieuw feit" oplevert in den
zin van art. 443 van het Wetboek van Straf
vordering.
Bij de beraadslaging over de wet was 11I. door
de Kamer een alinea toegevoegd aan het arti
kel, dat de herziening toeliet 111 hot geval van
veroordceling wegens valsche getuigenis van een
der ia het proces gehoorde getuigen. Die alinea
luidde
„In het laatste geval blijft het recht op her
ziening bestaan, ook wanneer de van valsche
getuigenis veidachte getuige niet moer vervolgd
of veroordeeld kan worden ten gevolge van over
lijden, verjaring," enz.
I11 den Senaat werd op die alinea een amen
dement voorgesteld door Godin, thans minister
van openbare werken. De senaatscommissie
schrapte de gelieele alinea, maar onder de na
mens haar door Bérenger afgelegde uitdrukke
lijke verklaring dat „dit alleen geschiedde om
dat met redon is opgemerkt dat een speciale
bepaling niet noodig is on dat de algemecne be
woordingen van paragraaf 4 van artikel 443
voldoende zijn".
En toen de aldus gewijzigde wet in de
Kamer terugkeerde en sommige leden wilden
dat de geschrapte alinea er weder in werd go-
bracht, bevestigde de rapporteur Pourquery de
Boissevin de verklaring van Bérenger en voegde
er onder de toejuichingen der Kamer aan toe,
dat „iedere tegenovergestelde interpretatie een
verzet tegen de wot zou zijn".
Hierop werd de wet aangenomen.
Dat het geval-Henry dus een nieuw feit op
levert is niet meer twijfelachtig.
Over kolonel Picquard's gezondheid is men
intusschen niet langer bevreesd. De „Droits de
Hot ging zonder gevaar. Het wafer was hier
juist diep genoeg om de kiel vrij te laten; maar
de kracht der golven was verzrwakt. Hans Adam
droogde zich het zweet van het voorhoofd.
Zijn oogen doorzochten de duisternis en ge
raakten er allengs aaii gewoon op den glinste-
rendou ondergrond van het water de dingen
om hem heen afzonderlijk te ondersclioiden.
Het scheen of de storm minder hevig woedde
de windvlagen volgden niet meer zoo onafge
broken elkaar op als te voren; tbans, nu alles
vernield en verwoest was, thans begonnen
de elementen te bedaren.
Hans Adam. zag over de daken heen. Yele
ontbraken geheel; andere waren half omgeval
len of hingen nog slechts aan enkele binten;
ongedeerd had er geen den aanval doorstaan.
Plotseling stolde don luisterendon man het
bloed in de aderen. De oude Katharina! Wat
zou er wel van haar zijn geworden?
Daar stak het ijzeren hek van het platte dak
rut de golven op; het geheels vierkante huis
stond onder water.
Hans Adam maakte het schuitje waarin hij
stond, los en liet liet wegdrijven op de golven.
Overal doken overblijfselen op, kier eon boom,
daar een half verzonken huis, wat verder weel
de steenen onderbouw der kerk; hij kon, wan
neer het noodig mocht zijn, altijd een vast punt
vinden, maar al ware dit niet het geval ge
weest, de arme oude vrouw mocht toch niet
zonder meer overgelaten blijven aan haar lot...
hij moest naar haar toe om te zien of haar nog
hulp kon worden geboden.
over de straafbetoogingen van Zondag
gehandhaafde ar-
l'Homme" deelt mode dat Octavo Mirbeau een
brief heeft gekregen van don kolonel, vol per
soonlijke bijzondorheden. Piequard verzekert
zich nooit zoo wel te hebben gevoeld. „Nooit
ben ik kalmer en zekerder van mijzelf geweest."
In de „Matin" wijdt de senator Ranc een ar
tikel vol lof aan Piequard, waarin hij herinnert
aan diens aansporing vóór zijn dnol met kolonel
Henry„Mocht ik niet teragkeeren, weet dan
dat ik niets dan de waarheid heb gesproken en
laat nooit de zaak van den ongelukkige van het
Duivelseiland varen."
Men beweert dat Zola sedert Zaterdag te Pa
rijs teiug is. Do Academie van Rio-de-Janeiro
bono°mde hem tot correspondeercnd hel.
Du Paty de Clam is daai ontogen niet meer
to Parijs; volgens sommigen is luj in Italië.
