52"e jaargang.
Zondag 12
en Maandag 13 Februari 1899.
N°. 9858.
Eerste Blad.
Strijdige Werelden,
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen*
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
YOOIILOOPIG PROTEST
BUITENLAND,
Aboskekektsfbws voor Schiedam, pc» kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart» -1.05
n franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers- o.02
BUREAUBOTERSTRAAT ?0, Telephcon ATo. 123.
iotETLrsmnirKus: ran 1—5 gewone regels met inbe
grip van eene Courant. f o.."3
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting Terlcend.
Wij hebben deze week in onze rubriek sTJit
de Pers" een en ander medegedeeld, dat in
enkele bladen naar aanleiding van hetgeen in
de kiesvereeniging sSchiedam" voorviel, werd
geschreven. Ook heden zal men in het Tweede
Blad iets van dien aard vinden.
Zonder op dit oogenblik wij achten daar
toe den tijd nog niet gekomen nader op de
zaak zelve in te gaan, willen wij toch met een
enkel woord protesteeren tegen de schifting,
die het »Sociaal "Weekblad" heden maakt tus-
schen de vrijzinnige democraten, die in sSchie-
dam" thuis hcoren en de conservatief-liberaien,
die daar buiten maar een nieuwe kiesvereeniging
moeten oplichten.
Deze schifting is ons een bewijs dat de redac
tie van bet jSociaal Weekblad", misschien door
tendentieuze voorlichting, geen volkomen heldere
voorstelling van het gebeurde heeft.
Door het bekende besluit, genomen door een
kleine meerderheid, die nog wel uit 17 man
bestoud wordt niet alleen het conservatief-libe-
rale deel uit sScbiedam" gedreven (waartegen
wjj hoegenaamd geen bezwaar zouden gehad
hebben) terwijl verklaarde sociaal-democraten
kunnen blijven zitten, maar wordt de deur ook
voor reien gesloten, die zich waarlijk vrijzinnig
rekenen, en het verbaast ons dan ook van den
redacteur van het »Sociaal Weekblad", die
bigkens zijn »fusie-artikelen" van October 1896
niet gekant was tegen samensmelting der vooruit-
strevend-vrijzinnigen groepen met de radicalen
dat hg nu een exclusivistisch standpunt inneemt
gelijk hij bigkens zgn schrijven doet.
De vorige week noemde hij de voorstellen,
die nu aangenomen zijn niet revolutionnair-
socialistisch, een eigenaardig negatief waar-
deeringsoordeel, en even later sprak hij er van,
iblijkt de meerderheid werkelijk socialistisch
te wezen dan zal die kleurbekenning een
Toordeel zijn."
Het erg voordeeü&e dier kleurbekenning ter
zijde latend, vragen wij of dat nu de quaestie
was. Het wenscbelgke van zekere zuivering is
nergens ontkend, de vraag bleef maar of de
mazen der zeef ook wat al te eng werden ge
nomen naar ons oordeel was dit wèl het
geval.
Met een zekere luchthartigheid, die verbazing
wekt en slechts in een demagoog woidt geto
lereerd, stapt de heer Treub echter over dit
alles heen en zoo kon hg dan ook aan bel
slot van zijn beschouwinkje decreteeren«doch
socialistisch of niet, zgn (des bestuurs) voor
stel strekt om te scheiden wat niet hg elkaar
behoort".
Maar er is scheiden en scheiden ook wie
een glas stukslaat, scheidt de deelen.
dook
IDA BOY-ED.
36)
„O ja, je liebt gelijk 1" riep Martina uit, als
ging haar een. Echt op. „Niet waar, mama, Guy
heeft gelijk. Dat genoegen zullen wij toch Fifi
Mal lier niet gunnen dat wij, een kostuum van
haar tot model nemen. Want het zou haar zeker
ter oose zijn gekomen. Neen, dat zou voor die
ijdeltuit al te veel' eer zijn."
„Het doet mij genoegen, dat Guy daar ge
voel voor heeft," zei mevrouw Kalkowski min
zaam.
Guy klemde de lippen opeen. Zijn gelaat was
vaal-hleek geworden.
