53"e Jaargang. Dinsdag 18 April 1899. No. 9911. Strijdige Werelden. UIT DIS PKItS. BUITEKIAJÏI). SCHIEDAMSCHE COURANT Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering \an Zon- en Feestdagen, Prijs per kwartaalVoor Schiedam en V laar dingen 11. 1.25. Franco per post fl. 1.65. Prijs per weekVoor Schiedam en V1 a a r d i n g e n 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau Botcrstraat «8. Prijs der A d v e r t e n tién: Van I7 regels fl. 0.90 iedere regel meer 12t/3 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van zijn gratis aan bet Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde Jiletne advertentien opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Iuterc. Telefoon 7VTo. 133. Onder Socialisten. Wij hebben dezer dagen melding gemaakt van liet eigenaardige gevecht tussclien de aanhangers van Domela Nieuwen huis en de mannen van „Recht voor Allen" naar aan leiding van een leverantietje van drukwerk. De directeur van „Excelsior" (Domeia's drukkerij) antwoordt daarop nu in „De Vrije Socialist" als volgt In „R. v. A. en de „Vrije Sociali wordt een partijhaat uitgevochten, wa ij de drukkerij „Excelsior" met de haren wordt bijgesleept. Ik raad D. N., Harttorff en Goud aan om maar eens te duelleeren op leven en dood, want om een pennestijd te voeren en daarbij een zaak te benadeelon die er geheel buiten staat, dat noem ik geen mannendaad. Toch wil ik ook heb een en ander zeggen over enkele onjuistheden De drukkerij Excelsior is indertijd opge richt om een partijblad te kunnen uitge ven, daarbij heeft een ieder die toen partij genoot was, naar zijn krachten bijgedragen dat D. N. het meeste gaf, lag voor de hand, hij had nu eenmaal door zijn geboorte nit een rijkeren stand, daar de gelegenheid toe. Toen de drukkerij werd uitgebreid, was het weer D. N. die bijpaste wat tekort kwam, en wel als tweede hypotheek. Een tweede hypotheek is in iedere zaak onzeker, want zoodra de zaak wat achteruit gaat, is het de tweede hypotheekhouder die de dupe wordt. En zoo is 't ook in Excelsior ge gaan; toen door onhandigheid van een di recteur en een partijstrijd tussclien Bahl- mann en D. N. de eerste hypotheekhouder zijn geld terug vroeg en de gebouwen daar door publiek verkocht werden, kreeg Balil- mann als eerste hypotheekhouder bijna al zijn geld terug en D. N. kreeg nietsom nu D. N. daarvan een verwijt te maken dat hij zijn geld verloor, dat begrijp ik niet. In elk geval heeft D. N. zijn geld gegeven en is het niet meer als billijk dat hij daarvan rente krijgt. Mijn meening is dat Excelsior wei dege lijk een arbeidersdrukkerij is, want een ar beider met één aandeel liecft evenveel recht als D. N., die er een massa heeft, en dat is in de meeste vennootschappen niet het ge val, daar stemt men naar het aantal aan deden. Ik verzoek den partijgenootc .n den lan de om de drukkerij Excelsior steeds te be schouwen als een arbeidersdrukkerij, omdat zij door arbeiders is gesticht toen er nergens socialistische geschriften gedrukt konden worden en toen in een benoefte voorzag. Toen het later geen schande meer was om socialist te zijn en er onder de aangesloten partijgenooten zidi ook drukkers aanmeld den en meenden nat ook zij wel iets konden verdienen aan de arbeiders, toen zag men niet meer in dat men aan Excelsior de grootste verplichtingen had, want heuscli zonder Excelsior zou men niet zoover zijn gekomen. Daarom arbeiders, laat dat schelden voor rekening van de schelders blijven, zij zijn verblind door partijhaat, maar laat ons samenwerken om door middel van de pers onze gedachten over de verkeerdheden der DOOR IDA BOY-ED. 89) Hij deed zich zelf geweld aan om alleen aan de voordeeion te denken