53,<e Jaargang.
No. 9962.
Zondag 18 en Maandag 19 Juni 1899.
Eerste Blad.
DE GOUDEN TOE.
In het politieke doolhof.
BINNENLAND.
J
hier 5
Hol-
tarboi,
9 poon,
Vei der
enkele
schol,
Bandjes
ting en
SCHIEDAMSCHE C0UB1KI
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Boterstraat 68.
Prijs der Advertentiën: van 17 regels 90 cents; iedere regel
meer 12Va cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden
zoogenaamde Uleine advertentiën. opgenomen tot den prijs van 40 cents
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon Sfo. 123.
Misschien heeft deze of gene, die onze ge
woonte om by verkiezingen voor staat, pro
vincie of stad voor de opengevallen plaatsen
eandidaten aan te bevelen, kende, een weinig
verbaasd gestaan, toen hy opmerkte dat wij
van de deze week plaats gehad hebbende
stemming voor den gemeenteraad geen notitie
namen.
Dat ons deze verkiezing wij zullen ons
nu maar in strijd met de juistheid aan dit
historisch-geykte woord houden onze aan
dacht ten eenen male ontsnapt zoude zijn,
za! wel niemand aangenomen hebbenintegen
deel het is duidelijk, dat by ons het opzet
tot verwaarloozing bestond.
Of eigenlijk dat niet, immers wij had
den ons voorgesteld, reeds bij deze niet-
periodieke verkiezing onze opinie omtrent de
van liberale zijde gevolgde taktiek ten beste
te geven; nader overleg echter heeft ons
doen besluiten dit oordeel in portefeuille te
houden, tot de verkiezing in district II zoude
zijn afgeloopen en wij wat nader tot de
periodieke vernieuwing van den gemeenteraad
zouden zijn gekomen.
Wat dus in dit oordeel niet onmiddellijk
op de jongste verkiezing sloeg, daarentegen
het van liberale zijde, van onzen Schiedam-
schen Kerdijk, tot onzen Schiedamschen Bas-
tert, om een beeld aan dr. Kuyper te ont-
leenen, gevoerde beleid raakte, kan hier
veilig onveranderd geschreven blijven.
Wij vingen dan aan
Toen, nu eenige maanden geleden, de kies-
vereeniging nSchiedam" haar leden op het
politieke goudschaaltje deed plaats nemen,
speelde zij daarbij le beau role.
Immers het wekt steeds sympathie wanneer
men, ook al kost het hartebloed, het beginsel
den voorrang gunt aan overwegingen van
opportunistischen aard. Dat echter, nog afge
zien van andere bezwaren, deze goudschaal-
taktiek ongewenscht was, waar een gewone
grove huishoud bascule de noodige diensten had
kunnen praesteeren, is een feit, dat door de
uitkomst voldoende is bewezen.
In- en uitwendig heeft de kiesvereeniging
zich verzwakt.
En nog zou er voor ons geen oorzaak van
klacht zijn geweest, indien slechts het wer
ken van >Schiedam" aanleiding geweest ware
tot een verzamelen-biazen onder hen die
meer rechts zich schaarden, al achtten zij
het woord vooruitstrevend-vrijzinnig uitne
mend op hen van toepassing.
Maar niets van dien aard is geschied. Men
zag een kiescomité zich omzetten pro forma
in een kies- of kiezersvereeniging, die zich
DOOR
EDGAR ALLAN POE.
5)
Legrand greep nu de zeis en maaide juist
onder de zwevende tor een cirkelvormige
plek schoon, die ongeveer tien voet in door
snede mat. Nadat dit gedaan was, beval liij
Jupiter het touw los te laten en naar bene
den te komen.
Nu sloeg mijn vriend precies op de plak
waar de tor den grond had getroffen, een
paaltje in en haalde een meettouw uit den
zak. Na het eene eind daarvan bevestigd te
hebben aan een punt van den boom die het
dichtst hij het paaltje was, wikkelde hij het
zoover af dat het 't paaltje bereikte en ging
toen, de richting volgend die door boom en
paaltje werd aangegeven, vijftig voet voort
met het ui't te rollen, tesrwijl Jupiter met de
zeds het belemmerende struikgewas verwij
derde, Op het laatste punt gekomen, sloeg
hij weer een paaltje in den grond en be-
solireef daaromheen een cirkel van vier voet
doorsnede. Nu greep Legrand zelf een spade,
gaf er mij en Jupiter ook een en verzocht ons
zoo snel mogelijk den grond uit te graven.
