fe Afj'ch'
52"° jaargang.
Woensdag 19 October 1898.
9759.
Tweede Blad.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
UITGEVER: H. J. C.1ÜDELANTS.
wmm
MMENLlm
Jlréed.
Uit de Staatscourant.
Kerk en S c li o o 1.
Lacier Onderwijs.
J
Aboskementsfmjs voor Schiedam, por kwartaal
f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
i r franco por post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers- 0.02
BUREAU: BOTEKSVK&iU'E 7», ïclcphoon No. 123.
Advertentieprijs: van 1—5 gewono regels met inbe-
giip van ocne Courant0.52
Iedere gewone regel meero.io
Bij abonnement wordt korting verleend.
I" 1. -1 ICS. <-im ri.ur .jmmmn m- j.y
De Sultan Yau Slak.
Volgons een schrijven, uit Konstantinopel in
do „N. R. Ct." is de Sultan van Siak aldaar
van Zaterdag vob Dinsdag geweest, doch iucog-
nito. Van 't paleis heeft niemand hem gespro
ken, Des Maandags heeft hij een bezoek ge-
bracht aan onzen, gezant.
Aan heb Haagsche „Dagblad" deelt men „van
bevoegde zijde" mede wat het doel van dat be-
zoek is geweest.
„Ieder jaar komen door geheel Indré en ook
jn het Rijk van Siak, vele Mekkagangers terug,
die met veel ophef verhalen doen over de macht
r van don G-rooteu Heer, die aan den Gouden
Hoorn woont. Volgens lien is hij de grootste
en machtigste potentaat der geheels wereld en
is er geen stad te vergelijken bij Konstantinopel
wat betreft grootte, rijkdom en schoonheid.
j „De Sultan van Siak vernam evenwel dikwijls
van andere zijde, dab er op al die scKoone ver
halen nog al iets valt af te dingen en wenschto
zich daarom met eigen oogen er van to overtiu-
gen, wat van al die verhalen waar is, ^ten einde
ze te kunnen tegenspreken.
4 - „Hoewel Z. H. getrouw zijn godsdienstplich-
U'.teu waarneemt, is hij er verre van af een dwe
lf per to zijn en zendelingen uit Mokka, die in
Siak komen om opruiende predikingen te liou-
den, worden niet door hem ^geduld.
„Er'behoeft dus geon vrees te bestaan, dat
!- het bezoek aan Konstantinopel schadelijke ge-
volgen zal hebben; integendeel zal Z. H., als
1,'Vhij vergelijkingen maakt tussclien hetgeen hij
gezien heeft in de door hem bezochte steden in
V Europa en Stamboul, wel tot de conclusie ko-
'(Jmen, dat er veel in de verhalen der Mekkagan-
vegers niet waar is.
j „Het werd Z. H. dan ook niet ontraden er
I heen te gaan omreden er vrees bestond, dat dit
1it, een slechten invloed op hem zou oefenen, doch
^-alleen met heb oog op zijn persoonlijke veilig-
k;heid, die gevaar kon loopen, omdat hij in zijn
jRijk geen dwepers en opruiers duldt."
De correspondent van de „N. R. Ct." seint:
Na het vertrek der expeditionaire troepen be
ls/zette het 14e bataljon Padang Tidji in de VII
IfMoekrms.
Mf-Bintara Gloempang Pajong herstelde den weg
ffyan Gapoej naar Keumala. Deze is bijna ge-
De troepen te Telok Semawé konden Boeloe
"et bereiken wegens het drassige terrein.
Den 15en is een zevendaagsche tocht naar
SjKerti ondernomen,
tp Het blad teekent hierbij aan:
Aangezien de expeditionaire troepen den
||25sten naar Java zullen temgkeeren moet in
«^bovenstaand telegram waarschijnlijk hun ver-
trek van Segli bedoeld zijn.
