lap 53"e Jaargang. Zondag 15 en Maandag 16 October 1899. No. 10064. Eerste Blad. BEN ABATTOIR. Maar een mensch! BUITENLAND. •den jOa •uit- per iten et., cl., nen 100. 50, en -a ii«e 100 [te ren i/8, en. en, en. en la. ld. ng el. Vi eu 3e it. r. Ie i- d. it ï- s. SCHIEDAMSCHE COURANT Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaalVoor S c h i e u a in en Vlaardingen fl. 1.25. Franco per post ö- 1-65. Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. BureauBoterstraat 68. itl'Mr 11 Prijs der Advertentiën: van 1 7 regels 90 cents; iedere regel meer 12 lk cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde Uleine advertenlign opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Interc. Telefoon Aio. 123. Er komt op de begrooling van de gemeente Schiedam voor 1900 onder volgnummer 140 een roemoriepost voor, luidende: uKosten voor bet oprichten van een abattoir" Als uiterst sobere toelichting bij dezen memorie- post, vinden wij niets dan de volgende woor den: ïNu in verschillende plaatsen van ons land in dit en in het vjfgmde jaar zulke inrichtingen worden opgericht, wordt het nuttig geoordeeld in afwachting van de resultaten welke die inrichtingen zullen op leveren voor de oprichting van een abat toir alhier een memcriepost uit te trekken." Dat is buitengemeen kort, een eigenschap, die ons ditmaal vooral aangenaam aandoet, omdat er uit blijkt, dat ons Dagelijksch Be stuur zoozeer van de noodwendigheid en het nut van de stichting van een abattoir is overtuigd, dat om die te betoogen zelfs geen woord wordt verspild. Niet de vraag zul len wij slichten, maar vóór wij stichten, willen wij nog eens goed uilzien, ligt aan de korte memorie van toelichting ten grond slag. Dat de verwachtingen van velen hierdoor overtroffen werden, behoeft zeker geen be toog; dat onze stad, die nu niet in den reuk van al te groote vooruitstrevenheid staat, weldra indien ten minste de proefnemin gen in andere plaatsen voldoen het kleine getal gemeenten, dat zich in het bezit van een abattoir verheugt, met één zal gaan ver meerderen, doet al heel aangenaam aau. En nu sta hier één punt voorop, een punt, dat, mits behoorlijk in het licht gesteld, in staat zal zijn vele felle oppositie te breken. Onbekend toch is het niet, dat vooral van de zijde der slagers de tegenkanting komt; zij. reeds nu veelgeplaagde menscheD, leggen het loodje, wordt door hen schier in iedere plaats waar een slachthuis zal gesticht wor den, beweerd welnu, uit raadpleging van vele stukken, uit mededeelingen van slagers zeiven in binnen- en buitenland is ons geble ken, dat de eene slager na den ander niet alleen zelfs berust in zijn noodlot, maar dat hjj dat noodlot is gaan prijzen, omdat het hem heeft gebracht een aangenamer en rui mer leven. Maar hierop komen wjj straks in het ver volg van dit artikel. Indien men mocht meenen, dat een abattoir behoort tot de bekende nieuwigheidjes van den tegenwoordigen tijd, men zou dwalen. Reeds de oude Romeinen hadden slachthuizen, die ze met groote pracht inrichtten, gelijk ze trouwens alle gebouwen voor den publieken dienst be stemd, deden. Ook in de middeneeuwen ken de men deze inrichtingen, die in de 17de en 18de eeuw een groote uitbreiding onder gingen om een betere contióle op den vleesch- accjjns te kunnen uitoefenen. In Frankrijk DOOB IDA BOY-ED. 12> „Ik zal in de volgende week al een grijze japon aantrekken," zeide Sabine en schonk haar vader koffie in. „Nu, je bent je eigen meesteres en leunt doen, zooals je wilt. Maar bedenk wel, dat de menschen er over zullen spreken," ant woordde Mevrouw Deuben