IN°. 9772.
52"'° jaargang.
Donderdag 3 November 1898.
DE GELDDUIVEL.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
uitgeverThTjTc. roelants.
Kennis ge Yin g.
fel-.
A»0HïraHm3PRJJi voar Sohiedam, p« kwartaal f 0.90
s omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. 1.30
Afzonderlijke commera0.02
BUREAU: BOTER STRAAT 70, Teleplioon So. 1S3.
AdVBBTENTEBPErjsvan 1—5 gewone rogols met inbe
grip yan eene Conrant.f o.52
Iedere gewone regel meer0.10
Bij abonnement wordt korting yerleend.
Scliletoefenlngen.
1)F, BURGEMEESTER VAN SCHIEDAM
vestigt, op verzoek van den Heer Commissaris der
Koningin in do provincie Znid-Holland, do aandacht
van belanghebbenden op het navolgend bericht aan
zeevarenden
Schietproef van het fort „Erfprins Den Helder,"
8e District. Volgens medcdeeling van don Minister
van Oorlog, zal op den lOden November en zoo noodig
volgende dagen, uiterlijk 19 November 1898, een
schietproef worden gehouden met zwaar geschut, van
het fort „Erfprins don Helder, 3e District, in de rich
ting van de „Onrust."
Op dc dagen dat gevuurd wordt, zal yan genoemd
fort een roodo ylag waaien, yan minstens één uur
vóór don aanvang van het vuur, alsmede gekleurde
vlaggen, aangevende de richting waarin gevuurd zal
worden.
Bovendien zullen op dio dagen groote waarschu
wingsborden worden geplaatst aan den ingang der
haven en op do batterij Vischmarkt, vermeldende de
plaats waarvan en in welko richting, gevuurd zal
worden; terwijl nabij do haven cn nabij het Torpedo
magazijn borden zullen worden geplaatst, waarop is
aangegeven do beteekenis dor gekleurde vlaggen, als
volgt
Een rood en witte vlag betcekend N., zwarte vlag
0., wit cn roodo vlag Z., witte vlag W,, wit en
zwarte vlag NO., rood en zwarte vlag ZO., zwart
en witte vlag ZW., zwart en roodo vlag NW.
(Zie „Ned. krt." no. 201.)
Schiedam, 2 November 1898.
De Burgemeester voornoemd,
VERSTEEG.
Algemeen overtlcht.
SCHIEDAM, 2 November '98.
Do berichten omtrent keizer Wilhelm's voor
af reeds zoo druk besproken reis naar bet Oos
ten komen zóó laat en onregelmatig in dab men
slechts bij stukjes en brokjes een blik krijgt op
de bijzonderheden.
Zaterdag deed de Keizer zijn luisterrijken in
tocht in Jeruzalem. Voorafgegaan door herau
ten reed de Keizer iu vollen uniform, de borst
bedekt met ridderorden, en met oen wit zijdon,
als een pelgrimsmantel gesneden stofmantel om
geslagen, de stad binnen.
In de laatste dagen nil heeft de Keizer bezoe
ken gebracht aan de gewijde plaatsen, aan den
Olijfberg en den hof van Gethsemanó en aan
Bethlehem. Ook verschillende kerken, o. m. dio
van het Heilige Hart, zijn door het keizerlijk
paar bezocht. Te Bethlehem woonde de Keizer
den dienst bij in de Evangelische kerk, te Je
ruzalem in heb Lntherscho kerkje.
In woord en in schrift getuigt do Keizer van
de gevoelens die hem in bet Heilige Land be
zielen. Zoo heeft Z. H. bij het feest der inwij-
DOOR
S. WÖRISHÖFFER.
49)
„Goed. Zeg mij als 't u belieft of u heb is ge
weest die in opdracht van wijlen mijnheer Ass-
inami over mijn vermogenstoestand informatie
heeft ingewonnen. Ik zou dab graag weten."
Do notaris haaldo do schouders op. „Het is
een ambtszaalc," antwoordde hij. „Er steekt
voor mij niet heb minste persoonlijks in, daar-
om zeg ik u onomwonden dat ik aan dio op
dracht gevolg gaf."
