;.4r1&
lï
lit miner Maat nit BRIE Maten.
56"" jaargang.
Zondag 4 en Maandag 5 Mei 1902.
No. 10844
.ilsii
Eerste Blad.
\rt
De zaaiende hand.
jO„
Ck
Sï/''
I Inschrijving' van nieuwe Leerlingen
I voor do Rnrgor-Avondschool.
BUITENLAND.
V
tci
1.8. Is
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardïngenfl. 1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags" vóór een uur
aan liet bureau bezorgd zijn.
Bureau B iters tra at 68.
V --.V
Trijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92iedere regel
me." 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
ïn de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden
zoogenaamde feleime advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents
per advertentie, bij vooruitbetaling aan liet Bureau te voldoen.
latere. Telefoon No. 123.
A
S
G.
et.
usse
oden,
en.
INA,
ct.
ure
1.37.
Zij die met September a.s. ais leerlingen
van de Burger-Avondschool wensehen te wor-
!den toegelaten, kunnen zich laten inschrijven
op Baandag 12 en Dinsdag 13 Mei c.k.
's avonds tusschen 6 en 8 uur.
De vereischlen om te kunnen worden toe
gelaten z'gu
lo. het bereikt hebben van den twaalfjarigen
leeftijd,
'2o. het kunnen overleggen van eene ver
klaring van het Hoofd der Lagere School,
waaruit blijkt dat de leerling deze geheel
heeft doorioopen.
De Directeur,
J. A. HINGMAN.
ALGKjatBKN OVKRKICUT.
SCHIEDAM, 3 Mei 1902.
Xuid-Afrlka.
Kolonel Rorihforb deelt mede, dat veld-
ikornet Bekïker doodelijlk gewond is op 29
April, en vcldkornct Gcldcnhuis gewond.
Kolonel Barker oneldb de gevangenneming
van Manie Botha, diens adjudant en elf an
deren op 30 April op ongeveer 25 K.M. ten
zuidoosten van Frankfort. Manie is ecu neef
van den commandant-generaal en een van
De Wet's bekwaamste luitenants.
Terwijl de Engclsohe pers wedijvert in
vredesvoorspol iingen, waarbij men zelfs zoo
ver gaat om te beweren, dat do heldhaftige
De Wet zelf overal rondtrekt, om de capitu
latie aan te bevolen op voorwaarden, dio wij
nog steeds officieel niet tkennen, gaat het
gouvernement door, versterkingen op ver
sterkingen te zenden naar Ei: id-Afrika. Zoo
is er bekend gemaakt, dat liet departement
van Oorlog maatregelen beeft getroffen om
voorliet einde der maand met veertien sche
pen ruim, 10,000 man, waaronder yeomanry,
en 2000 paarden naar Zuid-Afrika te zen
den.
In Engeland nu heeft men, om die legcn-
strijdigo berichten toch te doen kloppen, er
het volgende op gevonden Het gaat er nu
Roman
VAN
IDA BOYEO.
48)
liet verlangen was gestild. Een jammer
lijk govool bleef over. Tarnde sloeg dc handen
bovon 'liet hoofd in elkaar en wilde dadelijk
den weg banen tot eon verzoening. Maar
het was Ebba te kinderachtig, nu om vergif
fenis te vragen. Op hot oogonbliik, toan
Fausta glimlachend weemoedig zei de, dat
zij nog lang iKurfürstenstnissc 36 III dacht
te blijven wonen, zaït haar reeds hot ver
zoek, neen, do kreet: „Vorgeof me", in do
keel. Maar slechts op dat oogonblik, plotse
ling kon hij uitgeroepen worden. Ten slotte
begreep Trude dat, on had zij ook hot gevoel,
dat Fausta misschien zidh voor ecu poosje
ongenaakbaar wilde toonon, en zij zeido al
leen nog
„Jö borooft jozelf van jo vrienden!"
Ja, dat doe ik altijd, dadlit Ebba.
