52"° jaargang.
Vrijdag 10 Februari 1899.
N°. 9856.
Tweede Blad.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Gemengd Nieuws.
Finantieel.
UITGEVEPmr J. cflÖELANTS.
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
COURANT.
veer Sohiedam, per kwartaal 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.06
franco per peet, p. kwartaal. 1.30
Afeonderlijke nommere- 0.03
BUREAU s BOTERSTRAAT ?0. Teleplioon So. 133.
Abvbbtentibprus: van 1—5 gewone regels met inbe
grip van eene Courantf 0.68
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Dr. Schuepmau aan liet woord.
Gisteravond trad te Amsterdam voor lueb
Amsterdamse-li Studenten disptnit-gezalsohnp
„Sanctas Thomas Aquinas'* dr. H. J. A. M.
Schaapman op met het onderwerp „Verleden en
heden".
Hij zekfo te willen spraken over de eeuw dj©
oaateu de eeuw die komt. Vooraf wikte liij zeg-
Sen, daarbij misschien in tegenspraak: te komen
mot do vorige sprekers. Hij geloofd© niet aan de
specifieke boosheid dezer eeuw en was fier een
head te zijn van deze eeuw.
Gij hebt te doen, zoo gmg spr. voort, met
een onverbeterlijk optimist. Onze eeuw draagt
een dubbel karakter. Deze eeuw begint
met hel geweld een zonderlinge stelling zult
dj zeggen. Toen klonk de groote leus Gelijk
heid, Vrijheid en Broederschap. Het scheen of
het paradijs neer kwam dalen over de aarde.
De werkelijkheid echter was geweld. De revo
lutie heeft zich belichaamd in den man, die de
monumentale verpersoonlijking was, wait het
genie vermag Aan den ingoing dezer eeuw staat
da Corsikaan, a© man van ijzer en bloed. De
macht is alles. Er wordt alleen gerekend met de
bajonet ton en het kanon. Eerbied voor jnenx-
sehentevens, eerbied voor do jeugt ver dl wijut.
Hen begroet tte kinderen, om do stof, die in
het teven Ligt. Men maakt van den burger een
schepping van den staat, oen maaksel van de
wet, en alleen als zoodanig heeft hij reden van
bestaan.
Huwelijk en huisgezin, worden afhankelijk ge
maakt van den Staat. Dit blijft voortduren. De
personen wisselen, stelsels volgen elkaar op.
Maar het booze beginsel blijft. De Bourbons
keeren terug. De kraaien komen nadat de ade
laar gesneuveld is Maar ook zij komen met de
boodschap van macht.
Zoo duurt het voort. De volken zijn niet al
tijd buigzaam en gedwee. Hef oproer komt. De
bodem van de wereld' splijt ©ni de verborgen
krachten komen te voorschijn. Maar ook zij wul-
len macht. Zoo ontstaan de oorlogen, die, wan
neer in Indië gevoerd, aan Kannibalismo zon
de doen denken. De oorlos-en met Rusland, Oos
tenrijk en Italië. Tot eindelijk bij Sedan het
wraakgericht voltooid wordt.
Ei1 komt ean kentering in het gevoel der
menschheid. Het recht treedt opnieuw op don
voorgrond. Niet alleen een vraag om macht,
maai' ook om recht wordt het nu. Overal be
speurt men de teekenen van die vraag.
Wij staan nu op het eind© eener eeuw, waar
in wij beseffen diait er dingen 'geschied zijn, die
niet hadden moeten gebeurd zijn. Men komt tot
het besef, dat er gezondigd is togon de Heinen,
de zwakken, do armen. Men tracht dei middelen
te vindon, een beteren toestand te scheppen,
Mem biedt niet medelijden alleen, maar de drang
tot sociale gerechtigheid ontwaakt. Nu worden
wegen ingeslagen, die niet den juisten toets
kunnen doorstaan, maar ook in deize ongeorden
de openbaring steekt, dat men drijft naar ge
rechtigheid.
Wij hebben hier in Nederland den strijd1 ge
streden voor de vrije school in naam. van het
recht. Zoolang da macht aan hot woord was,
was die strijd hopeloos. Men zeide, de strijd
moet uit zijn. Er werd een wet gemaakt, die de
vrij© school moest vermoorden, maar d!e strijd
bleef en cte vrije school zegevierde, ©n nu op dit
oogenblik zijn nog geen tien jaren voorbij sinds
zij als redxtsbeghisel in de wet is gesduwen en
in dien tijd is hat jood en 'heiden duidelijk ge
worden om in apostolische taal te spreken
dat dfeze school heb eeniige wane is.
