53"° Jaargang
Zondag 3 en Maandag 4 December 1899.
No. 10106.
Tweede Blad.
ABATTOIRS.
HAAGSC1IE BRIEVEN.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
l'rijs per kwartaalVoor Schiedam en Ylaardingen fl. 1.25. Fiarico
per post 11. '1.05.
Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Adverlentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zijn,
Bureau r Boterstraat G§.
iiTMimiiiiBir.iiiMiaiiii.
Prijs der A (I verten tiën: Van 1—7 regel.- fl. 0.00iedere regel
meer 12Vs cents. Reclames 30 cents per regel, fimue letter- naar do plaats die zij
innemen.
Adverlentiën bij abonnement op vounWlïge voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden
zoogenaamde "kleine adeeetentiBn opgenomen tot den prijs van 40 cents
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau ie voldoen.
luiere. Telefoon So. 123.
Do liter C. D. Do nat li, secretaris tkr ge
meente Alkmaar, die, zooals wellicht velen
zal bekend zijn, de zaak van abattoirs of
openbare slachthuizen tot een bij'zcnrkre stu
die gemaakt en de vruchten daarvan in
woord en geschrift op oven zaakrijke al - dui
delijke wijze ondér de oogen van liet publick
gebracht heeft, trad dezer dagen le Le-rei.var-
den als spreker over bovenstaand onderwerp
op, een onderwerp, vooral ook voor Leeuwar
den van actueel belang, zcigt de Leeuw. Ct."
niet idleon omdat de Leeuwarder -Avgei - ze'-
yen het er o-vei een- zijn gouord.n, dit o-r
maatregelen moeten worden genomen tegen
het in den handbl brengen van vteösrli, af
komstig van vee, dat, na te zijn gedacht,
blijkt aan tuberculose te lmbhen geleien,
maar ook dewijl de Veree inging ter bev.ade-
riug van volksgezondheid zich juist con dezer
dagen tot don gemeenteraad heeft gewend
meiL hot verzoek aldaar een abattoir te stich
ten
Spr. stelde in do eerste plaats in het licht
de noodzakelijkheid van liet oprichten van
openbare slachthuizen in heit algemeen -.n
van het stichten eener dergelijke inrichting
te Leeuwarden in het bijzonder.
Hij ging daartoe allereerst na wat in don
loop dar tij'den was gedaan, om te komen tot
liet oprichten van openbare slachthuizen en
m-vr in liet bijzonder wat in dit opzicht in
deu loop dezer eeuw was tot stand gebracht.
Dat alios sloot zich aan bij liet genoemde
adres van de Ve-roeniging ter bevordering van
volksgezondheid, dat in ons no. van 15 Nov.
in hoofdzaak is opgenomen. Wij kunnen ons
daarom ontslagen achten, dit aile- hier nog
mede te doelen.
Op grond van, tal van feiten, vooral ook
aan de dagbladen ontleend, betreffende de
hoedanigheid' van het vleesch, dak door vele
menschcn nog altoos wordt gegeten en veel
eer aas dan vloo-ch moet herten, toonde
spr. niu aan, clait het de plicht is van alle wei-
deukeiidcn, orn alles te doen wat mogelijk is,
om ons te beschutten tegen de gevaren en
nadeeligo gevolgen van hc-t gebruik van
slecht vleesch. Nu bestaat in verscheidene ge
meenten, ook to Leeuwarden, wel een zooge
naamde vleogchkcftir, doch geen enkele kout,
hoé scherp eu nauwgezet ook gehiiidhrifd,
kan voldoen aan do -trenge eischen van een
he hoor lijk toezicht. Daarom kan alleen
het voiu gemeentewege verschaffen van urn
gelegenheid, van waar gekeurd en ook goed
gekeurd vleascih uitgaat, den con-umeut vrij-
waren, evenals er van gemeentewege slechts
een gelegenheid bestaat, van waar gckeuid
en goedgekeurd wiater uitgaat.