Kerstmis 'kwam cn Trude reisdo werke
lijk naar liaar 'broeder. Tot een niur voor hot
vertrek van den trein werkte ze nog met
r<bba en pakte toon vlug wat linnengoed oil
een japon in 'lia»r handkoffer, en op eens
was ze we»
Ku was Ebba alleen. Zo had een heden
hoop werk voo-r de vakantiedagencon groot
Buitsch opstel, Goethe's loven cn werken
Van 1776 af; een uiteenzetting over do ont
wikkeling der hierarchic; Frausoho motri-
selio vertalingen on vooral Latijnscho en
Griekschc opgaven
'Dit LUnstedt kwamen tweo kisten aan.
Een van tante Louise, die slof voor eon ja
pon, een dozijn zakdoeken en wat zelfgobak-
om den Boeren vrees aan te jagen, door te
tooncn, dat Engeland besloten is den oorlog
to blijven voortzetten, indien de vredesvoor
stellen'verworpen worden. Een andere lozing
is dat het met het oog op don aanstaanden
vrede oen voorbereiding is voor 'fc vervangen
door geheel versche bezettingstroepen van
die, wolko nu reeds 2J jaar vechten en wier
tegenwoordigheid biji de kroning in Juni a.s.
om der schittering wille noodzakelijk is.
Onze overtuiging echter blijft, dat de Boe
ren, tenzij izij tot hun laats ten patroon of
hun laatste stuik brood gekomen rijin, den
vrede slechts zullen aannemen op voorwaar
de van algemeens «amnestie voor rebellen en
onafhankelijkheid. Doch. laten wij ons niet
met voorspellingen bezig houden, anders
zouden .wij in dezelfde fout vervallen, als de
Engolsche pers, die ioderen dag den vrede
aankondigt voor den volgonden, zonder iets
to weten van den stand der onderhandelin
gen, van Chamberlain's geheimen, van den
gemoedstoestand der Boerenleiders of hun
ner commando's.
'De Matin" weet de voorwaarden mede
te doelen, die Engeland aan de Boeren zou
hebben aangeboden, en die volgens het blad
veel ruimer zijn dan die, genoemd biji de on
derhandelingen bussohen Botlia en Kitche
ner in 1901.
Volgens deze inededeolirrg zou Engeland
hebben aangeboden het toestaan van een
bijna algemeene amnestie; liet intrekken
der veihanningsproclamatie van Augustus
1901 toekenning aan de Republieken van
een soort „home rule", of autonomie bijna
onmiddellijk na hot eindigen der vijandelijk
heden. Voorts zou aan Transvaal eon bedraar
van 5 millioen pond sterling, aan den Vrij
staat een van 4 millioen pond sterling wor
den voorgeschoten, voor liet hei-stellen der
verwoeste hoeven.
Deze voorwaarden zouden eon gunstigen
indruk hebben gemaakt en verschillende
commando's zouden besloten hebben de voor-
waardon aan te nemen.
De „Westm. Gazette" adlit aiclr echter
verplicht te waarschuwen tegen eur te opti
mistische voorstelling. Het blad meent, dat
men goed zal doen aan die verhalen geen te
groote waarde te hechten, en de beslissing
der Boeren af te wacliten. Daarna zal de
Engclsclie regeering de voorwaarden toch
niet langer wilton geheim houden.
Een belangrijk bciichb is medegedeeld
door de Natal Witness", een ie Durban
verschijnend dagblad.
Engeland zou ill. met Natal overeengeko
men zijlu laatstgenoemd land te vargrooteu
niet'het Z.O. gedeelte van Transvaal, nl. de
districten Vrijheid, Utrecht en Wakker-
sferoom, tegen overnam© van een gedeelte der
Transvaalsche staatsschuld cn tegen afstand
'ken koekjes bevatte; eou van Heleno, met
parfum, zeep, confituren en een kostbaar
glas.
Ebba wist niet of ze lachen of huilen
moest: de japonstof en do za'kdookcii waren
van goedo, stevige kwaliteit, zooals tante
Louiso zo ook voor haar keukenmeid kocht
tante had zeker godaoht, dat 'het er nu meer
aankwam op degelijkheid dan op smaak. He
ieno's zending echter paste voor do behoef
ten van een zeer .luxurieuse dame.