die het werk voor hem zou opleveren. Dit paleis zou den naam van zijn bouwmeester beroemd ma- binnen, geen boot zou passagiers naar verre binnen, geen schip zou passagiers naar verre streken brengen, of iedereen aan boord zou vragen: „Van wien is dat prachtige paleis? Wie heeft het gebouwd In alle reisgidsen zou zijn naam staan, voluitiedere reiziger zou er aan herinnerd worden dezen schoo- nen aanblik niet te verzuimen. Guy kon trotsch zijn op dit werk. Hij was het ook hij wist dat al zijn collega's hem om deze taak benijdden. En toch dat hij die juist hier, op deze plaats moest uitvoexen Hoe lief had Charlotte dezen tuin gehad Hij was altijd haar stokpaardje geweest en droeg overal de sporen van haar zorgende hand. Guy trachtte zich voor te stellen hoe zij bij het afscheid moest geleden hebben. Of zij wist dat hij, juist hij het was die haar geliefkoosd verblijf ter aarde wierp Zouden de beide vrouwen die zoo fier hun leed droegen, hem daarom verachten? Maar hij had het werk toch niet van de liand kunnen wijzen dat ware immers waanzin geweest. Hij moest voor de toekomst en voor zijn gezin zorgen. Hij trachtte zijn gedachten in de toe komst te leiden! Ja, als Martina eerst maar maatschappij aan onze onbekende broeders mede te deelen. Ook deel ik nog mede dat de loonen op Excelsior niet slechter zijn als "bij ccn ander en de gezellen een vrij groote mate van vrij heid genieten. De redactie teekent hierbij aan Aan ons adres is dit niet gericht, want alle vuiligheden kwamen van Harttorff, Goud en consorten. Men ziet het in 't ant woord zelf, dat slaat op die vuiligheden en niet op ons. Algemeen overeichf. SCHIEDAM, 17 April '99. Kolom na kolom der „Figaro" vult zich met de verklaringen van de lange reeks ge tuigen die voor de strafkamer van het Hof van Cassatie liet hunne bobben bijgedragen om de waarheid aan het licht te doen ko men of de nevelen die om de Zaak hangen, te verdikken. Ook in de „Figaro" zijn nu de verklaringen van Paléologue en Trarieux rakende het geheime dossier, verschenen zij zijn gelijk aan de publicaties der „Éclair". En nu is eindelijk ook Picquart aan de beurt. Don 23sten November is hij voor het eerst door de strafkamer gehoord, en uit dat verhoor zijn enkele punten wel waard van te worden aangestipt. Allereerst blijkt dat ook Picquart in 't najaar van 1S91 aanvankelijk in den schrij ver van 't borderel con officier der artillerie van den generalcn staf vermoedde. Er was toen een onaangename stemming bij den goneraleu staf, want een ieder meen de dat hij van verraad of onachtzaamheid werd verdacht. Er kwamen eindelijk aanwij zingen dat de schuldige aan het 4e bureau gezocht moest worden. Picquart werd opge dragen het schrift van het borderel te ver gelijken met dat van Dreyfus, die toen tij delijk afwezig was. Picquart verklaarde na het onderzoek aan kolonel Boucher dat het schrift van het borderel hem niet dat van Dreyfus toescheen, „ofschoon van dezelfde familie". Men ziet hieruit dat Picquart in het be gin allerminst ten gunste vail Dreyfus was geporteerd. Picquart spreekt dan over de instructie onder leiding van Du Paty do Clam. Men zeide hem dat er nieuwe bewijzen waren, o. a. een klad van een brief in een vreemde taal, bevattende o. m,„Ce canaille de D..." Zeer belangrijk is, dat Du Paty en kolonel Boucher zich tegenover Picquart uitlieten over belastende stukken die te be langrijk waren om ter terechtzitting, al was die ook besloten, te worden overgelegd. Maar de rechters zouden ze toch te zien krij gen men zou ze afzonderlijk overleggen. Picquart komt dan op de zitting van den krijgsraad, waarvan verschillende leden reeds bij voorbaat op gezag van Henry en Sandherr overtu 