54"" Jaargang Dinsdag 30 October 1900. No. 10383 De strijd om geluk» HELMUTH VON MOLTKE. BUTTEKLAND. I! EMI'i Si:i IE COflltUIT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25. Franco per post 1.65. Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan .Vet bureau bezorgd zijn. Bureau; Boterstraat 68. Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van zjjn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde Isteinm u&mmrtmmtiëm opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, by vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Interc. Telefoon Ko. 123. Den 26en Ocfcobear 11. was liet honderd jaar geleden, dab de bekende veldheer graaf von Moltke geboren .werd. Naar aanleiding hiervan, willen wij het een en ander o-ver deze alom bekende figuur ntedcdeelen. Algemeen bekend als do grooto zwijger, was het slechte aan zeer weinigen bekend, dat die natuur, 'die schijnbaar zoo aan den wil onderworpen was, zulk een schat van liefde verborg; dat do „boude rekenaar, die de wetten der rekenkunde op de krijgskunde overbracht", een rijke phantasio bezat naast een grooton humor. Mochten velen hiervan ook al een idéo liebben, eerst na zijn dood kwamen de bewijzen voor den dag door de brieven en werken, die hij naliet. Ook hij heeft niet enkel gelukkige dagen gekend, integendeel, hiji moest treurige dagen 'bele ven, alvorens zijn. geluklsster doorbrak. Den 26en October 1800 werd Helmutih von Moltko m liet Mecklenlburgsoüe stadje Parclnm. geboren. Op elfjarigen leeftijd moest hij de zorgende liefde zijner moeder verwisselen met den tucht van liet Kopen haag selie cadettenkorps, weliken tucht hiji lar ter als man te streng noemde. Slecht» voe ding, ja honger, koude en lichamelijke mis handeling moest hij verduren, zoodat het ziekenhuis hem. een paradijs toescheen. Toen hiji eindelijk officier .was geworden, zag hij wel in, dat hiji binnen de enge gren zen van Denemarken geen vooruitzichten had en ontwaakte bij hem de wemeüh, in het Pruisische leger dienst te nemen, waarin ook zijn vader en vier broeders gediend had den. Het gelukte hem, hierin te worden op genomen {1822) en den jongsten tweede-lui tenant Neithard von Gneosena-us zal het wel niet in de gedachte zijn gekomen, dat hïj nog eens chef van dat beroemde regiment Stolberg zou worden. Al spoedig merkten zijn chefs hem op en na een jaar werd ljij' naar do algemeene krijgsschool gezonden, vanwaar 'hij nog slechts tweemaal voor korten tijd naar de troepen terugkeer do. Zdjn fiamilie had in de roerige tijden van het begin dezer eeuw haar vermogen verlo ren en de hierdoor ontstane armoede had een onoverkomelijkeni slagboom geplaatst tusscben hem en den generalen staf, zoo met generaal von Krauseneck, de chef van dien staf, die zijn talenten bende, hem. den weg daarheen gebaand, had. Een 'beslissende wending in zijn 'tt ver oorzaakt» zijn oponthoud in Turkije van 1835 tot .1839. Van toen af -mj dijn naam als uitstekend militair gwet&igd, waarvan de verschillende posten va» vertrouwen, die bij daarna- bekleedde, voo'al die van eerste- adjndanb van prins Fried rich Wilhelm, den later-en keizer Friedrich, ..ven zoovele bewij zen waren. Niemand kon edhtc' vermoeden, wat het teg-gen wilde, toen aen, 29en Octo- h-vr 185f de prins van Pruisen den generaal- majuor freiherr von Mo-ltke met d» leiding van den generalen staf belastte. DOOK PAUL ROBRAN. 