Martina's levendigheid eni haar invallen wa
ren. onuitputtelijk.
„Ik heb een veel deftiger idee!" riep zij uit,
terwijl zij als een kind' met 'haar platte handen
op dfe tafel klopte. „Ik laat mijn japon vroe.se-
iijk eenvoudig maken, maar van een heel zware
stof. En stel je voor, Guy, mama wil mij haar
brillanten-collier ieenen. ZegDe Hamburgers
zulten groote oogen opzetten.
Guy's hart scheen stil te staan. „Men draagt
geen geleend collier bij zoo'n gelegenheid," zei
hij met doffe stem, „zelfs al is bet van, de eigen
moeder. En in, ieder geval draagt men. buiten
het toomeel geen. valsche brülanten."
„ValsdrMoedter en dochter riepen het te
gelijk. Heb was da eerst© maal d'aib haar rustige
majesteit mevrouw Ka-ikowski begaf.
„De steenen zijn ©clitzeilde zij trctscli.
Echter wij herhalen, nog achten wij het
oogenblik niet gekomen om in Schiedam tegen
over de verkapt-socialistische de vooruit
strevende bazuin te steken, maar wel wenschten
wij reeds nu even op te komen tegen een lucht
hartigheid en een heenstappen over principieele
verschillen, die ocs verbaasden van den redacteur
van het nSociaa! Weekblad", die iu 1896 zelfs
de radicale partij niet wou dienen, omdat ze
hem toen wat ver van de hheialen wegliep.
Algemeen overzicht,
SCHIEDAM, 11 Februari '99.
Zooals men verwachtte, is de uitslag der
Fransche Kamarzitting van gisteren geweest.
Geen protest der republikeinen baatte; geen
ernstige waarschuwing in emxstige bladfen werd
geteld; de schitterende red© van Rcinault-Mor-
hère was voor doove ooran gesprottend© loden
der Kamer stekten de meening hunner kiezers
boven de rechtspraakde regeerrrg beriep zich
heerschappij van koning Demos in den kwa
den zin van het woord op een publieke opi
nie die draait als een nieuwe, flink in de olie
staande windwijzer.
Laat ons zien wat er na kwart over tweeën,
toen de voorzitter Deschanel dfe zitting opende,
al zoo in dc vergaderzaal te hooren was.
De tribunes waren propvol, veel dames. In
de zaal waren al bij de opening veel afgevaar
digden, die zich zeer luidruchtig gedroegen,.
Onmiddellijk kwam. aan de orde het voorstel
der regeering, om de revisie te doen geschieden
door het Hof van. Cassatie in vereramgd© zitting
van alle .kamers.
De commissi© stelde voor, niet over tq gaan
tot artikelsgewijze behandeling. De rogeering
vroeg echter de urgentiedeze werd zonder ver
zet aangenomen.
Nu beldam do rapporteur der commissie,
Benault-Morlièrei, die tribune, om in een uitne
mend betoog de aanneming van. het ontwerp te
ontraden.
Onder doodlscho stilte herinnerde hij er aan
diat de minister-president Dupuy verklaard had
het voorstel van Gerville-Réaohe, om de zaak-
Dreyfus te onttrekken aan de strafkamer, te
zullen bestrijden. (Toejuichingen, links.) De al
gemeen.® opinie was toen, dat d® regeering geen
uitzonderingswet wilde, en daarom werden, ver
schillende gelijksoortige voorstellen ingetrok
ken.
En toch heeft de regeering een. ontwerp vcor
een gekgenheddswet ingediend. (Beweging.) Zijn
de door de regeering verfoeielijk genoemde be
ginselen dan nu eensklaps voortreffelijk gewor
den 1 ging de rapporteur voort, om. daarna
scherp gelegenheidswetten af te 'keuren, vooral
wanneer zij betrekking 'hebben op die competen
tie der rechters. Renaulb-Morlière verklaarde de
beginselen te villen verdbdigan die de veiligheid
van alle burgers waarborgt, om er daarna aan
„En zij zijn bovendien van het zuiverst© wa
ter. Mama heeft ze lang geleden van eon verren
bloedverwant gekregen, toen Philip gedoopt
werd. Hij was peet over Pliilip," vertelde Mar
tina met naleven trots. „En stel je voor, hoe
jammer mama wil ze mij niet geven. Philip
erft het collier."
