W
SI
11
It.
52"e jaargang.
Vrijdag 3 Maart 1899.
INK 9874.
en,
m.
Tweede Blad.
stadsnieuws.
li.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
Ha,
ield
UITGEVER: H. J. C. RÖELANTS.
3
J f
f
i t
t
f f
tl
'PB,
EL,
teer
COURANT.
ÏbossKIMTSPRUS voor Schiedam, p« kwartaal f 0.90
n omliggende plaatsen, p. kwart - 1.05
franco per post, p. kwartaal. 1.30
ifeoaderlijke nommers0.02
i Arbeiders-pensioneering,
Voor een. volle zaal sprak gisteravond de heer
lp. de Klerk, lid der Tweede Kamer te Rot-
{adam, overPensionneering van Werklieden.
De heer Snel, president der afd. Schiedam
tan het Alg. Ned. Werkliedenverbond, opende
de vergadering en verleende het woord aan den
spreker van den avond.
De heer D. de Klerk vraagt aan wie de
eer d aan wie de schuld dat de aandacht ge
vestigd werd op de sociale quaestie in ons land.
De arbeiders zeiven rijn het, die zich vereenigd
hebben hl het Alg. Ned. Werkliedenverbond en
andere vereenigingan. Veel van hetgeen reeds in
wetten is neergelegd, is te vinden, in de statuten
van het Werkliedenverbond. Andere wenschen
blijven over; ook d© arbeiderspensionmeering
Niet met sprongen, maar toch voortdurend, stap
voor stap, is bet Verbond vooruitgBgaan.
Men begint nu ook iu te zien dat dé werkman
met aan ztjn lot mag overgelaten worden wan
neer zijn kapitaal, zijn arbeidskracht, opgebruikt
is. Er zijn eenige fabrieken waar voor den ouden
werkman gezorgd wordt; voor de groote massa
dar werklieden wordt echter niet gezorgd.
Spr. gaat het lot van den ouden werkman na
die ontslagen wordt. Het valt de kinderen hard,
het is hun vaak onmogelijk, de oudere te onder
houden; maar hoe geheel anders zou het zijn,
wanneer de werkman een pensioen liad.
Of de werkman is aangewezen op de armbe
sturen. Spr, verheugt zich dat er iiog liefdadige
instellingen zijn. Maar is dat het loon van den
werkman De armenwet is een politie-wotlief
de zit er met in.
De eenige afdoende maatregel is de oprichting
van een pensioenfonds voor ouden van dagen.
Maar dan moet men jong beginnen, want op
hoogen leeftijd: is de premie te zwaar.
Verschillende mannen van naam hebben daar
om verschillende denkbeelden geopperd.
Enkclo dier stelsels werden in 't kort door
spr. uiteengezetvan Napoleon III, van Char
les Booth, van dr. Otto Akrendt, van Brenta.no.
Bij allo is het groote bezwaar, hoe aan het geld
te komen voor uitbetaling der pensioenen.
In Nederland werd in 1878 een commissie
gevormd uit verschillende vereenjgingen om te
komen tot een pensioenfonds. In 1879 was zij
met haar plannen gereed. In 1884 wond hot Ned.
Werldiedenfonds gesticht. In 1887 werd nog op
gericht een Bond van Werkgevers, die geen ar
beiders in dienst zouden nemen boven 20 jaar,
die niet verzekerd waren tegen een pensioen van
minstens f 3 per week op 65-jarigm leeftijd, en
die 2/3 der premiën zouden betalen. Zóó weini
gen traden toe, d'ait men eigenlijk kan zeggen
dat de vereeniging nooit tot stand is gekomen.
Ook een poging te Rotterdam is mislukt, zoo
dat men vrijwel mag aannemen dab particuliere
vereenigingen geen levensvatbaarheid hebben
getoond.
Wat deed het wetgevend lichaam Spr. her
innert aan de passage in de Troonrede van
1891 betreffende de Staatscommissie, wier rap
pest in 1894 werd gepubliceerd; aan het voor
stel om. een rijkslijfrentebank op te richten;
aan de motie-Heldltaan. de groote meeting te
's-Gravenhageaan de staatscommissie benoemd
na aanneming der motie-Heldt en haar bekend
rapport van Juli 1898.
Het stelsel van dit rapport wordt door spr.
breedvoerig nagegaan aan de hand' van die be
rekening der commissie.