'Do vleescbkeuring echter, zooals die .o
Leeuwarden bestaat, voldoet, volgün» spr..
geenszins aan do strenge eischen van een be
hoorlijk toezicht. Spr. maeude bij voorbaat
zich to mogen verheugen, in Leeuwarden,
mi—chum in deze vergadering, mailinrn te
vinden, die daarvan in not geheel met meet
behoeven te worden overtuigd. Hol aange
haald adres van de Veroeniiging ter btiVorJt-
ring vaat volksgezondheid was m dit opzidht
inderdaad zoo overtuigend mogelijk eu zou
gelijk liij zei, stellig niet nalaten, den ge
wonschten indruk te maken.
De laatstelijk, in 1890 door den Gemeente
raad vastgestelde verordeiniing, rogelende de
politie, op den in- eu vervoer, den --erkcop
eu de keuring van vleesch, viscli en vruchten,
word door spr. aan scherpe, critiek onderwor
pen, al verdiende de wijze, waarop het ge
meentebestuur had getracht, dit uiterst moei
lijk onderwerp te regelen, ook alle waarde
ring. Van een algemeene keuring van liet
vee, dat te Leeuwarden wordt geslacht, en
van het vleesch, dat daar wordt verkocht, 's
toch bij deze verordening geen sprake. Slechts
is, in het algemeen, een ieder, die vleesch ver
koopt, verplicht, dit aam do gemeentelijke
'keurmeesters en aan den gemeente-veearts o p
hun aanvraag to vortoonen eu het on
derzoek en do keuring daarvan toe te la-
ton, Hot hoogst on voldoende van deze rege
ling werd door spr. in bijzonderiioden uiteen
gezet. To Leeuwarden toch waren op den 1 en
Nov. jl. aanwezig 75 vleeseMitouwerijen, 5
spekslagerijen e»n 2 paard'enslngerijen, te sa
men 82 slagerijen, d. i. 82 plaatsen waar
fraude lean worden gepleegd, 82 plaatsen, ge
legen in onderscheidene wijken, op ver van
elkander verwijderde punten. Met geen mo
gelijkheid. is liierop door do keurmeesters toe
zicht te houden, en het zou ook onbillijk zijn,
dit van hen te verwachten, laat staan te ver
gen. Het staat vast, dat er bij deze regeling
al te veel ruimte overblijft voor handelingen,
Ü5e aan het waakzaam oog vam de keur
meesters en van do politie moeten ont
snappen.
Wat voorts den keuringsdienst zeiven be
treft, vestigt spr. de aandtaeht er op, dat
daaraan sLcchts één gediplomeerd veearts is
verbonden, op een jaarwedde van f 850, die
echter ook rijn particuliere praktijk heeft.
En de cn-crigc keurmeesters? Er zijn er, be
halve d: gumt-e li te-veearts, nog elf. De pri
mus inti r pares" is een gewezen slager uit
ecu doip bij Leeuwarden, aan wien een jaar
wedde van f 400 ,s tocgeh-gd. de overigen
zijn rjkskoanmiezrai, die met hun tienen
f 400, dit is per hoofd /'40, per jaar genie
ten, en dim dus in hun betrekking cv.nmin
u.ts nrtur» dun eau bijbaantje kunnen zien.
Spr. mi-.te het recht, aan de eerlijkheid en
cnp uLijdighcid van deze eif kcuiniecstu- te
twijfelen. Ontkennend echter meende hij te
moeten beantwoord cm de vraag, of d i t nu de
mannen zijn, die als wachters van de sanitai
re bol ir gen der ingezetenen kunnen optre
den? Lk.rt vraag en neg andere hieimek 'n
verhit d staande vragen waren trcuv 011- in
1889 1 ,j do behandeling der genoemde \er-
tji Luirg in den Gemeenteraad zelf dcor een
•Lr k. n reeds omlkeniicnd bcantvoarJ en
liLr, in 1891, evenzoo m het befaamde rap
port nn'u'ut een gelreukn onJenre.k naar
Lu te.ri uid der keuring van vee eu vkn-eh
titer te l.mde.
