luim BnrprscMal raetS-jaripn eras
De Uier van lei Snttelaar,
F.
56#MB Jaargang.
Zondag 8 en IVlaandag 9 Juni 1902,
iMo. 10872.
Eerste Blad.
Jfr '0:.£ >,-v
BUITENLAND.
V
V
iCIIIEDAMSCHIE COURANT.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en VIaardingen £1. 1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prys per weck: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zijn.
BureauBoterstraai 6g,
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regc
meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaav- die /.-)
innemen.
Advertentiën bq abonnement op voordeehge voorwaarden. Taneven hief
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, wor'er.
zoogenaamde Mlei»m adt«ri«»(iën opgenomen tot den prijs vari 40 cents
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
latere, telefoon Ho. 123.
te SCHIEDAM.
Het toelatingsexamen zal plaatshebben
O, ÏO en 11 Juli a.s. (geen 2e toelatings
examen).
Aangifte vóór 1 Juli a.s. bij den Direc
teur der Hoogere Burgerschool
A. A. BEEKMAN.
•d
o
A Li CS KM JE 15IV OVERZICHT.
SCHIEDAM, 7 Juni 1902.
i> 1 d A t r i k
Uit Londen wordt aan de Temps" ge
meld, dat het gerucht moor en meer geloof
vindt, dat niet allo bepalingen van de ver
dragen, met de Boeren gesloten, zijn gepu
bliceerd. Sommige verbintenissen, tegenover
hen aangegaan, meent men, dab geheim ge
houden worden. Laboucliore zal Maandag,
naar het gerucht" loopt, den lord-kanselier
hierover interpelleeren,
Balfour heeft in het Lagerhuis gezegd, dat
do aandacht der regeering gevestigd bleef op
sliet vroeger toegezegde onderzoek naar de
wijze waarop de oorlog in Zuad-Afrika ge
voerd is.
De kwestie is nu maar hoe dit onderzoek
zal worden ingesteld, en wanneer die comc-
die, want dat zal het wol worden, zal begin
nen. Gelukkig dat de waarheid en gerechtig
heid zelfs in het Lagerhuis van Engeland
enkelo vertegenwoordigers heeft.
Lord Ktitohener seinde, gisteren uit Pre
toria
Do commissic-ledon voor de verschillende
districten berichten, dab gisteren 1154 man
de wapenen hebben neergelegd. De commis
sieleden hebben daarna een toespraak tot
de Boeren gehouden, dio drie hartelijke
cheers voor den Koning aanhieven.
Er heerscht de best mogelijke verstand
houding en nergens is men op een hinder
paal gestuit.
Niet gaarne zouden wij voor de waarheid
van dit bericht instaan.
Naar heb Franseh
van
ANATOLE LE BRAZ.
Generaal Ghrisbiaan de Wet bezocht
Woensdag bij zijn aankomst te Vredeforb
uit Pretoria het concentratiekamp en spoor-
do de burgers aan, den Engelsclien te too-
nen, wat goede Boeren-kolonisten vermo
gen.
Dö Londcnsohe correspondent van de „Fi
garo" meent te weten, dab de Engelsche di
plomatieke vertegenwoordigers binnenkort
den mogendheden officieel kennis zullen ge
ven van de inlijving dor beide Boerenrepu
blieken.
liet miiuisterio van oorlog heeft een offi
cieel© opgaaf gedaan van alle verliezen, tot
IJiin.i JI., dus gedurende den geheelen oorlog
in Zuid-Afrika geleden.
De geheelo vermindering van liet leger
heeft (officieel) bedragen 28,434 officieren
en manschappen; waarvan 1072 oifjeieren
en 20,870 minderen in Zuid-Afrika gesneu
veld of gestorven, 105 vermisten, 8 officieren
en 500 man, die, naar Engeland teruggezon
den, daar gestorven zijn, en 5879 invallsclc.il
die ongeschikt zijn voor verderen dienst.
Plus hot niet-officieeló en de bondgenootcn
uit de koloniën Volgens de officieele opgaaf
hebben de Boeren in 't geheel 383 officieren
en 9170 man krijgsgevangen gemaakt.
Als de derde Boerenleider die naar
Europa zal komen om steun voor hun
landgeiiooten te zoeken, wordt generaal De
Web geuoemd, de held die tot liet laatste toe
zich togen het aannemen van den vrede ver
zet heeft.