Spr. meent dat op het voetspoor der door de
commissie genomen conclusie een pensioenfonds
moet worden gesticht.
In de bijdrage van den patroon ziet hij geen
beswaar. Daar alten gedwongen worden, heerscht
op dat punt geen concurrentie. De patroons zijn
Met alten hardvochtig, maar kunnen nu vaak
met. Zij kunnen heb dan verhalen op dien afne
mer. En voor den werkgever, die te> laag loon
betealt, ia het juist goed dat die Staat hom
dwingt ia dien vorm der premie meer te betalen.
Maar dë werkman Uit eigen ervaring erkent
spr. de moeilijkheden die het betalen der premie
voor dien arbeider oplevert. Maar hij weet ook
dat de arbeider op zijn oudien dag een verschop-
peling ia; en hij roept de arbeiders toe: Laat
V;" ons trachten ook die premie nog op te brengen,
om op onzen ouden dag geen verschoppeling té
jj) maar een pensioen te hebben, niet als aal-
maar uit edgen bijdragen.
A "Han de kosten voor den Staat. De heer Van
Houten zegt dat men de brandkasten leeg wil
BUREAUROTERSTRAAT 70, Telepfioon So. 133.
ADVEBTEwnErRus: van 15 gewone regels met inbe
grip van eene Courantf 0.5J
Iedere gewone regel meero.ïO
Bij abonnement wordt korting verleend.
P°mpen om de broodkasten te vullen. Dan rijn
brandkasten toch vol en de broodkasten leeg,
r zegfe spr. De millioenen die de Staat zal moeten
bijdragen, beschouwt hij als een aflossing der
oude schuld van den Staat jegens de misdeelde
klassen.
De bezwaren die men maakt, acht spr. dam
ook niet. Bovendien is men later gaan becijferen
en is tob de conclusie gekomen dat de Staats
commissie tot te hooge cijfers is gekomen voor
de Staatsbijdragen.
Wanneer dan het juiste bedrag veel minder
is, dan zou spr. willen dat dit ten goede kwam
aan den werkman, door liooger pensioen en la°er
premie. En ook wil hij den Staat laten bijdra
gen in de premie.
Ten slotte spoort spr. do afcL Schiedam van
het Alg. Ned. Werkliedenverbond aan, haar af
gevaardigden ter j aarvergadering een zoodanige
opdracht te verleenen dat er zoo spoedig moge
lijk kotne een pensioenfonds, lean liet, dan nog
in_ deze wetgevend© periode. Maar anders moot
bij de volgende verkiezing aan do eamdidaten
worden gevraagd of zij daartoe willen medewer
ken.
Allereerst dient gevraagdof een stelsel prak
tisch uitvoerbaar is, zóó dat het thans levende
geslacht er nog iets aan heeft. En den practi-
schen weg ziet spr. in heb door hem ontvouwde
stelseldat is ook de meening van Patrimonium
en den R. K. Volksbond.
De voorzitter geeft gelegenheid tot debat.
De heer W. II. V1 i e g e 11 meent dat het do
s c h ul d der arbeiders is, met dat er wetsont
werpen zijn gekomen, maar dat ze van zoo wei
nig betcekenis zijn, dat al hebben ze in liet
„Staatsblad" gestaan, de positie der arbeider»
nog dezelfde is.
Vreemd vindt spr. het dat het Alg. Ned.
Werklieden verbond 27 jaar nadat in de statu
ten „Pensionneering van arbeiders" is opgeno
men. moet uitmaken wat het eigenlijk daarmede
heeft bedoeld.
Spr. bestrijdt het stelsel der commissie. Het
is onmogelijk. Hot is niet aannemelijk voor de
arbeiderser komt in ons land ook niets van
want het verzet er tegen is to groot. Het is geen
verzekeringhet is een loterij. Elkeen moet be
talen, maar alleen wie zoo gelukkig iis, 65 jaar
te worden, profiteert er van. Van de 100 men
sehen worden er maar zeven 65 jaar, en dat rijn
meest nog de gegoeden. Een bezwaar Ls ook do
hooge pieniie of het lage pensioen. Bovendien
wordt het stolsel bijna onmogelijk door de over
groots massa arbeiders die niet in vasten dienst
van één persoon rijn. Waarom moet ook een
werkgever betalen en een grondeigenaar of een
kapitalist die zijn gold in effecten gestoken
heeft, niet? En liet Nederlandscli kapitaal is
voor 't grootste gedeelte juist op die wijze be-
ïegd.