en zette zich naast haar echtgenoot neer. „Ik handel overeenkomstig mijn gevoel en wil niet langer een smart huichelen, die ik niet gevoel." „Hè zei de oude heer, terwijl hij eens adem schepte, nadat hij luide de eerste slok jes had genomen, „men wordt toch altijd eerst weder een mensch, als men zijn koffie in de maag heeft." „Dat zeg je alle dagen," merkte zijn yrouw aan en wiegde met het hoofd, als iemand, die met moeite zijn ongeduld weet te bedwingen. „Omdat het een waarheid is, die men alle dagen aan zich zelf merkt," mompelde de oude heer en vroeg toen„Waar blijven de kinderen toch?" „Lize is er nog niet mee terug," zeide Sa- 1 i O O' bine. „Die blijft alle dagen langer weg, als zij met de kinderen gaat wandden." verbood Napoleon I in 1810 het slachten in particuliere slachtplaatsen in steden van den lsten en 2den rang; zoo is het daar geble ven, en op Frankrijk zijn België, Zwitserland, Italië, Engeland, Schotland en meer rijken nog ge«olgd. Wat wel eigenaardig isin het historische land vau het vee, ons land, kwam men in deze met de nachtschuit. Eerst enkele jaren geleden, werden in de twee grootste ge meenten van ons land gemeentelijke abat toirs gesticht. Gelukkig, het licht begint 'hans meer en meer door te breken, en be reids zijn Utrecht, Groningen en Nijmegen (misschien meer) gevolgJ, terwijl men in verschillende plaatsen, o.a. Amersfoort en Roermond met bouwen bezig is, andere ge meenten eindelek bezig zijn plannen te over wegen Lette men in -r<>gere eeuwen bij de stich ting van openbare slachthuizen vooral op het finantieele gewicht, onze lijd schuift de hygi ënische en sociale belangen meer op den voorgrond, waaruit ook al weder kan blijken, dat, zoo wij al niet practischer geworden zijn, toch de gemeenschapszin en het altruïsme verhoogd werden. In een interessante polemiek, nu, misschien een jaar geleden gevoerd tusschen dr. II. P. Kapteijn te Abcoude en dr. M. W. Pijnappel, thans inspecteur van het geneeskundig staats toezicht te Zwolle, een pdemiek eerst geslreden in den Geneeskundigen Raad van Noord-Hol land, later in het *Handet-blad" voortgezet, stelde de eerste in het licht, dat ook zelfs een abattoir niet alle kwaad zou ondervangen, met name niet het invoeren van buitenaf van bedorven vleescli. Meer vertrouwen stelde hij in een alge meenekeuring van Rijkswege, en hij meende het kwaad in de kiem te kunnen doen verstik ken door die op te dragen aan de kommiezen, die met de taxatie van het slachtvee belast zijn, nadat deze eerst eenige bewijzen van bekwaamheid in die nieuwe bezigheid zouden hebben afgelegd. ■oik moet eerljjk zeggen," antwoordde dr. Pijnappel hierop, »dat ik in een dergelijke keuring zeldzaam weinig vertrouwen zou heb ben, want het zou, vrees ik, niet gemakkelijk zijn het korps kooimiezen in oris land met de voor een deugdelijke keuring benoodigde bekwaamheid uit te rusten. Maar. afgezien daarvan trof het mij dat de heer Kapteyn zoo sceptisch sprak over de abattoirs en "net speet mij dat een zoo gezaghebbende stem zich deed hooren tegen deze instellingen, waarvan het nut en de noodzakelijkheid nu juist, niet alleen tot mijne vreugde, eenigs- zins tot het publiek begint door te dringen. En niet alleen hier, maar ook in Engeland kon ik mij dezen zomer telkens overtuigen dat ieder die eene goede vleeschkeuring wil, begint met zooveel mogelijk abattoirs te willen. Niet orndat dan aan den verkoop van alle bedorven vleeseh onmiddellijk een einde zou zijn gemaakt, natuurlijk. Want de men- schelijke natuur is ook bedorven en men zal zich blijven bevlijtigen de uit nood