Komisch is hot statistisch resultaat in do
„Soled"
jl. De slotsom is aldus10
restaties en 19 ernstige kwetsuren; 450 11 500
verbrande hoedon (eon half rijtuig vol asch),
600 gebroken brillen, 200 gescheurde overjas
sen, 500 gebroken wandelstokken, verscheiden
honderden glazen en ander verbrijzeld vaat
werk voor de boulevard-café's. Daarbij zijn nog
te voegen do afgerukte dassen, de met hun knoo-
pen weggevlogen manchetten enz.
Generaal Merriit is van de Philippijnen to
Parijs aangekomen en terstond geïnterviewd
door een redacteur der „Ncw-York Herald".
De generaal verhaalde dat de Angelsaksische
inwoners eon Amerikaansoh protectoraat willen,
waarvan ook de Spaanscho bevolking niet aflcee-
rig schijnt De inlandsche bevolking wil alleen
een protectoraat in dien zin, dat de Amerika
nen hen beschermen en verdedigen, maar ove
rigens vrijlaten. Dat zou wol gemakkelijk voor
hen zijn, meende do generaal, die overigens de
bevolking der eilandengroep als zeer intelligent
en vatbaar voor goede indrukken prees. Zij
achten zichzelvou goede katholieken, houden
van de jezuïeten die overal scholen hebben, maai
baten de monnikenorden.
De generaal prees Dewcy en de houding dei-
troepen en noemde het klimaat aangenaam.
President Mc KiTdcy heeft intusschen Agon-
cillo, die door Aguinaldo naar Washington en
Parijs is gezonden, in gehoor ontvangen. De af
gezant wensclite dat door de vredescommissie te
Parijs gehoor zou worden verleend aan een Plii-
lippijnsche deputatie.
Waarschijnlijk zal de afgezant zijn voorstel
len mogen hrengcn.voor do Amerikaansche com
missie.
Aan Aguinaldo is door dc Philippijners een
civiele lijst toegelegd van 75,000 dollars. Ilij
weigerde die echter, zoolang voor de troepen
niet gezorgd is.
Hij huldigde in een rede de Monrobleor dei-
Amerikanen, maar voegde aan het „Amerika
voor de Amerikanen" toe„Eu de Philippijnen
voor de Philippijners",
De laatsten zijn ontstemd omdat de Ameri
kaansche bevelhebbers zich niet hebben laten
vertegenwoordigen op him onafhankelijkheids-
feest.
En zoo wierp hij dus een groote touwlus
voortdurend voor zich uit om het een of andere
vaste voorwerp heen, en dan trok hij het
schuitje daarheen. Op liet platte dak lag een
donker voorwerp ineengerold; een insnsckelijk
lichaam naar het scheen.
„Moeder Katharina!" riep de baron.
Geen antwoord. Niets bewoog zich.
En nu kon hij het ijzeren hek grijpen. Met
een krachtigen zwaai stond hij op het platte
dak. Daar lag de oude vrouw in eon hoek op
den grond, on haar beide handen hielden het
ijzeren lantaarnhuisje omvat, als wildon zij liet
uitgedoofde vlammetjo behoeden en bewaken,
ter wille van den zoon dio von-e was voor
hem die de kiel van zijn boot huiswaarts wend
de door den stonn en do wilde golven als
een toeken van het vaderland en van de nooit
versagende moederliefde.
Zij was dood, de oude vrouw; het water
spoelde over haar hoofd heen; het grijze haar
dreef los op dc golven, en het lichaam vertoon
de de verstijving des doods. Moeder Katharina
had haar leven gegeven 0111 haars zoons wille,
getrouw aau zijn laatst verzoek, dat hot licht
zou branden wanneer hij in dezen nacht huis
waarts zou komen.
Hans Adam tilde medelijdend het zware
lichaam uit het water en zette het zóó togen
den hoek van het ijzeren huisje aan dat liet
hoofd recht opgericht bleef. Nadat hij zich toen
had overtuigd dat er geen verdere lnüp meer
mogelijk was, wilde hij weer in het bootje sprin
gen, maar moest tot zijn niet geringen schrik
De ontruiming van Porto-Rico is bijna een
voldongen foit; op Cuba talmen do Spanjaar
den meer dan de Amerikanen lief is. De insttr-
genten-generaal Garcia voort namens dc Ame
rikanen onderhandelingen in het binnenland
over het noeilcggen dor wapens.