•Mijn iliave familie heeft den juisten maat
staf voor mij verloren, dacht zo en wilde 't
van do comischo zijde bezien.
■Maar zo brak in tranen uit.
Zij zeide tot zichzelf, dat het sentimenta
liteit was, dat vandaag 'hot alleen-zijn haar
zoo zwaar viel. Er waren duizenden eenza
men, dio hot ook niet boter hadden!
Hot beste was, zoo hard te werken, dat de
urou omvlogen.
Ebba zat bij dei kamp en schreef. Maar
het deed haar zoo aan, dat hot anno, bleeike,
hoofdpijnachtige gelaat van Trude Edlossen
zich iiiot over- do lafol heenboog.
In .huis was het druik cn een gekruide
lucht drong door do reten dei' deur. De
vrouw kookte voor haar man en tweo van
zijn vrienden karpers in bier, en hot schoen
heden loutor eendracht en eensgezindheid
tusschen do ctihtgenootcn. De aanstaande
eet -en drinkpartij maakte de gemoederen
vredig.
Opeens kwam het Ebba. grotesk voor, dat
zij 'hier zat, ou over deze gewone mcnschen
belangstellend nadacht. Haar gclicelc Bor-
Kjnsoho loven,kwam 'haar grotesik1 voor.
Wat 'had' zij' oigenlijilc gewild? Was zij
daarom met overijlde ovorwimungszudlrb de
wereld ingegaan, om zulk een dorstig, ar
beidzaam, verborgen leven to leiden? Had
niet iets voor liaar gezweefd van glans, feos-
aan Transvaal van eon stuik land, zieli Oost-
waai Is uitstrekkende tot de ICosi-baai. Alen
beweert, dat die schikking (oen denkbeeldi
ge voorloopig, daar zij' berust op do hypo
these der verovering van Transvaal en der
territoriën, die op dit oogonblik door de
troepen van Louis Botlia, bezet zijn) ton doel
heeft heb Bocrcnelement te verzwakken uit
oen oogpunt van 'kiesrecht, wanneer ,,de
nieuwe Engolsche kolonie vail dc Transvaal
door Groot-Brittamiië weer berifliard zal
O
worden met parlementaire instellingen".
Fcn ons inziens niet le verdedigen verkla
ring. (liet zou immers den Boeren zeer ge
makkelijk vallen, de balans weer in even
wicht to hrengen door do duizenden Hollan
ders, die opgestaan zijm, maar zelfs bij. am
nestie mooil.ijik zouden kunnen leven onder
liet Engelsche juk in de Kaapkolonie, aan
te moedigen zich in Transvaal te vestigen.
Do waarheid schijnt te zij,n, dat Engeland
den prijs van zijn imperialisme aan zijn ko
loniën moot betalen, 'tls immers bekend
genoeg, dat alle kinderen van liet Britsche
moederland besloten hebben rich de hulp,
die zij verleend hebben, zoo duur mogelijk
te doen betalen. Natal droomde reeds lang
van oen uitbreiding van grondgebied naai
de zijde van het Z.O. van Transvaal en in
zijn droom heeft bet luid genoeg gepraat,
om door het moederland gehoord te worden.
Engeland zal trouwens den zin van alle
koloniën, die het moederland hulp verleend
hebben, (meer uit eigenbelang dan uit lief
de), moeten doen. Een (reiziger, die pas van
een tocht door Australië teruggekeerd is,
schreef D'onderdag in de „Daily Express"
Engeland bedriegt zich, als het meent, dat
Australië geen vergelding voor zijn diensten
zal eischen, 'De koloniën zijn o. a. besloten
niet meer toe te laten, dat Frankrijk zijn
misdadigers zoo dicht bij 'baar grondgebied
zendt, (Niouw-Caledonib), en oven vast is
haar besluit, dat 'liet gedeelte van Nieuw-
Guinea, hetwelk goudmijnen bevat en d.at
D'uitschlaud opeischt. niet Duitsch zal blij
ven, maar Australisch zal worden. Ziji zul
len Engeland noodzaken, in deze lussdiien
beide te komen en zoo noodig don strijd aan
le binden.