geslachte of gestorven dieren aan den man te brengen. Maar niemand in een stad, waar een goed „Kups heeft haar 's avonds al verschei dene keeren met een onderofficier zien staan praten," merkte Mevrouw Deuben aan. Sabine slaakte een zucht. Lize was de kindermeid en stond in een slecht blaadje bij Mevrouw Deuben, die haar dan ook in alles naging. „Ik heb haar al zoo dikwijls gezegd, dat zij goed op haar tijd moet passen," zeide Sa bine. „Dan moet je het haar nog eens flink zeggen. Want hij de koffie wil ik de kleinen graag om en bij mij hebben," zei de opper- baljuw, die werkelijk veel van zijn klein kinderen hield. Er heerschte gedurende eenige minuten ecu diep stilzwijgen in het vertrek. Sabine smeerde voor haar kindereu vier boterham metjes en legde ze op hun bordjes neer. Er werd zeer hard op de deur geklopt, en onmiddellijk daarop werd deze reeds open gedaan. Zóó volgde de keukenmeid Gusta het bevel op, dat zij nooit mocht binnenko men zonder vooraf aangeklopt te hebben. „De post," zeide zij en bleef op den drem pel staanwant zij was nog aan de wasch bezig en had een natten boezelaar voor. Sabine sprong op en nam het pakje kran ten en brieven van Gusta aan, die haar on geduld duidelijk liet blijken. Het was een brief uit Heinsdorf van den zoon en broeder, verder een prijscourant, aan Mevrouw Deuben geadresseerd, en Sa- biaes krant, benevens twee brieven aan abattoir is, zai het behoeven te koopen of te eten." Dit lijkt ons heldere en gezonde taal trouwens wie de eer hebben den heer Pijn appel te kennen, weten dat een ongezond denkbeeld op dezen practicus geen vat heeft. Met het Dagelijksch Bestuur onzer ge meente, door een bevoegd man als dr. Pijn appel gerugsteund, met de wetenschap boven dien, dat dr. Kapteijn spoedig heeft toegegeven het in zake abattoirs volkomen eens te zijn met den Zwolschen inspecteur, oordeelen wij het onnoodig nog in den breede stil te staan bij het hygiënische belang van een abattoir ook voor onze gemeente. En zoo rest ons dan ook niets anders dan, ook onzerzijds in het licht te stellen, dat de stichting van een abattoir hier gewenscht is uit een speciaal Schieöamsch belang en dat de finantieele bezwaren óf niet bestaan óf niet merkbaar klemmen. Daarbij zullen wij van wat ervaringen in andere gemeenten opgedaan leerden, mededeeling doen. Met het laatste beginnend doen wij dat aan de hand van een zeer interessant en uitvoerig rapportuitgebracht door eene commissie uit den gemeenteraad van Alk maar, die om zich op de hoogte te stellen varr het abattoirwezen, in opdracht van den gerneeneraad met het oog op eventueele stichting van een slachthuis te Alkmaar, een bezoekreis heelt gebracht aan eenige steden in het buitenland, die daarvoor in aanmer king kwamen, omdat het zielental niet veel van dat van Alkmaar verschilde of het slacht huis er buitengemeen goed was ingericht. Vooral hierom is dit rapport voor onze gemeente van zooveel gewicht, omdat daarin veel materieel Ier beschouwing is neerge legd, meestal ten opzichte van plaatsen van de grootte ongeveer van Schiedam, wat bij voorioopige beraadslagingen een leiddiaad kan vormen, die belet, dat men in algemeenheden m den eersten tijd te zeer zal verdwaald raken. Wij beschikken in dit nnmmer niet over zoodanige ruimte, die het wenschelijk doet achten reeds nu eenige grepen uit het rap- poit te doen en stellen dit dus uit tot een volgend artikel, hetwelk wij zoodra mogelijk zuik-n opnemen. Ter overdenking schrijven \vy hier thans nog slechts af de woorden, waarmede het rapport eindigt der Alkmaarsche commissie leden, welke