'Eerlijk gezegd, heb ik nooit veel liefheb
berij gehad in dat soort sport, en ik z»u in
dit bijzonder geval ontzaglijk gaarne mijn
medewerking hebben geweigerd; want de
nacht brak aan en ik was moe. Maar ik zag
geen uitweg en wilde mijn vmend niet door
een weigering boos maken. Ja, indien ik mij
op Jupiter's Imlp had kunnen verlaten, dan
zou ik geen oogenblik geaarzeld hebben,
maar beproefd hebben den gek met geweld
naar huis te vervoeren. Maar ik kende den
ouden neger veel te goed dan dat ik van hom
kon verwachten dat diij de hand' - aan rijn
meester zou slaan. Ik besloot dus van den
bij keuze leden assumeerde en die als eenig
criterium den eisch van den oranjestrik stelde,
eeu eisch, hoe begeerlijk overigens ook, die
in een politiek programma slechts tweede
rangs kan zijn.
Bij zijn geboorte bracht de nieuwe kies
vereeniging dan ook de kiem van haar verderf
mede ter wereld, en slechts persoonlijk over
wicht vermocht dit kindeke tot de windselen
te brengen. Indien één beginsel de geboorte
voor de vaders wettigt dan is het dat van
anti-clericalisme, een beginsel, dat nimmer
hoofdoorzaak mag zijn, maar waarvan in
enkele gevallen het secundair belang niet
zonder gewicht is.
Dat echter de zaak voor de liberale partij
te Schiedam zoo hopeloos staat dat men zich
in de handen van wie ook werpt, mits me»
maar niet onder ultramontaansche over-
heersching gerake, dat hadden wij tot op het
huidige oogenblik niet gedacht en de ge
varen aan zoodanige politiek verbonden,
stellen wij verre achter bij de voordeeSen.
De liberale party is in Schiedam aldus ge
worden van een leidende lot een lijdende;
gretig strekte zij de handen uit naar wat zij
nog voor kort bestreedten kosle wat hel
wil zal zij vermijden dat welk woord
zullen wij gebruiken die huiveringwek
kende ultramontaansche overheersching,
waarbij geen rechlgeaard Schiedamsch libe
raal kan blyven leven. Het Trojaansche
paard is binnengehaald op genade en onge
nade heeft men zich overgegeven.
Wij hebben liet drijven van eenige man
nen in aSchiedam", die daarmede een ideale
kaart uitspeelden, betreurd, omdat wy zagen
wat er zou gebeuren wij hebben het be
jammerd dat men in meer conservatieve
kringen door een heel of half monsterver
bond, de democratisch-voelenden misschien
voor goed van zich vervreemd heeft.
Voor drie liberale kiesvereenigingen is er
in deze stad van- een dor politiek leven naar
het schijnt geen plaats, althans naast de
beide politiek gepromoveerde bestaat geen
derdeeen kern van vrijzinnigen vond alzoo
geen bodem zich te ontwikkelen. De link-
schen op sleeptouw genomen door de socia
listen, de rechtschen door de rechtzinnigen,
terwyl gene niet bij de eersten, deze niet by
de laatsten behooren.
De eischen der practijk werden geschon
den, voor evolutie kwam revolutionnair streven
in links en rechtsvan een kiesvereeniging
maakte men hier een college van strenge
politieke belyders, elders een verzameling
van voor ultramonanisme beangsten.
De hoofdfout schuilt ons inziens hierin
dat in beide groepen waarin de liberale partij
hier verdeeld is, de politiek meest gepro
nonceerde figuren de touwtjes in handen
hebbenin het midden ligt een breede
nood een dteugd te maken, en groef er flink
op los om hoo eer hoe liever den krankzin
nige met eigen oogen van de onzinnigheid
zijner visioenen te kunnen overtuigen.
