b
56"* jaargang.
Zondag 4 en Maandag 5 Mei 1902.
No. 10844.
lies
if
Tweede Blad.
3E
Hei in het Buitenland.
Het Onverklaarbare.
AF1
nsdaa
dag,
i,
NG.
'Hingen.
Transvaal en Oranje-Vrijstaat.
BINNENLAND.
Kunst en Wetenschap.
Kerk en School.
.5
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdag,
Prgs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25. Frai
t per post fl. 1.65.
Pi-ijs per weck: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
jen.
Franco
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
a Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
iissn het bureau bezorgd zijn.
Bnrean Botcrstraat 68.
DHUIS
ulagsi
des n
>gs vas
mr,
;s \aa
lur.
r is
nietes
iteidag
is, \er
lijd
De eerste <Moi schijnt dit jaar ,geen aanlei
ding gegeven te liobbcn tob bijzondere de
monstraties. De Fransclie socialisten waren
ia den vollen strijd der vei-kiezingen, de Bcl-
gischo hadden pas de crisis, waarover wij het
noodige gezegd bobben, achter zich, de Duit-
sclie cn Italiaansche socialisten anderzijds
schijn on goneigd do traditie te laten varen,
zoodat men alleen in Spanje, waar de revolu
tie steeds veel gauwer dan elders ontbrandt,
meor bijzondere agitaties hou verwach
ten. Voor zoover wij in buitenlandsche bla
den gezien hebben, is echter ode daar alles
rustig verloopo».
Het schijnt trouwens, dat de Mei-dag in
de laatste jaren niet meer met dat openlijk
vertoon gevierd wordt, hetwelk wij vroegor
te aanschouwen ikrogon. De oorzaak daarvan
to gelegen zijn in heb feit, dat de socialis
ten, naarmate zij zich ontwikkelen en een
werkelijke politieke madlit worden, van het
.uiterlijk vertoon meer afzien.
Toen de partij nog jong was, moest zij,
verplicht als zijl was om verschillende ele
menten dicht bij elkaar te brengen, wel ge
bruik maken van oen (als wij het zoo mogen
noemen) mise-en-scène, die op de massa iu-
dmk maakte.
De 1 Mei-betoogingen waren in dien geest
ontegenzeggelijk een mooie vinding, want
liet was een gelukkig denkbeeld van hen,
die ten rechte of ten onrechte beweren, do
«enige ware verdedigers van do belangen der
j-erkliedenklasso te zijn, den Arbeid te ver
heerlijken, den eersten dag der hernieuwing
feestelijk te vieren om daardoor de vreugde
van hot volk te toonen, dat de aaide op
nieuw groen werd en zich weder gereed
maakto tot voortbrenging, evenals de werk-
liedetiklasse, door de aanhoudende inspan
ning der laatste generaties, onvermoeid al
les voortbrengt, wat kun bijdragen tob do
welvaart der wereld.
't Volk laat zich spoedig inpakken door
symbolen en ceist wanneer het zich emanci
peert, wanneer heb er aan gewend is do za
ken te nemen zooals zij zijp, wanneer het
zich zijner^rechten en plichten bewust is,
dan ontdoet het zich van allo uiterlijk ver
toon.
De arbeiders, die op 1 Mei het werk necr-
vormen een uitzondering, maar dat
Mg niet uitgelegd worden als een tedkc-u
van zwakheid in do socialistische propagan
da. Het bewijst alleen, dat de democraten
op dit oogenblik meor waarde hechten aan
praktische resultaten dan ,aau grootsche,
maar meestal niets uitwerkende demonstiw
1 üos, dat zij den prikkel van symbolische
feestelijkheden niet meer noodiig hebhen om
„Met alle respect, mijnheer do rechter,
-maar die hede rommel behoort tot het rijlk
Ier onnoozcllieid 1" zoidc do ruwe stadsclok-
ler en gaf {p6n kleinen, dikken waard een
rtnk, dab liij een nieuw glas Pschorr
'vensdito.
