r' t
BINNENLAND.
Jf 1
STADSNIEUWS.
tl AARDINGEN.
Kunst en Wetenschap.
Kerk en School.
Christ. Geeef. Kerk.
Rechtzaken.
Gemengd Nieuws.
voor Noonl-Afrika winst zal afwerpen, slaat
bij Cecil Rhodes vasthij is overtuigd dat
Noord-Afrika in weinige jaren een der belang
rijkste tabak en koffie produceeiende landen
ter weield zal worden met een dichte bevolking.
Nu is er evenwel nog een andere moeilijk
heid te overwinnen. Van 't Noorden kan de lijn
ongeveer tot aan de evenachtsüjn over Biilsch
gebied loopenhet eindpunt on onder Engelsch
gezag staand gebied is daar Oeganda. Om van
daar Rhodesië te bereiken, moet de lijn evenwei
gaan over het gebied van den Congo-staat ot
van Duitsch Oost-Afrika, en het zou wellicht
mogelijk zijn een strook land aan te koopen,
noodig voor den aanleg van den spoorweg.
In Engelsche regeeringskringen ziet men
daarin echter weinig heil.
Waarschijnlijk heeft daarom Cecil Rhodes,
toen hij onlangs door koning Leopold van België
in audiëntie weid ontvanueD, dezen gepolst
over het verleenen van een servituut, om aldu-,
de lijn over het gebied «au den Congo-Staat
te mogen aanleggen, en men gelooft niet dat
de Koning dit vei zoek heeft afgewezen.
De meening die eenigen lijd in Zuid-Afrika
bij velen bestond, dat Engeland van üuitschland
een strook land zou krijgen in Oost-Afrika in
ruil voor de Walvisch-baai, wordt door de nPall
Mall Gazette" niet gedeeld. Wanneer de over
eenkomst met Duitschland wordt gepubliceerd,
zal blijken dat over de Walvisch-baai op andere
wijze is beschikt.
Het blad verwacht dat de openbaarmaking
dezer overeenkomst een eind zal maken aan de
praatjes over een oorlog met Transvaaldaar
Engeland dan eommercieeie middelen zal be
zitten om een betere verstandhouding met de
Boeren mogelijk te maken. Maar vóór dien tijd
zal daartoe reeds de weg gebaand worden door
een conferentie van den lloogen Commissaris,
sir Alfred Milner, met president Kruger te
Pretoria.
Het blad noemt Kruger niet zoo zwart ais hij
wel wordt afgeschilderd maar hij weet van
hetgeen buiten Pretoria geschiedt alleen wat
hem wordt medegedeeld door een groep personen
die hem uit eigenbelang steeds in den waan laten
dat Engeland Transvaal wil vei overen. En onge
lukkigerwijze aldus de sPall Mall Gazette"
luistert de oude man naar hen en handelt
diensovereenkomstig.
Gemengde Mededecllngen.
Een amendement van Labouenère op het
adres van antwoord op de troonrede, beoogende
het veto van het Hoogerhuis tot één zitting te
bepeiken, werd door het Engelsche Lagerhui-,
met 225 tegen 105 stemmen verworpen. Een
amendement-Walton, verklarende dat het Parle
ment dringend zijn aandacht behooi t te wijden
aan de tegenwoordige macht van het Hoogerhuis
om besluiten van het Lagerhuis te vernietigen,
ondeiging met 257 tegen '107 stemmen een
gelijk lot.
De »St. James Gazette", het orgaan van lord
Salesbury, zegt met betrekking tot de onder
handelingen o»er de grensregeling in Oebanghi
en Bahr-el-Ghazal, dat er geen bezwaar tegen is,
Fiankiijk een déboucbé voor zijn handel te
geven, maar dat de Franschen zich teleurgesteld
zullen zien, wanneer zij een nederzetting aan
den Njjl denken te krijgen, zooals zij aan den
Ntger bezitten.
De radico socialistische groep in de Fransclie
Kamer heeft al haar leden uitgebannen die
Vrijdag vóór bet regeeringsontwerp hebben ge
stemd.
De anarchisten te Parijs hebben gistermiddag
ter gelegenheid van de behandeling van het
proces-Guétin, een manifestatie pogen te houden
in den omtrek van het Paleis van justitie. De
politie verstrooide de benden en arresteerde de
twee leiders Libertad en Dagan.
De aGaulois" had beweerd dat officieren en
manschappen van bet Duitscbe schooPchip
Charlotte te Algiers onlusten hadden ver
wekt. Algerijnsche bladen hadden dit reeds
onwaar genoemd nu komt ook de oificieuse
ïNordd. Allg, Ztg." de bewering logenstraffen.