Nadat de lantaarns waren aangestoken,
werkten wij alle drie door meit een ijver die
een betere zaak waardig zou zijn geweest.
Zooals wij daar stonden, beschenen, door het
rossige licht, kon ik niet nalaten bij mij zelf
te denken welk een schilderachtige groep wij
vormden en hoe vreemd, hoe verdacht ons
werk iemand moest toesdiijnen, die toeval
lig voorbij kwam.
"Twee uur lang groeven wij door zonder
ophouden, en spraken weinig onder het
werk. Het eenige wat ons stoorde, was het
geblaf van den hond die levendig belang
scheen te stellen in onze vorderingen. Ten
laatste werd het dier evenwel zoo lastig dat
Legrand bang begon te worden dat zijn ge
huil don, een of andere® reiziger naderbij zou
lokken, 'en Jupiter met een knorrig gelaat
uit de kuil -klom om den rustverstooider door
middel van een om zijn snuit gebonden bre
tel tot zwijgen te brengen. Onmiddellijk
keerde de neger daarop met een eigenaardig
gegrinnik naar zijn werk terug.
Na verloop van bovenvermelden tijd had
den wij een diepte van vijf voet bereikt en
nog altijd geen spoor van een begraven, schat
gevonden. Nu trad een korte rust in en reeds
hoopte ik dat de klucht thans een einde zou
nemon, toen Legrand, schoon blijkbaar ont
stemd, langziaam zijn voorhoofd afdroogde en
weer aan 't werk ging.
Wij hadden den geheelen kring van vier
voet diameter uitgegraven. Nu verwijdidten
wij den cirkel nog een weinig en groeven
nog twee voet dieper zonder succes. Ein
delijk Hom de goudgraver, met wien ik innig
medelijden had, met een bitter teleurgesteld
gezicht uit die kuil en trok langzaam en aar
zelend zijn jas weer aan. Ik onthield mij van
elke opmerking. Jupiter zocht op een toeken
massa, die zich niet links aansluiten omdat
men hen daar te ver gaat en niet rechts
omdat men hen daar nog te veel staat in het
régime van een halve eeuw geleden.
Met een gevoel van onzekerheid zien zij
aan de eene zyde kort na elkaar twee be
stuursleden overgaan tot de socialistenon
aangenaam doet het hun anderzijds aan dat
daar een monsterwissel op de toekomst ge
trokken werd.
En noch in het eene noch in het andere
kunnen zy zich vinden.
Wie Iner aan liberale zijde vroeger den
invloed hadden bleven in het oude gareel
doorloopen, wie onder de jongeren de teugels
in handen kregen maakten zysprongen, die
men niet wenschte mee te maken,
Wij kunnen begrijpen, dat om ongewenschte
hegemonie van eenige partij te voorkomen,
de minderheden zich vereenigen, ook al is
het aantal punten, waarover zij gelijk gezind
denken, niet groot.
Een convenant van deze soort berust dan
op het begrip van gezamenlijk verweer.
Wij hebben zoodanig verbond bij ver
kiezingen van elke gading in ons land zien
tot stand komenbet vaakst en het duur
zaamst wel te Amsterdam.
Echter zijn er twee eischen van welke het
welslagen bij zulk convenant afhangt: de
goede organisatie van partijen en de juiste
formuleering van wederzijdsche eischen en
plichten.
En één hoofdgedachte beheerscht daarbij
alles, dat men zich voelt minderheid, dat men
het recht der minderheden geëerbiedigd
wenscht, maar dat men daartegenover de
aanmatiging van meerderheid te zijn mist.
Nu ontbreken by het convenant, hetwelk
men mag opmaken, dat tusschen christelyk-
historischen en een deel der liberalen hier
gesloten is, deze elementen.
De organisatie der liberalen van sAlge-
meen Belang" is van jongen datum, de for-
meele afspraak is absent en het voornaamste
niet als verweer van minderheid, maar met
de pretensie van meerderheid te zijn eenig
en alleen, is men van liberale zyde in zee
gegaan.
Men heeft een christelyk-historiseh schel-
visciije uitgeworpen om een liberalen kabel
jauw te vangen.