Het was zoo ongeveer in '85 en wo zaten
de stamtafel van hot logement in een
kkiu landstadje. De taal' van den .arts
scheen iets grofdo andere had slechts
duchtig er de aandacht op gevestigd, wat
reeds do groot-o William geuit heeft dat
cr dingen tussclion hemel en aarde zijn, die
ret verklaard kunnen worden.
„Mijn G-od1," zoido de rechter lachend,
- sla ca- toch niet dadolijk met knotsen cp
Iltiss le schaduwen verdwijnen toch, zonder dat
28 treft."
«0 ja," zei nu de andere, „me valt het me
11 n was gisteren hiji de oude Meyorsam
laar buiten in Laniken wegens het openen
*an het testament ik behandel de oude,
■4f*>
i let.
ïoak
ieicn.
JAN ^doende weet ilk het die heeft u do
act.
kedeuis met den doodskop verteld
let niet zoo V'
'Precies,knikte de (rechter, „zij is een
^Uw, die mij! bevalt, do varouw hoeft veall
Ideerd
H» im|
■11.3
en veel golezon I"
»lk geloof dat ze niet geheel toerekenbaar
1 bromde de doktor.
"Dat moogt u niet 'zoggen," antwoordde
■^editor, „zij' is geheel normaal."
"Hu, wat is hot dan met dien doodskop
'nog een nieuwsgierig ambtenaartje Dij d'o
te werken aan do verwezenlijking van hun
program, dat zijl begrijpen, dat iedere dag
van staking een dag van vorloren productie,
een dag van ounoodig opgeofferd loon is.
Men moet zicli verheugen over dezen nieu
wen geest, die zich hoe langer hoe duidelij
ker afteeken t in de legioenen der democra
tie, dio tot dool heeft alle gelegenheden, die
vroeger goed geoordeeld werden om oen ze
kere agitatie in het leven te roepen, te ver
minderen, en die den werklieden aantoont,
dat do boste weg, die gevolgd moet worden
om in een min of meer verwijderde toekomst
oen ideaal van Recht en Rechtvaardigheid
te verwezenlijken, die van krachtige en vre
delievende inspanning is, buiten alle ge
weld. Eerst dan zal de sociale vrede tot
stand kunnen komen, zal oen verzoening van
do belangen van allo klassen mogelijk zijn.
Van do aan liet consulaat-generaal van
den Oranje-Vrijstaat ingezonden gelden
werd gedurende de maand April door be
middeling van verschillende comité's uitbe
taald voor de krijgsgevangenen in Portu
gal 80 pd. st.voor hot .kamp te Mercbank
125 pd. st.; voor vracht van goederen naar
Zuid-Afrika f 725; aan uitgewekenen /"400.
Afjeh.
Blijkens uit Indië ontvangen telegrafische
berichten zijn sedert de jongste mededee-
lingen dienaangaande in do „Ned. St.-Ct."
van 3 April bij de 'krijgsverrichtingen
a. in Atjek en onderlioorigheden, gesneuveld
do le luit. der inf. A. E. II. Constant en de
fuselier P. Remic; gewond de 2o luits. der
inf. A. J. D'. de Winter en L. Dersjant; de
sergeanten A. van der Most, J. de Vries,
L. Kattekamp, K. 'II. Bode on L. W. den
Boef; de fuseliers S. Lanecl, B. Baptist en
R. Molenaar en do ziekenverpleger J. W.
Staatsb. in Djambi, .gewond de le luit. der
inf. F. J. E. van West en do 2e luits. van
dat wapen W. C. Okliuyzen en M. J. Berc-
kenhoffde fuseliers E. Benjamin&a. J. van
Put, J. llermsen, E. Hanni en E. Maerem,
en c. ten 'gevolge van oen ongeluk overleden
de fuselier C. van Vliet.
Corps diplomatique.
Bij Kon. besluit is de beer mr. C. Crom-
melin benoemd tot gczantschaps-attaché in
algemeenen dienst.
Onze oorlogsvloot.
Blijkens bij liet Dep. van Marino ontvan
gen bericht is Hr. Ms. pantserdekschip
II o 11 a n d, onder bevel van den kapt. ter
zco J. Wentholt, in den avond van 1 dezer
te Vlissingen aangekomen.
„Interesseert het do 'hoeren V' vroeg do
rechter.
