BINNENLAND.
Uit de Staatscourant.
""-""^XdSNÏEUIYS.
YL AARDINGEN»
Kunst en Wetenschap.
Kerk en School.
Ned, Hbrv. Keek.
de sMorning Post" bericht dat van den Boven
Yang-tse-Kiang verontrustende tijdingen komen
Het heet, dat de rustverstoringen toenemen in
de provincies Szetschuan. Uanau en Hupe. De
Keizerin-Moeder besnoeit liet gezag van de
onder-koningen vooral van die in de Yang-tse
en Hankau-districtcn.
Keizerlijke troepen, die gezonden waren om
de opstandelingen in Hupe aan te vallen, vlucht
ten voor den vijand. De onderkoning kreeg
versterking van drie kanonneerbooten en 3000
man.
De Fransche gezant te Peking heeft, naar
aanleiding der daden van geweld tegen missio
narissen in Hu-Nan, de bestraffing der plaat
selijke ambtenaren en re'installatie der missio
narissen geëischt.
De »Times" beweert dat de Cubaansche ge
neraal Maximo Gomez weigert zijn troepen de
wapens neder te doen leggen, zoolang Cuba
niet een onafhankelijk bestuur kiijgl of ten
minste de dag der onafhankelijkheidsverklaring
van het eiland wordt bepaald. De andere gene
raals gaan echter in dit opzicht niet met Goinez
mede. Zij zijn besloten hun soldaten naar huis te
zenden, opdat zij aan den veldarbeid kunnen
beginnen, die reeds veel te lang heeft stil ge
staan.
De laatste Spaansche oorlogsschepen hebben
gisteren Havanna verlaten.
Bevordering der afschaffing.
Voor een jaar stelde de firma P. Stoffel C/n.
te Deventer, om het gebruik van sterken drank
onder haar arbeiders tegen (e gaan, een onthou
dersfonds, of liever een afschaffingsfonds in,
waaruit aan ieder die een vol jaar geen sterken
drank gebruikt had, een premie van f 15 werd
toegezegd. Voor elke uitgekeerde premie zou
de firma levens f 15 in het pensioenfonds stor
ten.
Het >>Dev. Volksblad" deelt thans de volgen
de inlichtingen mede, door de firma over de
resultaten van fiet eerste jaar verstrekt
Van een personeel van 72 vaste werklieden
gaven zich in het vorig jaar 48 personen aan.
Daarvan is in den loop van '1808 slechts dén
persoon teruggetreden, zoodat aan 47 arbeiders
de premie van f 15 kon worden uitgekeerd en
tevens f705 in het Onthoudersfonds worden ge
stort.
Dit resultaat op zich zelve is zéér verblijdend,
terwyl voor het aanstaande jaar zich opnieuw
42 van de bovengenoemde 47 hebben aangemeld,
benevens 2 nieuwen.
Het Nut.
De heer F. Netscher heeft een goed werk
gedaan, door in de «Hollamlsche Revue" een
karakterschets op te nemen van den tegen-
woordigen secretaris der Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen, den heer J. Bruinwoid Rie lel,
en in dit opstel een groot deel te wijden aan
de geschiedenis van shet Nut" »n zijn tegen-
weordigen toestand.
De heer Netscher werkt er in dit stuk toe
mede het dwaalbegrip omtrent het Nut, dat
het zou zijn een instelling die gezellige avondjes
voorbereidt, j> Mutslezingen", die door den schrij
ver goed gekarakteriseerd worden, te bestrijden,
Hij geeft ons een goed denkbeeld van het
arbeiden van het Nut op sociaal gebied en
toont ons den heer Bruinwold Riedel, den ij veri-
gen en veelzijdigen secretaris daarbij als steu
nende kracht, als vliegwiel aan da machine.
Als eerste vrucht van Dr Kuypers pogingen,
kan nu reeds worden medegedeeld, dat aan de
Columbia University te New-York in Januari
en Februari zes lectures over Nederlandsche
Letterkunde zullen gehouden worden door den
heer Leonard Charles van Noppen, den vertaler
van Vondels Lucifer in het Eugelsch. Deze
lectures worden betaald door eenige heeren
van de Holland Society, die op de constitueereo-
de vergadering van de American brance van
het Algemeen Ned. Verbond daartoe gelden be
schikbaar stelden.
OVERSCHIE, 4 Januari. Onder het rundvee van
den veehouder J. Könncman aan do Schans alhier is
door den veearts mond- en klauwzeer geconstateerd.
Bij Kon. heslnit is aan den directeur van het post
kantoor te Onderdcndam, H. Lantink, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend uit 's Rijks dienst.
