rê;
Zondag 19 en Maandag 20 Februari 1899.
N°. 9864.
Eerste Blad.
casuïstiek.
Strijdige Werelden.
irg,
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
Nog eens „Schiedam".
ar,
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
Wh
ver-
li. en
it de
ireaü
n van
ELS,
nari*
Dezer dagen werd ons door een bevriend
BUITENLAND.
Grafhors
stroi
e», waar.
betaafe;
i 0.71
0 rraij,
'n en
i. -
kenj _j
La Flati;
l-
r.
fr. -
19, Uit/
C OIIIIIT.
ABOSSMTSNTsraua voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers0.02
BUREAU t BOTERSTRAAT 70, Telephoon Mo. 123.
A»?kftïB»TiKrnijsvan 15 gewone regels met inbe
grip van ccne Courantf 0.59
Iedere gewone regel meer0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
21.70,
21.75,
14.30
14.50,4
Spiritui
)t.
Juli
761/,
751A
Sept
Ital.
8 uur.
Yer-
F.W.
8 uur.
mond
ariété,
singel,
r., 8 b.
Gelijk wij verwacht hadden, antwoordt het
Sociaal Weekblad" heden op ons artikeltje van
Zaterdag jl. In ons Tweede Blad drukten wij,
wat het orgaan van prof. Treub schreef, in zijn
geheel af.
En. niet zonder voldoening, omdat de basis
waarop het „Sociaal Weekblad" en onze redac
tie in deze staan, ongeveer gelijk is. Leest men
de woorden van liet „S. W." oppervlakkig door,
men zal dit niet direct toegeven; bij nauwkeu
riger lezing wordt het echter evident.
Ons beswaar was ditde politieke toetssteen
dien het bestuur van Schiedam aanlegt, is onzui
ver, omdat zij niet schift vooruitstrevenden van
conservatieven, maar omdat zij een denkbeeldi
ge lijn trekt, waar buiten alles valt wat con
servatief is, maar waar b i n n n valt alles wat
er resteert, dus ook sociaal-democraten van het
slappe soort, dat zegt: voorloopig sluiten wij
ons aan, en hebben wij wat gij wilt, dian gaan
wij weer dooreen soort sociaal-democraten die
het gelegenheidspak der democratie aantrek
ken. En juist dit species achten wij als politieke
fractie gevaarlijk.
Hadde „Schiedam" gezegd: wij zijn de vrij
zinnig-democratische middenmoot en wij hebben
onzen sociaal-demoeratischen kop afgehakt mits-
gaders onze conservatieve staart wij hadden
de scheiding correct gevonden. Maar juist
dat geschiedde niet.
In plaats van een liberaal allegaartje heeft
men een vrijriunig-srxsaal-democratisch alle
gaartje gekregen, het eene is al niet beter
dan het andere.
Het „Sociaal Weekblad", dat natuurlijk de
omstandigheden van minder nabij kent dan
onze redactie, moet uit den aard der zaak meer
om de zaak heenpraten dan er in doordringen.
Waaruit dan ook het merkwaardige verschijn
sel voortkomt, dat wij iedere meenin- in het
artikeltje van heden in het „S. W." kunnen on
derschrijven en toch. in conclusie schijnbaar van
dab blad afwijken. Het duidelijkst blijkt dit
uit het slot van het artikel. Luister slechts
„Welnu zegt het „S. W." voor sociaal
democraten, zoo goed als voor oud-liberalen en
voor ieder ander geldt, dat zij geen lid behooren
te blijven van politieke vereemgingen, die him
beginselen niet huldigen."
Nu is „Schiedam," een politieke vereemging.
En toch Of zouden sommige leden vallen
"ontkennen dat zij sociaal-democratisch, voelen,
denken en spreken?