Er loopen geruchten van een bijeenkomst
der drie keizers, die bij de groote Oostenryksche
manoeuvres op het kasteel Klarenburg zou
plaats vinden.
Naar men wil weten, is de erfprins van
Saksen-Coburg-Golha geen natuurlijken dood
gestorven. De prins was een hartstochtelijk
speler en is eer.ige maanden geleden wegens
een speelschandaal van het garde-regiment naar
een provinciaal garnizoen overgeplaatst. Reeds
toen moet de prins getracht hebben, zich van
kant te maken. Een tweede poging, uit vrees
voor bet te Berlijn ontdekte speelschandaal
waarin de prins betrokken was, zou thans beter
gelukt zijn.
De Jong-Tsechische afgevaardigden hebben
een manifest uitgevaardigd waarin zij verklaren
dat, schoon deTsechische taal rechtens in Bohe-
men behoort te predomineersn, zij met de
Duitschers op voet van gelijkheid van beide talen
willen overeenkomen. Het manifest eindigt met
een oproeping aan alle Tsechen om de Duit
schers te bestrijden.
Banffy is gisteren te Weenen door den Keizer-
Koning ontvangen. Men hecht groot gewicht
aan deze audiëntie; naar men denkt zal Banffy
zich bereid verklaren, ook vóór het totstand
komen van het compromis met de oppositie af
te treden.
De »Reforma" heeft de Spaansche maar
schalken geïnterviewd.
Blanco verklaaide geen deel te hebben gehad
in het conservaiieve program; hij kende het
niet eens. Hij betreurde de reactie die zich by
verschillende partijen vertoonde. Hij verklaarde
dat hij op Cuba een oogenblik aan zelfmoord
had gedacht.
Martinez Campos noemde zich een aanhan
ger van Silvela; een regeering van generaals
zou z. i. den oorlog beter hebben gevoerd.
Piirno de Riveira achtte zulk een regeering
alleen in gevaar noodig. Spanje staat volgens
hem zoo zwak, dat Portugal het zou kunnen
uittarten en overwinnen.
Dominguez eindelijk vreesde dat de Europee-
sche vrede niet verzekerd isdaarom moet
Spanje zich op een mogelijken oorlog voorbe
reiden.
Naar bet schijnt weigert de Engelsche bevel
hebber te Kandia bevelen te ontvangen van
prins George of van de Nationale Vergadering.
Er wordt een kazerne gebouwd voor 1700
Engelsche soldaten en de bevelhebber gebruikt
postzegels met de Engelsche vlag, waarover
het woord Kandia" is gedrukt.
Raliaansche bladen houden in weerwil van
officieuse tegenspraak vol dat in het voorjaar
de kiuiser Cristofore Colombo naar
het Verre Oosten gaat om een Chineesclie
haven in bezit te nemen.
Amerikaansche infanterie is Zondag bij Manilla
slaags geweest met de Philippino's, die veel
dooden hadden.
De Philippino's verzamelen zich bjj den spoor
weg, twaalf mijlen benoorden Manilla.
Met groote praal is het lijk van Calixto
Garcia Zondag te Havanna, waarheen het van
New-York was overgebracht, ter aarde besteld.
Rijksmiddelen.
Overzicht van de opbrengst der middelen
(hoofdsom en opcenten) over de maand Januari
1899, in vergelijking gebracht met <le opbrengst
over hetzelfde tijdvak van 1898, door het Dep
van Fmauciën openbaar gemaakt.
1899, 1898.
Directe belastingen f 1.042.950,085 f 1.259.054,53s
Rechten op den invoer - 772.245,10 - 739.974,85
Accijnzen- 3.886.310,07 - 4.021.744,885
Waarborg en bel. der
goud. en zilv. werken - 28.914,63s - 28.879,46
Indir. belastingen - 1.868.993,32! - 1.392.911,27
Domeinen- 111.721,96 - 109.430,90
Posterijen- 84-4.006,84s - 786.959,79®
Rijkstejegrafen- 149.375,34 - 118.228,46
Staaatsloterij- 17.045,81 - 32,12
Akt.v. jacht en visseh. - 166,00 - 242,50
Loodsgelden134.473,50 - 140.327,27'
Totaalf 8.856.202,67 f 8.598.385,55
'/ij der raming f 10.416.424,52.
Ret godsdienstig en zedelijk karakter der
openbare school.
In de Vrije Gemeente" te Amsterdam hield
gisleravond de heer F. W. Schmidt een voor
dracht over »het godsdienstig en zedelijk ka, Jt-
ter der openbare lagere school".