In liet Lagerhuis vroeg sir M. Bhownag-
greo aan de regeenng of zij de verzekering
kon goven dat 'sKonings Engelsche, kolo
niale cn Indisch© onderdanen, die verliezen
gcledou hadden door den oorlog, sohade'oos-
stelling cn hulp zouden verkrijgen op met
minder ruimen voet dan de Boeren bij de
vredesvoorwaarden verkregen hebben.
Chamberlain antwoordde dat de vrager
misschien niet goed de vredesvoorwaarden
begrepen had. Het was niot zoo, dat men
aan alle Boeren die verliezen geleden hebben
in den oorlog, schadeloosstelling en hulp had
beloofd. Wat men beloofd had was ditzij
die niet in staat waren, zichzelf het noodza
kelijke te verschaffen voor de hervatting
van hun bedrijf, krijgen dcrgoiijken bij
stand. Chamberlain kon dus antwoorden:
De hulp, door do regeering beloofd om de
monschen weer te installeeren, heeft beti tic
king op al 'skonings onderdanen, in de
nieuwe koloniën gevestigd.
Arme beschermelingen, arme TJitlanders,
E
Hlie.
jan».
opie.
ure.
Uil'
6)
Zij zwaaide hoven haar hoofd met de roei
spaan, die plotseling in brand vloog, als een
toorts. En dadelijk daarop kwam uit de
diepste duisternis een groote menigte vrou
wen en mannen te voorschijn, die do hollin
gen opklauterden, do holle wegen betraden,
en, (hot strand in de verte vulden. Ge zoudt
gezegd hebben oen volksverhuizing van wil
de stammen, door do zandvlakten, de rotsen
en de klippen. Tusschen deze menschenmas-
sa' door, dobberden karren als harken zon
der zeilen. Op een .hunner troonde een reus,
zeker de koning der onderneming, een soort
van Attilla der smokkelarij. Ik huiverde
teen ik den burgemeester van Trcguignec
herkende. Ik was op het punt hem mijn ver
ontwaardiging toe te roepen, maar ik had er
den tij'd niet toe. Het tooucel was eensklaps
veranderd met dab gebrek aan samenhang
dat aan droomen eigen is. Ik was in het ra
vijn van Treztèl on riep zachtjes:
„Vefa! Vefa!"
Het jonge meisje vertoonde zich voor een
der vensters van do bovenverdieping; zij
was bleek, wasbleeksporen van tranen op
haar wangen duidden aan dab zij geweend
had."
»Ik weet alles," zeide ik tob haar, „ge
kunt 11'et meer hier in huis blijven. Geno-
veva, vvoïd mijn vrouw."
Zij plaatste haar vinger voor den mond
schudde met het hoofd, zonder te ant
woorden. Opnieuw smeekte ik haar:
„Aan wien zult ge je andere toevertrou
wen, Genoveva? Moei je niet dat mijn liefde
nog grootcr is, dan, jou ongeluk?"
die niets terugkrijgen voor de geleden
schade.!
De Portugeesche regeering noemt reeds
maatregelen om de au Portugal geïnterneer
de Boeren naar Zuid-Afrika terug te zen
den. Zijl heeft, blijkens een door den heer
Emous ontvangen telegram, ook aan de on
derwijzers te Caldas da Ilaiuha gevraagd, of
zij naar Transvaal wenschen terug te gaan.
Als voorloopig persoonlijk advies heeft do
'heer Emous den raad gegeven om in do te
genwoordige omstandigheden de Boeren niet
te verlaten.
De „Times"-correspondent, die de laatste
gebeurtenissen te Vereeniging heeft bijge
woond, weet nog mee to deelon, dat de Boe
ren, na hun wapens ingeleverd te hebben,
dadelijk met hun edgen transportmiddelen
naar hun boerderijen (de correspondent
denkt hopen wij' aan de niet-afgebraude) zul
len mogen texugkeeren en hun vrouw en
kinderen (bedoeld worden, di© nog in leven
zijn) mogen meenemen. Men zal ze voldoen
de levensmiddelen voor tien dagen meegeven
on als dit niet genoeg is, kunnen ze meer
vragen.
Men schrijft aan de „N. R, Ct
„Ik sprak vanmorgen iemand, die uit
Londen terugkwam en daar .het gejuich en
de feesten na de afkondiging van liet v red es-
telegram had bijlgewoond. Zijn verhaal kwam
op het volgende neer
Ik was reeds enkelo dagen te voren dn
Londen. Er heorschte groote spanning. Ieder
sprak over de mogelijkheid van vrede. IPet
koortsachtig verlangen naar vrede was groo-
ter dan ik mij' had voorgesteld. Een bankier
zoide mijHeb moet uit zijn. Al moest ik
mijn halve fortuin afstaan om vrede to krij
gen, ik zou heb doen. Een ander zeide mij
Als nu de onderhandelingen mislukken, zal
er verzet komen van het heële land.