Luister verder: „Verklaarde sociaal-democra
ten, die lid blijven van eene politieke vereeni-
ging met een niet-socialistisch program, geven
daarmede te kennen, dat zij er voor terugsclirik-
ken ruiterlijk kleur te bekennen; en vrees voor
Kleurbc-kenn.en is lafheid bij sociaal-democraten
41.
f
fLENi
door
IDA BOY-ED.
42)
Philip brak zich daarover niet verder het
hoofd. Het verblijdende feit dat G-uy niet meer
scheen te lijden onder zulke twijfelingen, was
hem voldoende. Philip kende het leven. Hij zag
dikwijls de wonderlijkste dingenhij zag man
nen van een warm temperament, voor wie liefde
ontlook in edele, diepe vrouwenharten, zich
wenden tot slechte, verdorven vrouwen; hij
zag hoe mannen van beteekenis, die op hot ge
bied van wetenschap of kunst uitnemende resul
taten verwierven, zich zoo duidelijk mogelijk om
den tuin lieten leiden door vrouwen vol lage be
rekening. Hij wist sinds lang d'at waar de dae
mon zinnelijkheid regeert, 'heb met eer, gemar
tigdlieidi, verstand, vooruitgang gedaan is.
Hij had ook maar al te dikwijls gezien hoe
engagementen tot stand komen en in stand wor
den gehouden. In een roes van een opvlammen
de verliefdheid wordt vaak die hand gesloten;
trots en maatschappelijke conventie of gewoonte
of wel dit alles bij elkaar, houden dien later in
stand.
En zooals alle menschen, die veel waarnemen
en over veel nadenken, was Philip in die din
gen een beetje philosofisch. Voor den staat en
de voortplanting der menschheid was het een
geluk dat huwelijken op goed geluk af, zonder
nauwkeurig zelfonderzoek, gesloten worden.
Vaaneer alle mannen en vrouwen wilden wach-
nict minder dan bij andere partijgangers." Ge
heel ons idee.
Nu weten wij wel, dat enkelen bij wie de po
litieke overtuiging nog kraakbeen is en geen
been, ons zullen tegemoet voerenmaar wij
zijn geen sociaal-democraten, want wiji wijken
op enkele punten van deze af, die slappe be
lijdenis zal ons in onze opinie niet doen wan
kelen.
Wij zijn verheugd, dab heb „Sociaal Week
blad" bestreed wat wij voor een week schre
ven; zij, die de zaak in hare finesses kennen,
zullen wel toegeven, dat deze bestrijding niet
anders is dan een zieli scharen aan onze zijde.
Men herinnert zich hoe wij deze week naar
aanleiding van het vaststellen der kiezerslijst in
polemiek kwamen mei de sStandaard", die het
afkeurde, dat men loonkiezers, die vroeger niet
in den gemeentelijken hooldelijken omslag wareo
aangeslagen, na de mededeeling hunnerzijds,
dat hun inkomen in de termen viel, onder de
belastingplichtigen rekende.
Wij betreurden het, dat ook bij zeer geringe
inkomens de gemeentelijke fiscus al klaar staat
maar wij meenden, dat waar de gemeentelijke
lerordening op dit punt gebiedend sprak,
tenzij door zekere luimhcid van geweten, er
geen ontkomen was.
De sStandaard" zag wonderlijkerwtjze hierin
slechts een staaltje van s weer echte liberaliteit".
Door een geestverwant nog wel en de sSchie-
damsche Ct" in een hoek gedreven men leze
vooraf ons »Uit de Pers" in het Tweede Blad
komt liet anti-revolutionnair orgaan nog
even op de zaak teiug en tracht door een han
dige volte face den aftocht te dekken.
Niet om ons in nadere polemiek met dr.
Kuyper te begeven, maar om het algemeen be
lang der zaak, die niet alleen een negorij in
Groningen raakt, komen wij er even op teiug
dezelfde tedeu die ons noopte de sStandaard"
te woord te staan.
De vraag is dezeIs ieder burger verplicht
naar waarheid het bedrag zijner inkomsten op
te geven, wanneer hem door de bevoegde macht
op grond van wetten of verordeningen daar
naar gevraagd wordt?