Guy sloot eenige oogenblikken de oogen. On
willekeurig balde liij zijn ijskoude hand. Hij
wilde niet denken. nu niet hij wilde niet,
voor zich zelf uitmaken of de vrouwen uit too-
neekpelers-ijdelheid onechte stoanen wildon lat
ten doorgaan voor echte of dat het collier wer
kelijk echt was dat collier dat een verre
bloedverwant bij Philip's doop had. cadeau ge
geven en dat Philip mettertijd zou erven.
„Ik zou in dit geval de voorkeur geven aan
eenvoud, zonder opschik," sprak hij teescli.
„O zoo," dacht Martina, „in dien burgerkring
van de Baumeister's Ideeden, zij een bruid ze
ker zoo eenvoudig mogelijk aan, en. nu dlenkt
Guy dat het zoo behoort. Nu, ik zal liean lang
zamerhand wel aan liet vorstand brengen, hoe
het dn de groote wereld toegaat. In alle Fran
sche drama's is de bruid elegant gekleed.
Voor het oogenblik besloot, zij er maar niet
over te twisten. Guy was ontzaglijk royaal ge
weest, zoowei met cadeau's als met zijn belofte
omtrent haar uitzet, en zij zou liet ondankbaar
hebben gevonden hem nu te ergeren.
Inwendig gevoelde Martina groote bewonde
ring voor zichzelf om dit zelfbedwang. En haar
moeder, die wel begreep wat haar dochter
dacht, streelde liefkoozend haar wang.
Intusschen was do keUner gekomen, met een
-keukenjongen; zij brachten schalen en manden
mede.
te herinneren hoe verschillende uitzonderings-
wotten in de laatste veertig jaar door de Ka
mer verworpen zijn.
Intusschen was het al rumoeriger geworden
in de Kamer. De republikein De Mahy had
reeds eenige opschudding teweeggebracht, door
te in terrompeerenNu de rapporteur echter ver
volgde: „Thans staan wij voor een veel ernsti
ger geval. Op het oogenblik zelf dat de rechter
uitspraak doet, ontneemt men hem de zaak,"
riep de anti-se mietische radico-socialist Mori-
m,ud uit: „'f Zijn me er ook rechters naar!"
Hij werd daarvoor tot de orde geroepen.
Een gelegenhcidswet vereischt bijzondere om
standigheden. De rapporteur toonde echter ach
tereenvolgens aan hoe gebleken was dat De,
Beaurepaire ongelijk liad mot zijn beschuldigin
gen, daarbij terloops de openbaarm anting van de
enquête-Mazeau verdedigend als noodzakelijk
om verdenking te voorkomen; hoe de Kamer,
de plaats innemend van Hoogen Baad der Ma
gistratuur, gedwongen wordt tusschenbeidte te
komen in een quaestie louter van rechtspraak,
wat een duidelijke schending va,n bet beginsel
van scheiding der machten is.
Daarna ging hij het resultaat dor enquête
na: de commissie had eenparig verklaard dat
de enquête ten gunste dar magistraten is afgo-
loopcn (toejuichingen en protesten) en dat de
eer der leden van de strafkamer volkomen onge
deerd is gebleven (applaus)dit is ook de mee-
nlng d'er regeering en dor enquête-leden, en de
minister van justitie heeft zelf van de tribune
dm- Kamer de volmaakte rechtschapenheid der
rechters verkondigd. (Applaus.)
Hoe kan. men dan, terwijl hum niets to laste
kan worden gelegd, die rechters disqualifioee-
ren? vroeg Renaulb-Morlièrs onder daverende
toejuichingen van do uiterste linkerzijde, om
daarna, er op te wijzen dat de regeering niet
willekeurig de rechtbanken mag wijzigen. De
regeering heeft odk zelf den ernst van haar
voorstel ingezien, want zij verontschuldigt zich
d'oor te zeggen dat het noodig is' om. de gemoe
deren te bodaren, wat hij overigens ontkende.