Of onder Bintara Gloempang Pajong het kort
|fgeleden gevangen genomen hoofd of wel zijn
fevervanger verstaan moet worden, is niet duide-
W-
Jf Het landschap Tjoenda Boelook ligt ten sui-
V'den en westen van Telok Semawé. Kerti, Kenoi
l|of Mocli-Eng beslaat liet oostelijkste gedeelte
t'vam Atjeh's noordkust en ligt tusschen Teiok
Semawé en Simpang Olim.
J§ Christ. Werkmansbond.
jit Te Utrecht werd gisteren de derde jaarverga-
dering gehouden van den „Cliristelijk-Nationa-
tplen Werkmansbond".
4fL Bit het jaarverslag bleek, dat de Bond thans
Ép3 afdeelingen met ruim 7000 leden telt.
'0 In behandeling kwamen de navolgende voor
dstellen van het hoofdbestuur
lp. lo. De werkmansbond spreke zich uit over
ft!irijn sociaal beginsel; 2o. de jaarvergadering
«b* spreke den wensch uit, dat de afdeelingen deel
-& zullen, nemen aan de samenstelling der Kamers
feVan Arbeid; 3o. de jaarvergadering spreke den
fpwensch uit, dat de afdeoling, ter plaats waar
«keen belangrijke werkstaking uitbreekt vooral zoo
Ker bondsleden in betrokken zijn, door middel
p|van het orgaan de zustorafdeelingen. zoo spoe-
||*dig mogelijk op de hoogte stolt van de oorzaken
|jj®n het verloop der staking.
Bij zijne toelichting deed dr. J. Th. Visser
tbvuitkomen, dat in art, 1 der statuten als doel
wan den bond o. a. ook wordt genoemd „de be-
l'hartiging van de stoffelijke belangen van den
pwerlcman", doch dat dit te weinig belijnd het
5|»ociaal beginsel aangeeft, daar behalve het cliris-
Itelijk en kerkelijk beginsel niets op sociaal ge
l-bied de bond van andere werkmansbonden on-
ftderscheidb. Spr, verlangt daarom dat het sociaal
beginsel zich zal kenmerken door eigen hulp en
het werken op de verzoening van de twee mach
ten waarop de maatschappij rust, dat zijn do
machten van patroon en werkman, waarbij po
litiek geheel en staatshulp zooveel mogelijk,
moet worden uitgesloten en de oprichting van
eigen kassen zooveel mogelijk bevorderd.
De vergadering sprak zich na eenigo discussie
met groote meerderheid uit voor liet beginsel,
als door dr. de Visser ontwikkeld.
Hot tweede voorstel van liet hoofdbestuur
wex-d bij acclamatie aangenomen, omdat daarop
een amendement was ingediend door dr. O,
Schrieke om daaraan toe te voegen „De afdee
lingen, verdeelen zich voor do verkiezingen in
de Kamers van Arbeid in secties, naar de vak
ken, waardoor de verkiezing dier kamers is in
gericht. De afdeelingen treden slechts advisee-
rend op", waarmede de vergadering zich ver-
eenigde.
Het derde voorstel van het hoofdbestuur werd
na eenig debat evenzeer met groote meerderheid
aangenomen.
Tob leden in het hoofdbestuur zijn gekozen
de lieeren P. J. Nahuysen te Utrecht, J. C.
Goedman, te 's-Gravenhage on A. Broen, te
Enschedé.
Aan de Koningin werd een huidetelegram
verzonden.
Na de pauze kwam aan do orde het rapport
der commissie in zake pensioenregeling, ingeleid
door ds. Berkelbach uit Gouda, die voor de op
richting van een pensioenfonds eon warm plei
dooi hield, er daarbij op wijzende, dat o. a. op
de aanstaande vergadering van het R. II. Werk
liedenverbond ook de pensioenregeling zal wor
den behandeld evenals in eene daarna te houden
vergadering van den R. K. Patroonsbond.