Bij Kon. besluit is aan W. van Poppel, gewezen
bediende bij het ijkwezen, een wachtgeld verleend
van tweehonderd zestig gulden (f260) 'sjaars, ge
durende vijf jaren.
Staatspensionneering,
Gisteravond had in sMusis" de openbare
vergadering plaats vanwege het plaatselijk Comité
voor Staatspensionneering.
De voorzitter, de heer Joh. P 1 ooij Jz.,
opende de vergadering en wenscht alle aan
wezigen een gelukkig jaar toe, maar sprak
daarbij den wensch uit, dat ook vervuld worde
het verlangen naar voorziening in het lot van
den ouden arbeider.
De beer W. H. Vliegen bestijgt daarop
den katheder.
We leven in een tijd die veel leelijks heeft,
egint spr., maar die ook veel moois heeft.
Onder dat moois vooral mooie woorden, en
onder die mooie woorden vooralsociale
rechtvaardigheid.
Wij zijn zoo gelukkig te leven in een land
dat een regeering heeft die zegt te zijn «en
regeeiing van sociale rechtvaardigheid.
Maar men heeft genoeg van mooie woorden
men wil gaarne daden zien, al zijn die-;ook
minder mooi. En allereerst wenscht men dan
voorziening in het lot van den ouden werkman.
Spr. betoogt dat de arbeider die anderen
heeft helpen rijk maken, dat niet alleen zelf
niet is op zijn ouden dag, maar ook de bron van
zijn inkomsten derft: zijn arbeidskracht. En hoe
harder hij werkt, hoe eerder die arbeidskracht
verdwenen is
Nu wil iedereen graag dat de arbeiders een
onbezorgden ouden dag hebben. Maar men
vroeg zich af of die mooie woorden niet omge
zet kon worden in daden. Daarom werd door
de verschillende arbeidersverenigingen aau den
heer Heldt verzocht de regeering te interpelieeren.
De heer Heldt interpelleerdeer werd een
commissie benoemd, maar de conservatief-libe-
raie regeering welker hoofd, mr. Van Houten,
later zelf verklaard heeft tegen aibeiders-pen-
sionneering te zijn, wist haar mannen te kie
zen; de commissie biacht drie jaar later het
bekende rapport uit, waaruit spr. vooral deze
uitspraak aanhaalt dat het overgroote deel dei-
oude arbeiders overgelaten is aan de liefdadig»
lieid, om daarna te schetsen welk het lot is
van den ouden arbeider die in een gesticht
wordt opgenomen of overgelaten aan de parti
culiere liefdadigheid of zijn kinderen te laste
komt, die hun eigen kinderen vaak hel noo-
dige moeten onthouden.
Uitvoerig gaat spr. verder het systeem der
commissie na, gebaseerd op verplichte verzeke
ring met bijdragen van patroon en arbeider,
waaruit blijkt dat de premiën betrekkelijk hoog
en de hoogste pensioenen betrekkelijk laag zijn
gesteld. Maar daarbij was nog uitgegaan van de
onderstelling dat van het 16de jaar van den
arbeider af moet worden bijgedragen. Daar nu
de meeste arbeiders ouder zijn, zou de staat
daarvoor het meer benoodigde betalen en dit
zou zijn 223 miilioen gulden in eens of gedu
rende 50 jaar 8 a 9 miilioen per jaar. De com
missie meende toen geen voorstellen te kunnen
doen.
De voorstanders van staatspensionneering nu
zijn tegen verplichte verzekering:
lo. Oindat het pensioen dan moet gebaseerd
zyn op het loon. Maar het loon zelf staat niet
vast, is een bijna geheel willekeurig iets, vooral
in Nederland waar de arbeidersorganisatv nog
zoo weinig beteekent. En waar het loon meestal
onrechtvaardig is, daar is ook het pensioen on
rechtvaardig.
2o. By die pensioenberekening, waarbij patroon
en arbeider betaalt, gaat men er van uit, dat
de patroon het deel van den arbeider van diens
loon afhoudt en er zijn eigen deel bij doet.
Men moet dus hebben een patroonbovendien
moet men 50 weken per jaar bijdragen (twee
weken zijn vrijgelaten), en daardoor wordt een
gioot deel der arbeiders buitengesloten, die
slechts een deel van het jaar bij hun patroon
werkenveld- en veenarbeiders, aardwerkers,
havenarbeiders enz. Maar ook iedere kleine boer,
iedere kleine ambachtsman, schoenmaker, kleer
maker enz. Daarom is dit voor spr. het grootste
bezwaar; want ook de arbeiders in de bouw
vakken zijn 's winters vaak werkeloos.