„Ik dank u. En wie gaf u inlichtingen
„Ook dat mag u weten, want heb >was uw
voornaamste sehuldeischer, mijnheer do baron.
Het was de handelsraad Lissauer."
„O die schurkI"
Do notaris groette, trok zijn handschoenen
aan en ging met kalmen stap heen. „Zaken,
mijnheer do baron. Tegenwoordig is alles za
ken."
Hans Adam snakt© naar adem.
nob kwam hem zoo onmogelijk, zoo ondenk
baar voor, van do plaats van een hem overko
men groot ongeluk te scheiden en als het ware
alles vrijwillig op te geveu.
Erik kwam bij hem on trok den half be
dwelmdeti man met zich mede. „Laat ons gaan,
Hans, wij hebben hier niots meer te doen."
„O hot is schandelijk 1 Schandelijk!"
ding der Verlosserslcork een toespraak gehou
den waarin hij zeide dab Jeruzalem do gemeen
schappelijke taak aangeeft die alle Christenen,
zonder onderscheiding van belijdenis en afstam
ming, vereenigt in het apostolisch geloof. Van
Jeruzalem gaat uit liet licht, in welks schijnsel
bet Duitscho volle groot en machtig is gewor
den. De Gennaansclie volken zijn geworden wat
zij zijn, onder het kruis, het symbool van zelf
opofferende naastenliefde, als banier. Evenals
voor bijna twee duizend jaar was geschied,
moet ook nu van Jeruzalem do roepstem, dio
aller vurig verlangen in zich bevat, over de
aarde uitgaan: Vrede op aarde!
De Keizer vernieuwde do gelofto zijner vade
ren „Aangaande mij en mijn huis, wij zullen
den Heer dienen!" En do Keizer spoorde alle
aanwezigen daartoe aan, om vervolgens do bede
uit. to spreken dat het Gode mocht behagen ver
trouwen op Hem, naastenliefde, gelatenheid in
het lijden en taaien ijver te bewaren als het
edelste sieraad van het Duitscho volk, en den
geest des vredes meer en meer de Evangelischo
Kerk te doen doordringen en heiligen.
Aan den groothertog van Baden seinde de
Keizer
„Zooeven ben ik teruggekeerd van een bezoek
aan de Kerk van het Heilige Hart. Het donk
beeld te toeven aan de plaats waar het groot
ste wonder is geschied, de verlossing der mon-
schen door den dood onzes Heilands, is diep
treffend en verheffend. Vele landgenooten zijn
Ider iu een ernstige, verhaven stemming. Het
weder is prachtig. De Sultan heeft mij het ge
noegen gedaan mij een stuk gronds te schon
ken waarop ik onzen Duitsclien Katholieken heb
vergund, zonder vergoeding voor liet gebruik;
een kerk te bouwen. Mijn katholieke onderda
nen mogen daaruit zien hoe mij de bescherming
hunner godsdienstige belangen ter harte gaat."
En aan den Paus gaf de Keizer eveneens te-
grafisch kennis van den afstand der „Dormi-
tion de la Sainto-Vierge", het reeds zoo lang
door de katholieken begeerde stuk grond waar
de Moeder Gods vóór haar hemelvaart zou in
geslapen zijn, aan de „Vereeniging van het Hei
lige Land" om daar een kerk te bouwen.
De Keizer voegde aan dio kennisgeving de
verzekering toe dat de hem door de Voorzienig
heid toevertrouwde belangen der Katholieken
hem zeer dierbaar zijn.
In zijn antwoord zeide de Paus diep getrof
fen te zijn door deze vriendelijke mededeeling,
waarover do Heilige Vader zich zeer voldaan
noemde. De Paus verklaarde overtuigd te zijn
van cle dankbaarheid van alle Katholieken,
waarbij het Hoofd der Kerk ook do zijne
voegde.
Van die dankbaarheid getuigen de Duitscho
katholieke bladen, en ook het antwoord van den
kardinaal-primaat van Breslau wien de Keizer
mede telegrafisch, inlichtte over zijn schenking.