De discussiën liepen zoo uiteen, dat men niet
tot een resultaat kwam. Op voorstel -%n ds.
Schrieke wordt besloten de onderhandelingen be
halve mot do afd. Rotterdam, ook met de af
deelingen Utrecht, Schiedam, Scheipenzeel,
Middelburg en Wageningen te voeren.
Een voorstel van de afd. Dordrecht om de
volgende jaarvergadering aldaar te houden,
wordt aangenomen.
Omtrent het voorstel van diezelfde afdeelin-
tot het verkrijgen van een bondslied, wordt op
gemerkt, dat reeds verschillende bondsliederon
bestaan, en wordt besloten deze in heb jaar
boekje en in het orgaan op te nemen.
Het eerste voorstel van Scheveningen om
voort te gaan met het vermelden der namen van
de afdeehngen met hun ledental, minstens een
maal in de twee maanden in het orgaan, wordt
aangenomen.
Het tweede voorstel van Scheveningen wordt
evenals het eerste van Kampen van de agenda
afgevoerd.
Het tweede voorstel van Kampen om de af
deelingen, die daaraan behoeft© hebben, van
sprekers te doen voorzien door liet hoofdbestuur,
zal door dit bestuur worden overwogen, evenals
het voorstel van Enschedé, die een kleiner in
signe wenschb te zien ingevoerd.
Het voorstel van Rotterdam om het abonne
ment op „de Voorzorg" voor de nieuwe leden
van de afdeelingen verplichtend te stellen, wordt
niet aangenomen, waarmede de agenda is afge
handeld.
Des avonds was in de Domkerk eene open
bare samenkomst, waar als sprekers optraden, de
heeren dr. W. A. Bronsveld van Utrecht, ds. B.
ten Kate van Rotterdam en ds. O. Schrieke uit
Enschedé.
Pensioen TOor onderwijzeressen.
1015 onderwijzeressen uit groote en kleine
plaatsen dos lands hebben het adres ondertee
kend van de dames J. van der Scliuyfc, C. Besse-
laar en L. C. Hofman aan den minister van
buiten! zaken, waarin wordt opgekomen tegen
hot bekende adres, door twee Haagsche onder
wijzeressen, de dames Bondam en Van Dappe
ren bij den minister ingediend, houdende ver
zoek om aan de onderwijzeressen vroeger pen
sioen dan aan de onderwijzers te verschaffen.
De 1015 verklaren:
le. dat zij een afzonderlijke pensioenregeling
voor onderwijzers en onderwijzeressen in het na
deel van beide achten;
2e. dab zij Uwe Excellentie derhalve verzoe
ken bij eene eventueele herziening der wet van
9 Mei 1846 („Staatsblad" 24) betreffende dé
burgerlijke pensioenen en daarmee gepaard
gaande wijziging van enkele artikelen der wet
op het L. O.
aan. de onderwijzeressen dan alleen een vroe
ger pensioen toe te staan, als dit op gelijke voor
waarden ook worde verleend aan de onderwij-
zers.
In eene particuliere audiëntie bij den minis
ter hebben de drie dames, van wie het initiatief
uitging, haar adres nader toegelicht.
Intercommunaal TelophoouYorkeer.
Hot intercommunaal telephoonverkeer tus
schen AmsterdamRotterdam is in den laat-
ston tijd wederom zeer gebrekkig door herbaalde
storingen, die blijkbaar niet spoedig opgespooid
kunnen worden.
Uitbreiding van draden blijft zeer gewonschf
wil hot telephoonverkeer tnssehen beide koop
steden aan billijke eischen voldoen.