luiden: sWie, zooals wij, inde gelegenheid waren om de groote voordeelen te zien door een slachthuis verkregen, zoo wel ten opzichte van verbetering van den hygienischen toestand in de stad, door het centraliseeren op eene enkele plaats van zoo veel ongerechtigheden aan het slachten ver bonden, maar bovenal door het verkrijgen van de absolute zekerheid, dat er in de ge- heele stad slechts goed vleeseh te verkrijgen is en ten slotte de minder wreede wyze van het dooden der dieren, zal met ons tot de overtuiging komeD, dat het oprichten van een openbaar slachthuis een zegen voor de gemeente zoude zyn. Zoo gaarne vervolgt de commissie had zij de woorden tot de hare gemaakt, die in elke plaats, die zij be zocht, tot haar klonken haar. Haar ouders vonden het- dwaas en luxurieus, dat Sabine er een Berlijnsche courant op nahield, en dat nog wel een, die niet agrarisch gezind was. Maar zij zeiden er niets vanzij hadden eenmaal besloten, aan hun ongelukkige dochter alles te gun nen, en meenden haar allerlei vrijheden te moeten laten. „Wat schrijft Reinald vroeg haar moe der. Deuben haalde een pince-ncs uit zijn vestzakje en zette dien. L-eelemaal op het tipje van zijn neus. Zwijgend, met een cririsch gezicht, las hij den brief, terwijl hij bij zijn Lemur nu eens goedkeurendn knikte, dan weer afkeu rend met het hoofd schudde. Hij iiet ook niet na. allerlei opmerkingen te make.., en zeide achter elkander „O zoo," „nu ja," „is liet dat?" „dat kan ik begrijpen," „dat willen we liopen." Deze eigenaardige manier om brieven te lezen, die Mevrouw Deuben nu toch al vijf eu dertig jaren kende, maakte haar altijd nog zenuwachtig en prikkelde haar nieuws gierigheid. „Zal ik nu ook eens te weten komen, wat hij schrijft 1" vroeg zij onge duldig. „Alleen over zaken," verklaarde de oude heer en reikte den brief aan zijn vouw over. „Lees zelf maar S Om voor te lezen is hij niet geschikt. Sabine stelt toch geen be lang in hetgeen er op Heinsdorf gebeurt." „Ik stel er wel belang in," sprak Sabine onbewust een weinig gemelijk, „of Reinald Vreest niets, mijne I eeren, hebt vertrou wen in de toekomst, eene stad ais de uwe moet een slachthuis (met een koelhuis) be zitten. De geschiedenis in uwe stad staat niet op zich zelve, maar is eene herhaling van de moeilijkheden waarmede in elke stad de oprichting van een slachthuis te kampen had, d. i. de tegenstand der slagers. Doch in elke stad is het algemeen belang boren dat van enkelen gegaan en de slagers zijn thans oecral overtuigd van het nuttige en souden het niet willen ontberen" Laten wij voor heden met dit teekenende woord eindigen. Een volgend maal wat cijfers.' llgemeen orerclchi. SCHIEDAM, 14 Oct. "99. Groote ontroering wekte gisteren te Lon den het telegram, nieldon.de dat de Boeren een gepantserden brem m de lucht hadden laten springen, en de opwinding was te grooter omdat er valschelijk bij werd ge meld dat in den trein 300 van Mafeking ko mende vrouwen en kinderen zaten. De bladen hadden reeds heftige, van hei- I'gc verontwaardiging trillende artikels ge reed het Mansion-House-fonds voor de slachtoffers van den krijg was in een wip op drie ton gouds gebracht en bereikte 's avonds nog anderhalve ten meer; in één woord, heel Londen blaakte van gerechten toorn, toen de verbetering kwam. Neen, niet tegen vrouwen en kinderen voeren de Boeren krijg; van hen allerminst hoe ook de jingo's schelden is dit te wachten. Uit een reeks nadere berichten blijkt de waarheid. De zaak zit aldus in el kaar. De aan de westergrens opgestelde kom mando's zijn de grenzen van Betchuanaland