Ieder betuigde levendig zijn belangstel
ling.
„In godsnaam, vooruit dan maaa-l" zucht
te de arts en draaide zijin duimon om dikaar
heen.
„D'e vader van dezo oude vrouw Moyer-
sa.ni was dominee, zooals ik u zoide," begon
de verteller, „dommee in een dorpje ergens
in Mecklenburg, met een Hein tractement
en een groot aantal Milderen, zooals dat ge
woonlijk is. Maar hij was een gezonde man,
van wien men Kon aannemen, dat hij 80
jaar zou worden. Eens loopt do geestelijke
heer over het kerkhof en ziet hoe de dood
graver aan hot work is en juist een onge-
sühond'en schedel opwerpt, die de mieren
zuiver schoon 'geknaagd 'hadden.
„Dien schedel neem ik mee," denkt de
dominee, dio reeds lang zulk een „memento
mori" voor zijn studeerkamer heeft ge-
wenschb. En hij' vi-aagt er naar.
„Wat wuult Se damit, Herr Pastori"
vraagt do doodgraver.
„.Meenomen, vrindje, meenemenant
woordt do d'ominee joviaal1.
Verschrikt ziet de doodgraver den domi
nee aan.
„Ja, awersb, Herr Pastor, dat 's so'n Sank
man soggb, so'n Do-den sin Ko-pp, de halt
een andean Minschen na. Icli neem ook de
ollon Dinger bloot op den .Spaten. Anfaten
dau idk dhr nieth
„Doemes Tuug, hmtt Freuud, wi staat all
in Gobtes Hand," meende de geestelijke heer
welgemoed en greep naar den scliedd.
Maar niet alleen do oude doodgraver zou
waarschuwen. De vrouw van den dominee
was de eerste dio begon beklagen, toen haar
Minister Van Aseh van Wijck.
De Minister van Koloniën verscheen na
zijn langdurige ziekte en hervatting van het
beheer over zjjn departement gistermiddag
voor het eerst weer in de vergaderzaal van
de Tweede Kamer en werd door tal van
leden van alle richtingen gelukgewensclit
met zijn herstel.
Audiënties.
De gewone audiëntie van den Minister
van Justitie zal op Woensdag 7 dezer niet
plaats hebben.
Ferslagou van de Aigemeeno Rekenkamer In
Nederland en Ned.-Indië.
Ofschoon zich niet onthoudende van het
maken van ecnïge opmerkingen naar aan
leiding der verslagen van de Algemeeno Re
kenkamers in Nederland en in Nederl.-
Indtë over haar werkzaamheden over 1899
en het verslag der Nederlandsche Rekenka
mer over haar werkzaamheden over 1899 on
1900, heeft de met liet onderzoek diei stuk
ken belaste commissie uit do Tweede Kamer
•hulde gebracht 'aan de nauwgezette wijze,
waarop beide hooge Staatecollegiën huil niet
zelden moeilijke baak hebben volbracht en
aan hun doeltreffend toezicht op de Ned.-
Indische geldmiddelen, waarvan zoo menige
bladzijde dor verslagen getuigt.
Die hulde wordt nog eens speciaal ge
bracht aan de Nederlandsche Rekenkamer
voor do nauwlettende zorg door haar aan de
controle op het beheer van 'sRijiks finan
ciën besteed. Hierbij wijst do commissie
vooral op de groote nauwgezetheid bij het
toezicht op het verhaal van onbetaald geble
ven vergoedingen; biji het onderzoeken van
reisdealaratiënbij heb tegengaan van op
drijving van verblijfkosten in geval van de-
tachcering voor geruimen tijden evenzoo
op den gunstigen invloed dien het toezicht
der Rekenkamer in zake aanbestedingen
hooft gehad.
Tweede Kamer.
Suppletoire Indische begrooting voor 1902.
Biji deze aanvullingsbegrooting worden o.
a. voorgesteld verhoogingeu met 56,200
voor don post voor gewestelijke politie- en
communicatie-vaartuigenmet f 4000 voor
dien voor kunsten cn wetenschappen; met
f 6000 voor dien voor het armwezen, en met
f 95,500 van den post voor post- en tele
graafdienst. Deze laatstgenoemde verlioo-
ging wordt aangevraagd tot verbetering van
de positie van het personeel en omdat afge
scheiden van do reorganisatie van den
dienst, het noodzakelijk wordt geacht, o-p de
spoorlijn BataviaMaosSoerabaja een
spoorwegpostkantoor in te voeren.