D.t alles leidde spreker tof tl» conclusie-,
d iftan regeling, waarbij geen plaats ruge-
ui.md L lan ceil centraal slachthuis. zoomin
te Le uw arden als elders, kan voldoen aan
de strenge eischwi van een bdtooilijk toe
zicht.
In breede trokken zetlte spreker hierna uit
een, d.t voor de gemeente geen geldelijke ri
sico ran dc oprichting van een openbaar
•sliehthuis is verbonden, en dat dc vkv-di-
piijzcn. daardoor geen verhooging zullen 011-
d'eig.ian. In biutenlandschei sterkn, met een
beti tkk'rëlijk klein getal inwoners, werpt hot
abattoir, na aftrek van rente en n,:m>iti-iiu:-
e.i bij normale vlteschprijzeii, zelf» neg
wnret af.
HL rep volgde ecu breede woi.rkgglng van
dc grieven en bezwaren der Ugvirtanki -.
Hun aigumont, dat bij het oplichtten van
euii openbaar slachthuis al'e pirUctibere
slachtplaatsen met één slag wuarekloos zou
den worden, was, op den. kepor heScliouwd,
mede van. weinig gewicht. Overal, zoowel ui
ons c:gcn land, als in don vreemde, liad dat
.i'gUnl iilh behoo'',iik dienst gedaan, maar ook
1
eter.il had een onderzoek aan lret licht ge-
hrari'n. d'ait daaraan geen to groot geivriuht
mee t worden gehecht. Overal wtrden bij i"at
ereh rec-k «teedH oen zeker getal particuliere
-lntV.kkalen reeds dadelijk gchec-1 w.tnrdc-
letre 1 vrmden of wel zóódauïg, dut ze zeer ge
in :kl:lijk voor andere d'oeleuuhn konden
wo-J n gebruikt. Datzelfde zo! rich ook te
Lr tw tukn vooidocn. Doch al waren de ge-
<rpp relo bezwaren ook ïlng zoo gignmcl. dan
nog »lond heit vast, dat het algmieen beling
vo-r geru enkel bijzonder belang mocht wij
ken.
'1 :i einde raad' hebben de tegenstanders
t n Dutte nog een uitvlucht gevonden, om
het ritehien van abattoirs tegen te houden.
W.'nl meer dan een uitvlucht was hun ctenk-
bc ld niet, om daarmede toch vooral te waoh-
t, n totdat er een rijkswet op do vee- 11
v.ya h'kenring zal zijn tot stand gekomen.
Van zoodanige wet zouden de tegenstanders
weinig of niet- Jicbbeji to warinteli. Want,
k'Ti.t zoodanige wet tot stand, dan zal, m
li ivriging van liet buitenland, aan dir. greio-
trtc gemeenten worden opgelegd, openbire
-laJitiiiuizeii te bouwen, en a&n d-r kleineie
gemeenten, om rich to't dit doel te verevni-
gc.i, om de eenvoudige reiden, dat een doel
treffende vee- en vleesohkcuring, vooral in Jc
gi xitexro gemeenten, zonder abattoir niet mo
ge1 ijk is.
Wie d'an ook bekend is niet het logge ra
dr.-wcrk onzer staatsmachinewie weet hoe
tii.Jrloos lang sopis dc- weg i>s van de „Bij
lagen" naar het, „Staatsblad", zal ongctiwij-
fe'd van meaning zijn, dat een plaats als
Leeuwarden niet wacht op een se-in uit Den
Haag ,om ee-ii zoo bij uitstek iiuttu'e inrich
ting tot stand to brengen.
Spr. wees er mede op, dat door dö oprich
ting van een openbaar sladrtSiuh eveneens
de toepassing van liumaniteitsbegin-ioleii je
gens dieren zal zegevieren. In sommige sla-
g» rijmt toe-h licv'ft het slachten van liet vee
op uhemt wrecdc wijze plaats. In een nbat-
tcr kan van martelingen en wroodhedmi
gom sjirake zijn. Do wetensclmp schrijft daar
het gebruik va.u zulke werktuigen voor. die
liet meent geschikt zijn om het lijden van liet
dar zooveel mogolijk te verzachten, den dood
strijd zooveel mogelijk te bekorten. Eiikd liet
steeds aanwezige deislcunidige toezieht lean er
tegen waken, dat van die werkuigen misbruik
wordt gemaakt.