Dr. Kopp zegt nl. in zijn antwoord dab de Kei
zer daardoor een nieuwen schakel smeedt aan
de keten van voortdurende bewijzen zijner
r&olitvaardige gevoelens en landsvaderlijko zorg
voor zijn katholieke onderdanen cn tegelijk een
duurzaam erfdeel heeft gesticht dat de geheele.
De baron kromp ineen toon hem buiten de
koude wind in liet gezicht woei.
„Eén ding doet mij toch genoegen, Erik,"
zeide hij, „dab jij het niet bent geweest die mij
verraden heeft!"
„Dio je verraden heeft, Hans?"
„Ja, toen Assmann informaties liet inwin
nen. Ik ben gebrandmerkt als een verkwister
en goloofde tot nu too dab jij het geweest waart
die mij zoo genoemd had."
Wolfram schudde het hoofd.
„Ik zou geweigerd hebben informaties to go-
ven," gaf hij ten antwoord. „Maar wie
„Lissauer natuurlijk. Maar ik zal alle krach
ten inspannen om de plannen van dien eliencli-
gen valschaard te verijdelen."
Een tijdlang zwegen beidentoon zeide Erik:
„Mag ik vandaag een openhartig woord met
je spreken, Hans?"
„Graag, heel graag, Erik. Do kelk is boorde
vol heb komt er niet meer op aan hoeveel er
nog bij wordt gedaan."
„Ik wil er zeker niets bij doen, Hansmaar
ik zou zou op dit oogeablik als vriend tot jo
willen spvekeu. Je hebt het mij immers toege
staan, niet waar?"
„Zeker."
„Dan raad ik jo: vraag nu je faillissement
aan, Hans. Je schuldeischers worden dan be
vredigd door de opbrengst van het landgoed en
jo bont een onafhankelijk man geworden en
kunt je een nieuwe positie scheppen, terwijl
„Maar, Erik!"
„Laat mij uitspreken, Hans. Terwijl juffrouw
Katholieke Christenheid aangenaam aandoet,
maar dat vooral door de Doitsehe katholieken
in dankbaro herinnering aan 's Keizers edelmoe
digheid zal worden bewaard.
Do offieieuse „Nordd. Allg. Ztg." merkt op
dat 's Keizers schenking het bewijs levert dat
de Keizer naast de deelneming van hot protos-
tantscho geloof bij de inwijding der kerk toch
volle gelijkheid laat gelden te Jeruzalem on op
zijn ïeis door het Oosten optreedt als Keizer
van allo Duitschers.
Maandag is do Keizer op den berg Sion het
hijschen der Duitsche naast de Turksche vlag
boven het van den Sultan gekregen grondstuk
gaan bijwonen.
Te Bethlehem sprak de Keizer over liet rui
me arbeidsveld dab voor de Evangelischo Kerk
open ligt in het Oosten, „waar met woorden
niets tot stand wordt gebracht". Daarbij spoor
de Z. M. de leden der kerk aan tot een stichte-
lijken levenswandel.
Ter herinnering aan zijn reis is door den Kei
zer een nieuwe ridderorde ingesteld, waarmede
reeds do leden van Zijner Majestcifcs gevolg be
giftigd zijn.
Een blijkbaar officieus© mededeeling aan do
„Kóln. Ztg." uit Berlijn zegt hot volgende:
„Uit stellige bron verluidt dat heb keizerlijk
paar met liet oog op do buitengewone tropische
hitte die op dit oogenblik in Palestina beerscüit,
van het op twee dagen berekende uitstapje naar
Jerioho en de Doodo Zee zal afzien en dienten
gevolge Jeruzalem reeds twee dagen vroeger dan
in het tot uu gevolgde reisprogram was bepaald,
dus in plaats van den oden, reeds den 3den No
vember verlaten."