Een vrij groot aantal personen, allen aange
slotenen aan het Rijks-luterconummaal Tele-
phooimet te 's-Gravenhagc, hebben zich met een
adres gericht lot den minister van Waterstaat,
Handel en Nijverheid, waarin zij wijzen op de
slechte bediening van de Rijkstdephoon, zoorlat
meermalen één tob twee uren op aansluiting
moet worden gewacht, terwijl na verkregen aan
sluiting het gesprek of wordt onderbroken of
soms niet verstaanbaar is. Adressanten wijzen
er voorts op, dat de personen met do bediening
van de Rijkstelephoon belast, de aangesloten
firma's schijnbaar willen dwingen, of dringend,
of na twaalf uur aansluiting te vragen, waar
door dan, zoo heb geluld, steeds 25 et. per ge
sprek extra moet worden betaald, hetgeen onmo
gelijk de wil de regeering kan zijn. Zij verzoe
ken ten slotte den minister zijn invloed te wil
len aanwenden, om in dien gebrekkigen roe-
stand verandering te brengen. („Te!")
De Minister van
dat op 15 dezer
kas was
en dat op denzelfden dag
door de Nederlandsclie Bank,
ingevolge ai t. l'lïw van haar
octrooi, aan 's lands kas een
voorschot was verstrekt ten
bedraee van
Finnntièn maakt bekend,
bij de betaalmeesters in
f 1,701,951.98'/:
4,043,9-28.14 k
In de jongste algemeen© vergadering dor Ne-
derlaudselie Maatschappij ter bevordering van
Nijverheid, gehouden te Almelo is eene commis
sie benoemd, bestaande uit d& lieeren dr. J. II.
H. Hulsmaim, diiecteur der Handelsschool te
Amsterdam, G. Salomonson Hz te Almelo, II.
A. van Beuningcn te Utrecht-, dl-, D. de Loos,
directeur der H. B. S. te Leiden en Axinand
Sassen, directeur der Rijkspostspaarbank te
Amsterdam, om met de vertegenwoordigers van
eenige handelsvereenigingen een overleg te hou
den over de verbetering van het handelsond«r-
wijs.
Deze commissie hield Zaterdag 15 Oen. oudci
voorzitterschap van den hoer van Beumng*si
hare eerste vergadering op het Paviljoen te
Haarlem, waarin heb voorloopig programma ha
rer werkzaamheden is vastgesteld.
De generaal-majoor C. L. W. Moorrees, com
mandant der vesting-artillerie, is niet 1 Novem
ber benoemd tot inspecteur van het wapen dei-
artillerie.
Naar men verneemt, zou do kolonel P. W,
Pfeiffex-, directeur der art.-inrichtmgen te Delft,
bevorderd worden tot generaal-majoor.
Bij Kon besluit zijn benoemd tot burgemeester
van Gestel c. a., E. H. van Gennip; tot idem van
Gieten, A. W. Bouwmeester, secretaris dier gemeente
tot idem van Hardiuxveld, J. Schoeliuizen, tot idem
van Coovorden, J, W. van der Lely, secretaris (lier
gemeente; tot idem van Baarlo-Naasan, Ch. Ver-
heijentot idem van Bergen op Zoom, F. M. A.
Mathon, en tot idem van Groot-Aimncrs, C. van der
Stok, secretaris dier genieonte.
Bij kon. besluit zijn voor den tijd van drie jaren
benoemd tot plaatsvervangers van den districtsveoarts
wieii Arnhem als standplaats is aangewezen, do vee
artsen G. Bulk te Ommen (Stad) en J. H. Cramor te
Almelo (Stad).
Bij Kon. besluit is benoemd tot leeraar aan do
Rijkslanöbonwwinterschool te Dordrecht, II. do Jong
te Barcndrecht.
Bij Kon. besluit is aan A, W. van der Deure, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend als burge
meester van Nibbixwoud.
Ned. Herv, Keek.
Beroep on: to Poize, C. Bruins, te Nuis en Nie-
bort. Te Niouwcrkerk a d IJsel, A. de Visser, te
Herwijnen.
Aangenomen: Naar Hoenderloo, door J. Cra
mer, cand. te Utrecht. Naar Harderwijk, doorP.