Na. nog te hebben geiwaagd vau de zooge-
rinamde nood'slaehtingom. van vee, eindigde
s'pr, met te zeggen, dat hij zich gelukkig zou
rekenen, indien hij door zijn lezing althans
iets had bijgedragen, tot do opricuting van
een abattoir te Leciuwarden. Hij wekt© ten
slotte d© aanwezigen op ,adhaesic te schenken
aan het adrera der Vereenigiiig tot bevoido-
ring van volksgezondheid en ook anderen
daartoe op te wekken, daar hal dbn Raad niet
anders dim aangenaam, zaai kunnen zijn, te
weten dat zijn eventueel besluit cte uitdruk
king was van den algeimeenen wil der bur
gers. Do Frieseh© hoofdstad mocht niet Lin
ger achterblijven.
Dn» Haaq, 9/10 Nov.
Alen meet tot Liagwrvlogen dagen, waar
van alleen de ouderen van jaren heugenis be
zitten, opklimmen om een gelijke belangstel
ling al» nu terug te vinden voor do naderen
de behandeling van het hoofdstuk der Staa's-
begïwling dat aan de Bui tenia ndscke Zaken
gewijd is Het was in het eind van 1807 da1
de bügrootang van den toenmabgen minister
graai van Zuijlen, deel uitmakende van hot
le iniiiHtenc-Heuuakerk, verworpen werd,
waarvan een ontbinding der Tweede Kamer
de ivevde ontbinding die dit Kabinet
waagde - - 't gevolg was. 't Waren, teen heftig
bewugi a d igen ui de tijdruiimte van nog
geen li jaar uvee ontbindingen, zoo iou>was
in het u-orgauns kalme Nederland nog niet
vuoigv kernen. Groen van Priusterer om-
sviued' de politiek vau het ministerie als
„een uit verlegenheid geboren vermetelheid".
Dat de fmtuin met altijd mot de stoutmoedi
ge i-, g, lijk een spreekwoord uit de klassieico
Oulhü.cl beweert, bleek destijds, want de
„veruit. Lel hei d" van liet Kabinet Heemskerk-
Van Zuipen mislukte. De nieuwe verkiezin
gen brachten de gewensehte meerderheid mot,
de begrooting van buitenlandfaclie zaken werd
in ApsÜ 1868 wederom verworpen, nadat
leed» et nigo weken vroeger een interpcllatie-
Tliorbecke aan een vijandige motie-Blussó
het aanzijn gesahonlcen haid, die wèl een nieer-
deiiiCtd -- zij het ook een kleine verwor
ven had.
Al= men van deze dingen, die reeds ruim
.'10 jaren achter ons Lggen, nog de persoon-
ii;!;e herinnering bewaart, dan beseft men
levend g, al ontveinst men 't zich af en "oe,
dat men zooals ik in dien aanhef zeide
tot de ouderen van dagen vaat bahooren.
Neg eenmaal slechts, sedert dien tijd, heeft
de bcgivoting van Buitenlandscihe Zaken, als
ik wél heb, bijzonder de aandacht getrokken.
Het wis toen de Kamer een buitengewoon
sriieip n aanval tegen den bogrootingspost
bet i effende het gezantschap bij den Paus
lichtte, een aanval die ond'unks de zeer wak
kere verdediging van deu Minister Guerickc
van Tïtrwijiiea gelukte. Of de Kames des-
tijd- wijs handelde, heb ak altijd betwijfeld.