In 1870 werd! de 'hand gestegen aan de oud
ste, de beste souvereiniteib, aan het pausdom te
Rome. Maar in. de meerling dier Europeesclte
wereld is een ommekeer gekomen. Men ziet hoe
het koninkrijk Italië voor dte Europoesche kan
selarijen een doorn in het vl-eesch geworden is.
Het. onrecht men ziofc het wreekt zich
altijd. Op sociaal en rechtsgebied doen zich on
miskenbare teekenen voor. Ook in dte wereld
der gedichte an de wetenschap komt iets an
ders. Er wordt dlaar gevraagd! naar de oude
vastheid, naar den ouden God.
Men begint te gevoelen, d!at men toch den
ouden God noodig heeft. Het zijn nog stame-
lemdfe klanken. Maar het woord! begint zich te
vormen. En de menschen bidden weder, vragen
weder op hun wijze om een God! van litefd!e en
5 recht.
Deze eeuw bij haar heengaan heeft de weder-
ontvvaikmg van het inensclialijk geweten gezien.
Niet zander fierheid! voegt spr. daarbij, dat twee
groote conscientiawekkers hebben geleefd.
Dan verrijst voor mij do gestalte van den
banneling van Gaêta in het Vatiicaau, die de
vloek das Heeren heeft durven uitspreken'.
Naast hem ven-ijst dan de andere gestalte, die
allen tot zich heeft geroepen, om hen te zalven
met den Heiligen Geest. En de wea-eld lieeft
zijn stem gehoord, de stem van Paus Leo.
Aan het slot van zijn rede gekomen, sprak
dr. Schaepinan de leden toe„Gij zijt op den
goeden weg, gij hebt moed, gij durft. Da diaden
zitten in uw vuist, laat zo er uit komen. En
onthoudt deze dirie dinven, die in de vereld'noo
dig zijn„Gelooft, bemint, werkt."
Een daverend applaus begroette da-. Schaap
man aam liet einde zijner interessanto rede.
Met een woord van dank aan den inleider,
werd de bijeenkomst gesloten.
5sp
Imlustrieoleii in Nederland.
Onder vooriztterscliap van den heer A. Mol-
link, voorzitter der Kamer van. Koopliandei eai
Fabrieken te Bergen op Zoom, is gisterenmid
dag te Rotterdam een vergadering gebonden
van industrieelen. an handelaren, ten eindle sa
menwerking te verkrijgen tusschen allo Neder-
landsche industrieelen en handelaren om tot op
richting te komen van een Bond', die de rech
ten zijner leden zal beschermen en de belangen
van hand al en nijverheid behartigen.
Er werd besloten tot de oprichting van den
„Algemeeme Nederlandsche Bond van indus-
trieden an handelslieden". Ongeveer 20 der aan
wezigen traden onmiddellijk als lid toe. Voorts
werden d© statuten van den bond vastgesteld.
De Bond zal te Utrecht zijn gevestigd'. Zijn
doel isHet behartigen van dfe belangen van
de Nederlandsche industrie en handel in liet ai-
gemeen, en voor zoover mogelijk van de leden
van den Bond in het bijzonder, met uitriuitinig
van dat gedeelte der handelspolitiek wat meer
bijzondere bescherming of vi-ij handel betreft.
Ieder Nederlander, die zich op het gebied van
handel en industrie beweegt, en in het volle be
zit is zijner burger- en burgerschapsrechten,
kan als lid worden aangenomen.
Mailtreinen.
Naar wij vei nemen, zullen de mailtreinen
van Amsterdam naar Vlissingen v.v. van 1 Mei
at niet meer over Utrecht, doch over Harme
ienGoudaRotterdam langs de nieuw aange
legde cenluurbaan naar en van Vlissiugen gaan,
waardoor deze reis aanmerkelijk wordt vei kort.
(»N. R. Ct.")
Constantia.
Het bekende gebouw der socialisten »Con-
staniia" aan de Rozengracht te Amsterdam zal,
ingevolge opdracht van den hypotheekhouder
door den notaris inr. L. Zegeis Veeckens, 20
Maait a.s. onder den hamer gebracht worden.