2i) In gr ooi en angst ging ik verder. Overal heb ak naar hen gezocht, zelfs ook in het nieuw© museum. Maar geen spoor was er van hen te ontdekken. Eindelijk keerde ik weer naar de eerste zaal telug en heb daar tot in 'ti oneindig© gewacht. Ten laatste dacht ik eraan, dat zijl door den ifweeden, uit gang heb museum verlaten konden hebben en .gaf bet op, langer te wachten. Aan tafel vroeg mama mij) waarom ik zoo lang uitgebleven rwas. „Be was nog in hat museum," zeide ik en keek Klara aan, die mij juist een schotel overreikte. Haar hand beefde niet, en zij scheen volmaakt kalm, „Jij bleef ook zoo lang weg, Klara. Jullie gaan altijd uit, wanneer ik je het meest noo- d'ig heb „Ik moest mijn. kaartje toch nog bij de fa milie Breari.au afgeven daar u do uitnoo- diging ook voor mij hebt aangenomen." „Moeten wij 'mejuffrouw misschien eerst om toestemming vragen?" zei papa driftig. „Ik denk, dat mama en. ik uïtnoodigingen kunnen aannemen of bedanken, naar wij' 't goedvinden," „Ik heb mij volstrekt geen kritiek veroor loofd, papa." ,J>ie zou ik mij ook niöt laten welgevallen in 't minist van jou." Klara keek bean met groote oogeon aan. Zijn opvliegendheid had inderdaad geem re- Vel en heibben het succes van von Moltke aan geluk toegeschreven, maar liet was wel degelijk zijn kennis, waardoor hij zdjn doel bereikte. Von Moltke zag in de krijgskunde geen wetenschap, die men kon aanleer en, doch een kunst. Voor hern was het doel van den krijg den wil van den vijand aan den zijnen te onder werpen en het zekerste middel daartoe acht te hij den veldslag, de vernietiging van. de strijdkrachten van .den tegenstander. De groote legers maakten heb onmogelijk, ze door één bevel te leiden, maar von Molt ke loste deze moeilijkheid op, door de ver schillende leiders in de uitvoering 'vrij te la ten, zoo zij .slechts allen één doel nastreef den. Hij, behoorde tot de eersten, dia het nut der spoorwegen voor militaire doelein den erkende, daar zijl liet middel waren, ruimte en tijd te overwinnen, die anders vooi de steeds grooter wordende legers een groote hinderpaal waren. Het zorgvuldigst) bereidde 'hij den op- ma rsch voor, want zoaale hij zeide, daarin gemaakte fouten, waren nauwelijks te her stellen. Bovendien was kijf ook d© man van dc daad en wanneer de vijand plotseling iets deed, bemerkte men aan von Moltko, da.t hij die mogelijkheid reeds overwogen had, zoo dat liij onmiddellijk gereed was met zijn te genmaatregelen. Steeds trachtte hij de waagstukken, die zich voordoden, schriftelijk op te lossenzoo schreef hij. over den opstand van België en dien vani Polen, over dc gebeurtenissen in het Oosten. Verder schreef hij over den bouw en het weeen dor spoorwegen en toon de hierin volgens va kun eusdien veel kennis Deels verschenen deze goscliriften in tijd schriften, deels in dagbladenzijn naam als schrijver werd eerst bekend, toen hij zijn be roemde brieven uit Turkije uitgaf. In al zijn brieven trachtte hij in den kortst mogelij ken vorm heb belangrijkste te zeggen, en nooit vereenigde hij voldoende, volgens hem zelf, duidelijkheid en kortheid. Als luitenant in Pruisischcn. dienst leefde hij; haast zonder omgang als gevolg van de omstandigheden in zijn jeugd en niet, zooals rijln kameraden meenden, uit trots. Slechts aan zijn moeder schreef hij al zijn verdrietelijkheden, 'doch overigens leefde hij vrij eenzaam, maar zonder te 1 lagen. Door mets liet hij zich nederdrukkeuliijj streed den strijd des levens eenzaam, maar flink. Op 4O-jarigen leeftijd huwde hij met de veel jongere Marie von Burb, waarmede hij zeer gelukkige jaren doorleefde. Toen zij hem op Kerstdag van het jaar 1868 ontrukt wend, was hij gebroken en hield slechts zijn plichtsgevoel hem staande. In. dc kleine ka pel op zijn landgoed Creisau