Men boude het zich voor gezegd in Frank
rijk en Dniilsclilaüd, waar de rogceringcn
met onverschilligheid naar de uitroeiing van
tweo vrije ïepublicken hebben gekeken.
De Petit Bion" verneemt nader, dat Na-
tal or zelfs niet in wil toestemmen, dat Kosi-
baai aan Transvaal komt, daar de regeering
dan to veel concurrentie zou vreezen voor de
Nalalscho haven. E u jol an d zou ook
hierin hebben toegegeven, wat
oen nieuw bewijs 'is voor hot feit, dat liet
Britsche rijk een gewillig instrument in de
handen der koloniën is geworden
ten on room? Zij' wilde werken, zeker. Maar
niet 7.00 in stilte en nood. Zij, bad gemeend,
dat de -erkenning en bewondering van haar
stroven gelijken tred zou houden mot luiar
inspanning. Do moeilijkheid van den weg
was 'haar niet duidelijk geweest.
Zij had een „vrij leven" verwacht, zonder
ziah daarbij' iets 'bepaalds voor te stellen.
Nu wist zij hot sinds lang, dat Trude gelijk
had1: „Het gehcelo verschil is, dat de mo
derne vrouw niet alleen het recht, maar ook
den plicht heeft, om to arbeiden. Overigens
blijft oen vrouw vrouw, heden net als vóór
drio duizend: jaren. Er is geen nieuwe zede-
leer, daar or geen nieuwe natuurwet is."
Alleen een Fausta, in de koenheid' van
liet gonie oener kunstenares, die mannelijke
vrijheid on vrouwelijke fijnheid in zich vcr-
cenigde, 'kon met de stokoude wetten spot
ten I
Maar neon, ook zij, zij'spotte niet. Zij stel
de hel alleen als do eeuwige waarheid voor.
Zij, die hot leven van «alle zijden, ook mis
schien van do donkere, kende.
'Dus wenk, slechts wenk, altijd wenk En
liet was Ebba in de treurige stilte lan de
zen Kerstavond, als bohoordo rij zichzelf in
't geheel niet moor toe. Zij was in een ver
schrikkelijk mechanisme ingevoegd. Om
haar hcon dreef eu stampte en rolde cn
zwoegde 'liet doven voorwaart®, voorwaarts,
en toch bleef bot steeds op dezelfde plaats,
«als in doffe droomen, als de geest zich tot
een snel ondernemen voolt aangezet, cn lieti
zware .lichaam als lood' daar ligt en d© uit
voering verhindert. Zij was a:ls do misdadi
ger, die in zijn cel steeds maar in do holten
stapt, die zidh ouder zijn voeten in den bo
dem vormenhij weet, dat hij in een tred
molen werkt, maar liiji riot do vrcoselijke
machine nice, evenmin als de vrucht van
liaar arbeid. Hij weet slechts, dat 'hij' voor
Eenige dagen geleden maakten wij mol
ding van een brief van mevr. De Wet aan
den Engclschen minister van oorlog. Do
Matin beweert, dat dio brief in zijn ge
heel als volgt luidt
Burgeikanip, Pietcrmaritziburg,
(Natal).
13 Maart 1902.
Den Heer Brodrick, minister van Oor
log van Engeland, te Londen.
„Mijnheer."
„Deze brief heeft ten doel om u mijn pro
fest te doen 'kennen tegen dc wijizc, waarop
ik ben behandeld door do Eiurelsche resree-
O
ring.
„Ik leefde te Johannesburg in een goed
huis, op mijn eigen kosten, toen ik, tegen
mijn uitdrukkelijken wil, 26 Juli 1901 werd
getransporteerd op bevel van dc militaire
autoriteiten, en werd geplaatst in een tent
in hot concentratiekamp met mijn familie:
acht personen in twee kamers.
„Een dezer vertrekken was voor eenige da
gen verlaten door oen patiënt, die aan ty
phus leed.