3e, De kosten. De berekening der commissie
zegt niet veel, omdat daarbij van het 18de jaar
af gerekend wordt. Maar in Duitschland bestaat
zoo'u regeling, waar niet alleen patroon en
arbeider, maar ook de staat bijdraagtdaar
betalen arbeider en patroon 9 c. per week eri
is het hoog3t te bereiken pensioen f 114.60 per
jaar; het pensioen treedt dan echter eerst op
70-jarigen leeftijd in werking.
Voor 60-jarigen leeftijd en een tweemaal zoo
hoog pensioenzou men komen tot 36 c.
per week voor den arbeider, terwijl de staat
daar nog bijlegt. En 36 c. per week kan de Ne
derlandsche arbeider al niet betalen.
4o. De industrieele aibeiders hebben de hoog
ste loonen en betalen dus de hoogste premiën
maar daar zij het ongezondste werk hebben,
sterven zy vroeg en genieten zelden van het
pensioen, terwijl de veldarbeiders die lage
premiën betalen, er juist van genieten.
In Oost-Pruisen waren ruim 10.000 gepen-
sionneerden, in Berlijn dat 3A meer bevolking
heeft, nog geen 3000; in Oldenburg op 1000
arbeiders 15 gepensionneerden, in het industri
eele Altona slechts 1.5.
Men moet van pensioenregeling verlangen
dat de arbeider er iets aan beeft, dat als bij
iedere hervorming een verinogensverschuiving
plaats vindt. Daarom moeten de arbeiders, wil
len zy agiteeren voor voorziening in het lot van
den ouden arbeider, zulk een stelsel verwerpen.
Wij willen, zegt spr., een pensioen te betalen
door den staat.
Het beginsel waarvan daarby wordt uitge
gaan, is dat alle maatschappelijke rykdom ont
staat door arbeid, en dat alleen de productie
wijze maakt dat die rijkdom meer komt aan
de bezittende klassen dan aan de arbeiders.
Daarom moet een deel van dien rijkdom van
de bezittende klassen worden afgehaald om de
arbeiders te pensionneeren. Dat kan alleen de
Staat doen.
Men werpt als bezwaar op de kosten. De heer
Heldt berekent dat daarvoor noodig is 60 mii
lioen gulden per jaar, wil men geven een pen
sioen van fö per week. Daaruit blijkt, dat
anders arbeiders en patroons daarvoor 60 miilioen
zouden moeten betalen, en dat zou zijn per
arbeidersgezin f 1,20 per week, terwijl de patroon
zijn aandeel ook wel op den arbeider zal weten
te verhalen.
Spr. beweert dat die sommen lang niet zoo
hoog behoeven te zijn en becijfert dat er slechts
22i/s a 25 miilioen per jaar noodig zyn.
Wat de kosten betreft, maakt spr. zich sterk
dat het benoodigde geld te vinden is door be
zuiniging op ooriogsuitgaven en hooge belasting
van erfenissen in de zijlijn, terwijl ook thans
millioenen besteed worden voor armenzorg.
Een argument tegen staatspensionneering is
ook dat het een andere vorm is van bedeeling.
Maar dan zyn allen die niet tot hun pensioen
bijdragen, bedeelden, o.a. oud-ministers.
Wat nu te doen om den eisch, die thans
onmogelijk is door den onwil der bezittende
klasse, mogelijk te maken De arbeiders kun
nen manifesteeren, maar vooral moeten zij hun
stem laten gelden bij de verkiezingen, opdat
alleen rnenschen worden afgevaardigd die voor
staalspenrionneering zijn. Want dat is de recht
vaardige oplossing, maar vooral ook de eenige
practische, In Denemarken is men op weg;
daar bestaat een pensioen van staats- of ge
meentewege, dat wel veel te laag en onnoodiger-
wijze in handen der armenzorg is, maar waarop
de ai beiders kunnen voortbouwen.
Maar met het stelsel van verplichte verzeke
ring kunnen de arbeiders niet meegaan.
Spr. eindigt met allen krachtig op te roepen
om den eiseh tot staatspensionneering te laten
hooren. Want de arbeiders behooren niet te
zijn de verschoppelingen der maatschappijde
arbeidersklasse draagt de maatschappij op haar
schoudershaar komt een plaats toe aan den
maatschappelijken diseh die voorzien wordt met
de door arbeid verkregen rijkdom.
De Voorzitter gaf hierop gelegenheid om met
den luid loegejuichten inleider in debat te
treden of hem vragen te stellen.