overgetrokken, met de bedoeling blijkbaar de gemeenschap van de Kaapkolonie met het Noorden af te snijden, en Mafeking te isoleeren. Nu was er juist een gepantserde trein op weg van Kaapstad met eenige kanonnen volgens de officieele Engelsche berichten lichte stukken van ond model bestemd voor Mafeking. Dien trein hebben de Boe ren laten ontsporen en in de lucht vliegen. Het „in de lucht vliegen" beteekent ver moedelijk „vernielen door beschieting met granaten". Of er dooden bij gevallen zijn, is niet ze ker Volgens een bericht aan de „Evening News" uit Kaapstad er 15 Engelsche soldaten bij om l\et leven gekomenvol gens een ander telegram vandaar is de ge- heele bediening van den trein, op den ma chinist na, door ie Transvalers gevangen genomen. De aan het ministerie van koloniën ont vangen berichten bevatten dienaangaande geen bijzonderheden. Terwijl dit te Kraalpoort, weinig ten zui den van Mafeking geschiedde, trokken bij Vrijheid, nog wat zuidelijker, 2000 Boeren de grens over, sneden de telegraaflijn door cn bezetten den spoorweg, dien zij niet ver nield hebben, blijkbaar om er zelf gebruik van te makeD. In de lijn dezer operaties ligt nu, dat do Vrijstaters de spoorbruggen zuidelijk van Kimberley vernielen. Geschiedt dit, dan is een groot voordeel bereiktde invalslijn er zich overeenkomstig uw verwachtingen eu wcnschen weet in te werken." „Uitstekend!" riep haar vader uit. „Hij is 'n uitnemende heerenboer. Heinsdorf zal onder zijn beheer minstens evenzeer floree- ren als onder het mijne, zoo al niet meer, want over 't geheel is men nu al een heel eind verder dan in de tijden, toen ik in mijn leerjaren was. Hij heeft een andere school afgeloopen," „Ik denk altijd, dat u mij naar Reinald toe had moeten laten gaan," bracht Sabine in het midden. „Neen, neen, Sabine Dat was maai' zoo'n overspannen idee van je. In een eerste plaats heb je er geen flauw begrip van, wat het inlieeft, de directie over een boerderij op zich te nemen en overal in thuis te zijn, onverschillig of het in den kippenloop, in de melkkamer of in de keuken is. En in de tweede plaats zou het t-och niet van langen duur geweest zijn. Want Reinald moet spoedig trouwen. Een ongehuwd heeren boer, dat gaat niet. Maar voorzichtig moet hij zijn, heel voorzichtig. Het moet een meisje zijn met zin voor en bedreven heid in het boerenbedrijf en met het noodi- gc geld daarbij. Het schijnt bijna, of hij al iemand op liet oog heeft." „Nu al? Dat is jammer," riep Sabine ver schrikt uit. Zij hield veel van haar broeder. Hij was zes jaren ouder dan zij. Toen zij nog een kind was, bracht hij zijn schoolja ren ver van het ouderlijk huis door; toen trouwde zij jong. Zoo kwamen zij slechts in langs de westelijke grens van Vrijstaat en Transvaal is voor de Engelschen voorloopig onbruikbaar gemaakt, en Kimberley, Vrij heid en Mafeking zijn tamelijk wel machte loos, gereed om in handen der Boeren te vallen. Op zich zelf niet van groot belang, kan de vernieling van den gepantserden trein toch van verre gevolgen zijn. Mafeking dat toch niet zeer sterk schijnt, is nu beroofd van de blijkbaar in allerijl ontboden kanon nen. Baden-Powell en Plumer die er bet be vel voeren, zijn, volgens de berichten van Engelsche zijde, vol goeden moed. Niette min schijnen de Boeren aan de westergrens zeer in het voordeel. Ook Kimberley wordt ste'-k bedreigd. Kunnen de Boeren dc spoorbruggen vernie len, dan zal de diamantstad hei niet kun nen houden. Misschien wordt CecJ Rhodes, die op zijn reis naar Kimberley bijna ia handen zijner vijanden was gevallen, dan toch nog door de Boeren