6 '«152"° jaargang. Vrijdag-17 Februari 1899. N°. 9862. n jEer si e Blad. TïIosche brieven. Strijdige Werelden. Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. UITGEVER: H. J. C. ROELANTS. H noon IDA BOY-ED. te tar^ alles pg 50, kleit, 5 aliO, •13 nat. .15 13 Felr, faPpel«s kroten COURANT. isonNEBENisPBijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90 omliggende plaatsen, p. kwart - 1.05 franco per post, p. kwartaal. - 1.30 Afzonderlijke nommers- 0.02 BUREAU BOTEBSTRAAT 70, Teleplioon TSo. 123. AbTem«jrarEPimsran 16 gewone -egels met inbe grip van eene Courantf ÜM Iedere gewone regel meer- 0.10 Bij abonnement wordt korting verleend. Spiritui tejsh, Jok Sept. Ned. kin- Dek Haag, 15/16 Febr. Wellicht verwacht deze of gene lezer der jSchied. Cour." iu den brief uit de Residentie een persoonsbeschrijving van den wereldbeken den "ast, die als een moderne Themistocles, in zijn geboorteland niet veilig meer, zich onlatK's aan onzen haard kwam nederzetten. Zulk een belangstellend lezer zal ik echter moe ten teleurstellen, want den scher commandant", vroeger beschermeling thans verstooteling van den Fransehen Generalen staf, heb ik niet ont waard, zoodat 't mij niet mogelijk is hier een portret van den veelbesproken Esterhazy „Etranger an milieu de la société, Et partout fugitif, et partout rejcté, voor mijn lezers te teekenen. Als wij een paar maanden verder zijn, zal ik misschien de gelegenheid hebben den een of ander van de aar denlijke gasten, wier komst wij verbeiden, in een mijner brieven kortelijk te beschrijven, de leden van de fameuse vredesconferentie zullen toch vermoedelijk aan ons publiek sympathieker zijn dan de vluchte ling, dien het gastvrije Nederland een schuil plaats natuurlek niet weigert, maar op wiens bezit wij overigens volstrekt niet gesteld zijn. En hiermede basta over hem. De keuze van ons land voor de conferentie, die aan den Czaar van Rusland haar aanzijn zal te danken hebben, is ons natuurlijk aan genaam. Als ik van sons" spreek, dan bedoel ik meer den gewonen burger ik zou haast zeggen »de kleine luyden" dan de hoogge plaatste ambtenaren van Staat, want dezen vinden misschien het vrij langdurig verblijf van zooveel voorname personen ten onzent nog al lastig. Niettemin kan het voor Nederland eenige waarde hebben, dat het bij mannen van beteekenis in onze dagen" door eigen aan schouwing beter bekend en dus, mits onze ontvangst zulken gasten waardig is, meer op prijs gesteld wordt. Derhalve hopen wij dat onze regeering met tactvolle hoffelijkheid zal optreden, opdat men in het kleine Nederland tevens het Land van Rembrandt, van Vondel, van Grotius moge zien. Ongepast is het zeker niet, dat deze gewichtige conferentie bijeen komt in het geboorteland van den genialen schrijver, wiens Jus Belli ac Pacis en wiens Mare liberum staatsrechterlijke standaard werken zijn, voor alle eeuwen beroemd. Voorzeker zullen onze Koninginnen bij de ontvangst met hoofsche wellevendheid voor gaan. Voor de jeugdige Vorstin moge het een niet gemakkelijke taak zijn, haar wijze van optreden geeft goed vertrouwen dat zij ook ditmaal van een beroemd stamhuis de waar dige Erfdochter zal blijken te wezen. Het meest in hun schik'met de ons geschon ken voorkeur zullen de eerste-rangs-hotels 40^ Neen, zij zouden liem on trien, en dlib tijdpeik zijns levens met stilzwijgen voorbijgaan. En toch toch kwam rijn geheels manne lijkheid in opstand en 'kromde rich in de