begroefhij' de dood©. Zijin, eerste gang was iodeien dag daarheen en dan legde hij een bloem of een twijg op de earcophaag, die het liefste, wat hij gehad had, verborg. Kinderen heeft hij nooit gehad', maai- rijn neven en nichten stonden hem steeds trouw terzijde en hij, van zijn kant gevoelde zich langzamerhand het middelpunt van den fa- den van bestaan, en de toespeling was zoo wreed en onrechtvaardig. Maar zij laat zich niet zoo gauw uiit bet veld slaan als ik, en. wanneer men haar den handschoen toewerpt neemt zij hem op. „Als u mij niet „om toestemming" vraagt, zooals u bet noemt, wanneer u ©en uitnoodi- giug in mijh naam aanneemt, hdb ik toch wel h.'t recht een bezoek af te leggen, zon der dat ik rekenschap behoef te geven van 't halve uur, dat het geduwd beeft, alsof ik nog een kind was, dat niet weet, wat het doet." Papa wierp rijm servet op tafel. „Ik verkies die onbetamelijke antiwoorden niet. Ik eiscli gehoorzaamheid., zoolang je in mijn huis bont, en dat zal nog .wel eenigen tijd duren." Klara wrong 'krampachtig de handen. „Ik wist niet, dat ik u reeds tot last ben geworden 1" „Lastlast! Wat'beteekeut die tlheaitra- le manier van spreken Je weet, dat ik niet van die overdreven woorden houd." „Ik ben met 'begonnen." „Zwijg1" bulderde papa, en de aderen op zijn voorhoofd zwollen. Klara haalde de schouders op. Zonider nog een woord te zeg gen, verliet papa de kamer. Mama frommel de haar servet ineen en streek het weer glad. „Moet je papa dan ook altijd 'boos ma ken, Klara?" 2aide zij bedroefd. „Je moest hem wat meer ontzien. Je weet, hoe zenuw achtig liijj is sedert die geschiedenis met jlïans. Het is nu werkelijk onvmdraaglijk in huis." „Dat vind ik ook," zeilde Klara zacht en haalde diep adem. „Maar er is goddank nog een middel a milidkring, dien hij m Silezië, rijn nieuwe vaderland, gesticht had. Als eersten stand van de wereld be schouwde hij1 den stand van den grondbezit ter en vond er genoegen in, met |dö zaag in de hand door het park te wandelen om de droge takken en de overtollige uitloopsels te verwijderen. Zijn gevoel voor het schoone maakte, dat hiji in het dichte hout wegen ©n kijkjes liet maken, en hij was zoo bij rijn werk, dat hij het etensuur vergat en tot zijn verontschul diging aanvoerde, dat liij zich in rijn jeugd zoo aan honger gewend had, dat hiji helm niet meer voelde. Als „Opa" van de kinderen van rijm neven toonde hij' een ontzaglijke zachtheid, en men zag hem dikwijls met een kind op iédere knie zeepbellen blazen, terwijl hij verder al hun wanschen bevredigde. Ook voor vreemden waa bij eebter zeer vrijgevig, hoewel hij, dat nooit openlijk toon de. Zoo bouwde hij om den kinderen van zijn dagloonexe een langen dagmiarsch te besparen, oen school in Creisau, die een uit stekende bibliotheek had, terwijl' al spoedig 85 lef dingen een spaarboekje hadden. Van niets had hiji meer afkeer dan van nietsdoen en kenschetsend is, dat hij zich te gen invalidenhuizen kantte, doch integen deel kleine boerenplaatsen met) hypotheek belast, aanbeval. Zelf was hij altijd werkzaam, en toen hij den dienst vaarwel moest zeggen, nam hij nog aan de handelingen der volksvertegenwoor diging deel en vertoefde zelfs op den dag van zijn1 sterven in het Heerenbuis. Als hij in den Rijksdag sprak, hing de geheeld ver gadering aan rijn. lippen. Hoeweil hijzelf royalist en conservatief was, eerbiedigde hij toch ook anderer mee- mng, en op rijm 90en- verjaardag werd hij dar» ook door gehoed Duitscliland geëerd. Hij had hot doel van zijin leven bereikt; als knaap had hij gerieu, dat de Fransdien