gepakt. Wat vooral aangenaam aandoet uit het feut van het vernielen van den gepantser den trein, is dat dit nu niet eens een succes is voor het geweer der Boeren, maar voor hun artillerie. Hun geschut schijnt niet slecht te zijn en goed bediend te worden. Dit is een punt van groot gewicht, mot name voor de operaties in Natal. Daar rukken de Boeren voort en wijken de Engelschende laatsten zijn van Dun- dec teruggetrokken op Ladysmith waar ge neraal Win te nu zijn troepen schijnt samen te trekken. Waarschijnlijk is deze achter- wanrtscbe beweging der Engelsche troepen alleen geschied met een strategisch doel. Te Londen fluisterde men echter gisteren dat het oen gedwongen terugtocht is; de Boe ren zouden op de Engelschen reeds eenig succes hebben behaald, wat door de Brit- sche regeering geheim zou worden gehou den. Erg waarschijnlijk lijkt ons dit niet; de waarheid zal echter wel spoedig blijken. Dit is zekerde Boeren rukken vooruit. Natal binnen. Men zegt dat 12000 Vrijsta ters Natal zijn binnengetrokken. Van Sta.n- derton, ten zuidoosten van Johannesburg, meldt men dat een korps infanterie en ar tillerie alsnog van Zandspruit zijn vertrok ken om zich bij het invasie-leger te voegen. Het Duitsclie korps onder Schiel blijft do passen bezetten. Voorloopig schijut liet mo-gelijk dat het bij Ladysmith tot een treffen komt. Mis schien zal er ook om Newcastle, noordelij ker, worden gevochten. De stad is door de troepen verlaten, maar de inwoners zouden voornemens zijn haar te verdedigen. Willen de Boeren een slag wagen, dan zal het geraden zijn dit spoedig te doen. Voortdurend toch komen er Engelsche ver sterkingen; de Nevada heeft het Man chester-regiment en de Avoca nog 1100 man te Durban ontscheept. Al die troepen gaan onverwijld door naar Ladysmith. Terwijl de Boeren aldus meester zijn van de spoorlijn aan Je westergrens en van de lijnen die uit Natal naar Transvaal en naar den Vrijstaat 'eiden, wordt ook de zuid grens van den Vrijstaat niet vergeten. Van Bloemfontein is artillerie gezonden naar Bothulië en Donkerpoort. President Steijn van den Vrijstaat heeft een proclamatie uitgevaardigd, die grooten indruk maakt, ook te Londen. R-onduit wordt daarin Engeland verwe- de vacantie eu op verjaardagen bij elkan der en kenden eikaar eigenlijk maar wei nig. Maar al het vertrouwen, dat een zuster in een broeder kan stellen, bad Sabine in den liaren, en alle diepe, warme gevoelens, die liet haar een behoefte was te ondervin den en te schenken, wijdde zij aan haar broeder. En zij had gehoopt, hem eenmaal met haar vriendin en nicht Suzanna Osterroth getrouwd te zien. Zij dacht haar ouders over te halen, Suzanna in den zomer uit te noodigen, ofschoon haar ouders deze in 't geheel niet kenden. De Osterroths, van wie Mevrouw Deuben afstamde, waren met de Osterroths, die met de Zeutherns verwant geworden waren, slechts door een gemeen schappelijke overgrootmoeder verbonden. De erflaatster en peettante van Sabine, Juffrouw Sabino Osterroth, was dc middel persoon tusschen de beide familiën geweest en werd door do be de takken als naaste bloedverwante gevierd. Zij had ook een maal den referendaris Von Zeuthern met een groet naar Heinsdorf gezonden, toen de jeugdige rechtsgeleerde aan den Mühlauer landdrost toegevoegd was. Als Reinald reeds een liefde had of een keuze had gedaan, dan viel de hoop van Sa bine natuurlijk in het water. „Lees dat eens voor, vrouw," beval Mijn heer Deuben. Hij zelf wilde het zelf graag ook nog eens hooren. (Wordt vervolgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1899 | | pagina 1