oude hardnekkigheid die hem ate knaap eigen was. De strijd tegen een onzekere toekomst scheen hem gemakkelijker toe dan de bekentenis van hot oogenblikik heb gedwaald' in mijn keuze. Met wat hooghartige, trotsche woorden hui hij die niet verdtedigdSpottend' of 'toornig had hi] immers alle bedenkingen va.n Charlotte af gewezen! En stond het onomstootelijfc vast dart, zijn keus overijld was, dat zijn huwelijk ongelukk' zou worden Koe dikwijls bad 'hij niet va,n hu welijkea gehoord', waarin aanvankelijk alles even mooi en vertrouwenwekkend was geweest en die toch in eliende geëindigd warenKon bij hsm met juist het omgekeerde liet geval zijn? Met velerlei zorg, bezwaard, maar toch op zijn hoede, niet verblind door de liefde, trad' hij zijn hu welijk in. Zou er niet juist diaarom iets goeds van kunnen terecht komen Hij leed! onuitsprekelijk. Zeker, zéker zijn verstand waarschuwde hem. Hij was niet blinds. Hij zag die fouten zij ner geliefde. zijn. Zij mogen wel eens een voorJeeltje heb ben. In 's Konings laatste levensjaren was 't hier voor een residentie buitengewoon stil en na tuurlijk waren de jaren \an het regentschap ook nog weinig druk, zoodat de opluiking van het hotleven waarlijk niet te vroeg komt. In- tusschen weet men nog volstrekt niet, wanneer de plechtige opening mag verwacht worden. Vermoedelijk zullen de voorloopige besprekingen vrij wat tijd vorderen, want zonder voorat- gaande vaststelling van de hoofdlijnen van het werkprogram zou de kans op eenig goed re sultaat, toch i'eeds vrij matig, wel tot het nul punt naderen. Maar *t ligt niet op mijn weg hier ter plaatse den horoscoop te trekken van ae groote dingen, die in verband met deze internationale verga dering in aantocht zijn. Van de edelmoedige poging des Russischen keizers het beste ho pende, is het maar verstandig meer het heden in eigen kleinen kring dan de zeer onzekere toekomst daar buiten in 't oog te vatten. Jammer is 't maar dat wij ook in dien kleinen kring op vrij wat onzekerheid stuiten. Daar hebt gij b.v. onze tram-quaestie. Sinds vele jaren is men hier ontevreden op onze tram maatschappij, en terecht, hoewel niet iedere grief tegen haar rechtvaardig is. Zij ondervindt sommige moeilijkheden, belemmerend voor een gunstige exploitatie. Als zoodanig mag zeker de groote ongelijkheid in het vervo.r bij zomer- en wintertijd gelden. Deze is hier veel sterker dan in eenige andere stad van ons land, omdat Scheveningen gedurende 4 of 5 maanden een overstelpend vervoer en gedurende de overige 7 maanden slechts een klein vervoer aanbiedt. Daarbij komt dat in 't hart der stad de wisselplaatsen te weinig op harmonische afstanden zijn aan te brengen, dat de lijn bij uitnemendheid (d. i. die welke van het IIol- landsche station rechtuit noordwaarts loopen zou) onuitvoerbaar is wegens de nauwe Veene- straat en Hoogstraat, en dat ons publiek (en dit geldt bovenal de dames) zoo weinig gewend is zich bij in- en uitstappen wat te haasten, dat reeds daardoor het zoo wenschelijke op tijd rijden niet weinig wordt bemoeilijkt. Dit, en nog wel een of ander, eisehl de billijkheid te erkennen. Maar er bestaan vele rechtmatige grieven. De maatschappij heeft geen begrip van het meuegaan met haar tijd. Angstvallig klampt zij zich aan de concessie vast, om hoognoodige uitbreiding van lijnen te ontgaan zonder daarbij van de gemeente voordeelen te bedingen, welke deze aan haar te recht weigeren blijft. Wij zitten helaas