„Men had mij verzekerd, toen ifc van Jo
hannesburg word weggevoerd, dat te Pieter-
maritzburg een gemeubileerd huis ter mijner
beschikking zou staan. Maar ik ben zeer be
drogen uitgekomen. In plaats daarvan heeft
men mij geplaatst in een 'hut met twee ka
mers, zonder meubels of eenig comfort. Ik
heb zelfs geen keuken tot mijn beschikking,
en de persoon, die aangesteld is om mij to
bedienen, heeft de noodige zaken voor voed
sel in de buitenlucht moeten klaarmaken,
totdat eenige vrienden een soort van veran
da voor mij ge'bouwd helbben.
„Men dient mij overigens de gewone por
ties voor, die niet voldoende zijn om liet lo
ven erbij in stand te .houden. Groenten,
vruchten, melk, boter en thee moeten wij
ons zooveel mogelijk zelf verschaffen. De
zeep, die ik krijg, is onvoldoende om ons
rein to houden, en do drie en een halve
ka.ai's, die men mij per weck geeft, zijn nau
welijks genoeg om des avonds een paar urn'
lang één kamer te verlichten.
„Ik heb, met het oog op deze behande
ling. terstond na inijln aankomst gevraagd
op c-igen kosten naar Johannesburg te mo
gen terugkeeren. Ik heb op dit verzoek liet
volgende antwoord ontvangen
„U weehtgenootisstrijdeiid o."
„Ik heb toen meer dan eens aan do auto
riteiten vergunning gevraagd liet k.amp te
mogen verlaten om elders te gaan wonen
men lieeft het mij steeds geweigerd. Ik heb
aan de Engolsche 'regeering gevraagd mij
een gemeubeld huis te verschaffen men
heeft mij geantwoord, dat ik dezelfde goede
behandeling ondervond als de vrouwen van
do andere commandanten. Ten slotte heb ik
aan lord Kitchener geschreven en bem ver
zijn aandeel stappen moet, altijd maar stap
pen.
Ebba schriikto uit 'liaar gcd«ucliloii op, be
neden werd 'hot erg rumoerig. De mannen
hadden zeker te veel gedronken. Nu ging 't
tegen do vrouw. Het schoen, dat een van do
gasten voor haar partij trok. Scheldwoorden
werden uitgeschreeuwd. D'c vrouw huilde.
Toon kraakten deuren, en het werd stil.
Sidderend luisterde Ebba, nog lang aan de
deur. Was zij' nu 'heel 'alleen in .huis? Had
men werkelijk ook gesloten? Hoe nu, als
een van de dronken mannen achtergebleven
was?
Ziji sloot haar deuren en kroop in bed'.
Hoe de volgende dagen voorbij gingen wist
ze later eigenlijk niet. Waarschijnlijk in een
stomme berusting, in een matte onverschil
ligheid ovor a'lles.
Maar toen op oen morgen kwam Trude
weer, vlmg en stil, als was zij! maar een
oogenbliik weg geweest. Zij1 zoide, dat zij' on
der heb eten van haar feestdagen vertellen
zou, en begon, toen haar mantel nauwelijks
aan den kapstok 'hing, dadelijk Ebba oen
Latijnscho les te govon, alsof zijl niot den
geheclcn nacht doorgereisd 'liad.
Zij worden gestoord. Er kwam een tele
gram voor Ebba.
Toon zij, liet m dc hand liicld, wist zij,
dat het niet anders dan con ongeluk verniel
den kou.
„Uw vader zeer ziok, overkomst ge-
wensohb. Tante Louiso."
'Eibb.a stond sbijf en stom, rillend, met
blauwe lippen en staren do oogen zij kon
in 't geheeil .niet sproken.
Trude bedacht ri'eli niet lang. Zijl haalde
uit haar handlkoffor, voor liet uitpakken
waarvan zijl zich nog geen tijd gegund- had,
een klein spooiboe'kjo. Na twee minuten zoi
de zijl, haar horloge in de hand
zocht mij toe te staan het kamp te verlaten
om op eigen kosten onderdak te Pietorma-
ritzburg te zociken; tot nu toe heb ik daar
nooit ccnig antwoord op ontvangen.