De arbeiders moete wagen om het beste, niet
om iets waarvoor ze zelf moeten betalen, niet
om een stelsel waardoor de patroons er toe wor
den aangezet losse werklieden te nemen en waar
door het sweating-stelsel niet uit den weg wordt
geruimd. Spr. hoopt dat de afd. Schiedam van
liet Alg. Ned. Werkliedenverbond het voorbeeld
zal volgen van de afd. Botterdam en zich ver
klaren voor staatspenaonneering. Zij moet zich
aansluiten bij de vooruitstrevenden, niet bij de
reactionairen.
Den heer mr. P. J. T r o e 1 s t r a heeft het
verwonderd dat de heer De Klerk niet heeft ge
sproken over staatspensionneering, terwijl er
strijd bestaat in don boezem van het Werklie
denverbond. Men had dus mogeu verwachten,
dab do hoer De Klerk beide stelsels tegenover
elkaar had gesteld, te meer daar hij dit op ver
schillende plaatsen wel heeft gedaan. Heb spijt
spr. omdat hij op vergaderingen, waar hij,
Troelstaa, niet was, o. a. van hein heeft gezegd
dat hij tevreden was mot oen pensioen van 80 c.
per week en dit in de Kamer had! gezegd. Spr.
wil daar nu niet op ingaan.
Vroeger kon het Alg. Ned. Werkliedenver
bond nog met zekeren schijn van recht zeggen
dat hot praetisch was, de socialisten niet. Nu
een deel der socialisten met het streven naar het
ideaal verbonden heeft een strijd voor hot prae
tisch uitvoerbare, gaat dit niet meer. Ook he
denavond was het etiketpraetisch. Maar Vlie
gen heeft zulke praetisch e bezwatea aangevoerd
dat de heer Do Klerk al zoer praetisch moet rijn
wil hij ze weerleggen
„Dat zal ik u straks laten hooren," roept de
heer De Klerk.
De heer Troelstra verheugt rich dat de hoer
De Klerk zoo 'gerust is, dn vraagt hem de te
genspraak op te lossen tusschen die idtlating
van den heer Heldt in de Kamer over het on
voldoende der Ioonen en den eiscii van premie
betaling.
SDr. zet uiteen hoe arbeiders, die minder dan
f 250 verdienen, 50 jaar lang f 4 moeten be
talen, en dan krijgen zo op 65-jarigen leeftijd
een pensioen van f 2 per week. Die f 4 per jaar
geen voldoend' loon hebben om do
rijn bloedgeld. De staat zelf stelt rijn ambtena
ren en arbeiders die nunder dan f 400 verdienen
vrij van premie-betaling. Wil men praetisch we
zen, dan moet men ten minste arbeiders vrij
stellen die
premie te betalen.
De quaestie zit liieriu, dat men te strijden
heeft tegen den onwil der bezittende klassen;
daartegen moet de heer De Klerk strijden om
een deel door den Staat te laten betalen, de so
cialisten om liet geheel te krijgen. Men nioeb
pracisch zijn en de menschen weghalen die als
wachters voor de schatkist, zittenniet, moeva
ren in hot zog der groot© liberale partij.
Als we pracisch willen rijn, moeten we beslag
zien te leggen op het geld dat besteed wordt
voor nutteloos militarisme; moet men stemmen
in de Kamer tegen de begrooting van oorlog en
marine.
Wij moeten de arbeiders versterken in den
strijd tegen het kapitalisme. Spr. hoopt dat het
stelsel van verplichte verzekering nooit inge
voerd zal worden. De socialisten zouden er tegen
moeten stemmen omdat het nieuwe lasten legt
op do arbeiders.
Spr. houdt rekening met de bestaande machts
verhouding. Mot weinig zou hij als afbetaling
tevreden zijn, en hij wijst op het Deensclie stcl-
icl, waar oen arbeider, die van zijn 50ste tot rijn
60ste jaar niet bedeeld Ls en behoefte aan pen
sioen heeft, een pensioen krijgt van f 1,50 per
week op het land, en f2 tot f 2.50 in Kopen
hagen. Op dien grondslag kan men verder gaan.