De rapporteur noemde heb voorstel een daad
van muttelooze en gevaarlijke zwakheid. Zal de
procedure snelleren, voortgang liebben, met d©
vereeinigde kamers dan met één. kamer bestaan
de uit een president en veertien leden? vroeg
hij. Denkt ge dat liot arrest der vereenigde ka
mers door alle burgers zal worden aanvaard?
Wanneer gij dfe strafkamer hebt laten vernieti
gen, zal men op gelijke wijze do gaheele rech
terlijke macht vernietigen. Zelfs het begrip
„rechtspraak" zult gij aldus dooden.
Renault Morlièr© eindigde met de veddiaring
dat hij noch vóór noch tegen Dreyfus is. Zoo
lang het ve r oordeelend vonnis bestaat, zou hij
niet gedoogen dat men D. onschuldig acht.
Men had van hem gezegd dat hij hot leger niet
iefhad. (N. B. Een broer van hem is generaal
Red) Hij was editor van oordeel dat heb, om
hot leger te ©eren, niet noodig was, beginselen
te schenden en d» rechterlijke macht in oneer
te brengen.
Toen Kalkowski de oesters zag, knikte hij
tevreden.
„Aan tafel, kinderen, aan, tafel," riep hij uit.
Spoedig zat men met z'n zessen can de nette
kleine tafel, die nu in liet midden van het ver
trek onder het gaslicht was neergezet.
Het gesprek was zeer levendig, hoewel Kal
kowski ein Guy zeer stal bleven.
Kalkowski was in het dagelijksch leven altijd
een weinig gezellige man. Hij sprak gewoonlijk
alleen wanneer hot moest of wanneer een bui
tengewone gebeurtenis hem er toe drang. Dat
waren allen van hem gewoon. En dab Guy
zwoeg, trok in het eerst weinig de aandacht,
omdat Martina voortdurend sprak en Dobart
mot plagerijen overstelpte. Wat zij zeidfö, was
volstrekt niet geestig, en zij had ook geen oor
spronkelijke invallen, maar de wijze waarop zij
oude aardigheden te berde bracht, was grappig.
Haar vroolijkheid was natuurlijk en daardoor
aanstekelijk. Men kon altijd aan haar bemer
ken, dat zij genoegen schepte in het leven, en. in
haar eigen bestaan iets zag dat voor anderen,
zoor verf waard was.
Dobeit gedroeg zich onberispelijk. Trouwens,
zijn geheel® verschijning zou 'aangenaam, zelfs
deftig hebben kunnen boeten, wanneer zijn baar-
delooze Romednsehe kop niet, hetzij door dten
invloed van schmink, hetzij door liet leven of
wel door aile.bd.de een wat erg afgeleefde tint
had gekregen.
Tegenover de dames sloeg 'hij een wel ver
trouwelijker!, maar tegelijk zeer wellevenden
toon aan.
Philip voelde zich gelukkig. Zoon' aangena-
mea Kerstavond had hij nog nooit met zijn fa
milie doorgebracht. Nu merkte hij toch ook eens
Toen de rapporteur na dit meesterlijk plu-
dooi naar zijn plaats terugkeerde, werd Jieni
door dfe linkerzijde een wanne ovatie gebracht.
Nadat nu de afgevaardigde Rose de aanhan
gers der revisie bezworen had, vóór bot, voor
stel der regeering te stemman, omdat hot heil
de; vaderlands op het spel stond', en dit voor-lel
een eind zou maken aan de beroering, beklom
de minister van justitie Lebret de tribune
Hij ontleende dat het voorstel dictatoriaal ui
een gelegenheidswet was. De regeering zcekt
geen rechters buiten d© rechterlijke machtzij
wj alleen een eind maken aan de agitatie die
het land beroert. Men moet rekening houdc <1
met de meaning der bevolking. Gaat maar naar
uwe districten1 riep hij den afgevaardigden toe.
Opgewondenheid aan do uiterste linkerzijde,
die zich in heftige protesten uitte, toen de mi
nister vervolgd©: De regeering heeft zich moe
ten afvragen of het niet, noodzakelijk was. toe
te geven aan die wenschen der bevolking.