nog een reeks van jaren aan deze onderneming vast en zij heef'i 't er inderdaad niet naar gemaakt om, conform haar verlangen, een nieuwe 40-jarige concessie te erlangen. Inmiddels heeft zij inet een onverschillig oog den enormen uitbouw op verschillende punten aangezien, zonder daar nieuwe tramlijnen te willen brengen, steunende op de bepaling dat van eventueel te ontwerpen lijnen de exploitatie vooraf aan haar zat worden aangeboden, voordat Maar rijn er measchem zonder gebreken Wie kon weten welke gebréken hij zou gevonden hebben in een jong, met zorg bewaakt med'sje met een kinderlijk-reine phantasie en zonder de minste levenservaring Strijd zou er altijd zijn die moet er altijd' zijn, wanneer "twee op ver schillende wijse opgevoede en verschillend! ge- natuurde individuen zich verbinden door den nauwsten band', die den eenen mensch aan dep anderen kan hccliton. En één ding was even onbetwistbaar als troos tend Martina was vrij van elke schuld. Niet eens haar aard mocht men haar verwijten, zon der onrechtvaardig te wordlen. Toen hij zoover gekomen was mot zijn zelfb; kentenis, werd Guy door een nieuwe schrik be vangen. Was dat waarlijk een troost, dat men Martina geen verwijt mocht maken van. haar natuur Neen, dat mocht men' niet. Dat eischte de rechtvaardigheid tegenover Martina. Maar dat men het niet k o n dben, bewees dan. toch dat het hier niet ging om verschijnselen, die aan verandering onderhevig waren, maar om een natuur! Guy begreep dat allo overwegingen, of Marti na rich al dan niet zou laten veranderen!, nut teloos waren. Hij begreep, dat hij rich veeleer kort en duidelijk de vraag moest stellen. Behoort haar natuur loij die mijne? Met ale macht die in hem was, verzette hij zich er tegen, die vraag te beantwoorden. De mensch in hem, die het gevoel had of een buiten hem staande macht hem het meisje deze aan anderen wordt gegund. Zoodoende bleef haar toch het vervoer verzekerd, al moesten j>de buitenwijkers" dan ook voortdurend grooter afstand doorloopen alvorens het aanvangpunt der tiamlijn te bereiken. Maar deze redeneering heeft gefaald. Kon men buiten de H. T. M. geen nieuwe tram lijnen stichten, men kon wel omnibus-lijnen oprichten, hetgeen geschiedde. Drie groote lijnen doorsnijden sinds vele maanden de stad en een vierde is in voorbereiding. Het is een terugkeer tot vroeger dagen, als men wil, maar het pu bliek toont zich er mede ingenomen. Vnor resp. 9 en 7 's cent mits men een couponboekje neemtanders is 't 10 cents rijdt men nu afstanden, grooter dan die per tram 20 cents kosten en, al rijdt men iets langzamer, dit wordt vergoed door het niet moeten wachten op kruispunten. De H. T. M. ondervindt 'tge ducht, dat haar tramwagens door de busjes worden leeggepompt. Haar beste lijn was vroe ger die van de Laan v. Nieuw-Oosteinde naar de Zoutmanstraat, welke tusschen 1 en G steeds met dubbel stel voertuigen bereden wordt; alleen op deze lijn bedraagt het verlies GO pet. der passagiers. Heeft nu de raadscommissie, die met de H. T. M. onderhandelde, haar eischen te hoog gesteld Want dat de maatschappij onder deze concurrentie rekkelijker geworden is spreekt wel van zelf. Ik durf dit niet uitmaken, maar een feit is dat de onderhandelingen zijn afge sprongen. Een hoofdmotief lag in de naastings voor waarden, en zeker niet ten onrechte, want in al de jaren van haar bestaan heeft de H. T. M. buiten de paarden ongeveer niets afge schreven, zoodat men tot een