Met genoegzame zekei beid kunnen wij mede-
deelen, dat de socialistische groepen niet als
koopers zullen optreden, zoodut vermoedelijk het
gebouw een andere bestemming zal krijgen.
(»Hbl.")
Dc 11Ü-jarige.
Gisteren is teGioningen ter aardebesteld het
stoffelijk overschot van den ouden heer Boom
gaard, die dezer dagen is overledenin allen
eenvoud, zonder bloemen en woordenmaar
onder zeer veel blijken van nieuwsgierige be
langstelling. Alle straatjes en stegen schenen
leeggeloopende legendaire hooge ouderdom
vau deu overledene had tot het volk blijkbaar
luide gespioken.
Geert Adriaan Boomgaard was geboren op
21 September 1789. Hij was weduwnaar van
Grietje Abels Jonker, geboren 1793, ovei leden
in 1864. De vader van den ovei Iedere, Adriaan
Jacobs Boomgaard, bereikte deu ouderdom van
81 jaarzijne moeder, Geessien Bontekoe, dien
van 72 jaar.
De overledene had in 1812 met de groote
armee van Napoleon I den tocht naar Rusland
meegemaakt.
Bewijs van goed gedrag.
In een der Noot d-Hollandsche dorpen aan den
Amstel was eeu postbode noodig. Nadat hieraan
de noodige bekendheid was gegeven, en een groot
aantal sollicitanten zich hadden aangemeld, werd
iemand nit deze schare gekozen.
Onder de verschillende stukken, die de geluk
kige moest overleggen, behoorde ook een bewijs
van goed gedrag, dat de man dan ook vertoonde.
Daar komt echter het gemeentebestuur ter oore,
dat de man in Rotterdam geboren was en daal
de eerste 14 dagen zijn levens heeft doorge
bracht. Ook van dezen moet een bewijs van
goed zedelijk gedrag worden overgelegd.
liet E. A. gemeentebestuur had gelijk; wie
weet waarmede die man zich in zijn 14 eerste
levensdagen wel bezondigd heeft? De man zag dit
zelf ook in, vroeg aan het gemeente-bestuur
van Rotterdam een bewijs van goed gedrag van
den tjjd, dat hij in Rotterdam had verblijf ge
houden, en werd nu door de vroede vaderen
van het dorpje aan den Amstel in Noord-Hol
land aangesteld tot postbode.
Een arend.
Nabij Wassenaar is dezer dagen in de duinen
door een jager van baron Van Pallandt een
aiend geschoten. Nadat het dier gewond was
nedergevallen, kostte het groote moeite het te
bemachtigen en te binden, ten einde het levend
naar het dorp te brengen.
De arend had eene vlucht van 2'/s meter.
Be verdwenen aartshertog,
Dezer dagen zond oen matroos van uit Zuiid-
Amenkai aan zijn familie te Constrena. een brief,
waaruit volgen zon dat de Oosteru-ijlcsclie aarts
hertog. Johamin Salvator, bakend als Jbhami
Orth, die bi] Vuurland zou schipbreuk geledten
hebben, -mogelijk nog in leven is.
In een blad van Budapest vindt men nu oen
schrijven van «ai gepensioneerden zeeofficier,
die mot den aartshertog do reis meemaakte,
waarin deze eenige bijzonderheden, meadeeif
aangaand© het verblijf van Joliann Orth, in do
haven van Iquiquo, waar deze in 1890 hot
laatst is gezien op'zijn schip Sa at a Mar-
e* h e ï- i t a.
Dit scliip werd gecommandeerd! door kapitein
Saich, hoewel ook de aartshertog een paiteaif als
scheepskapitein had. In lqmque nu zorgde Ortli
niet alleen voor liet innemon van levensmidde
len, doch wapende hij tevens hot schip. Ook
trachtte hij op allerlei wijzen inlichtingen, te
verkrijgen omtrent do eilanden van Poiynesië.
Toen in den loop van liun verblijf te Iquique
kapitein Saich ziek werd, ontsloeg Onbh dezen
terstond met een flinke gratificatie, en gelastte)
liet scliip zeilvaardig te maken. Vele manschap
pen, hopende een even grooe som te ontvangen
alö hun, kapitein, namen nu eveneens liun ont
slag; daartoe zal ook waarschijnlijk wel de zoo
even genoemde matroos behoord hebben.