Dat keizer Wilhelm zijn reis zal bekorten we
gens „Europeesche verwikkelingen" heeft inmid
dels te Londen groot opzien gebaard. Men
heeft natuurlijk niet nagelaten dit bericht in
verband te brengen met de nog steeds zweven
de F ash od a-q u aestie, die daardoor iets onzekers
en dreigends heeft gekregen in veler oog.
'Router's bureau verklaart zich gemachtigd de
mededeelingen over stappen, die Rusland in de
Egyptische quaestie zou hebben gedaan, onge
grond te noemen.
Men gelooft ook niet erg aan het dreige
ment van Frankrijk dab Duitscliland zich met
Rusland zou scharen aan de zijde van Frank
rijk in zake het Egyptische vraagstuk. De „Dai
ly Telegraph" zegt naar aanleiding daarvan:
„Moeten wij do verklaring voor de bekorting
van 's Keizers reis zoeken in het gerucht dab
uit Lissabon aan de „Liberté" wordt gemeld,
nl. in de mededeeling van Frankrijk aan de
Portugeesehe regeermg dat het den afstand der
Delagoa-baai of van eenig ander gebied dat te
genover Madagascar ligt, zal beschouwen als een
onvriendschappelijke daad
Maar daarover bestaat een overeenkomst tus-
schen Duitscliland en Engeland, en men ge
looft dat zeker geen partij iu Frankrijk tege
lijk de ergernis van koningin Victoria en van
keizer Wilhelm zou durven uitlokken.
Overigens verzekeren alle Engelsclie bladen
Assmann je intussehen zonder eenigen twijfel
de rento van de lielfb van hot geërfde vermo
gen met vreugde zal uitbetalen. Dab is jaarlijks
meer dan twee duizend mark, die
„Een schotel linzen, Erik, hot jaarlijksch in
komen voor een doodgowoon winkelier. Boven
dien, wat een gedachte! Ik zou Moldt kwijt
raken
„Je kunt het niet houden, Hans, onmogelijk.
Geef het nu aan je schuldeischers, voordat
nieuwe schulden zich hebben opgestapeld, voor
dat je gevaar loopt nooit, tot aan 't eind van jo
loven niet, weer vrij man te worden."
„Onzin! Gekheid! Ik zou mijn landgoed prijs
geven? Neen, Erik, zoo wanhopig is het nog
niet gestold met den laatsten Moldt. Integen
deel, juist nu zal mijn financieelen toestand een
schitterende verbetering ondergaan."
„En mag ik ook vragen waardoor?"
„Zeker wel. Je dacht dab Ruth mij de rente
van de helft dor nalatenschap zou uitbetalen;
ik kan je evenwel zeggen dat zij besloten heeft
heel wat meer dan dat to doen. Gisteren beloof
de Ruth mij het vermogen van den ouden Ass
mann, zóó als zij het Icrijgt, in mijn handen
over te geven. Ik beu dus, zooals je ziet, zeer
wel in staat het erfdeel mijner vaderen to be
houden en nietemin alle schuldeischers te be-
vredigon."
Erik schudde heb hoofd. „Jo vergeet, Han9,
dat juffrouw Assmann eerst over anderhalf
jaar meerderjarig wordt,"
De baron glimlachte. „Volstrekt niet, Erik.
Ik ban alleen volkomen overtuigd dat er met
nogmaals dat Engeland ook tegenover liet nieuwe
Franscho ministerie niet kan afwijken van heb
tot mi toe ingenomen standpunt. Men be
schouwt de opneming van Delcassó als minister
van buitenlandsche zaken in liet nieuwe minis
terie m zooverre als een gunstig feit dat liij vol
komen op do hoogte is van den stand van za
ken en de oplossing der hangende quaestie dus
niet behoeft te worden vertraagd.
Anderzijds wil men ook in do handhaving van
Delcasse als minister van buitenlandsche zaken
het bewijs zien dat de Fashcxkvquaestie nog
geenszins opgelost is.
Druk besproken worden to Londen de be
drijvigheid iu de oorlogslmv ens en de mobili
satie der Eugelsohe vloot in aile streken der
aardeevenzoo liet temgkeeren van Baratier
naar Kaïro om daar aan Marchand de instruc
ties der Fransclie regeering over te brengen.