1 waren van Dreyfus' schuld. Trouwens try wees op de beken de theatrale wijz - nyfus als den verrader aan, zelf weer v j gezag van een „eerbied waardig persoon". Welnu, zegt Picquart, die „eerbiedwaardige persoon" kan ik quali- ficeeren als een rastaquouère (een industrie moeder zou zijn, dan zou haar aard onge twijfeld zachter worden. De natuur leerde haar op de haar alleen ten dienste staande wijze om niet meer aan zich zelf en aan zich alleen te denken. Heilige hoop deed zijn hart zwellen daar kromp hij opeens ineen. Een hard, krakend geluid dreunde door de lucht. De eerste hamerslag der vernie- ling. Guy schrok zóó dat zijn tastende liand naar het hek achter hem greep. En hij sloot de oogen In zijn huis werd het in dien tijd zeer vroolijk. Zijn schoonmoeder kwam van Hel goland terug. Guy had indertijd, in zijn eerste woede gezegd dat hij van haar bezoeken te zijnent wensckte verschoond te blijven. Maar daar van was nn geen. sprake meer, en wanneer er wel eens een gevoel van schaamte over zich zelf in hem opwelde, dan zei hij als verontschuldiging tot zich zelfNini houdt ontzaglijk veel van haar moeder; het zou niet goed zijn ze van elkaar te scheiden. Mevrouw Kalkowski had den tijd om een paar weken te blijven. Zij was geëngageerd bij een pas opgerickten schouwburg te Ber lijn en was vrij tot 1 September. Haar aan wezigheid was ook daarom nog" van feeste lijk belang omdat Grafenhagen, Guy's schoolmakker en vakgenoot, zich verloofde met Mies Hahn. Deze was soubrette aan den schouwburg van Carl Schulz, en haar moeder was jarenlang aan denzelfden schouwburg geweest als de Kalkowski's. Het was dus heel natuurlijk dat mevrouw Kalkowski het dochtertje van haar kunst zuster en vriendin opzocht en bij Martina ridder), die voor tussclienpcrsoon gebruikte een pohtic-man van slecht allooi, Guenée geheeten, die Henry's rechterhand was en ook rapporten over mij (Picquart) heeft op gesteld. De kolonel verzocht het Hof dezen Guenée te liooren. Guenée echter, door de strafkamer gehoord, beschuldigt Dreyfus van slecht levensgedrag, zoodat hij'vaak in geldverlegenheid verkeerde; zijn inlichtin gen, afkomstig van een „aanzienlijk buiteu- landsck personage", hielden in dat Drey fus in relatie stond tot Schwartzkoppen. Aan de onwettige overlegging van gehei me stukkeu is geen twijfel inecr mogelijk. Men sprak daarover vrij openlijk op het mi nisterie van oorlog. In 1896 ontdekte Picquart dat het bor derel van Esterliazy was. Hij sprak er met toestemming van generaal Billot mot gene raal Mcrcier over. Do Boisdeffre verweet hem later dat luj met Billot over een tweede stuk.liad gespro ken. Ook was hem verweten dat hij, bij af wezigheid van generaal Gonse en kolonel Hcnry, het geheime dossier had geopend maar toen Picquart kolonel Sandherr op volgde als elicf van het 4de bureau, had deze hem gezegd„Indien er twijfel op komt aan de zaak-Dreyfus, hebt ge slechts hot dossier te vragen dat aan dc rechters van den krijgsraad is medegedeeld". Picquart gelooft dat het geheime dossier op bevel vati den minister van oorlog is overgelegd. Het bevatte vier stukken, waar van één handelde over relaties van een vreemde mogendheid niet een linie-offi cier; in do bijgevoegde commentaar van Du Paty werd die officier echter een officier van den staf genoemd. Barthou, die minister van binnenland- sclic zaken is geweest in het kabinet-Mélinc, lieeft gisteren in zijn kiesdistrict Oloron, bij Pau, een belangrijke redevoering gehou den, waarin hij de revisie van het proces- Dreyfus onvermijdelijk noemde. Hij achtte die gerechtvaardigd door do onregelmatig heden in de instructie dor zaak, door de on wettigheid van het proces zelf en door dc