De heer De Klerk zegt dat veipliclite pen
sionneering dan toch een loterij is zonder me
ten. De groote bezitters betalen mede in don
prijs dei producten. Hij verdedigt sa men wor
ld ng met den R.-K. Volksbond en Patrimonium
wanneer er punten van aanraking zijn. Hij wijst
cr op dat er ook invaliditeit kan komen, en dat
daarvoor bij verphclite verzekering op het 19de
jaar gezorgd is. Spr. heeft dn de Kaaner mede
gewerkt 0111 de oorlogsbegrootingen te besnoeien.
Maar opeens de begrooting afstemmen, zou zijn
duizenden arbcidei's broodeloos maken. Alleen
langs geleidelijken weg is in deze iets te berei
ken
Spr. wil liever dan 111 de toekomst een ideaal,
een pensioen uit eigen bijdragen. Het Deensche
stelsel noemt hij een anderen vorm van armen
zorg, Door staatspensionneering wordt de arbei
der steeds afhankelijker. Hij spoort nogmaals
aan om propaganda te maken voor het stelsel
van verplichte verzekering.
De heer Vliegen wilde nu nog antwoorden;
de voorzitter het dit niet toe met het oog op den
tijd (het was elf uur)de lieer Hugenholtz pro
testeerde tegen de besnoeiing van het debat.
Met een woord van dank aan spreker on de
baters sloot de voorzitter haastig de vergadering.
Nederland en Oranje.
Gisterenavond hield de a.-r. kiesvereeniging
«Nederland en Oianje" in het lokaal Patrimo
nium een algemeene vergadering, waarin als
spreker optrad ds. Gosünga alhier.
Nadat de voorzitter, de heer H. P. van der
Drift, de vergadering op de gebruikelyke vvyze
had geopend en allen een woord van welkom
had toegeioepen gaf hij het woord aan den spr.
van den avond,
Ds. Go.slinga ving zijn rede aan met de opmer
king dat zeer velen der broeders in Christus zich
niet inleven in de beginselen dezer veteemgirig.
Slechts een betrekkelijk klein gedeelte vormt de
mannen die roeien voor de belangen der a -r.
party. Een ander gedeelte meeat reeds zich
van hate plichten te hebben gekweten wanneer
zij bij verkiezingen de caudidaten steunt en
stemt die door «Nedeiland en Oranje'' zijn ge
steld. Maar erger nog is het bij die btoedeis die
uit vroomheid thuisblijven en zij die tengevolge
van bet niet-begrypen der beginselen die be
strijden. Op grond van deze overwegingen had
spr. gaarne deze spreekbeuit op zich genomen.
De voornaamste 001 zaak die tot bovenge
noemde toestanden hebben aanleiding gegeven
is de onkunde zegt spr. Men weet over het
algemeen niet waarom het gaat. Het is daarom
noodig dat onze beginselen worden verbidden
besproken.
De A, R, partij is niet de minst beteekenende
bij de verdeeling in staatkundige groepen van
de Nedetlandsche bevolking, hoewel zij ook wat
aantal betreft in de minderheid blijft by de
liberalen en Roomschen Ook vindt zij bare leden
in hoofdzaak onder de «kleine luiden". En al
heeft de A. R. partij ook al in enkele districten
de meerderheid, toch geeft zy in de meeste dis
tricten de beslissing door zich aan te sluiten
bij de een of andere partij.
Er loopen verschillende verhalen omtrent het
doel der A, R. partyde een zegt zij wil het
oude terughebben en weert het nieuwe, niet
omdat het niet goed is, maar alleen omdat
het nieuw is.
Een ander zegt de A. R. party wil de kerk
doen heersehen over den staat.
De definitie die men behoort te geven van
de A.-R. partij is deze dat zij is tegen om
wenteling gekant. Dit wil echter niet zeggen
dat zy is tegen elke omwenteling maar tegen
de omwenteling die ons land beroerde in 1795.
Gaarne wordt door iedei in de A.-R. partij het
goede erkend dat ook deze revolutie heelt ge
bracht, maar wat de A.-R. pai tij tegen die om
wenteling heelt, dat is liet zaad, de beginselen,
die deze revolutie tot vrucht heeft gehad En
wel hebben wij de san-culotten uit ons land
kunnen verdrijven, maar de bpginseleo der
revolutie zijn hier gebleven en zijn de bodem
gewoiden waarop de conservatieve, deliberate,
de radicale en de socialistische partij zijn geves
tigd. En juist daarom heeft Groen van Prin
steren de A.-R. partij gesticht en zich afge
scheiden van de conservatieven.