d? Pruisen overwonnen, op zijn ouden dag had hij Duitschland als één geheel gekend Alle deugden van burger en soldaat ver eenigde hij in ridi en het Duitsche volk' zal hem dan ook zeker' in dankbare herinnering houden. Algemeen nvmlcht. Zuid-Afrika. SCHIEDAM, 29 Oct. 1900, OngHukkige LondenaarsDe Aurania met zijn vrijwilligers uit de City aan boord, is Zateidag niet binnengeloopen, maar is gisteren pas gekomen. Men had zich nog al voorbereid voor een ware orgie waaraan, darik zij de shalf-holiday", al het personeel van bureaux, fabrieken en winkels van de were.dstad had kunnen deelnemen. Maar 's avonds om 1 uur was de boot nog niet te Southampton gesignaleerd en toen zijnde feesten maar tot heden uitgesteld. Men heeft zich nu tevreden gesteld met de groote soverwtnning" behaald op Sipido. Lord Robeits meldt (zeker ter vergoeding Ik hielp nog even bij het afnemen der ta fel ©n ging toen naar Klax-a's kamer. Zdjt zat aan het venster; het was een donkere dag, zoodat ik haar ternauwernood kon onder scheiden. Zij stond op. „Wie is daar?" „Be ben het, Klara. Is bet niet goed1, /wan neer ik wat bij ja blijf?" Zij lachte, niaar dat lachen ging niet van harte. „Denk je, mij te moeten troosten?" „Trek het je niet aam, Klara.!" „Wat? Die scène met papa? Och, daar ben ik nu al aan gewoon." Zij maakte een bewe ging als een poedel die het water van rich afschudt." „Als het maar waar is, Klara! Wat be doelde je met dat middel „Heb maar gedulld, Harriet! Leb op, het is een uitmuntend middelEc zal weder op eens het lieve ldnd rijp, waar de oud-ra's veel ■vreugde van beleven. Het was heel goed, dab papa mij vandaag zoo duidelüjk! vertelde, hoe hij er eigenlijk over denkt. Wanneer ik nog gewankeld had,nu wankel ik niet meer!" „Zeg mij toch om 's hemels wil, wat je van plan bent „Ik wil liefdezuster worden," antwoordde zij. Was dat ernst of scherts. Het klonk heel ernstig, ofschoon rij er bij lachte. Maar dat lachen deed mij zeer, zoo onnatuurlijk klonk Oiet. Met een beangst hart' liet ik haar alleen, omdat ik bemerkte, dat ik haar maar stoor de. Waarom maakt rij mij geen deolgenoote van haar verdriet? van a) het oorlogsnieuws) hoe hjj Vrijdag de annexatie van Transvaal geproclameerd heeft. Met parade en muziek. Geen" satiricus zou het beter hebben kunnen vinden. Het is op het oogenblik, dat de weerstand der Boeren verbitterder wordt dan ooit en zich over een steeds grooter en grootere uitgestrektheid uitbreidt, dat de generaal een overwinnings- comedie speelt met parade en groot" orkest. Lord Roberts heeft dikwijls met ons gespot, begint hjj nu met zich zelf te spotten Vol gens een depeche uit Pretoria heeft de plechtig heid zich aldus toegedragen. De Engelsche vlag was geheschen op het hoofdplein te Pretoriade grenadiers van de garde presenteerden het geweer en de militaire muziekkorpsen speelden ïGod save the Queen (zooals onze lezers beneden zullen zien, zal dit moeten worden veranderd in God save the Empress)" te midden van de toejuichingen van het garnizoen, ten getale van 6200 man. Engelschen en kolonialen hebben vervolgens voor den maarschalk gedefileerd. Maar men mag zrggen wat men wil, Engeland is een vernuftig land. Volgens een dépêche uit de hoofdstad van de Australische kolonie Victoria, Sydney, heeft de eerste minister van gezegde kolonie toespelingen gemaakt op de laatste redevoeringen van Chamberlain en is met geestdrift het idee van sommige dag bladen bevestigd om aan de titels van de Koningin, dien van sKonirigin van Australië" toe te voegen. Ilij was van meening dat de koningin moest lieeten