feiten die Henry en Du P-aty de Clam te lasto konden gelogd worden. En Barthou vervolgde, warm toegejuicht door zijn hoorders „Wij moeten niet in de revisie zien een wraakneming noch een bedreiging tegen het nationale leger, waarop liet vaderland zijn duurste hoop lieeft gevestigd." Ongelukkigerwijze wordt de revisie van liet proces-Dreyfus nog niet algemeen zoo verstandig opgenomen, en blijft er een stil, hardnekkig verzet bestaan tegen het door breken der waarheid. Zoo durft de regeering niet openlijk en flink te antwoorden op kapitein Freystat- ter's verzoek om gehoord te worden over de gronden waarop indertijd zijn veroordee ling van Dreyfus rustte. Na een bespreking in den xninisteri'aad heeft de minister van marine dit oud-lid van den krijgsraad van 1894 doen weten dat hij hem vergunt zich rechtstreeks tot het Hof van Cassatie te wenden om in een brief of mondeling de feiten mede te deelen die hij nuttig acht om achter de waarheid te komen. Had de regeering niet beter gedaan Frey- introduceerde. Grafenhagen werd terstond verliefd op het elegante meisje met haar moderne pikante frisuur, haar groote he melsblauwe, naïeve oogen en haar kinder lijken lach, waarbij zij er steeds voor zorg de al liaar hagelwitte tandjes te laten zien. Martina, in verrukking over dit engage ment, arrangeerde allerlei gezellige pretjes in besloten kring. Ook mr. Notter en even eens de Teuscher's, vader en zoon, sloten zich bij hen aan. Van sparen kwam niet veel terecht. Mar tina rekende Guy voor dat een coupé met een paard hem veel voordeeliger uitkwam dan de vele huurrijtuigen en spoorkaartjes. Haar argumenten waren zeer juist. Het cou- pétje en het paard werden dus aangeschaft. Ongemerkt kwam er nog een victoria en een tweede paard bij en het echtpaar hield equipage. Waarom zouden zij ook niet? Guy had fabelachtig geluk. De op speculatie gebouw de villa vond in September, toen zij nog lang niet gereed was, reeds een kooper, die op spoedige voltooiing aandrong. Er moest den gelieelen winter worden voortgewerkt met kolenverwarming. Guv had zooveel te doen dat hij zich voortdurend minder bemoeide met wat er in zijn huis omging. En op zekeren dag bemerkte Martina dat hij veranderd was, dat hij maar zelden nog van gloeiende hef de voor haar vervuld was en dat hij in gezelschap een al te luidruch tige vroolijkheid aan den dag legde. Zij hesprak al haar blijdschap en al haar verdriet van haar huwelijk op de meest in tieme wijze met Mies Hahn, haar nieuwe vriendin. Gemoedskuischheid was iets dat voor Martina niet bestond, omdat zij niet wist wat het was. Zoo hoorde Mies dan ook statter's verhoor te bevelen Ilot Hof zal zich editor moeilijk kunnen onttrekken aan de noodzakelijkheid om Froystatter te laten zeggen wat hij te zeggen lieeft. De tegenstanders der revisie trachten nu reeds Frcystatter's getuigenis krachteloos te maken. Zij hebben kolonel Maurel, den voorzitter van den krijgsraad van '94, ge ïnterviewd, en dc kolonel verklaarde dat zijn overtuiging niet veranderd was; Drey fus was goed geoordeeld en veroordeeld. Maar op de vraag of op onwettige wijze stukken aan den krijgsraad waren medege deeld, weigerde de kolonel te antwoorden. Een ander tactiek van verdachtmaking volgt de „Éclair" door het maandelijksdi rapport (van 26 October tot 27 November 1898) tc pubheeeren van Demcl, den com mandant van liet Duivelseiland. Daarin wordt op allerlei wijze getracht aan te too- nen dat Dreyfus' houding beurtelings die van een vijand van Frankrijk, van ecu ko- mediani, van een onverschillige was. Esterliazy laat zich weder hooren in de „Sunday Times". Opnieuw verzekert liij nooit iets zonder bevel te hebben gedaan. Hij is woedend op