Of deze vischvangst voordeelig in de toe
komst zal blijken hangt echter geheel af van
de vriendelijkheid van de niet stijf-gehonden
bondgenootenweigeren die dan is ook het
scheivischje noodeloos opgeslokt.
Of er voor weigering kans beslaat
Wij zagen Maaudag j 1. een opwekking
om ter stembus te gaan verspieid door de
christelijk-historische kiesvereeniging. Wel
was daarin sprake van de hulp van anti
van zijn meester de gereedschappen bij el
kaar, de hond werd van rijn muilband be
vrijd ecu in het, diepste stilzwijgen aanvaard
den wij de huisreis.
"Wij konden misschien een dozijn schre
den zijn voortgegaan, toon Legrand opeens
met een krachtigen vloek op Jupiter aanviel
en dezen, bij den kraag pakte. De verschrikte
neger sperde oogen on mond wijd open, liet
de gereedschappen vallen en viel op rijn
knieën.
„Schurkbarstte Legrand tegen hem los,
„nietswaardige zwarte schavuit antwoord
me oogenbhkkelijk en zonder omwegen:
waar rit je linkeroog?"
„Lieve help, mas'r WillDaar dab is
toch mijn linkeroog!" antwoordde Jupiter op
huilenden toon, terwijl hij rijn hand naar
zijn rechter gezichtsorgaan bracht en, als
wilde hij zaeh beschutten tegen een poging
om 'hom den hals om te draaien, rijn arm in
die houding het.
„Dat dacht ik al ik wist het! Hoera!"
jubelde Legrand, liet den neger los en hup
pelde en danste in liet rond tot groote
verbazing van den neger die nu opstond en
stom van verte zing, beurtelings rijn meester
en mij aanstaarde.
„Komt, we moeten terugkeeren," zei Le
grand thans. „Het spel is nog niet verlo
ren," en hij ging ons voor naar den tulpen-
boom.
„Jupiter," wendde hij zich weer tot dezen,
zoodra wij den hoorn bereikt hadden, „hoe
was de doodskop tegen den tak gespijkerd
met heb gericht naar boven of naar on
deren
„Gericht naar hoven, mas'r, dat de kraaien
gemakkelijk bi] de oogen konden om die uic
te pikken."
„En door welk oog heb je de tor neerge
laten door dit of door dat?" ging Legrand
voort, na elkaar beido oogen van don neger
aanrakend.
revolutionnaire zijde geboden, maar van de
liberale hulptroepen werd niet gerept; zoodat
meu mag concludeeren dat niet uit geschre
ven of duidelijk met woorden geformuleerde
afspraak deze hulp werd aanvaard, maar
slechts als iets bijkomstigs, zonder weder-
verpliehting geboden.
Met een enkel woord zinspeelden wij in
dit artikel er reeds op: wij houden het er
nog steeds voor, dat de liberalen te Schiedam
de grootste politieke fractie zijn, en dat mits
goed georganiseerd, de leiding in hunne
handen kan blyven.
En in district II en in district III bren
gen zij bij gemeenteraadsverkiezingen het
grootste aantal stemmen uit.
Hoewel cijfergroepeeringen bij verkiezingen
ons niet Van overgroote waarde schijnen
willen wij toch de volgende berekening hier
even inSasschen.
Let meD op de cijfers der jongste verkie
zing, dan vindt men katholieken 239 en
van deze partij zullen er slechts weinig zijn
thuis gebleven christelijk-historischen en
anti-revolutionnairen met bun hulptroepen
van radicalen en liberalen 320. Rekent men
deze laatste aanhang op 70 stemmen (toch
zeker niet te veel), dan blyven er 250 chris
telijk-historischen en anti-revolutionnairen
over. Schat men de thuisblijvers, zieken enz.
op 15 °/0 dan vindt men dus
Katholieken ongeveer 275 st.
Christ.-hist, en antir. 290 t
samen 565 st.
Er zijn in district II 879 kiezers; er
moeten dus ongeveer 314 liberale kiezers
van alle gading in dat district zijn, een getal
zeker groot genoeg om met een eigen, gewild
candidaat mede in zee te gaan.