Lebiet verklaarde overtuigd te zijn dat Int
ontwerp goed. was. (Ontkenningen van links
De regeering had vooraf de nieening gevraagd
van den eer»tc-voorzitter van liet Hof en zijn
assessoren.
Onder hevig rumoer en gejuich va,r. het cen
trum en van rechte eindigde da minister zijn
red'e.
De socialist Millerand verweet den eerst e-
voorzibtet van het Hof een politiek ad vie, te
hebben gegeven, terwijl hij niet 'liet recht had
de Ka mei' haar plicht voor te schrijven. De
voorzitter der strafkamer Loew had bewezen
niob vooringenomen te zijn, door aan Mazeau
zelf het voorzitterschap der strafkamer aan te
bieden. Het ontwerp der regeering noemde hij
een premie op den Laster, waaronder ook de
nieuwe rechters zullen lijden. De reel iter.; woa-
dèn opgeofferd omdat men hen valscho-
lijk beticht. Nu reedis wordt eeai nieuwe lijst
van verdachten opgemaakt uit de andere, lea
rners van het Hofdeze is een jood, gen© pro
testant, weer een andere aanhanger dier remde.
De vereenigde kamers zullen nu de instructie
opnieuw moeten beginnen, en De Beaurepaire
gaat vorder en eischt zelfs vernietiging van liel
arrest waarbij de revisie bevolen is. Millerand
geeselde Cavaignac en verweet den minister van
justitie dat hij de belangen van een. bepaalde
groep (dor rechterzijde nl.) dient. Wie juichen
hem toe Wie zijn vóór heb ontwerp Alle be
werkers van staatsgrepen steunen heb. Waar een
Caesar vergund wordt de web te minachten en
do rechtspraak te verlagen, eindigde Millerand,
is het de oer der republikeinen de rechtspraak
te verdedigen.
Nu nam de minister-president Dupuy het
wcord om de volgende verklaring af te leggen.
Dc regeering aanvaardt de algehoele verant
woordelijkheid voor hot ontwerp en. richt zich
tot de 'geheel republikeinsdie partij. Geen en
kel republikeinse!), beginsel is in liet spelmaai
er moet een einde komen aan deze zaak.
De regeering, die bij haar komst aan het be
wind. de zaak op juridisch terrein had gevon-
dat hij familie had. „Er gaat vaak een opvoe
dende kracht van. uit, wanneer er een nieuw ©re-
mens bij komt," dacht liij dankbaar. „Kom,
Guy, op je welzijn; op het welzijn van het ver
loofde paar!" riep Philip.
Men klonk met elkaar.
„Ben je niet wel?" vroeg hij, terwijl hij ver
schrikt naar Guy's gelaat zag, dat bleek en
verdrietig was en niet meer hetzelfde scheen
van te voren.
„Ik hen een beetje zenuwachtig," zei Guy,
Philip's blik ontwijkend.
„Naar al wat ik boor, zou ik zeggen, dat u ti?
ved werkt," merkte Dobart belangstellend op.
„Een geestig schrijver heeft eens gezegd; „Ge-
durend© een verandering van klimaat en gedu
rende een verloving moet men niet werken."
Martina, die nog bij haar moeder stond, met
wie zij geklonken liad, fluisterde:
„Wat zou liem schelen? Zou papa de een of
andere domheid hebben begaan? Ik heb het
immers dadelijk gezegd wij hadden papa
kalm naar die Schulz-Woiler's mootea laten
gaan."
„Och kom," fluisterde mevrouw Kalkowski
terug. „Dat zijn grillen. Alle mannen hebben
grillen. Daar moet jo je niet aan staren. Let
er maar iet op, mijn kind."
„De dames fluisteren," zei Dobert. „Dab acht
ik niet geoorloofd. Wij maken er vanavond aan
spraak op als op ons recht, dlat wij onbeperkt
genieten van de conversatie der dames."
„Van u hebben wij geen kwaad gesproken,
mijnheer Dobart. Op mijn woord. Prosit, mijn
heer Dobert uw welzijn.," riep Martina, uit.
Zij bracht hem haar dronk toe en ging weer
naast Guy zitten. Wordt vervolgd.)