G. Moeton PJz., te Heomse.
Bedankt: Voor Buurmalsen, door J,_ Cramer,
cand. te Utrecht. Voor Wilp, door J. E. Vries, eand.
Evakg, Lutii. Kerk.
Beroepen: te Utrecht, E. P. Herbschleb, te
Veendam.
Geref. Kerken.
Bedankt: Voor Nieuw-Loosdreebt, door W.
Mulder, te Giesen-Qudkerk.
Naar wij vernemen hebben B. on W. van Gronin
gen oen besluit genomen, dat zeker do aandacht zal
trekken. Aan de school 111 de Agricolastraat was een
betrekking vacant van eersten onderwijzer, plaats
vervangend hoofd. Tot do sollicitanten uaar dozo
betiekking bebooule ecu onderwijzeres aan dio school,
die do vereisehto bevoegdheid bezat,
Mej, J. Velthuis is door B en W. tot plaatsver
vangend hoofd benoemd.
liet is, moenon wjj, de eerste bcnocmiug van oen
onderwijzeres tot dio functie. („Pr, Gr. Ct.")
Ged. Staten van Gelderland bobben dezer dagen
liet besluit gehandhaafd van den Gemeenteraad van
Duiven, waarbij met ingang van 1 Juli eervol ontslag
weid verleend aan den heer Van Rijn, hoofd der
openbare school te Loo en waartegen deze een be
zwaarschrift indiende. Do betrokkene zal nog tweo
kwartalen salaris krijgen.
A, N. m B.
Uitslag dor verkiezingen van den Algcmecnen
Nederlandscben IViebijdersbond.
Afgevaardigden voor het Algemeen Bestuur.
Aildeeling I, Noord-Holland, 8 nfgevaardigden.
Aantal uitgebrachte stemmen 413, waarvan 403
van u aarde.
niervan verkregenJan B. H. Bruinier, Bussum,
263 stemmen; G. Grocneveld, Amsterdam, 264 bt.
M. Loosjes, Haarlem, 257 st.mr. H. P. Loggere,
Amsterdam, 241 st.Joan Rahusen, id., 238 bt.B.
Spanjaard, id., 230 st.Jk. H. Trip Jr., id., 188 St.,
E. I ,o(l. Heil, Haarlem, 140 st., zoodat dezen gekozen zijn.
Afd. XI. Groningen, 3 afgevaardigden. Uitgebrachte
stemmen 197, waarvan 194 geldige, P. J. Nnnninga,
Groningen, 109J. Hmgst Azn,, id, 96P. A. Zeven,
id., 83, zoodat dozen gekozen zijn.
Afd. VIII. Uvcrijbcl, 3 afgevaardigden. Uitgebracht
131 waarvan geldig 133 stemmen: Dr. G, Pasteur,
Almelo, 127J, A. Coldoweij, Deventer, 79cnD,K.
Ledoboer, Borne, 71.
Afd. II. Utrecht, 4 afgevaardigden. Gitgebracht
163 waarvan 161 geldige stommen: IV. B. L. II.
Andrau, Utrecht, 133; G. J. Slothouwer, Amersfoort,
131 P. J. Roskam, Utrecht, 89 on J. P. Prenay
Burgers, id. 87.
Afd. IX. Drente, 2 afgevaardigden. Uitgebracht
38, waarvan 22 geldige stemmen. M. H. Giatama,
Assen, 16, P. H. Ileorma van Voss, Assen 15 stemmen.
Afd. IV. Zcclaud, 8 afgovanrdigdeu. Uitgebracht
79, geldig 79 stemmen. M. J. Dooronbos, Middelburg
76, Julius Pilaar, Goes, 77, D. J. van der Ilorst
Serlée, Middelburg, 68 stommen.
Afd. VII. Gelderland, 5 afgevaardigden. Uitge
bracht 2b0 stemmen, waarvan 255 geldige. B. W.