Spr. begon met een herinnering aan den
schoolstrijd en sprak er zijn leedwezen over
uit, dat in dien strijd zulke harde woorden zijn
en worden gebruikt. Men heeft elk godsdienstig
karakter aan de openbare school ontzegd, be
weerd, dat het onderwijs geheel an godsdienst
ontbloot is. Het is niet te vermijden dat dezelfde
zaak op verschillende wijze wordt beoordeeld
dit hangt af van de godsdienstige lichting van
den beoordeelaar. Men stelt zich op het stand
punt van zijn dogma en beziet de zaken van
daaruit.
Nu is niet alle dogmatiek af te keuren, in
tegendeel de dogmatiek heeft waarde. Doch er
was nog nimmer een leer, die de veelheid vnn
het leven geheel kon omvatten. Wat daar boven
staat, is de religie, bet godsdienstig leven. Wan
neer men dat voorbij ziet, ontstaat een stiijd
over onderdeelen, over ondergeschikte be-
ginseltjes.
Om dat te voorkomen, is het noodig, dat
niet te vroeg wordt begonnen met dogmatisch
onderwijs. Dit ligt dus niet op den weg van
het lager onderwijs. Bovendien zou men, dus
doende, den jongen kinderen sleenen voor brood
geven. De leerstof is boven de bevatting van het
kind vei heven. Hoe kunnen kinderen de levens
raadselen begrijpen Hoe kunnen zij er belang
stelling voor hebben? Niet alleen het dogma, ook
de psalmen en gezangen zijn voor jonge leer
lingen niet te begrijpen. Ze kunnen ze machi
naal opnemen, maar onmogelijk bevatten, zelfs
niet in den vorm dien de Protestantenbond er
aan heeft gegeven. Men krijgt de zonderlingste
effecten wanneer men nagaat welke begrippen
in de kinderhersens zijn ontstaan omtrent
Almacht en God. Men kan kinderen desnoods
laten bidden, doch moet wel in het oog houden
wat ze bidden.
Een confessioneel-godsdienstige opvoeding kan
dus in jongen leeftyd niet worden gegeven.
Eerst met het twaalfde levensjaar, eerder niet,
kan men daarmede beginnen. Om niet-eon-
fessioneel godsdienst-onderwijs te geven, zijn
de onderwijzers ntet opgeleid. Zij zouden daartoe
een afzonderlijke studie meeten maken.
Er bljjft dus niets over dan elk godsdienst
onderwijs te weren. Maar om dezelfde redenen
moeten ook de antigodsdienstige leerstellingen
worden geweerd.
Is daarmede gezegd, dat de openbare school
in het geheel niets kan doen aan het religieus
en zedelijk leven van het kind Integendeel.
Het onderwijs wordt doorweven met de be
ginselen die eigen zijn aan de Christelijke leer,
ze worden neergelegd in allerlei uitingen van
den onderwijzer, onwillekeurig te pasgebrach
bij elke leerstof. Er zijn «luizend gelegenhedei
oin tot de kinderen te naderen en wat goed fs
bun in te prenten.
Wat deze wijze van zedelijk opvoeden betreft
de schoolboekjes die bij de leeslessen gebruikt
worden, geven er aanlejding toe, tal van dege
lijke toewijdende onderwijzers maken zich de
gelegenheid ten nutte. Met groote liefde wijden
zij zich aan de opvoedidg, zij bedenken alle
mildelen om van hart tot hart te kunnen spre
ken, zij pogen uit de kas het individu te halen
om het naar eigen behoefte te leiden en te
vormen.
Zoo kan dus, besloot spr., de openbare school
wel iets doen tot de godsdienstig-zedelijke vor
ming van kinderen, maar ze maken tot gods
dienstige kinderen, dat kan ze nie'. Godsdienstig
'zijn, is niet voor kinderen, dat is voor volwassen
menschen. Zij kan de basis leveren voor gods
dienstig leven, en in dien zin ook op dit gebied
ten goede werken.
Aan het diner ten Hove waren heden genoo-
digd baron A. E. Mackay, minister van Staat,
baron Van Wassenaar van Rosande, kamerheer
i. b. d. van H. M. de Koningin en mevrouw,
baron J. van Zuylen van Ngevelt, kamerheer
i. b. d. van H. M. en de heer F. Loudon,
ordonnans-officier van H. M.
evenals in die waarop het straatschrobben Ke.
oorloofd is, n.l. van 8 tot 11,
m 2
>ij a
Bij Kon. besluit is voor de gemeenten Maas
tricht en Meersen een Kamer van Arbeid opge
richt, waarin vertegenwoordigd zullen zijn de
navolgende bediijven: het vervaardigen van
aardewerk, glas, glasweik, porselein tegels of
steenen.