De heer Wurmond is tegen staatspen
sionneering omdat hij daarin ziet een philan-
tbropische instelling. Hij wil dat de arbeiders
streven naar een andere maatschappelijke in
richting. Bovendien waarschuwt hij voor de
sopiaal-democt arische arbeidersparty, die gerug
steund door de vakvereenigïrsgen haar candi-
daten in de Tweede Kamer willen brengen.
De heer Vliegen is het duidelijk dat de
heer Wurmond staat op het standpunt der
revolutionnaire socialistenhij heeft woordelijk
een en ander overgenomen uit een boekje dat
spr, voor zich heeltsStaatspensionneering,
Een waarschuwing voor de arbeiders." Men
gaat uit van het axioma dat alles toch slechter
gaat, en dat men daartoe moet medewerken
opdat ten slotte de maatschappij wordt omver
geworpen. Maar wat doet men dan in de vak-
vereenigingen, vraagt spr., want die willen toch
ook verbetering. En al is het jammer dat
philanthropic noodig is, op het oogenblik is ze
nog noodig en vaak een zegen.
Hjij verdedigt het streven naar hetgeen op
het oogenblik te krijgen is. Daaronder lang-
schikt hij ook staatspensioneering, die voor de
vakvereenigingen evenzeer noodig is; want nu
houden de oude arbeiders graag, uit vrees voor
den ouden dag, hun patroons te vriend en zijn
struikelblokken voor de vakbeweging,
Verschillende vragen werden nog gesteld, die
door den heer Vliegen werden beantwoord.
Tegenover de vraag waarom de arbeider recht
heeft op pensioen van den staat, stelde liy deze
waarom de bezittende klasse het recht heeft de
ouden van dagen te laten verhongerenhjj
wenschte allen, die minder dan zeker inkomen
hebben, vrij te stellen van premie-betaling, terwijl
hij ten slotte waarschuwde voor de waarschu
wingen die tot de arbeiders van alle zijden
gericht worden.
Met een woord van dank aan den spreker, de
debatters en de aanwezigen en een oproeping
om mede te, strijden voor staatspensionneering,
sloot de voorzitter hierop de vergadering.
Er worden hier ter stede pogingen in het
werk gesteld om te komen tot de oprichting
eener arbeiders-kiesvereenïging. Een voorloopig
comité heeft zich gevormd en den heer J. G.
Kuijkhof, voorzitter eener Rotterdamsche
arbeiders-kiesvereeniging, uitgerioodigd Vrijdag
avond a.s. in eene openbare vergadering in het
Verkooplokaal aan de Lange Haven het pro
gram dier Rotterdamsche kiesvereeniging uiteen
te zetten. Het voorloopig comité heeft reeds een
concept-reglement der op te richten vereeniging
gereed.
Gisteravond had de feestavond in de zaal
der OfQcieren-vereeniging plaats van het kinder
koor der eerste openbare kostelooze school.
De zaal was uitstekend bezet en dit raag
zeker wel voor de onderwyzers een bewys zyn
dat de ouders der kinderen met dankbaarheid
en sympathie de moeite erkennen die zich de
heeren getroosten voor het genoegen hunner
kinderen.
Het hoofddoel dezer feestavonden is de stich
ting van een schoolfonds, waaruit in de eerste
plaats zullen aangeschaft worden klompen of
andere kleedingstukken, die kinderen dier school
noodig zullen hebben wanneer de ouders niet
in staat zyn die aan te schaffen. In de tweede
plaats zal daaruit worden aangevuld een even
tueel tekort voor een schoolreisje, waarvoor de
kinderen op de school sparen.
Dat dit streven ook by de autoriteiten sym
pathie vindt, mag worden afgeleid uit het feit
dat, behalve de wethouders van onderwijs en
van financiën, ook leden van de schoolcommissie
en van den gemeenteraad by dezen feestavond
tegenwoordig waren, terwyl de burgemeester
had kennis gegeven dat hij wegens ongesteld
heid verhinderd was.
Het programma werd door de kinderen flink
uitgevoerd. De eerste afdeeling bestond uit een
Kerstcantate en uit verschillende liederen, die
óf door een koor van meisjes, óf door een van
jongens en meisjes, óf door een tweetal meisjes
ten gehoore werden gebracht.
Na de pauze werd de operette »Roza, de
schoone slaapster" gegeven. Dit nummer vooral
verwierf een algemeenen bijval en dit was alles
zins begrijpelijk. Met veel zorg waren costumes,
décors, etc. behartigd, zoodat de tooneeltjes een
uitstekenden indruk moesten maken. Met groote
voldoening mogen èn kinderen, èn onderwijzers,
èn hoorders op dezen avond terug zien.