Wij voor ons kunnen niet anders antwoorden
danja.
En een tweede vraag isRust op de bevoegde
macht de plicht om van de wetenschap van
iemands inkomen gebruik te makeo, zooals
wetten of verordeningen voorschrijven.
En wedei om antwoorden w\jja.
Met het deelhebben aan eenige staatkundige
paity heeft de beantwoording der beide voren
staande vragen niet te maken, en zoo is dan
ten totdat zij na rijp en koel overleg, in het
volle bewustzijn van hun handeling en van de
draagkracht daarvan, een huwelijk sloten, dan
zouden zijns inziens huwelijken wel tot de zeld
zame gebeurtenissen behooren.
Het leven was voor niemand een genoegen, en
voor getrouwde menscihen zeker niet of alleen in
hoogst weinig gevallen. En een ieder moest maar
zien, hoe hij voor zich zelf een eenigeimate ge
lukkigen toestand in het leven riep.
En ovenals menschen die van het leven een
onbegrensd geluk verwachten, dat hun gansehe
bestaan vervult, zeer weinig gewicht hechten
aan uitwendige omstandigheden, verwachtte
Philip omgekeerd zeer veel van de verzoenende
macht van die zelfde uitwendige omstandighe
den, omdat hij niet geloofde dat volkomen ge
luk mogelijk was.
En wat dks uiterlijke levensomstandigheden
betrof, beloofde de toekomst Guy en Martina
zooveel als zij maar kondten verlangen.
Het liep tegen het eind van Februari. Eenige
dagen vóór heb huwelijk zocht Guy een gelegen
heid om mevrouw Kalkowski alleen te spreken.
„Mag ik u om de rekeningen verzoeken van
Martina's uitzet?" zei hij.
„Wil je je zelf daarmede belasten, waarde
Guy vroeg zij. „Martina, heeft de rekeningen.
Ik zal ze halen."
„Neen, neen," antwoordde Guy eenigszins
verlegen, want hij dacht dat die kleine en toch.
noodzakelijke quaestie voor de vrouwen pijnlijk
moest zijn, „noem, mij maar het bedrag, mama,
dan. geef ik u het geld."
Mevrouw Kalkowski riep luid met haar so
nore stem: „Nini!"
Martina kwam uit de huiskamer naar voren.
ook een beroep van de sStandaard" op meer
of mindere liberaliteit volkomen ten onpas. Het
eenvoudige gemeenteraadslid van het Gioninger
dorp zette dr. Kuyper deze knip dan ook krachtig
op den neus.
Een andere vraag maar van gansch andere
strekking is of eenige autoriteit het den
loonkiezer, omdat liy liet kiesrecht vroeg,
soms niet onaangenamer maakt, dan voorheen
het geval was. Hierop kan niet anders dan
bevestigend geantwoord, maar gevraagd dient
toch of, wanneer bij het nader toedraaien der
duimschroeven men geheel blijft in de lijn der
belastingverordening, en men die als het ware
zoo ideaal mogelijk uitvoert, of dan captie
geoorloofd is, captie nog wei van dien kant.
Want al moge de nieuwbakken kiezer-
belastingplichtige al mopperen, een geheel
ander karakter krijgt het verzet, wanneer het
van de zijde van hen, die geroepen zijn de wet
ten mede te helpen uitvoeren, gesteund wordt.
t
Wij herhalen slechts omdat de zaak uit een
algemeen orgpunt belangrijk is, velzetten wij
ons tegen het woord van de sStandaard". Niet
alleen in een Groninger dorp, waar trou
wens, liet bleek nog onlangs uit een corres
pondentie in de sTelegraaf", het standaardloon
verre beneden de f 6 's weeks is in elke
gemeente ontduiken ook in de lagere klassen
een zeer groot aantal belastingschuldigen hun
aanslag. Wij laten die uit de hoogere klassen
oj dit oogenblik onaangeroerd, hoewel wij ook
omtrent dezen niet gerust zijri, rnaar wijzen er
op, dat wij uit ervaring weten hoe b.v. te Am
sterdam gansehe reeksen werklieden, wier loon
hen in de 3de of 4de klasse een plaats zou
moeten doen vinden, elkeri aanslag ontduiken.