generaal Roget dien hij Cavaignac's kwaden genius noemt, en niet minder op Cavaignae zelf. Dreyfus' schuld is volkomen bewezen door de geheime stuk ken. Daar die evenwel niet openbaar kon den worden gemaakt, vervaardigde Henry „op bevel" het valsclie bewijsstuk. Painlevé, wien men tevergeefs een ver klaring heeft trachten tc ontlokken dat de familie van Dreyfus diens schuld aanne melijk achtte, zegt in dc „Figaro" niet te begrijpen hoe generaal Roget kon spreken van Dreyfus' schoonvader Hadamard in plaats van een gelijknaniigen verren neef, en hoe hij er het betalen van schulden dooi den ouden heer Hadamard bijhaalt. „Of heeft generaal Gonsc soms mijn verklaring vervalscht?" vraagt hij. Gehoor gevend aan een opwekking daar toe in de „Figaro" heeft de afgevaardigde Charles Bos den minister van justitie ken nis gegeven dat hij voornemens is hem de vx-aag te stellen, waarom hij met hot oog op dc verklaringen van Gasimir-Périer en gene raal Mercier niet het Hof van Cassatie uit- noodigt liet vonnis van 1894 nietig te ver- klaron. Dat zal wel weer een Poolsche-1 anddag- zitting woi-den. v/ J (Gemengde Bededcclingcn. De veridaiing van den Duilachen staats secretaris Von Billow oier Samoa woidt in de EngHsche en de Fransclie pers algemeen zeer goed opgenomen. Men meent dat zij er werkelijk toe leeft bijgediagen de spanning te vei minderen. De Engelsche ï-egeei-ing heeft in zake Sa moa nog een concessie gedaan aan Duitscli land door officieel te erkennen dat Duit- schers die zich op Samoa aan strafbare fei ten hebben schuldig gemaakt, alleen voor Duitschc rechters kunnen worden gebracht, en te gelasten dat de Duitsche planter Huf- nagel uitgelevox-d zal worden aan don bevel hebber van den Duitschon kruiser F a 1 k e. De nVorvuirts" beweert uit diplomatieke kringen vernomen te hebben dat keizer VVil- dat Guy bepaald koeler jegens zijn vi-ouw werd. Haar vriendin gaf de schuld aan zijn vele bezigheden. Maar Martina was van oordeel dat men in zoo'n geval de mannen jalocrsch moest maken. Zij begon met Teuscher te coquetteex-en, geheel anders dan het eoquet- teeren dat Guy van haar gewoon was. Zij had daarmee succes dubbel succes zelfs. Want Teuscher ging met genoegen op het gcvaax-lijke spel in, dat hij volstx-ekt niet als spel, maar als een triomf van zijn elegan te persoonlijkheid beschouwde. En Guy werd inderdaad jaloersch. Hij was een van de talloos veie mannen wien een vrouw onmiddellijk begeerlijker toeschijnt, wanneer hij ziet hoe andore man nen haar bewonderen, en vermoeden dat zij naar liaar bezit streven. Voor een paar weken vlamde zijn harts tocht met nieuwe kracht op. In dien tijd zag Guy weer al de kleine verkwikkelijke, lieve trekjes in Martina's wezen, waarmee zij zorgelooze vroolijkheid om zich heen wist te verspreiden. Daar zij nu in alles haar zin had, was zij ook'altijd vroolijk, altijd tee- der, altijd vol bewondering voor haar r .n. De herfst kwam in 't land, een echt af schuwelijk", nat najaar aan de Noordzeekust, dat nauwelijks van den winter verschilt. En de winter begon reeds in de eex-ste dagen van November met regenstormen, sneeuw jachten en verschi-ikkelijk veel mist en mod der. Alen smachtte lettelijk naar een paar dagen flinke vorst en naar een sneeuwtapijt dat niet meteen in bruin straatslijk ovex- g'ng- Voor het bouwen was het weer heel goed, en Guy kon bijna onafgebroken laten door werken. In November gaf Martina eexx groot di- helrn van Bellijn met zijn voorsteden een afzon- lijke provincie wil maken, met een o; per- president aan het hoofd en een regeerkigs- taud over elk der districten. Nog in deze zitting zou daartoe een ontwerp bij den Lan- dig inkomen, die er, naar meu te