Keizerin van het Britsche keizerrijk", om in dien titel alle koloniën en afhankelijke lauden te omvatten. De >Petit Bleu" verneemt hieromtrent uit Londen nHet voorstel te Londen en in Australië gedaan om koningin Victoria tot Keizerin te piomoveeren, heeft alle kans om te worden bekrachtigd door het kabinet Salisbury - Chamberlain, die het trouwens geïnspireerd heelt. »0m het prestige van Engeland, dat van de Boeren nogal een klap heeft gekregen, te versterken, speelt Chamberlain, zooals zijn laatste redevoeringen bewjjzen, het imperia lisme en wil h(j een nauwere verbinding van Engeland en zijn koloniën en het idee deze federatie plechtig te wijden door een schit terenden titel toe te voegen aan die welke de Koningin reeds bezit, is slechts uitgesproken, om na korten tijd verwezenlijkt te worden. ïLord Beaconsfield, de tegenstander van Gladstone en de ware vader van het hedeu- daagsche imperialisme, heeft den weg ge opend. Met zjjn liefde voor een theatrale mise-en-scène heeft ueze voorganger van Chamberlain, zeer ver staande boven zyn leerling, n de Koningin den titel van Keizerin van Indië na het verdrag san Berljjn en de annexatie van Cypius ge-ehonken, ïChamberlam gaat zijn voetstappen volgen en de Koningin kronen als xKeizenn van alle Engelanden," De oorlogslitteratuur, die in Engeland tegen woordig overvloedig is (vier of vijf werken over den oorlog per week zyo niet veel) is vermeerderd met een boek van dr. Conan Doyle, den bekenden schrijver jvan detective romans, die een groot deel van den oorlog medegemaakt heelt. Hoewel hij een sover- Hans verraste ons met een telegram met ibetaaLd antwoord, of hij rijn Karstivacantie hier mocht pa see eren. Papa wilde liet hem eerst weigeren, maar mama weende en smeekte zoolang tot hij toegaf, in den grond van rijln hart vond hij het ook aangenaam, dat gevoelde èk- ■Dot. volgenden avond krwam. Hans thuis. Pp het eerste gaziclit was hij nog steeds de oude, vroolijike- Hansmaar zijin vroolijMieid is erg, gedwongen. Het hindert hem ver schrikkelijk, dat Irij ovorpllaasting moest aanvragen. En toch ziet hij er altijd nog even elegant uit, en rijn handen rijn zoo mo gelijk nog beter verzorgd dan vroeger. Kerstmis 1888. Juist werd er een prachtige mand bloemen voor Klara bezorgd van SiegfriedDe heerlijkste witte rozen! en orchideeën. Br jwas ook een brief 'bij. Klara nam ze aan en ging den bediende een fooi geven. Wat moet dat nu beteefcenen Do Laatste Kerstavond was versclmitóke- Jijk de avond van dat ongelukkige verlo vingsfeest. Daze was evenwel nog veel erger, hoe vroolijk hij' ook scheen. Ik was er wel' bang voor geweest. Is; dacht er aan, -welke herinneringen hij bij Klara zou opwekken. Met sidderen en beven stak ik de kaarsen aan van d-en mooi versierden boom, en menige traan viel op de groene dennen naalden. Klara en ik legden de laatste hand aan ©en handwerkje voor papa, en mama rustte in een hoek -der sofa. Luide felonlk de bel. Klara hield de naald ia de hand, en hief liet tuigde imperialist" is, zegt Conan Doyle, dat de commando's der Boeren, niettegenstaande het eenvoudige landbouwers zijn. vergeleken kunuen worden bij de best gedisciplineerde troepen van de wereld, door hun humaniteit en volharding. Hjj verklaart dat deLonden- sche pers altijd door het publiek mi-leid heeft over het karakter van de Boeren en dat de beschuldiging tegen hen ingebracht dat zij verradeljjk geschoten hebben op Engelschen met een witte vlag, absolute en schandelijke lastertaal is. Van het oorlogsterrein i De generaals Hunter en Hamilton hebben een aanval beproefd