Juist by de jongste verkiezing was de
gelegenheid te over schoon geweest om de
neuzen eens te teilen. De kerkelijke partijen
hadden ieder een candidaat gesteld, de libe
ralen hadden daatnevens met hun man voor
den dag kunnen treden.
Bij eene herstemming had men dan nader
zich kunnen vinden met die party, die het
meest in de liberale lijn lag. Had men hier
ter stede gehad een liberale georganiseerde
middenpartij, wy gelooven dat het dien weg
ware opgegaan, en dat niet de conservatieve
neigingen van een oud-liberale fractie de
gelegenheid hadden gevonden om reeds by
de eerste stembus tot den candidaat eener
partij overtegaan, van welke de vooruitstre-
venden niets hebben te hopen en wier eenige
waarde iigt in hare anti-papistische betee-
kenis. Een politiek program immers bezit ze
niet eens.
Maar reeds wezen wij er op voor de
organiseering der veispreide vrijzinnigen be-
„Door dit hier, mas'r door 't linker oog,
zooals ik u gezegd heb," antwoordde Jupiter,
nogmaals op het rechter wijzend.
„Goed. Dan moeten wij liöt nog eens pro-
beeren."
Bij die woorden trok mijn vriend, in wiens
waanzin ik thans eenige aanwijzingen van
method© meende op to merken, het paaltje
uit den grond1 dat de plaats aanwees waar
do tor de aarde had aangeraakt, en sloeg het
ongeveer drie duim westelijk er weer in. Toen
leidde hij zijn meettouw van liet «dichtstbij
zijnde punt van den boom er heen, rolde het
evenals vroeger af lot op een lengte van vijf
tig voet, waardoor liij op een van de vorige
eenige meters verwijderde plaats aankwam.
Om dit nieuw-veikregen middelpunt werd
nu een nieuwe kring getrokken, wat grooter
dan de eerste, en nogmaals namen wij do
spaden ter hand.
Ofschoon ik ontzettend vermoeid was, be
gon toch op oen mij onverklaarbare wijze
mijn belangstelling m rijn gedoe te groeien,
totdat zij zelfs in opgewondenheid overging.
Misschien had de doordachte, besliste hou
ding die Legrand bij heel zijn wonderlijke
handeling bewaarde, eenige® indruk op mij
gemaakt. Uk groef dus ijverig voort en be
trapte er mij zelfs nu en dan op, dat ik vol
verwachting rondkeek naar don imaginairen
schat, die mijn ongelukkigen vriend van zijn
verstand had beroofd.
Weer konden ongeveer anderhalf uur voor
bij zijn gegaan, toen het luide geblaf van
den hond die nu een heel anderen toon aan
sloeg dan te voren, ons opnieuw stoorde. Ju
piter wilde weer zijn hek toesnoeren, maar
hot dier bood wauhopigen tegenstand, sprong
in de kuil en krabbelde als een dolle den
grond open met rijn pooten. Na eenige
oogenblikkem had liij een groot aantal men-
sclielijke beenderen losgewoeld die twee com
plete geraamten vormden, en waartussche®
verscheiden metalen knoopen en eenig vuil-
staat hier vooralsnog geen kan=, hetzij omdat
de organisatoren ontbreken, hetzij omdat zij
nog niet voor den dag wenschen te treden.
Hoe gaarne zouden velen dat anders zien,
die van nood-verbonden met niet-gcestver-
wanten noch voor de liberale pat lij noch
voor de stad onzer inwoning eenig heil ver
wachten.
De Ilaven te Scheveningen.
Door klokgelui en vlaggentooi begroette de
Scheveningsche bevolking d» licugilijke tij
ding van de aanneming van liet wetsontwerp
tob aanleg eener visscliersiiaven door do
Tweede Kamer.
De bevolking bewoog zicli in menigte m
de hoofdstraten. Aan het strand leverde do
haringvloot, welke tot vertrek gereed staat,
een vroolijk en schilderachtig .schouwspel.
Alle schuiten hebben de driekleur u de
oranjevlag ra top en de veolldeurigo kantoor-
vlaggen op. De etablissementen aan het
strand bleven met achter. Op het Kurhms
werden op alle dommen do oranje- en natio
nale vlaggen gehesehen.