Een bezuiniging van f 8000, waardoor men
K zijner landgenooten iets bepaald grievends
„intkct, is, dunkt mij, te dhur betaald. En
er i- n.vg een argument, dat zelfs lieden ten
dage nog eenige waaru'e heeft, dat met eeni-
gcu giond voor 't beliond van dat gezant
schap pleitte. Men klaagt vaak over het wei
nig In'oge gehalte onzer diplomatie. De kost
baar-te- eigenschap tact - is juist niet de
kwal.teil, waardoor onze vertegenwoordigers
in (kn vreemde het meest uitblinken. En het
is wel eigenaaidig dat lun buitenland1 er al
tijd zrer op uit is 0111 juist ten Vatieaue door
zci-r bekwame en tactvolle diplomaten te zijn
vertegenwoordigd. Als leerschool liad derhal
ve cle missie bij den Paus ontegenzeggelijk
eenige boLeekeuis en om deze bolde redenen
wil 't mij toe-chijnen dat do opheffing van
dit gezantschap niet m 'slands belang L> go-
wc art,
Iloe heeft n tl in de nieL-gunmkkelijke om
standigheden van liet ton einde spoedend
jaar de minister De Beaufort het landsbelang
briiartigd? Onverdeeld gunstig is bijna nie-
uiands oordeel, hetgeen echter ten deelo aan
's munsters oprechtheid lom geweten worden.
Pe uitsluiting der beide Ziud-Afrikaansche
Republieken bij de alhier gehouden Vredes
conferentie, is wel do voornaamste grief, d;c
tc-gon hem wordt aangevoerd. Aan deze g-.ef
zet hijzelf nog kracht bij door in zijn Memo
rie van Antwoord te schrijven, dat aan onze
R-geemig bekend was, dat de beide Repu
blieken er prijs op stelden om ter Conferentie
vertegenwoordigd te zijn, terwijl onze Regee
ring zelve uit deu aard der zaeuk zeer gaarne
hun aanwezigheid' zou hebben gezien. Dit „op
prijs stellen", dat aan hot groote pubhek ton
onzent feitelijk niet beleend was, maakt die
uitsluiting inderdaad hinderlijker. Door deze
modedeehu'g heeft de heer De Beaufort aan
zijn eigen ziak kwaad gedaan.
I11 hetzelfde staatsstuk geeft hij voorts nog
een staaltje van zeer eigenaardige logici. In
dien de Regeering om die uitsluiting niet in
het houden der Conferentie in onze hofstad
liad toegestemd, uan zou het niet met lm.*
waardigheid gestrookt hebben om zelve aan
dio Conferentie, welke dan elders zou plaa.s
vinden, deel te nemen, want dan zou rij reeds
vooraf hebben to kennen gegeven dat in ect.e
omstandigheden het doel der Conferentie niet
zou worden bereikt. Dit is inderdaad een ave-
redbtséhe redeneering. AVij mochten toch wol
vcor het gastheerschap bedanken, indien de
gasten, die. wij wenschten, niet de algemeene
instemming ontmoetten. Door te zeggen dat
w ij ons bezwaard gevoelden dat do uitslui
ting onzer staimgenoolen van on® zou uit
gum. sloten wij ons zeiven den toegang toch
niet af tot eon conferemtie in een ander land,
dat niet dezelfde reden van nationale gevoe
liglieid' had' in do kwestie der Zuid-Afrikaan-
sciho Republieken als wij. Ik geloof niet dn
d'o heer De Beaufort veel aanhangers van zijn
logica vinden zal,
V
Loopt de bogrooting van Buitenlandsclie
Zaken tengevolge hiervan nu gevaar? Dit
laat rich a priori zeer moeilijk bepalen.