Nadat de equipage weer was aangevuld, ver
trok Joh a rm Orth niet zijn scliip en' sedert heeft
niemand lieni meer gezien. In Ohuli gelooft men
algemeen, dat dfe aartshertog op een dor Zuid-
zee-ellandon een kolonie heeft gesticht on daar
neg leeft.
Waar is Andree
Volgens Payne, een poolreiziger van naam,
is het waarschijnlijk dat Andiée zich in het
Oosten van Fi ons-Jozefeiland ophoudt, en dat
hij reeds andeibalf jaar pogingen doet Siberië
te beieiken. Wanneer hem dit gelukt, kan hij
slechts de bewoonde wereld bereiken door de
ilvieieu op te varen.
Aan A*zié's Noordkusten heeft men in den
afgeloopen zomer vergeefs naar eenig spoor van
liern gezocht, slechts bet Taimynschiereiland
moet nog nagespeurd worden. Het meenemen
van duiven kan voor Andiée van geen nut zijn
geweest; zij zullen waarschijnlijk het schip niet
hebben willen verlaten of zijn naar Spitsbergen
gevlogen en niet naar Europa. Reeds in 1851
werden soortgelijke proeven genomen door
Kennedy. Als men de duiven losliet, bleven ze
om het schip vliegen, waar zij in haar warme
hokken terugwilden.
Andrée zal de eenige zijn, die nieuws om
trent zich zelf kan meebrengen. Deze heifst
is wel de laatste termijn, dat men hem terug
kao verwachten. Ik geloof, aldus Payne
dat hij nog leeft en zijn waagstuk, dat in de
wereldgeschiedenis zonder weerga is, volbren
gen zal.
Met opneming wordt gem instemming dei- Redactie
bedoeld. Copy wordt nimmer teruggegeven en
worde slechts aan céne zijde geschreven.
Zoo zal dan. de liberale partij
jr begraven zijn door de liberalen
i Tot deze gevolgtrekking kom ik wanneer ik niet
de „Schiedamsche Courant" voor mij het stukje door
loop wat van uit het „Hbld" is overgenomen. Deze
begrafenis op zich zelf nu is niet zoo verwondelijk,
gewoonlijk wordt inen door zijne vrienden begraven,
doch de verzuchting in bovenbedoeld stukje geslaakt
doet mij als kiesgerechtigd lid van dc kiesvereeniging
„Schiedam" de pen opnemen.
De -voae phrase tot redactie en lezend publiek
ais, „ik hoop niet te veel van Uw geduld te vergen"
kan gerust achterwege blijven het geldt hier eeu
partijkwestie:, Zal de gemeenteraad van Schiedam
óm zijn of niet. Ik acht het daarom noodig stukje
voor stukje het geschrevene in het „Huid," na te gaan
tegen over het kiezend publiek is men verplicht alles
mede to deelen wat men kan, om klaarheid te
brengen.
Wat is nu de zaak. De kiesvereeniging „Schiedam"
heeft de puntjes op de i's gezet; nu kan er bij
komendie lust en zin beeft om weg te blijven die
er niet in behoort, evsver dit laatste ging bet nu;
er waren verschillcndo leden die er niet in hoorden
ei) die alleen zich lieten zien als een of andere
sociëteit-vriend moest worden gecandideerd. Het kwam
er dan niets op aan of zoo iemand dc brieven van
het bestuur der kiesv. „Schiedam" beantwoordde of
nietof antwoorden gaf dio niet overeenkwamen
met de beginselen vau de Vereeniging, het kwam
er niets op aan dat door deze handelwijze de kies-
yereeniging zich zelf in 't gezicht sloeg. Is het nu
te verwonderen dat het bestuur voor dusdanigo
candidaten do noodige lust miste om met al do
krachten die van hen uit kan gaan, te steunen.
De voorzitter was eerlijk genoeg dit bij verschil
lende gelegenheden mede te deelen in de vergadering.
Men ging zelfs zoover moties uit te lokken in ver
gaderingen contra bet bestuur, om deze dan weder
wanneer het op stemmen aankwam in te trekken.
En dit tegenover banierdragers van „hun" be
ginselen, Dit kon niet anders of moest verbitteren.
Nu tracht men de kracht van do kiesv. „Schiedam"
te verkleinen. Wat is hiervan nu waar Men geeft
zelfs op het luttele getal stemmen eenmaal op 'n
candidaat van „Schiedam" uitgebracht, doch men ver
geet er bij te voegen dat deze eandidaat reeds voor
den stemming ten doode was opgeschreven.