De heeren M. J. C., C. K. en E. D. G. gaven
ter afwisseling in het programma enkele num
mers op citer, xylophon, hobo en gitaar, die
evenzeer veel succes hadden. In het bijzonder
was een welkomnummer de xylophon, waarbij
de kinderen door de bewegelijke gebaren, bij
dit spel onvermijdelijk, tot vroolijlcheid geprik
keld werden, misschien wel eenigszins ten na-
deele der kunst zelve.
De heer J. Kemp hoopt den 15n dezer den
dag te herdenken, waarop hij vóór 25 jaren
lid werd van het col ege collectanten van de
O. L. Vrouw Visitatie kerk alhier. (N. S. Ct.)
Door de politie alhier is in een logement aan
gehouden J. A. de M. die in het »Alg. Politie
blad" gesignaleerd stond voor betaling van f3
boete subsidiair 1 dag hechtenis. Hij is naar
het huis van bewaring overgebracht.
Gisteren maakte de politie te Rotterdam
proces-verbaal op tegen een Schiedammer wegens
dierenmishandeling. Als bestuurder van een
gistwagen reed hy op de Oosterkade met een
paard, waarvan de schoft onder het tuig ge
heel ontveld was. Op iast der politie werd dat,
paard uitgespannen en de wagen zoolang onder
toezicht gehouden, tot er uit Schiedam een
ander, niet verwond paard gehaaid was.
Hedenmorgen was aan de vischmarkl aan
gevoerd 1 mand voorn de prijzen waren van
f0.25 tot f 0.471/2, alles per koop.
BURGERLIJKE STAND
Gehuwd
4 Jan. N. A. Maagdenberg, 24 jaar, en M.
Bernard, 21 jaar. T. van der Tuyn, 26 jaar,
en G. C. A. van Geene, 24 jaar,
Geboren
2 Jan. Johanna Martina Maria, dochter van
H. Ivropmans en J. de Jonge, Broersveld.
Arondina, dochter van A. A. Teulïng en II.
Schouten, Spoorstraat.
4 Jan, Dirk, zoon van D. Hoogenboon en J.
Vreeswijk, Baan.
*Be twee loggers welke hedenmorgen in de
zaal sHaimonie" werden verkocht, brachten op:
deZeenimf f6200, kooper de heer G. Viiens;
de Triton f 8600, kooper de heer Jan Leis.
Beide zullen dus weder vanhier uitvaren.
BURGERLIJKESTAND.
Gehuwd s
4 Jan. Dirk Mootman en Maria van den Berg.
Paulus Storm en Margaretha van Vliet.
Geboren
2 Jan. Kornelis, zoon van P. van Seïm eu
A. Schouten, Hoogstraat.
3 Jan. Jacob, zoon van G. Visser en W. K.
van Toor, Havenstraat. Dirk, zoon vau D.
Manneken en B. van Dorp, Liesv. laan. Aart,
zoon van A. de Neeff en A. Rïedijk, van Leijden
Qaeïstraat.
Overleden
3 Jan. Cornells van Leeuwen, oud 78jaren,
echtgenoote van A. v. d. Starre, Breede haven
straat.
Mark Twain, de geestige Amerikaanschc schrijver,
wordt eerlang te Amsterdam verwacht. In Februari
zal hij, naar men ons mededeelt, als spreker optreden
in de „Holland British American Review Club".
Het sooialistisch-anarehistisch blad De Volksvriend",
verschijnende te Arnhem, uitgever T. Luitjes, heeft
opgehouden to bestaan.
Beroepen: te Oudenhoorn, H. J. van Rooyen,
cand. te Ridderkerk.
Aangenomen: naar Kantens, B. H. Gust, te
Losdorp; naar Made en Driintnelen, door W. J.
Pijzei, teEriohem.
Bedankt: voor Wilhelminadorp, J. 0. E. van
Herwerden, cand. te Leiden; voor Huisduinen,
door Gelderman, te Bunschoten; voor Stellendam,
door C. A. van den Akker, cand.
Geref. Kebkbn.
Beroepen: te Lutjegast, G. Meijer, te Borger
te Wijfie, Steinhart, te Nunspeet.
R.-K. Keek.
De Mariakerk te Rotterdam zal primo Mei in ge
bruik genomen worden.
Tevens vernemen wij, dat met 15 Jan. a. s. pater
A. Vcrheij als prior van het Dominicanen-klooster in
de Oldenbarneveldtstraat aldaar zal aftreden.
Ook pater Pooit, prior der E.E.P.P. Dominicanen
te Utrecht zal met 31 Jan. aftreden.