Stbl. no. 55 bevat het Kon. besluit van den
3den Februari 1899, tot wijziging van de
artikelen 3 en 6 der bepalingen betreffende bet
groot-ambtenaarsexamen voor den Indischen
dienst, vastgesteld bij bet Koninkiyk besluit
van 20 Juli 1893 (Staatsblad no. 117), en tot
wijziging van artikel 14 van liet Koninklijk
besluit van 29 Augustus 1883 (Staatsblad no.
133), houdende vaststelling van nieuwe regelen
omtrent de benoembaarheid en uitzending van
tecliterlijke en administratieve ambtenaien voor
den dienst in Nederlandsch-Indië.
De minister van Koloniën heeft aan
departement zyti werkzaamheden hervat.
zijn
De gewone audiëntie van den Minister van
Maiine zal op Vrijdag 17 Febr. a. s. plaats
hebben.
De minister van finantiën maakt bekend,
dat op 11 dezer bij de betaalmeesters in
kas wasf 1,844,754.11 '/s
en dat op den/.elfden dag
door de Nederlandscbe Bank,
ingevolge art. Hits van haar
octrooi, aan 's lands kas een
voorschot was verstrekt ten
bedrage van1,878,680.13
HarerMajesteits hofmaai schalk, baron Clifford
heelt, hersteld van zijne ziekte, zijne fnnctiën, die
werden waargenomen door adjudant-kolonel
Sirtema van Grovestins, hervat.
De advocaat-generaal bij den Hoogen Raad,
mr. Van Maanen, wordt door ongesteldheid
verhinderd zijn functie uitteoefenen. Hij is op
den weg van beterschap.
Op 83-jarige leeftijd is te 's-Gravenhage
overleden de gep. majoor der infauteiie O.-I.
leger H. Raat, ridder der M. W. O. 4e kl., welke
onderscheiding hij zich waardig maakte tijdens
de legerexpeditie naar Bali.
Gedurende eenige jaren, na het verlaten van
den militairen dienst, was hij buigemeester van
Maastricht.
Majoor Raat was een warm bevorderaar van
het beginsel van persoonlijken dienstplicht.
De soirée, die de burgemeester van Rotter
dam gisteravond in de foyers van den ïGroo-
ten Schouwburg" «Maaar zou geven, is wegens
ernstige ongesteldheid van een zijner zoons,
student te Delft, voor onbepaalden tijd uitge
steld.
OVERSCH1E, 14 Februari. Do gemeenteraad zal
morgen, 15 Februari, eene vergadering houden ter
behandeling van ingekomen stukken, het kohier van
den hooi'delijken omslag, enz.
OVERSCHIE, 14 Februari. De 65-jarige P. v. B.
had Zondag, terwijl hij zich op jacht (stroopen) be
vond aan de Zwet,* onder deze gemeente, het onge
luk dat het geladen geweer sprong, waardoor hij de
geheele lading in de hand kreeg. In het gasthuis te
Delft werd de band afgezet.
OVERSCHIE, 14 Februari. Zaterdagavond heeft
hier een schoorsteenbrand plaats gehad ten huize
van A. Huijs, winkelier, welke brand zich vrij ern
stig liet aanzien. Door het spoedig en krachtig op
treden van eenige brandmeesters en buren mocht het
gelukken den brand spoedig meester te worden.
Aan het hoofd dezer courant zal men heden
nogmaals de kennisgevingen afgedrukt vinden
betreffende het straatschrobben en de vleesch-
keuring.
De reden hiervan is, dat er in de uren waarop
het keuringslokaal geopend is, een fout is geslopen,
Nader vernemen wij dat van den Oostmolen
zal worden afgebroken het bovengedeelte tot
aan den eersten zolder onder de balie. De bedoe
ling van den eigenaar is om van het resteerend
gedeelte een pakhuis met 2 zolderingen
maken.
Deze molen zal we! een der oudste zijn uil
deze gemeente daar die reeds daoteekent
van 1727.
Opnieuw is hier ter stede mond- en klauw-
zeer uitgebroken, thans op den stal van den
veehouder O. Houtman.
BU RGERLIJKE STAND.
Geboren
11 Febr, Maria Petronella, dochter van W
C. Schaap en C. B. Vrauwdeunt, SingclkerJcstraai.
12 Febr. Antonia Johanna, dochter van J. g!
Harsing en A. W. Marrjne, Parallehlraat.