Gistermiddag is eerst de Spaansche, daarna
de Amerikaansche commissie door piesidcnt
Fauro op het Elysée ontvangen. Tusschen Mc
Kinloy en Fauro werden telegrammen gewis
seld.
fSciBcnïiSe üüriJctlcoïIngt'n,
Aan minister BArnrcither is, naar uit Wecnen
wordt gemeld, thans bij keizerlijk besluit ont
slag verleend
Dc Spaansche ministerraad hoeft de Konin
gin-Regentes bewogen gehoor te geven aan het
verzoek van Cluh en Peru om scheidsrechterlijk
uitspraak ie doen in het geschil tusschen heide
staten.
Kardinaal Luigi Macchi maalde gisteren met
zijn secretaris een rijtoer te Subinco in de pio-
vincie Rome, toen hot rijtuig omsloeg met het
noodlottig gevolg dat de 76-jarige kardinaal ern
stige inwendige kwetsuren kreeg 011 bijna ter
stond overleed. Dc secretaris kwam er goed af.
Yolgens een ander bericht is do prelaat alleen
ernstig gewond, en gaat hij zelfs vooruit.
De „Tunes" verneemt uit Kanea dat de in
ternationale troepen bevel hebben gein-ogen zich
gereed te houden voor hot geval dat aan Dje-
vad-pacha kennis wordt gegeven van het terug
roepen der Tin-ksche troepen van het eiland.
Verwacht wordt dus dat de Sultan zal toe
geven aan het ultimatum der mogendheden
De berichten uit en over China worden steeds
onrustwekkende!-. Wel noemt het Chmeesch ge
zantschap te Berlijn de geruchten omtrent den
dood van don Keizer ongegrond, maar uit Pe
king komt te gelijk het bericht dat de ziekte
des Keizers elk oogenblik een noodlottigen keer
kan nemen, en dat een poging tot ontvluchting
uit hot paleis nog bijtijds is verhinderd
Intusschen zijn 8 schuldigen aan de laatste
beleediging van vreemdelingen op de kaak ge
steld en heeft het Tsung-li-Yamen verontschul
digingen aangeboden.
De Engelschen, Amerikanen en Japanners,
die in China wonen, wenschen een gemeen
schappelijk optreden hunner regeering tegen do
beide overweldigers, de Keizerin-Weduwe enLi-
Hung-Tschang, wier gevangenneming zij
eischen.
De „Morning Post" zegt dat de verdeeling
van China aanstaande is en juicht het verschij
nen der Amerikanen op het strijdtooncol toe.
De „Daily Telegraph" verneemt uit Shanghai
dat in allerijl Duitsclie oorlogsbodems van
Kiautsehau naar Taku zijn vertrokken.
Markies Ito, de ex-premier van Japan, Ijeeft
Peking veilaten. Zijn zending schijnt misniki.
De „Posti Hirlap" verneemt uit Berlijn uit
„bevoegde bron" dat het Engelsch-Duitsehe ver
zien dat het kleine vaartuig door den wind was
losgerukt en nu, op verscheiden passen af-
stands, op de golven dreef, wel is waar naar
hot land toe, maar reeds te ver weg dau dat
hij het met zijn uitgestrekte hand nog kon
grijpen.
Wat nu
Urenlang, tot aan de knieën in het water
staande, bïoot gesteld te zijn aan den storm,
wachtend totdat men hem van het kasteel zou
zoeken, was verre van aangenaam. Hij logde
beide handen aan den mond en liet eon languit-
gehaalden schreeuw hooren.
„Hallo 1 Hallo 1 Ho 1"
Maar niets bewoog. Dc mannen waren reeds
te ver weg om hem nog te kunnen hooren.
„Hallo! Hallo! Ho!"
„Hier 1" klonk het door den storm hoen tot
hem over. „Hier!"
Dat was een vrouwestemHans Adam schud
de het hoofdeen onaangenaam gevoel bekroop
hem. Als het Rnth eens was!
„Wie is daar?" vroeg hij.
Nu klonk het antwoord naderbij, „Ik breng
u het schuitje, mijnheer de baron; hot gaat
lieel goed."
„U, juffrouw Mallen?"
Hij zag de slanke gestalte behendig ousschen
de boomstammen uoor manocuvrceren.
f Wonll vervolgd.)