En met-alleen te Amsterdam, in elke gemeente
geschiedt dit van het dorp in Groningen
bleek het door het artikeltje in de sStandaard"
zelf. Viaagt men ons oordeel over het aanslaan
van mitiimum-loonen en salarissen, wy keuren
dit beslist af. Beneden de f600 zouden wy
dit bij niemand willen doen; hetgeen niet weg
neemt dat, waar volgens de verordening ook
lagere inkomens getroffen worden, wij nergens
de vingers voor onze oogen zouden willen hou
den, ook omdat juist bij strikte uitvoering der
wet hare onhoudbaarheid zal blijken.
Neemt men echter het standpunt van de
sStandaard" in, men zou weldra komen tot het
in het leven loepen van gelegonheidswetten
gelijk in Frankrijk, waarvoor wij vooralsnog
bewaard mogen blijven.
Door een verdachtmaking van sliberale" ge
meentel aden, gelijk dr. Kuyper doet, zet men
op dien weg de eerste schreden.
Ruim misstanden uit de wereld, ontga ze
niet op sliuksehe wijze.
ft
„Guy wil weten hoeveel je linnengoed en al
hefc andere heefb gekost
„Maar, mama, dab hadden wij toch veel
beter samen
„Hoe dat jij met mama? Dat is toch een
zaak tusschen ons beiden," zei Martina zonder
een zweem van verlegenheid. „Ga eens zitten,"
beval zij en ze drukte hem op een stoel neer.
Zij ging op Guy's schoot zitten, vouwde haar
handen m zijn nek en zeide schalks: „Nu heb
je meteen de gelegenheid te toonen hoe je je in
de toekomst als huisvader zult gedragen, zoodra
er geldzaken ter tafel komen. Men zegt altijd
dat de meeste mannen in die dingen afschuwe
lijk zijn. Zal jij ook zoo wezen'
Guy glimlachte.
„Wel dat hangt er van af zei hij.
„Of ik verstandig ben? O, ik zal verbazend
verstandig en zuinig zijn. Je weet immers dat
ik het maar bescheiden gewend ben. Maar zoo'n
uitzet, kost toch veel geld, als men ten minste
een beetje fatsoenlijk voor den diag wil komen
en zich voor verscheiden jaren wil voorzien. En
je wilt toeli ook dat je Nini alles chic heeft, niet
waar V'
Guy werd onrustig. Hij vreesde een belache
lijk hooge som te zullen hooren, die misschien
zijn geringe besparingen van rijn Berlijnsche
jaren zou te boven gaan. De inrichting van het
liuis te Hamburg had hij al uit het kapitaal be
kostigd, dat Charlotte Baumaister hem had ver
schaft.
„Vooruit maar met het cijfer!" aldus moe
digde hij haar met een wel wat gebunstelden
glimlach aan.
„Vijfduizend mark," zei Martina, en ze gaf
hem meteen een kus.
werkgever gevraagd, hoe hij te handelen had,
waar het bleek, dat sommigen zijner loon-
trekkenden, bij hun streven om het kiesreent
te erlangen maar toch den gemeentelijken fiscus
te ontspringen een onjuiste opgaie omtrent, het
verdiende loon was gedaan en men nu bij hem
om nadere inlichtingen aanklopte.
Wij hebben niet geaarzeld hem aan te raden
volkomen naar waarheid te getuigen.
Misschien secht liberaal" wy troosten ons
met de gedachte dat dit secht liberaal" ditmaal
eens synoniem was met snaar waarheid".