„Ik kan niet goed inzien, waarin eigenlijk
die „goede behandeling" .bestaat. Men heeft
mij toch nauwelijks met beleefdheid behan
deld. D'c Engolschen hebben mijn huis en
mijn goederen vernieldzij, hebben mij op
gesloten in een hut in een concentratiekamp,
van zulk een constructie, dat mijne zwarte
bedienden op anijn boerderij er niet in had
den willen wonen.
De gebruikelijke groeten,
C. 'M. DE WET."
Gemengde Medcdeellngen.
F r a n k ir iji k.
De gewezen Voorzitter van de Kamer en
oud-Premier, Brisson, die in het 10e kies
district van Parijs in herstemming komt,
heeft van drie ministerieel© afgevaardigden,
die in D'ié in liet departement Da-óme ook
in herstemming rijn, het aanbod gekregen
om ten zijnen gunste terug te treden.
Pë heer Brisson liecfb het aanbod aan
vaard, zoodat zijn herstemming tlians ze-
kor is.
In het 10e kiesdistrict van Parijs hebben
de minister _elo candidaten wol liet minste
kans bij de herstemmingen.
Spanj e.
liet programma der kroningsfeesten is
thans vastgesteld.
Er zal den 15en ,Mei een diner gegeven
worden in heb paleis voor do vreemde vor
sten, en den volgenden dag een ander voor
buitenlandsehe vertegenwoordigers on het
corps diplomatique. De optocht za'l den 17n
Mei worden gehouden, op wolken dag de
Koning ook den eed zal afleggen voor het
parlement. In de kerk van den Heiligen
Franciscus zal een Te Doiun worden gezon-
gcn.
Den 18en zal or een receptie worden go-
houden voor de buitenlandsehe vertegen
woordigers, liet corps diplomatique, de 'hoo-
ge civiele en militaire ambtenaren en 't bof.
Den 19en zal er des avonds een groote re
ceptie worden gehouden in het paleis voor
de godsdienstige, militaire, politieke en «ar
tistieke vereenigingen. Deze receptie Zal in
do plaats komen vair liet bal, dat niet zal
worden gegeven wegens den dood van 's ko-
nings grootvader.
Den 24cn zal er een groote .garden-party
worden gebonden in de Campo del Moro,
nabij liet palcis. Een parade, een 'bloemen
corso, oen igala-voorstelling in do opera en
stierengevechten staan ook nog op het pro
gramma.
„Jo kan 'den sneltrein naar Hamburg om
1 uur 10 nemen. In Hamburg hob je- dade
lijk «aiuislniting, we! is waar slechts met een
lo'kaaltrein, maar jo Leut toch om 7 uur in
Lüiis'bcd't. Nu is hot Bij tienen. Dks over
vloed van tijd. Wij kunnen de les best ver
volgen."
„Ik kan niet," iiiuirmeilde Ebba.
Trude bad dat verwacht, zij had het ook
alleen zoo voorgesteld uit een gevoel van
orde.
Wat kan bom schelen? vroeg 'Ebba sid
derend. -Dit korte telegram was pijnigend!
Voor 20 pfennigen meer had tante Louiso
een weinig meer licht kunnen g-evear
Was hij misschien al dood
•Met Kerstmis had) 'lrij echter nog geschre
ven, kort, liefdev-ol als altijd. Mee te deelen
had hij niets dan altijjdhöl ééue feit, dat hij
trouw aan haar dacht. Van oen ziekte of
zel'fs van een lichte ongcsteldhoid stond
niets in dien brief.
Hot versteende, vale gezicht van Ebba
wekte medelijden bij Tiiude.
„Zal' ik het icen en ander voor je bij elkaar
palkikcn? Jo moet liever wat meenemen voor
een langoren tijd," zeido ziji, en igiug al in
de slaapkamer.
Na een paar minuten kwam zij terug.
Ebba. stond' nog altijd voor het raam en
staarde naar buiten.
„Hoe is het met hat geld Met Nieuwjaar
zullen toch rekeningen van je leermeesters
komen?"
Trude dacht Altijd dadelijk «aan alles.
Het jonge meisje lraaldb een sleutel' uit
haar zak.
„Daar jo weet wel lredemaaL onder
in de shiitmand onder het witte goed
roken a'lles maar uit neem maar alles
(Wordt vervolgd.)