Kraake, Arnhem, 224 stemmenW. J. Imgard, Tcr-
woldc, 225; J. J. van Breda Beausar, Zalt-Boinniol,
218; J. L. P. P. van Oppenraay, Nijmegen, 200;
Th. J. van Oostveen, Arnhem, 116.
Afd. VI. Limburg, 3 nfgevaardigden, 270 uitge
brachte stommen, allen geldig. IV. Tbijsson, Gennep,
162Th. Jansen, Maastricht, 158H. D. van der
Maas, Roermond, 141 ou Jan Arnoldts, Sittard, 122.
Afd. V. Noord-Brabant, 4 afgevaardigden. Uitge
bracht 2.'4, waarvan 222 geldige stemmenL. N,
M. Rouppe van der Voort, 's-IIertogenbosch 153,
P. H. Smout, Breda 111, D. A. Kakebeen, Waalwijk
109, on II. van der Elzen, Osek 95 stemmen.
Afd. X. Friesland, 3 afgevaardigden. Uitgebracht
102 geldige stemmen. B. L C. de liaan, Leeuwar
den 71, I). ter naar, Warga, 72, P. J. H. de Jager.
Leeuwarden, 96 stommen.
Afd. III. Zuid-Holland, Johau Hoek, Rotterdam
J. H. Slicher, Zoeterwoudemr. A. E. Hnantjes,
Den Haag; C. Gebei, id.; A. Goedkoop, Leiden;
J. H. van Koolbergen, id.; E. A.KrnijffLz.,Sassen-
hciinJoh. J. Meijer, Rotterdam; J. A. P. Otton,
id.; A. N. van Hoek, Dolft; Jac. Hoogoveen, Den
Haagmevr. M. 13 ingmanDobberhe, Overschie
dr. W. van Eveidingen, Rotterdamgraaf van
Limburg Stirura, Wassenaar; Joh. Wilkens Jr.,
Rotterdam, en G. Gorlings, Leiden.
Verkiezing van 16 stemgerechtigden voor do
Algcmeene Vergadering.
Afdeoling I, Noord-Holland, Jijst volgens het
stembiljet: Ant. J. Abspoel, Amsterdam, 131 stem
men P. do Booy, idem, 238L. II. Daniels, idem,
198Jan Feith, idem, 253A. Geldermans, idem,
223J. II. Gouda, idem, 221G. Ilarcmakcr, Koog
a/d Zaan, 238; W. L. Hengeveld, Haailcm, 201;
A. B. van Holkema, Amsterdam, 242Joh. Holst,
idem, 225; A. Kluijver, Hilveisum, 230; D. J. A. A.
Rijnbendo, Arasterdam, 197G. Suuif, Wcstzann
170P. L. Tkiercns, Haarlem, 2-17E. van Zijp,
idem, 210M. N. Peerehooui. idem, 233 stemmen.
8 stemgevaardigdon. Afd. II, Utrecht. Uitgebracht
153 geldige stemmen. H. A. Beets, Utrecht, 116
G. J. Slothouwer, Amersfoort, 109; Joh. Spaans,
Oude Rijn, 108C. E. Mulder, Utrecht 106mr.
N, Nauta, Utrecht, 105J. B. van Geyea, Maarsse-
vecc, 95; A. II. van Wijngaarden, Utrecht, 84;jhr.
H. W. de Pesters, Utrecht, 80.
6 stemgerechtigden. Afd. IV, Zeeland. Uitgebracht
80 geldige stemincn. J. A. P, Geill, lorsekc, 78;
J. Hackenborg, Middelburg, 78; M. A. van der Leve,
Middelburg, 78; E. M. Alberts, Middelburg, 75;
J. M. Slegt, Goes, 75; C. 0. Uuger, Middelburg, 74.
8 Stemgerechtigden. Afd. V. Noord-Brabant. Uitge
bracht 218 geldige stemmenB. Werkonhroek, 's-Her-
togoahosoh 149, H, van do Ven, idem 146, J. M.