En toch waren ook wij waut we zagen
het belastingbiljet al in het verschiet niet
blind voor de bezwaren. Toch deden zij den
evenaar niet naar den kant der oneeilijkheid
uit het hui-je komen daarvoor hebben wij te
veel oerbied voor de wet, die wij gaarne willen
wijzigen, waar ze onbillijk is, maar die wij
willen handhaven, zoolang zij bestaat.
De sSchiedamsche Ct." vergist zich dan ook
totaal, zoo ze waant, dat wij belasting ontdui
ken wilden" schryft de sSiandaaid".
Quod erat demonstrandum.
En nu heeft de sStandaard" wel een listige
^berekening" van loon, verschillend van kieswet
en hoofdelijken omslag, maar dit alles doet niet
ter zake; op het voorschrift der verordening
kwam het in deze aan en dot eischte aanslag
vnn lieden die meer dan f 300 inkomen hadden.
Algemeen overzicht.
SCHIEDAM, 18 Februari '99.
Be dood vnn Vanrc.
Waar de onverbiddelijke meester, wiens hand
steeds dreigend is uitgestrekt boven do hoofden
een wijle, daar wordt hefc hoofd gebogen
onweerstaanbare macht ter aarde slaat, daar
zwijgen de hartstochten al is 't maar voor
een wijle, daar woordt het hoofd gebogen
zij 't van schrik alleen, daar wordt een woord
gesproken tot velen, tot allen zullen rij het
verstaan
Er is een man heengegaan uit Frankrijk,
wiens plaats was boven allen,, naast de vorsten
bij de gratie Gods.
En toen deze man den dood voelde naderen,
stamelden zijn verbleekende lippen: „Ik vraag
vergeving aan allen wieu ik kwaad mocht ge
daan hebben!"
Mogen die woorden ingaan tot velen in
Frankrijk, en dat de bede om vergeving omge
zet worde in eon daad! van rechtvaardigheid!
ft
Wier- zal het Congres heden op het schild
verheffen, om gedurende zeven jaren te zijn de
leider van het Fransclie volk?
Tenzij de veridezing van hedenmiddag een
verrassing brengt, 'evenals in 1895, schijnt de
voorzitter van den, Senaat, Emile Loubet, de
aangewezen man.
Guy herademde. Zijn geld was nog oogeveer
toereikend.
Misschien was het heel verstandig van Mar
tina dab zij zich hier te Berlijn, waar alles goed-
kooper was dan te Hamburg, d'at Londen in
duurte op zijde streefde, voor verscheiden jaren
van linnengoed, lijfgoed, schoenen, hoeden en
mantels to voorzien.
Eindelijk was do groot© dag ge-kotnen. Philip
gaf de bruiloft. Er waren bijna dertig menschen
genoodigd, ongetrouwde kennissen van Guy en
mannelijke en vrouwelijke collega's d!er Kal-
kowski's. Daar zijn uitgaven volkomen overeen
stemden mot zijn inkomsten, moest Philip zijn
vrijgevigheid zien te dekken door de uiterste
spaarzaamheid of hij moest hopen op den ver
koop van een schilderij. Maar het had Philip
tegen de borst gestuit dat het geld voor deze
eenvoudige feestelijkheid ook neg uit den
van den bruidegom zou komen. Zijn ouders kon
den geen bruiloft bekostigen. Philip wist wel,
dat die nooit geld hadden, en hij was al heel blij
wanneer hij wist dat zij niet in schulden staken.
Na de voltrekking van hot burgerlijk huwe
lijk zou de inzegening in de kerk plaats vinden
en daarna een diner in Philip's atelier. Het
jonge echtpaar zou 's nachts te Beiiijni blijven
in hötel Continental en eerst d'en volgenden of
den daaropvolgeuden dag naar Hamburg ver
trekken. Martina zelve had hotel Continental
uitgekozen. Zij stelde zich verbazend veel voor
van de deftigheid en rijkheid van dit 'hotel en
wilde „ook eens" weten, hoe men zich gevoelt,
wanneer men als grand, seigneur optreedt.
Wordt vervolgd.)