buitensporigen prijs zou komen voor een geenszins onberispe- iijken inboedel. Wij zullen er eerlang bij het debat over het verslag der commissie wel meer van hooren, dan zijn wij ook benieuwd te ver nemen welk nut de commissie zich van een nieuwe gastramüjn van het IIoll. station naar liet Ivurhaus voorstelt. Terwijl de Fransche opera ons tegen a s. Zaterdag de première der hooggeprezen nPrin- cesse d'Auberge" belooft, waarvoor de componist zelf overkomt, heeft zij ons een paar weken geleden een andere interessante noviteit gebracht, nam. Henry VIII, grand-opéra van Saint-Saëns. Een noviteit in zooverre, dat zij ten onzent nog nooit was opgevoerd. Het is een werk met vele en groote schoonheden, dat den beroemden toondichter zeer tot eer strekt. Een andere vraag is of het populair zal worden; dit geloof ik nog niet. Het vereischt, inspanning en wil meer dan éénmaal gehoord worden, vooral om de zware maar veelzins schitterende orkest partij. De titelrol, de baryton, briioort tot de zwaar ste partijen, welke de opera litteratuur der laatste jaren oplevert. Op indrukwekkende wijze heeft onze baryton zich van zijn taak gekweten. Naast hem zijn 't zijn opvolgende gemalinnen Catharina van Arragon en Anna Boleyn, die deze opera dragen. De rol der eerste is vol wildb ontrcovan, daib hij met geheel rijn zinnen, begeerde, vluchtte op het terrein, van hot on verklaarbare. Dat rijn. de raadsels waarvoor duizenden man nen staan, zoide hij tot rich zelf. Dat rijm geheiinriimigo dingen. De natuur hoeft met luider stemme gesproken. In mij reept rij mot alle macht om deze vrouw. Dat zijn groote, averheersohende krachten, in dienst van grootsche doeleinden. Ilc bon verliefd, dbl verliefd. Ik kam niet an ders. Ik moet haar hebben. I'lc zal gelukkig rijn. Yam dien nacht, vol strijd em zelfonderzoek aan, werd Guy in velerlei opricht eem ander mensch. Hij geleek een krijgsman, die rijm wapens der waakzaamheid voor eem poos heeft weggelegd', omdat hij er zeker vam is, dat dé strijd eerst later zal uitbarsten. De twijfelingen waren verdwenen. Eenige we ken. lang had hij nu en d!am wel tot rich zelf ge zegd: eem verloving is ton slotte eem tijdperk van wederzijdsoha kennismakingwij kunnen beiden nog terug, wanneer wij inzien d!at wij niet bij elkaar passen. Nu wist hij met zeker heid, dat hij miet meer terug wilde, terug kon. Zijn aangeboren egoïsme werd) in hem wak ker. Vóór alles was dit de tijd des tevens die bestemd scheen voor lachend geluk. Waarom dus voortdurend jegems zichzelf on Martina zich er schuldig aam te maken, door angstig waarno men. en afwegen harar woorden en marnieren de zoete men van hun samenzijn te bedierven melancholische waardigheidmevr. Lepage- Brussac deed zeer haar bert. maar haar stem is niet klankrijk genoeg voor het groote effect dat zij bereiken moet. Zeer verdienstelijk was de zang van rnadlle Guénia als Anna Boleyn; een verrukkelijk liefdes-duët met den koning in tie 2e acte wedijvert in schoonheid met het beroemde duo uit den Samson en Delila tan denzelfden meester. Uit ditzelfde bedrijf verdient de keurige bal letmuziek, waaraan o. a. de hobo een zeer dank baar deel heeft, vermelding. De instrumentatie van het geheel is verrukkelijk. Aangrijpend vooral is de 3e acte, de Parlemeatszitting, dooi den Pauselijketi Legait en den Ambassadeur van Spanje bijgewoond, waar de koning zijn echtscheiding vau den beklagenswaardige Catha rina doordrijft. Roerend klonk