Nog melt me® ons uit Scheveningen
In het dorp vormen rich optochten van
schoolkinderen met wimpels en vlaggen, die
vreugdeliederen zingen. M©n wenscht op
straat elkaar algemeen geluk; aan de hand
drukken komt geen einde. Op de societeits-
tenb „Neptunus" aan liet strand worden
groote toebereidselen gemaakt voer een
schoon avondfeest. Van allo zijden worden
telegrammen van gelukwenschen ontvangen
en door het bestuur van Scheven ing-eh
Belang" werd aan minister Leiy het volgend
telegram van gelukwemsdh afgezonden
„Iimigen dank den- vereeniging voor het
groote werk dat Uwe Excellentie vcor Sehe-
veningen deed."
De lieer A. Hoogenraad richtte als secreta
ris van de permanente commissie uit de ree-
derij en president va® de Reederij-Vereeni-
ging „d'Eendrariit" namens die vercenigin
gen dankbaar schrijve® tot don minister
Lely, voor hetgeen Z. Exc. voor Schevenin
gen heeft verricht.
Dit schrijve® ontving de minister kort na
de aanneming va® het haven-ontwerp dooi
de Tweede Kamer.
Do vereeniging van ingezetenen te Scheve
ningen, welke xn het belang der visschersha-
ven zich had gevormd en alle takken van
handel, nijverheid enz. omvat, richtte oen
dankbaar telegram tot den minister van Wa
terstaat.
De heer J. L. S. van Kempen zond den
heer A. Hoogenraad een telegram van har
telijke gelukwemsch voor Scheveningen en de
vissehersbevolking met hot verkregen resul
taat.
De vereeniging voor Handel, Nijverheid
en Gemeentebelangen heeft eeu telegram ge
zonden aan den Minister van Waterstaat,
Handel en Nijverheid, den heer Lely, waarin
zij Z. Exc. warmen dank brengt voor 'fc ge
nomen initiatief en alle hulde vooi de uit-
nis, blijkbaa- van vergane kleedingstukkcn
lagen. Een paar scheppen met onze spaden
wierpen mi de kling van een groot Spaansdi
dolkmes op en toen wij verder groeven, kwa
men verscheiden gouden en zilveren munten
te voorschijn.
Toen Jupiter dit zag, kon lui zr-.1i van
blijdschap bijna, met bedwingen; maar liet
gelaat van zijn meester verried bittue te
leurstelling. Desniettegenstaande diong hij
er op aan dat wij voort zouden gaan, en nau
welijks had hij die woorden gesproken of ik
struikelde en viel voorover. Mijn voet was m
oen ijzeren ring gehaakt, die nog vooi de
helft ra de losse aarde verborgen lag
Nu werkten wij ijverig voort, en nooit heb
ik tien minuten in grooter spanning doorge
bracht dan deze. In dien tijd hadden wij een
langwerpige houten kist bloot gelegd die,
naar haar volkome® ongeschonden toestand
en haai' stevigheid te oordeeleu ra de een of
andere stof misschien wel kwikzilverehlo-
riet moest gedompeld rijn. Zij was drie en
een halven voet lang, drie voet breed en twee
en een halven voet hoog en geheel omwon
den met gesmeed-ijzeren, vastgeklonken bui
den. Aan ieder zijde der last bevonden zich
dicht bij het deksel drie ijzeren ringen, waar
door zes personen haar konden dragen. Onze
vereende la-achten vermochten evenwel al
leen de kist oen weinig op rijde te «cliuiven,
zoodat wij al spoedig de onmogelijkheid in
zagen om een zoo zwaxen last te vervoeren
Gelukkig wan het deksel slechts door twee
grendels gesloten. Trillend van opgewonden
heid schoven wij die los, en een oogenblik
later schitterde ons een schat van onbere
kenbare waaide tegen. Bij liet licht der lan
taarn die de kuil bescheen, werden onze
oogen letterlijk verblind door liet glinsteren
en blinken van een verwarde massa, goud en
juweelen.
Wordt vervolgd.)
iri* ff
te
"hsiïïiMjak" A«&s:
'ik