Decoration.
Voorgesteld is ecu wetsontwerp tot wijzi
ging van hoofdstuk II der staatsbegrooting
voor 1901 (Hoogo Collegiën), waarbij do
man met een doodskop thuis kwam. Zij
smeefcto hem, den schedel' weder te laten
wegbrengen. Zoo iets wil'de zijn mist in de
aardo, zoide d'o bezorgde huisvrouw, en wie
hem do rust ontneemt, woi'dt er do dupe
van.
Maar al haar vragen on waarschuwen
liiolp niets, dominee nam zijn vondst mee en
gaf 'Let een plaatsje op gijn boekenplank,
die boven zijn schrijftafel aangebracht was.
Toen de oudere kinderen 's namiddags van
hun vader priVaat onderwijs zouden krijl-
'gen, vluchtten zo schreiend nit het vertrek.
Daarbuiten werkten zo aanstekelijk op de
jongeren, het werd een algemeen geschreeuw
en alarm. De stok, waarmede de vader er
busschou kwam, kon alleen rust verschaf
fen. Het hielp 'hen niets zo moesten bin
nenkomen.
Angstig en schuw keken ze gedurende liet
onderricht naar den wcerzinwefckenden gast
op do boekenplank van den vader.
En nu 'komt het vreemdeIn denzelfden
nacht stiei-f do dominee onder d'e handen
van zijn vrouw cn omringd door zijn jam
merende kinderen, zonder dat do hulp van
een dokter ingeroepen kon worden.
De man was, zooals zijn dtochter verzeker
de, nooit ziek geweest, maar steeds kern
gezond
D'o rechter had geëindigd. Nadenkend za
ten de overigon daar. Slechts de arts zeido
snel
„Weet u, de zaak is geheel natuurlijk.
Stonk, volbloedig als de man was, zonder
twijfel cholca-ieus, hooft hij zich driemaal ge-
orgerd, ten eerste liet lamentecrcn der
vrouw, dan het schreien en de onopmerk
zaamheid van het halve dozijn kinderen en
's avonds nogmaals zijin bedsermoen. 'Derge-
Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92iedere regei
Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
Prijs der
meer 15 cents,
innemen.
Advertentiën bjj abonnement op voordeehge voorwaarden. Tarieven hier
van zjjn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschjjnen, worden
zoogenaamde Uieimvt «deat-Jeiïïiëvs opgenomen tot den prjjs van 40 cents
per advertentie, bjj vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Enierc. telefoon No. 133.
post voor aankoop en hei-stelling van deco
ration enz. wordt verhoogd met f 5,452.071.
Deze nadere vei'hooging is noodig gebleken,
omdat in volband met de Parijbchc tentoon
stelling en andere buitengewone omstandig
heden méér ridderorden zijp verstrekt dan
waarop is gerekend kunnen worden.
Het eindcijfer van het hoofdstuk benoeft
geen wijziging te ondergaan, aangezien liet
benoodigdo bedrag kan gevonden worden
uit hetgeen op art. 2 (schadeloosstelling van
do leden der Tweede Kamer) is vrijgevallen.
Ver. Opleiding v. Onderwijzors.
De algemeene vergadering dor verceniging
Opleiding van Ondcrwij7.es en Onderwijteo-
ressen in Zuid-Holland zal dit jaar plaats
hebben Zaterdag 17 dezer in een der loba-
leu van liet Sociëteitsgebouw der Diergaarde
te Rotterdam. Na afloop der gewone werk
zaamheden zal dan vóór de pauze als spre
ker ojotreden do heer N. II. v. d. Toorn,
hoofd ccncr school te Rotterdam, en na de
pauze dr. J. II. Gunning Wzn., schoolopzie
ner in het district Amsterdam.
Congres Middenstand.