Het heeft mij dan ook zeer verwonderd deze ean
didaat zich voor de stemming niet terug trok. Ziet
bier hoe de zaak zich heeft toegedragen. Het is ieder
der lezers bekend dat Schiedam voor verkiezingen
van den Gemeenteraad is verdeeld in drie distrieten.
Natuurlijk is de liberale kracht in alle dibtricten
niet gelijk, ook is bet aantal leden der kiesv. „Schie
dam" met in elk district 't zelfde.
Tor voorkoming van verwarriug was door de kiesv.
„Schiedam" en het liberaal Kiezers-comité een verga
dering belegd, alwaar alleen de besturen van beide
vereenigingen zouden te zamen komen. Op die ver
gadering werd door de Voorz. van het Kiezers-comité
zoo geageerd en gedreigd met wcgloopen van de
bijeenkomst, dat de aanwezige bestuursleden van dc
kiesv. „Schiedam" toegaven. (Het grootst aantal be
stuursleden van „Schiedam" was buiten hun schuld
niet aanwezig.
Dat de meest hun passende candidaat in het voor
de liberale zwakste district geplaatst werd. Wat nu
het meeste hinderde was dat het liberale Kiezers
comité eigenlijk geen kiesv. is. Het is de liberale
kiezers daarbuiten staande, ten eenemale onbekend
of er nog meer leden daarbij zijn aangesloten dan
het bestuur alleen, of het een program van actie er
op nahoudt, of de door hun gestelde candidaten
verplicht zijn daarop hun schriftelijke meening
uit te spreken, kortom alles wat in een goed ge
organiseerde kiesv. thuis behoort.
De telkens terugkeerende strijd nu tegen elemen
ten die feitelijk déér, in do kiesv. „Schiedam" niet
thuis behoorden dat nu staan in politieke richting naast
een onbekende macht waarvan men niet weet of de
candidaat in een goed georganiseerde vergadering
of op de sociëteit onder een bittertje is aangewezen
en met welke candidaten men dan op de kiesv.
„Schiedam" kwam aandragen die dan werden aanbe
volen dikwijls met dc eenige aanbeveling „dat hij
ook candidaat van het liberalc-kiezers-comité was
dat moest eenmaal de gemoederen in opstand brengen.
Ik spreek daarom mijne overtuiging uit dat, gaat
dc gemeenteraad in politieke richting om, het liberale
Kiezers-Comité met de grootste „eer" gaat strijken
daar aan tc hebben mede gewerkt.
Het stukje in het „Hbld." doet het voorkomen alsof
de kiesv. „Schiedam" en zij alleen de oorzaak is van
de mogelijke a.s. verandering.
Daartegen meende ik als oud-bestuurslid en lid te
moeten opkomen. Ik overdrijf niet wanneer ik zeg
tot het liberale kiezerscomité, die het onderste uit
de kan wil hebben valt het lid op de neus. Zeker
is het dat het Comité door de vele boomen het boscb
niet zag en bet door zijn isolement zijn kracht
overschatte. Soit, laat de gemeenteraad omgaan, het
zal den liberalen leeren bij elkaar steuu tc zoeken,
zonder dat het noodig is de volkszaak los te laten.
Ik geloof dat ik hier in Schiedam de vergelijking
mag maken dat dc volkszaak gebruikt wordt als
Elixermen doet wat in bet glaasje om kleur en
smaak aan te brenger., doch do hoofdzaak blijft
jenever.
Dank mijnheer de Redacteur om de verieeude
plaatsruimte een kiesgerechtigd
lid der Kiesv. „Schiedam".
Faillissementen.
Uitgesproken:
2 Fobr. L (L H.) Duisens, koopman in fruit, te
's Gravenvoeren in België Rechler-Coimnissans, nu.
Th. J. A. Duynstée. Curator, mr. P. J. Seydlilz, ie
Maastricht.
Opgeheven:
C. Grootenboer, loodgieter, 's-Gtavenhsigo H. Zwail,
in leven koopman en winkelier te Purmereud; J. van
Langen, sigarenmaker, Den Haag.
Oitlotlngen.
LOTEN CREDIT FONC1ER DE FRANCE.
Trekking 6 Februari Betaalbaar 1 Maart.
A. Obliaatiön Communales 3 pet a fr. 500 van 1891
No. 244962 fr. 100000 i No. 1G0829 fr, 5000
430963 1U0OO