De revolutie zet God ter zijde en teert dat
de macht is uit den staat, en dus dat het
vorstenhuis regeert «bij de gratie des volks".
Maar juist daardoor is bet gezag door de revo
lutie weg gevaagd. De koningen, die vroeger
boven het volk stonden, zijn nu daaronder.
De mensclielijke vvysheid zou zijn de maat
staf bij elke beoerdeeling; en ja, het kan zyn
dat die menscbelyke wijsheid liet zelfde besluit
als wat in de ordonnantie Gods staat, maar zij
kan evengoed het tegendeel decreteeren en
verbindend verklaten voor de burgerij. De
Zondagsrust, het huwelijk enz. zijn evenals in
de ordonnantie Gods door de menschelijke wijs
heid voorgeschieven. Maar zal de doodslager
worden gedood of zal die als krankzinnig wor
den beschouwd De A. R. partij wil de heer
schappij van het woord Gods: «Tegen de revo
lutie het evangelie".
De bestrijders der A. R. partij bestaan uit
een aantal groepen.
In de eerste plaats zij die van het revolutie
beginsel (volkssouvei einiteit) uitgaan. Maar ook
een aantal groepen die op denzelfden bodem
staan bestrijden iiaar. En dat juist is de oorzaak
dat de liberalen reeds zoovele jaren en nog liet
roer van staat in banden hebben. Hadden alle
vrienden des geioofs zich vereenigd reeds lang
zou liet bestuur in andere handen zijn overgegaan.
De eenige weg om die bestrijding togen te
gaan is de bestrijders voor te lichten en elkeen
die behoort tot de A.R. paity moet zich in
spannen om de bloeders in 'tgeloof te wij/en
op de oorzaken der revolutie èn op de gevolgen
die zich meer en meer in onze 19e eeuw open
baren.
De nieuwe kieswet heeft liet kiezerscorps
belangrijk uitgebreid en velen dier nieuwe
kiezers kleine luiden behooren tot de
A. R. partij. Maar zij de jonge kiezers
kunnen niet dadelijk met voldoende zeker
heid inzien dat de gioole strijd niet moet wor
den aangebonden tegen één pai tij, Rome, maar
tegen alle partijen die de beginseden der
levolutie huldigen. Hadde Groen van Prinsterer
anders gewild bij hadde onze partij genoemd
anti-Roomsch, nu iieet zij echter anti-i evolu-
lionnnir.
Er beslaat nog een partij die met de A. R.
partij op denzeltden bodem siaaL maar toch die
partij bestrijdt; dat is de Ethisch-liemsche pdrty
met mannen als Cbantepie de la Cbaussaye.
Irenisch beteekent vredelievend, maar deze
eigenschap dier partij beeft de A. R. pai tij nog
niet kunnen ervaren. Menigmaal heeft zy der
A. R. partij den voet dwars gezet en van baar
is de schoolwet van 1857,
Een deide groep van tegenstanders zijn de
broeders die uit misplaatste vroomheid zirii van
den staatkundigen strijd onthouden als voor den
Christen te belangeloos, terwijl er nog een vierde
groep is die wel met de beginselen der A. R.
partij medegaan maar de partij ól niet vertrou
wen öf de wijze van strijdvoeren niet kunnen
goedkeuien.
Zy vertiouwen de A. R. partij niet omdat
zij vreezen dat die de Hervormde Kerk zal
benadeelen. Maar de A. R. pat ty wil geen be
nadeeling van godsdienst, zij beschouwt dien als
uit God. Wel echter wil zy de uit keering van
het rijk aan de Ned.-Ilerv. Kerk afkoopen zoo
als die in de Grondwet (oud art. 171) is ge
formuleerd. De A. R. party wil het kapitaal
geven aan de Ned.-Herv, Kerk, de uitkeering
geacht de rente van dat kapitaal ad 4 pCt.
Door hen wordt ook afgekeurd de samen
werking met Rome, maar de A. R. party steunt
I J"
"p
if
3
i h
1
t
1 i
i?
■Üly$>v