De eerste circulaire voor het derde inter
nationale congres voor den handeldrijven-
don middenstand, dat oji 34 September te
Amsterdam gehouden zal wonden, is vorzon-
dcu. Daarin wordt het doel van het congres
nog eens uiteengezet en 'herinnerd aan do
congressen in 1899 te Antwerpen en in 1901
te Namen gehouden.
Van nu af worden do toetreding en in
schrijving voor het congres aangenomen bij
den secretaris van 'het comité van organisa
tie, don heer C. ,11. van der Velden, bm-eau
155 KalVorstraat, Amsterdam. Reeds 186
personen betuigden 'hun adhaesie.
D'o inschrijlvingsprijs is vastgesteld op
f 2.50 per .persoon, recht gevende op liet bij
wonen van al de 'bijeenkomsten van het con
gres en op all do vóór het congres te verschij
nen verslagen, rapporten, studies cn andore
stukken, evenals op de stcnographiselie ver
slagen van al het behandelde op beide con
gresdagen.
De taal van hot congres zal zijn „do Ne-
deflandscho", evenwel mot toelating van an
dere talen.
Het congres zal vermoedelijk verdeeld
worden in 3 afdeelingen, waarin behandeld
zullen worden
le afdeoling'Oneerlijke concurrentie, uit
verkoop onder valsöhe voorgevens, consump
tie-coöperatie, snol en goedkoop recht, wet
geving op 'het faillissement, vervalsdhing
van koopwaren.
2e afdeelingliet crcdict (te verieenen en
te verkrijgen credict), (heb informatiebureau,
verzekeringen, Zondagsrust, vervroegde win
kelsluiting.
3o afdeeling: vereenigingslcven, berocps-
lijike, op zic'h zelf (geringe feiten kunnen
iemand, dio van nature heftig is uitgeval
len, zeer opwinden do hartklep weigert
cu gedaan is het!"
„Uw veakJariug mag goed zijn, ja ik neem
aan, dat zij het is," antwoordde do rechter,
„maar de doodsoorzaak heeft toch met het
feit van den dood niets te maken. Het is
duidelijk: 'sMiddags vond de dominee don
doodskop, hij trotseerde do waarschuwingen,
hij stierf dcnzelfden nacht. Zelfs als ons ver
stand „toeval" roept, een zeker gevoel in
andore richting kun non wij niet ■onderdruk
ken."
„Nu ja, do een is zoo aangelegd en de an
dere zoo," zeido de dokter, „maar liet gevoel
in andere richting waarvan u daar spreekt,
is toch altijd een dwaling,"
,,'Meont u werkelijk 1" vroeg glimlachend
de a-echter en streek nadenkend met de hand
over zijn gelaat, dat een menigte kleine
plooien toonde, die don man ouder cU'Ccn
lijken dan hij was.
„Natuurlijk meen ik dat weikelijk. Allcs-
wat in do wereld gebeurt, lieeft zijn
ooi-zaak. Do doodskop, die de man vond, is
de oorzaak van izijn dood gewoi-dcn, daaraan
twijfel ik niet. Maar de matcrieole, tastbare
ooi-zaak! Wat u daar mystiek nog achter de
coulissen spelen laten wilt, moet ik aan u
overlaten, mijn waarde!"
„Goed," zeido de a-echter, „als er nu ech
ter iets gebeurt, wat doodstreurig in het le
ven van een of moer mcnsclien ingrijpt, als
het op honderd mijlen afstand van die men-
sclien gobeuxt, zonder dat een bepaalde, task
bare oorzaak aangegeven kan worden, en als
toch die gobeurtenis zich duidelijk aankon
digt bij die monschen, lboe verklaart ge dat
dan 1"
en handelsonderwijs^, productie-coöperatie,
inkomende a-echten, belastingen.
■Den inschrijvers, die dcee of andere on
derwerpen wenscheai te doen besproken,
wordt verzocht daarvan aan het secretariaat
kennis te willen gevon vóór den 15en Mei
1902.