In staatkundige kringen is men er dan ook
overtuigd van dat er iets gaande is.
Daarmede stemmen ook overeen verschillen
de uitlatingen in de Franscho bladen.
Van do_ Franscho regoering verluidt alleen
dat de ministers alle eventualiteiten rakendo
I1 a shod a hebben besproken. Al wat de minister
van buitonlandsclio zaken in deze quaestie heeft
gedaan en nog denkt te doen, werd goedge
keurd.
Een nota van Havns van gisteren zegtDe
nieuwe ministers kwamen hedenmiddag om 2
uur bij Dupuy bijeen. Do vergadering duurde
tot half zeven. Alle vraagstukken van binnen-
la ndsehe en buitenlandsche politiek werden be
sproken, sommige ook in bijzonderheden. Op
alle punten werd overeenstemming verkregen.
Dupuy begaf zich daarop om 7 uur naar heb
Elyséo en legde president Faure de besluiten
ter toekening voor bevattende de benoeming
van het nieuwe kabinet. Morgen (heden dus)
zullen de ministers zich aan don President voor
stellen, on Donderdag zullen zij opnieuw verga
deren.
Zeer verschillend wordt liet ministerie in do
bladen begroet. In do „Matin" valt Banc, ia do
„Siècle" Yves Guyot den minister-president he
vig aan om diens mede-verantwoordelijkheid
voor de onwettige veroordeeling van Dreyfus.
De „Aurore" ziet in den terugkeer van Dupuy
aan het bewind een uittarting van het parle
ment, omdat Dupuy de bewerker is geweest van
liet schandelijk verbond met do rechterzijde,
waardoor heb kabinet-Méline tweo jaar heeft
geleefd.
De andere radicale bladen spreken wat zach
ter; de „Rappel" zelfs eenigazins bemoedigend.
Daarentegen verklaren de socialisten reeds nu
het Kabinet den ooi'log. Do naam Dupuy sluit
voor hen een concentratie-kabinet ook voor de
socialisten evenzeer uit als de naam Méline.
Do bladen van den generalen staf hopen dab
het ministerie-Dupuy voor hen nog zal redden
wat er te redden is, en met name de persoon
lijke verantwoordelijkheden ecarteeren.
De „Figaro" zegt medelijdend dat dit minis
terie het beste is dat er te krijgen was. Do
jou te spreken zal zijn. Waar het kapitaal rente
afwerpt, is ten slotte onverschillig."
Wolfram keek ter zijde. „Zelfs al wilde ik mij
schuldig maken aan plichtsverzaking," ant
woordde hij op kalmen, vasten toon, „dan zou
toch een dergelijk plan volkomen onuitvoerbaar
zijn. Jo vergeet den toorienden voogd."
„Do oude advocaat Gebhardt? Lieve hemel,
die man heeft zooveel tegenspoed gehad; hij
onderhoudt een talrijk gezin en slaat zich maar
met moeite door do wereld heen. Ik neem bet
als een lichte moeite op mij om hem met ecu
paar duizend thaler gewillig te maken."
„Maar Hans!"
„Wel Ik heb al moeilijker dingen klaar ge
speeld. I<aat mij daarvoor gerust alleen zorgen."
Erik glimlachte voor de eerste maal, maar
met een uitdrukking die voor den baron nu niet
bepaald vleiend was.
„Hans," zeide hij, „je spreekt daar van een
paar duizend thaler. Twaalf, zooals je meende,
voor mijzeker vier of vijf voor advocaat Geb
hardt dat alles zou je van Ruth's vermogen
zoo maar, zonder er verder over na te denken,
willen weggeven
De baron kreeg een klem-. „Het moet," ant
woordde hij. „Ruth zelf lie&ffc mij de beschik
king gegeven over 't geheelo vermogen tot den
laatsten cent toe."
„O Ruth is een kind. Over anderhalf jaar
kan zij beschikkingen maken, eerder in geen
geval."
{TVordt vervolgd.)