Het zal veel van den loop der discussie af
hangen, veel ook vau de mate van ontstem
ming die bij de katholieke leden der Kamer
lieerseht over de andere uiteluitaig. waanu
de heer Do Beaufort berust heeft, die van
den Pain. Want ook op dit punt is zijn ver
dediging in de genoemde Memorie niet sterk
Hij beroept zich namelijk op het feit dut de
Heilige Stoel sedert 1S70 d. i. sedert de
inbezitneming van Rome door het koninkrijk
Italië niet meer tot internationale confe
rentie® is uitgenoodigd. Maar dit is geen re
den om bij een Conferentie, die geen mute-
rieelen maar uitduiteml zedelijke resultaten
moest najagen, het hoofd der Katholieke
Ghristeiiüieid, die onbetwistbaar een groot ze
delijk -ezag in een groot deel der wereld uit
oefent, voorbij te gaan. E11 dat Leo XIII een
man vau gezag is, heeft een grooter staats
man dan De Beaufort, heeft Bi-ma rek er-
kond, toen hij dezen ltous uitnoodigde 0111 als
scheidsrechter op te treden 111 het Duirech-
Spaausehe conflict betreffende de Caroiina-
eilanden.
Indien er nil over slechts één uitsluiting
ontstemming tegen den Minister bestond,
dan zou waarschijnlijk die e e 11 e groep van
ontevredenen over zijn beleid peen groot ge
vaar voor zijn begrootmg opleven-,.maar nu
er twee zoodanige groepen bestaan, 10 een
vooispellin^ gewaagd, vooral daar men met
weet of de wrok der katholieken chep zit.
Over het algemeen bestaat de neiging om
geen bres in liet Kabinet te schieten, voor
dat het uur van den beshsse-nckn strijd, den
strijd over het leerplicht-ontwerp, geslagen
heeft. Maar, gelijk "gezegd, het deb.it kan vin
nig van toon worden en de politieke harts
tochten kunnen aan het gisten slaan en m
dat gevaL is vau den uitslag niets te zeggen.
Dan wordt de Kamer onberekenbaar, waar
anders do politieke stilte, die ten onzent
heerscilït, geen gevaar zou doen duchten.
Injpiddtels kou dezelfde minister zich heden
nog in de stralen van vorstelijke gunst koe
toren, waar hij mede naar Vli-singen vol
trokken is om bij de begroeting van het Du.it-
sclie Keizerpaar door onze Koninginnen te
genwoordig te zijn. c-D traditioneele Oranje
zon is gelukkig mede van de partij cle
Duitadio gasten zullen z-ker van „K.ireer-
Wetter" spreken zoodat, indien de II o-
lienzollern tijdig ter reocle L> aangeko
men, de aanblik der oude Zeeuwsdie veste
niet onbevallig zal wezen. Maar O'V-.rigens zal
Wilhelm. II wel sterk den indruk krijgen d 1'
hij vau een der grooKn dezer wereld bij een
klointjo komt. liet eskader van gepantserde»,
dat hem bij de nadering van Portsmouth oe-
groetto, had zeiter vrij wat meer a i r dan ons
bfecheidlen panteei-deltsehip Ivorlen a e r,
dat de honneurs te Vlissingen moet waarne
men. Die jacht, welke ons marine-departe
ment op do onlangs vertrokken Zeeland
heeft doen maken om dit schip zoo mogelijk
naai* Vlissingen terug le brengen ten einde
de keizerlijke ontvangst nog een beetje op te
luisteren, heeft iets bijzonder komieks. Straik-
za! de telegraaf om, vermoedelijk wel melden,
dat de jacht niet gelukt is, maar, hoe de af
loop ook rij, ik vrees dat over de beeltenis
van deu grooten De Ruijicr <M1 half spatteu-
den, half wecmocdigen glimlach zal gespeeld
Ihebben, toen hij do povere drukte bij dit I100-
go bezoek met zijn dagen veigeleek, - dagen,
waarin hij met gerechte fierheid zeggen
mocht op 't oogenblik dat hij deu felbueproii-
gen Cornelis Tromp ontzetten ging„Zij heb
ben nog eermod voor De Zeven Piovi 11-
ciën" (do naam van zijn admiraalschip). De
taak om den Engekohman tot eerbied te
dwingen is nu op deu Kaapschen Hollander,
op Paul Kroger en zijn wakkere strijdei»
overgegaan.
Maar wij dwalen onwillekeurig te ver van
huis, het is niet over Vhsdugen dat ik in
dezen brief te schrijven heb, maar over Siiie-
venmigeu en andere plekjes dor huf-ud.