op een Transvaalsch commando, gewapend met mitrailleuses en gekleed in khakimaar zjj zijn tweemaal terug moeten trekken en hebben de hulp ingeroepen van lanciers en artillerie en ten slotte Blenhof voor het commando moeten ontruimen, dat bjj het bezetten van de stad verklaarde dat het Bzelf zou blijven strijden, tenzjj De Wet den strijd opgaf, zoolang er nog één schaap in het land was om hen te voeden." Nieuwe telegrammen melden dat Jocobs- dal niet door de Boeren genomen is, maar dat zij alle gemeenschap zoowel per telegraaf als per spoor hebben afgesneden, zoodat alle garnizoenen in die streek geheel zijn afgesloten van Pretoiia en Bloemfontein eener-en Kim- berley anderzijds. Telegrammen uit Kimberley melden, dat Boerencom mando's de Kaapkolonie tusschen Kimberley en Hopetown afloopen. (Hopetown ligt aan de Oiaujerivier ten Z.O. van Jacobs- dal). Hun tegenwoordigheid schijnt de Hol- landsche Boeren van den Kaap te agiteeren, die schijnen op te willen staaa en met hen grrneene zaak maken. De Engelsche bewoners z(jn zeer ongerust. De 'linkervleugel van het leger van De Wet (dat volgens Roberts geheel verstrooid was) heelt bjj Hoopstadt twee kanonnen buitge maakt. De Boeren die in Natal gevallen waren en het station Washbank in brand gestoken hebben, hebben weer van zich doen hooren. Zy hebben zich meester gemaakt van een goederentrein en toen voor terug te trekken m de Biggar's bergen den weg sopgeblazen". Op den terugtocht hebben zij de telegra fische gemeenschap tusschen Transvaal en Dundee verstoord. Een aantal vrouwen die b'y Jagersfontein de Boeren geholpen haddden zijn naar Kaap stad getransporteerd. China. Terwijl -de mogendheden beraadslagen blijft China beh-ouden. Men zou er wel e enigszins toe geneigd rijn Gin het bekende „Senat/u d eliber.an.te' etc. tegenwoordig zoo te vertalen, want over het algemeen is de toestand -wel een weinig zorg wekkend. Een telegram uit Hongkong meldt, dat de Boksers in Liu-Tsdhou een r-equisitde hebben ondernomen in de Amerikaansche missie; wel is waar hébben rij niets verwoest, maar levensmiddelen en andere vooiraden. hebben ziji medegenomen. En langzamerhand begint men to geloo- hoofd luisterend op. Toen legde zij liaor iwerk op tafel en stond op. Bij de deur strui kelde rij en viel tegen den -deurpost. „Wat scheelt er aan V' vroeg mama. „Ik ben over ihet tapijt gestruikeld," eeide rij', stond op en ging heen. Zij kwam niet terug. Toen riep papa aan mama, die verschrikt opsprong, want ha-ar oogen waren reeds weer toegevallen. „Mijn hemel wat laat je me sclirikkenIs er weer iets onaan genaams „Neen, neen integendeel. Ga om mede! Harriet, je kunt Hans roepen en dan voor komen Spoedig pakte ik mijn zaken bij elkaar, en ging naar Hans. Hij lag op de sofa en rook te een sigarette. Hij houdt er niet van, uit te gaan, omdat hiji rich voor rijn vroegere vrienden schaamt „Wat ia er aan de hand? Wie heeft er zoo* even gebeid V' „Waarschijnlijk een gast voor heden avond want wij worden in de salon ge wacht. Misschien hrengfc hij' ons iets goeds." „Ons? Of heb je Fritz Wolf eindelijk „Zwijg daar toch over, Hans! Moet jij me nu ook nog plagen?" „Harriet! Hans!" riep mama opgewonden. „Waar blijven jullie nu toch?" Ik trok Hams van. de sofa, en hij' wierp rijm sigarette ne der; toen gingen wij. Midden, in de salon stond Klara en glimlachte vergenoegd. Naast' haar Siegfried en hij had rijn arm om haar middel ge legd. Hij trok hem weg, toen wij 'binnenkwa men, maar ik had genoeg gerien! (Wordi vervolgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1900 | | pagina 1