daar de wee klacht van deze: »A tabontéswmeraïne,settle je m'adresse, o mon ruiTen slotte als niets haar redden kan en als Hendrik tegenover het krachtig verzet van den Legaat met Rome breekt, verlaat zij onder de machtige lotion der finale de rechtszaal. In de 4e acte steift de verstooten koningin, nadat nog een treffend afscheidsbed aan haar geboorteland »Je ne te reverrai jamais, o douee terre," weerklonken en nadat zij edelmoedig een voor Anna Boleyn gevaarlijken brief vernietigd heeft. Reeds in dit slotbedrijf verneemt men dreigende woorden en klanken, die het lot dat Anna Boleyn wacht, voorspellen. Een kennismaking met dit toonwerk is inder daad loonend, de mise-en-seène en de costumes zijn fraai en smaakvol. Bet zou interessant wezen om na deze moderne opera nog eens de ouderwetsche Anna Bolena van Doni zetti, die voor GO ii 70 jaren grooten opgang maakte, te hooren. Als de Italiaansche opera ons dit werk nog eens aanbood, zou dat juist m; een eigenaardig genot geven. Tegenover de schrale orchestratie van dien tijd zou de rijk dom aan melodie van den Italiaanschen meester zich ongetwijfeld openbaren. Maar behalve de Favorite, de Lucie en de Fille du régiment is is Donizetti's werk bijna vergeten. Sic tran sit gloria mundi. De openbare vermakelijkheden zijn nu na tuurlijk in haar besten tijd. Somtijds is de onderlinge concurrentie echter bepaald schade lijk. Dit bleek b v. j.l. Zaterdagavond op een concert, door twee onzer veidienstelijke leeraren der Kon. Muziekschool, den zanger Spoel en den uitnemenden pianist Carel Oberstadt, ge geven. De geringe opkomst moet zeker niet aan geringschatting van hun talenten, maar wel aan de vereenigde mededinging van opera en vooral van het groot gemaskerd bal in 't ge bouw van K. en W., dat jaarlijks omstreeks Carnaval plaats vindt, wordt geweten. Boven dien houden sommige ondernemers geen reke ning met de prijzen, die billijkerwijze voor bet aangeboden kunstgenot mogen worden ge- êischt. Is 'ttoch geen dwaasheid dat de troep van v. Lier, die hedenavond hier den bekenden «Dollen Boel" opvoert, daarvoor de toch reeds Hij raakte er aan gewond te glimlachen bij kleine onbehoorlijldieden. als bij oorsprouikelijko, onbeteokeiiende grappen. Maai- anderzijds bleef hij ook zijn voorno men getrouw, dat hij Martina wilde opvoeden. En bij gebeurtenissen die heem. werkelijk kwet sten, verweet hij haar ook scherp liaar onbe schaafdheid. Eerst verwonderde Marten a zich er niet weinig over, dat Guy werkelijk kits kon aan te merken bobben op rijn geliefde Nini, op een zoo buitengewoon, schepsel als waarvoor a j zich zelve hield. Maar rij verdedigde zich in scherpe bewoordingen. En zij kregen zoodoende hevige ruzie. Martina's moeder gaf haar dochter ecu ver- standigon raad. „Twisten is niet gevaarlijk, mijn kind," zeide zij op haar katmstem toon, „integendeel, het brengt dé bekoring der verzoening met rich, Maar zoolang je niet getrouwd bent, mag jo nooit gelijk willen krijgen. Mannen scheppen er gewoonlijk een kinderlijk genoegen in, wanneer zij na eenig verzet bun wil kunnen doorzetten. Dat heeft op heil esn bedwelmenden invloed' en doet hun hefde stijgen. Ik weet eigenlijk met, waarom Shakespeare niet nog een tweedfe deel van zijn „Getemde Vrouwen" heeft geschreven. In dat tweede deel zou Kaatje Potrucliio op den kop hebben, gezeten. Geloof dat vrij." IVlmll rrrmtlgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1899 | | pagina 1