Aan hel internationaal poi-scongres, dat
van 21 tot 25 Juli te Bern wordt gehouden,
worden véle feestelijkheden verbonden. Yan
21 tot 24 zullen er dagelijks vergaderingen
worden gehouden, met 's avonds diners,
volksfeesten, een tuinfeest hij den president
van do commissie van ontvangst, prof. Stein,
verlichting van de stad en van den D'om,
Van Vrijdag 25 Juli tot Zondag 27 worden
kleine tochtjes ondomomeai, na 28 gi-ootere.
Do zittingen van het congres hebben
plaats in de zaal van den iiationalen raad in
het nieuwe Bondspaleis.
lllet Zwitserscho comité heeft do deelne
ming (beperkt tot 300 leden en 50 begelei
dende dames.
Dinsdagmorgen is de Antwerpenaar Van
Dijek, na een schitterende i-ondreis in de
Ver. Staten, te 'Parijs aangekomen en is nu
in zijn geboortestad. Van hier gaat hij naar
zijn kasteeltje te Berlaer bijl Lier, waar hij'
zich bij zij,ti vrouw on kinderen gaat voegen,
die een achttal dagen vroeger uit Amerika
zijn teruggekeerd.
Den 7en 'Mei scheept hij zich in voor Lon
den, waar hij Tristan en Do "VValkyrie gaat
zingen. Op het einde der maand verlaat bij
Engeland on gaat zich te Parijs vestigen, al
waar men hem mot ongeduld verwacht, om
van hem in den schouwburg Chateau d'Eau,
Tristan cn Yseult en de Göttondammerung
te lioorcn. („Hbl. v. Antw.")
Ned. IIerv. Kerk.
Aangenomen het beroep ie Papen-
diecht door ds. A. Pi ins te Groote Lindt
te Drumpt, door ds. W. G. van Doorne, te
Heinkenszand.
Remon'stiuntsciie Broederschap.
Aangenomen het beroep te Alkmaar
door ds. A, C. de Regt te Oude-WeterÏDg.
Hooger onderwijs.
Amsterdam. Bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap op proei-chriftgrondeige
naar en geme-mschap bij den aanleg van
publieke wei ken de heer G. W. Santies,
geboren te Meersen en tot doctor in de rechts
wetenschap op stellingen, de heer M. A. van
Booven, geboren te Enschede,
Middelbaar Onderwijs.
De Polytechnische School zal eerlang een
niet gering' verlies treffen door het vertrek
„Nu, eerst eens de feiten," antwoordde de
dokter gemoedelijk.
„Als de heeren ton minste niet ongedul
dig worden 1"
Een vragende blik gleed over den kring.
Een zwijgend hoofdschudden gaf het ant
woord.
De man had zijn hoorders in de madkfc
van zijn persoonlijkheid.
„Nu, anijme heeren," ,begon hij, „ik werd,
toen de oorlog uitbrak, als onderofficier in
gelijfd. Ik wilde mee in hot strijdperk, zoo
als ieder, maar de redenen lang en breed'
bo vertellen loont de moeite niet ik kwam
bij den kustdienst in IJolstein. Onze com
pagnie lag in een klein visschei-sdorpje aan
do Holstcinsche kust. Howackt heet het
nest. ,De mcnsdlien, bij wie ilk ingekwartierd
was, waren brave visscherslui, weinig praat
ziek, maar dcgelijlk. Zijl hadden slechts één
zoon, die in het leger was, hij de Halber-
stadlcr kurassiers, go weet wel, Bisanardk's
regiment. Nu was bet in Frankrijk. U kan
zich denken, hoe vol zorgen hot moederhart
Hopte. Den 16cn Augustus 's middags kwam
ik van dienst laarzen- of mantel- of wie
weet wat voor oon appèl tlmis. Hot was
een gloeiend hecto dag. Hot met roode te
gels geplaveide achtergedeelte van het huis
was tegelijk eetkamer en keuken. De man
zat reeds aan de met een wit laken gedekte
tafel en sfcudeeide in een brief, tenvijl de
vrouw nog aan den haard stond en viseh
bakte. Met heb oog op mijn dienst zouden
wo om twee uur eten."
„Nu, wat schijft de jongen?" vroeg ik.
„Het is alles in oi-de, mijnheer de asses
sor, als u eens lezen wilt," en hij sclioof mij
den brief toe.
Het was een brief, die ouderharten geluk-