Want het is, al vertoeft er reeds sedert we
ken geen enkele vreeandelmg uietr, op t
oogenbhk wel de moeite wa;u*d eem ten blik
op het Scheveningrehe strand to werpen. Hel
groote terras van liet Kurliaus is als wegge
vaagd, niets is daarvan meer over. Er is iel®
onheilspellends in deu aanblik vau hel kolos
sale gebouw zooaL het daar nu cp dun duin
rand staat; de groote ontgraving aan zijn
voet wekt een soort van droombeeld op als
ware het oogenblik nabij dat die geilede
bouw straks in de diepte verzinken en niets
overig blijven zal.
Dit is echter niet de bedoeling. Uit de
woestenij van nu moet het buitengewone vm
straks worden. Het buitengewone ja, nmr
ook het fraaie? Aan de tcukomst verblijve
het antwoord op d'oze vraag, het is u echter
reeds duidelijk d'at ik geenszins overtuigd ben
van een te vcnvachten bevredigend ant
woord.
Alen gaat namelijk oen winkelgalerij onder
het te hernieuwen Kudha.us-terras m ikcn
bovendien van dat terras een. enorm breeden,
rechtrtrecksdien toegang tot het- te verrijzen
AVaiidellioofd (of Pier), dat zich ver in zee
zal uitstrekken. Over dat Pier-plaa heb ik
jndertij i iet.» medege.kuld er 1- z< ker wd
iets aantrekkelijks in, hoewel liet hij sthnlo
/.amor a1 licht niet „loonend" wezen zil.
maar b.J nkelijk schijnt mij toe die hooge
toegang *11 liet terras, tengevolge waars-m
de strand b u'evarel, een der tehoonhcdeli van
Helleveningetl, moet overbrugd worden. De
rmme, werkelijk royale, coup d oei 1
wordt du- onliei =tclbaar gebroken, al zal
men Ir .tillen eui riant imnzkihi te Tuakmi,
het zal b,eh waarsdiijiilijk een plomp gevaar
te wezen d it zich daar m de hoogte verhef
fen zak
Hoe hard men ook doorwerkt, 't zal wel on
mogelijk v.ezen 0111 met 1 .Tuni, donoods 1
•Juli. ipnreil te zijn. Ja. indien geen oukcio
storm oma kit den ooit teisterde, dan zou het
wel geh'J.1: 11. Zulk een najaar als nu wan
neer zat men oj> 29 November met 't groot
ste geil' ren zonder brandenden haaid au
met opt 11 ramen aan de schrijftafel -- is'
Inuret ogtlund liet-ilijk. Bleef dt natuur even
minzi.ui» ge-temd, zoodat tegenvallers zou
den zijn uiig.sloten, clan zou men best over
G a 7 minidtn het welk klaar hebben. Mani
ak sneeuw cu ijs opdagen, als ruwe vlagen
iimdgnren. aL de woe-te Noordwester liet
strand k .ut bculcer. en de schuimende gol
ven o\(i alles heenslaan, .pottende met men-
eliriijk knutselwerk, dan kan in cón
nacht zooveel vernield worden dat men vele
wekt n tut Jurstel behoeft. Dus is 't verriari-
d'.g mits ie voorspellen en uw lezers nader
ver-lag 'u do.11, al- men de voltooiing nadert.
Ei 11 i 11 La rite ilba re goede zijde van het
b. uwji'-m 1- de aanzitnüjke \v«-kvei*»clia£fing,
die lui aanbrengt. Datzelfde geldt van de
aanme.'kiÜjko vergioolmg, die liet aangren-
v nd IIurel-Gami ondeigaat. Over de geilieele
bi lreit' wordt er een verdieping opgezet, een
hoog 111 dchnv.ik zal voort® iet® imposant- aan
't gtb mv veileenen. Door een en ander
het»-'Ut gioote bedrijvigheid aan dit strand-
gudi rite, dat anck-rs in dit seizoen zoo naakt
en vuLuen -elieen. Natiuulijk lokt dit werk
ook h-tl wat nieuwsgierigen, die m de mid
daguren er vrijen tijd genoeg op 11a houden
(111 é.n Haag zijn dezulken vrij talrijk) 0111
1.011 p> a-je- aan den zeekant te gaan flanec-
rui. lb- dertrisv'" tram. dio ander» bij de
-lujting van het uadscizoen reed- in 't begin
van O, ti her zijn dienst placht to staken,
houdt nu den dien-t nog lustig vol, al zij 't
dan mk luit een beperkt getal rijtuigen.