Willem, zoon van K. H. Drektraan en C. van
Katwijk, Houtstraat. Johanna Sophia Maria
dochter van J. J. Hassing en B. S. Odemaere'
~e Ttiinsingel. Cornells Albertus, zoon van'
L. de Regt en J. van Schyndel, Dwarsstraat,
Overleden:
12 Febr. Maria Sophia Elisabeth Dasenbroek
oud 42 jaar, echtg. van P. F. Leenders, N. Haven.
'Gisterenavond gaf de tooneel en letterlievende
vereeniging Varia" alhier, haar 2e winteruit-
voering voor hare kunstlievende leden en verdeie
genoodigden. Opgevoerd werd het kluchtspel:
»Een klap op zijn neus" in 3 bedrijven. De
dames- en heerenrollen waren in zeer goede
handen, zoodat dan ook het stuk geheel tot
zijn recht kwam. De vereeniging kan met wel
gevallen op deze uitvoering terugzien.
De zaal was zeer goed bezethet bal dat
na afloop volgde, hield zeer velen nog tot laat
bijeen,
B U RGERLIJKE STAND.
Geboren
13 Febr. Geertje, dochter san D. den Boeren
A. Verheij, Afrol.
14 Febr. Jacoba Neeltje, dochter van W. van
Loon en J. Voogd, Nieuwst raat.
Overleden i
'13 Febr. Johanna Simons, oud 69 jaar, echtg.
van H. Grauwen, Achterstraat.
Het nationaal monument van Transvaal, het werk
van den te Rotterdam geboren Transvaler A. van
Wouw, nadert, naar de „N. R. Ct." meldt, zijn vol
tooiing. Het beeldwerk werd door hem in deze twee
jaren in Rome uitgevoerd. Het standbeeld van Kruger
en twee figuren van Boeren staan in brons gegotea,
een derde is bij den gieter, aan het klcimodel van dea
vierden werd in de Torige week de laatste hand gelogd.
Een bas-relief voor het voetstuk staat in gips-afgietsel
do technische bewerking te wachten en zal met de
andere drie in Mei gereed zijn. Do architectonische
constructie van rood graniet komt in Schotland, het
smeedijzeren hek in Holland gereednet vervoer van
deze massa's metaal en steen over zee en land, de
opstelling in Pretoria zullen eenige maanden in beslag
nemenals alles naar wensch gaat zal in het komend
najaar het monument ingewijd kunnen worden.
Ned. Herv. Keek.
Beroepen: Te Hoek bij Neuzen, E. T, K.
Steller, to Kolderveen. Te Kastricum, O. Norel Kz.,
te Wons en Engwier. Te Gennep en Bergen, A
F. van der Scheer, te Drempt.
Aangenomen: Naar Maassluis, door A, J.
Montijn J.Cz., to Nieuw-Stadskanaal. NaarHalle,
door J. Gouverneur, cand.
Bedankt: Voor Goingarijp en Broek, door J.
Gouverneur, cand. te Rotterdam.
Bedankt: Voor Broek op Langcndijk, door C.
Wijdoogen, te De Kriin.
Evako. Lüth. Kerk.
Beroepen: te Harliugen ds. G. F. Drejcr, te
Zierikzee.
Hoogbb Onderwijs.
Leiden. Geslaagd voor het candidaats-examen in
de rechten dc heer M. J. Wolff.
LeidenHet candidaatsexamen in de godgeleerd
heid, tweede gedeelte is afgelegddoordcnhcerP.de
Looze.
Groningen: De heer A. J. Oppenheïm heeft het
doctoraal examen in de rechtsgeleerdheid afgclegd._
Giessen: Bevorderd tot doctor in de veeartsenij
kunde de heer D. A. de Jong Jz.. inspecteur der ves-
en vleeskeuring te Leiden, op proefschrift: Unter-
suchungen über Botriomyces.
De airondissements-rcchtbank te Rotterdam wees,
heden do volgende vonnissen.
0. v. d. K. broodbakker te Vlaardingen wegens
beleediging tot f 5 boete subs 5 dagon hechtenis."
W. J. L. sjouwer te Schiedam wegens diefstal van
looden pijp aan een perceel in de Lange Nieuwstraat
tot 1 maand gev. straf.
J. M. zeevisscher te Vlaardingon wegens diefstal
en vernieling tot 2 maanden gev. straf.
J. V. reeder te/Vlaardingen wegens medeneming
van een gedeserteerde schepeling van een ander zee-
visschersvaartuig tot f 10 boete subs 2 dagen
heebtenis.
Carnaval te Botterdam.
Men meldt ons uit Rotterdam:
*Het carnavalsfeest van Rotte's Mannenkoor
begint langzamerhand een welverdiende ver;
i.