bevoegder plaatse denkt, mede zal instemmen. liet „Journal de Bruxelles" verneemt dat dc Belgische regeer mg in den loop de zer week liet ontweip van kiesrechthervor- iiimg zal indienen. Te Brussel is gisteren een eei-sto congx-cs gehouden van liberale studenten in België, liet,,.doei was ook van de studenten kx-aclil to iloen uitgaan tegen de clericale i-egcering. Te dien einde werden verschillende beslui ten genomen. Gistermorgen beeft de Nationale Bond van mijnwerkers te Charleroi besloten tegen lieden in de vier steenkolen-districten van Belgiu de algcnicenc werkstaking af te kon digen. De niijnwerkci'svereeniging in het bekken van Charleroi had besloten daar de werk staking af te kondigen tegen 1 Mei a.s. De mijnwerkers vragen 20 percent loons- vex-lioogiug. De Frunsc-he minister van buitenlandsclie zaken Delcassé heeft van den Czaar de orde van St. Alexander-Newski gekregen. Gx-aaf Murawieff gaf er zijn Fransehen collega te legrafisch kennis van. Max Regis, de Alg*rijnsche jodenhater, heeft wegens belcedigmg van den gouverneur- generaal van Algeiië vier maanden gekregen. De minister van oorlog te Madrid heeft een telegram ontvangen van generaal Rios, naar men verzekert, meldende dat om Ma nilla de inlandsche bevolking in opstand is gekomen. De hertog d'Arcor is benoemd tot gezant van Spanje te Washington. Te Bilbao, Valencia en andere plaatsen van Spanje zijn verkiezingsongercgeldheden voorgekomen. Te Gullar (Grenada) werd een verkiezmgsagent vei*moord. Don Jaimo, de zoon van don Carlos, heeft zich to Warschau weer bij zijn regiment ge voegd. Erfprins Danilo van Montenegro is verloofd met hertogin Victoria Marie van Meekien- buig-Slrehtz. liet huwelijk vindt reeds in Mei plaats. liet nieuwe Giieksche ministerie rekent in de Kamer op 120 stemmen; het schat Delyannis' aanhangers op 40, die van Zaïmis op 30. Nu weer zou Numa Droz, vroeger genoemd als gouverneur van Kieta, door de Giieksche legeering zijn aangezocht, zich met de reor ganisatie der Grieksche administratie te be lasten. Volgens de sPolit, Ooit." is de uitwijking van Mohammedanen vati Kreta ia den laat- sten tijd toegenomen, naar men zegt op insti gatie van Iionstantinopel. In Kaulung hebben Chineezen hier en daar ner, deels ter eei-e van Grixfenhagen's aan staand huwelijk, deels ter verwelkoming van mr. Notter's vrouw en beide dochters. Voor liet diner waren twee bedienden in dienst genomen. Martina had Jansen, die reeds me»r bij haar had bediend, opgedra- geen een tweeden mee te brengen. Want er moesten in ieder geval zes-en-twintig pei'so- nen worden bediend. Wanneer er menschen kwamen, bemoeide Guy zich nooit met iets. Hij ging bijna als gast aan zijn eigen disck zitten, onbekend met de dingen die komen zouden. Op den dag van het diner trad hij, reeds geheel gekleed, het salon binnen, waar juist een der bedienden de lichten opstak. Hij deinsde bijna achteruit toen de man hem zijn gelaat toekeerde. „Ivshr 1" „Ja, mijnheer Fabarius. Ik ga nu uit be dienen en ben met Lena getrouwd. Wij heb ben een groentekelder. U weet wel, de keu kenmeid zei Kehr. „Hoe kom je hier?" vroeg Guy op lxefti- gen toon. „Mijn collega Jansen heeft mij meege bracht," sprak Kehr zacht. „Ik wist niet dat het mijnheer onaangenaam Guy herstelde zich. Met gedwongen jovia liteit klopte Hij Kehr op den schouder. „Wel waarom zou het mij onaange naam zijn 1 Integendeel, beste jongen, het doet me pleizier dat jij me weer eens zult bedienen. Maar hij dacht geërgerd „Deze bediende wien ik tien mark betaal voor zijn werk, velt bij zich zelf een afkeu rend oordeel over mij en mijn handelwijze." (Wordt vervolgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1899 | | pagina 1