Aali tie zuidiwe-'Udjdo van Sehevemngeu,
waar de haven komen moet, L men nog met
aan rt weik. Men L- nog aan het vootberei-
den Le mguiireiu-s van het rijk en van de
geme.nte zijn aan 't ontwerpen, de leeke-
nani - brengen de plannen op 't papier, maar
de minnen van den handen-arbeid ziju nog
niet opgeioepen. Dat- zal nog wel een maand
of dree duren, want er 1» heel wat te doen
ua* men de bestekken gemaakt en de aanbe
steding volbracht heeft. Eu dan moet het
weik aanvangen, dat er over beslissen zal of
de Sehevt-mngezs te recht of ten onrechte
den Mini-ter Lely met den bijnaam „Bene
dict 11J' - den Gezagenden hebben ver
eerd
Al,1.11* ook aan meer bescheiden bouw dan
van havens e.: w.mdelhoofden is men te
Heh' veilingen druk bezig. Langs de Nieuwe
Parklaau, zoowel tegenover het zgn. Belgi
sche, parit als bij het Hotel "Witte Brug, ver
rijzen weer aan aantal villa's. Al aar oo-k bij
deze jihiati, ik, wat de .schoonheid betreft, een
vraag leuken. Ik weet wel dat het kan meeval
len, men inoet de huizen af en bewoond zien
om billijk te oerdcelen, maar veelbelovend s
de bouw tot dusver niet. Of men in Den
Haag intus-'chen do bouw-peeulaUe niet.over
drijft i» een vraag, die ik wél durf beant-
wooului en zonder aarzeling bmostigetid. Die
villa a bij Scluvtuingen zullen wel aftrek vin
den. daarvoor is weinig vrec-s. Maar de uit
bouw der -tad, aan 1 of 5 kanten tegelijk, 1-
71 ei zeker te groot. Men moei tot overbouw
komen, of eigenlijk Instant de-ze reeds cu dit
is een kwaad ding, omdat men, maar altijd
ooi'.bouwende, vele hem derden bouwlieden
vau buitenaf heeft gelekt, die bij ploteeluigeïl
stil-tand 111 kommen ellen toestand geraken,
liet is een -oort van congestie, die kunstma
tig wordt opgewekt en noodzakelijke naweeen
zd medebrengen.
Een ander bmiwweik geeft ook telen 1-tel
ling. hoewel sk.lits omtrent don tijd van op
levering. Dit is de bekende. Witte Sociëteit,
dit volgens de oorspronkelijke plannen haar
uitbreiding nu reeds voltooid moest hebben.
Het heeft er nitiissciben nog niet- van en zil
nog vi r-eheickn maanden op zich doen wach
ten. De nieuwe vkugel is zelfs van buitelt
neg vare van klaar, du- ontbreekt, aan liet
Binnenwerk nog alles. En juist dit is bijzon
der tijdroovend. Bovendien moet ook aan
liet oude gebouw een niot gering karwei
gebeurtu. De groote ingang wordt geheel ver
vormd, men is d'W duolittg aan hot breken,
zcodat zelfs een deel voorgevel verdwenen is
en het dak daarboven eveneens. Wij sluipen
dan ook min of mec-r geheimzinnig langs een
nood deur en een hulplrap naar binnen en er
geren ons, als wij op de bibliotheek een boek
uitzoeken, aan de ravage, die dat mooie ver
trek 1111 ontsiert. Ook is 't een kluchtig ge
zicht als men tegen 5 of 6 uur den grooten