Toen kwam het bekende telegram. Wat ik
na de bekendmaking zag gebeuren, grenst
aan het onbeschrijfelijke. Als Engeland ge
vaar had geloopen geheel ten onder to gaan,
en dat gevaar ware" tijdig afgewend, de
vreugde had niet grooter kunnen zijn. Het
volk was uitgelaten neen, dat is een fco
zwakke uitdrukking het was in letterliji-
koii zin dol. Men schreeuwde en tierde niet
alleen menschen, dio elkander volstrekt
niet kenden, vielen elkander van verrukking
m de armen. Het klinkt ongelooflijk, maar
rk zag dames van goeden huize zich laten
zoenen alsof dat de gewoonste zaak van de
wereld was. De Engelsclien, anders zoo aan
vormen en convenientie gehecht, schenen nu
alles geoorloofd te achten. Nu kon men zien
Een oogenblik vl'eide ik mij1 dat ik haar
overtuigd had. Zij scheen zich tot mijl te
willen overbuigen, maar toen ik de armen
uitstrekte om 'haar te omvatten, trad ze met
een plotseling© beweging terug en terwijl zij
mij den rug toekeerde, gleed de Bretonsche
mantel, waarin zij gewikkeld was, liaar van
de schouders Afschuwelijk! Ook de ha
ren, do prachtige gouden haren waren met
don mantel verdwenen, alsof de schaar van
de oen of andere onzichtbare schikgodin ze
had afgeknipt. De uitroep van afschuw, die
ik uitstootte, was zoo luid dat ik er door ont
waakte Ge kunt u mijn verlichting voor
stellen, toen ik tot do werkelijkheid) terug
gekeerd, tot liet bewustzijn kwam, dab ik
slechts do speelbal van een nachtmerrie was
geweest. Ecu onaangename indruk bleef
er mij echter van over, alsof mij ecu zware
nevel op de hoogen hing. Onx bot mijzelf te
komen, besloot ik een tochtje op zee te ma
ken, cn ik beval aan de twee matrozen van
don douanepost om de sloep gereed te ma
ken. 'fc Was heerlijk weder; een 'heldere he
mel, een kalme zee, zacht als de oogen eener
beminde vrouw.
„Waarheen moet ik den steven richten,
luitenant?" vroeg oen dor zeelieden.
Op goed geluk antwoordde ik
„Naar Tomé."
De snelle vaart van het scheepje en dat
soort van ziclerust die men gevoelt als men
zachbkcns voortzweeffc, zonder zich zelf te
moeten inspannen, oefenden woldra op mij
den heilzamen invloed uit, dien ik er van
verwachtte. Als ik nog aan mijn droom te
rugdacht, dan was hot alleen om er de even
hatelijke als bespottelijke verwikkelingen
van te vergeten en er slechte één punt van
vast te houden, namelijk de liefdesver! la-
ring dio ik Yefa gedaan had. Ik zag er "en
onmiskenbaar voorteeken in, een vervroe
ging als liet ware, van wat niet missen kon
te geschieden, cu deze gedachte verjoeg de
noodlottige schrikbeelden van den nacht.
hoezeer men in verlegenheid had gezeten.
Het was vrede en dat was allesgeluk
welvaart, heerlijkheid. Telkens hoorde men
de massa cheers" uitroepen, nu voor Cham
berlain, dan voor Kitchener. Opeens hoorde
ik roepenThree cheers for Kuper (dr. Kuy-
per)Nu had ik er genoeg van; ik voel
de een rilling door mijn leden gaan, eu ging
naar huis."
Wat zal die delles bende beteuterd staan
te kijken als zij ontnuchterd is en hot ver
moeden bevestigd wordt dat alle voorwaar
den nog niet bekend zijn 1
De correspondent van de „D'aüy Mail" te
Johannesburg heeft verschillende magna
ten van den Rand geïnterviewd die allen
verklaarden zeer voldaan te zijn over de vre-
doE-conventie.
"Volgens een Central-Nows-tolcgram uit
Kaapstad zijn de loyalisten uiterst tevreden
met de vredesvoorwaarden, vooral' ook wat
de rebellion betreft. De „Cape Times", waar
dig makker van liaar naamgenoot te Londen,
zegt, dat de Engelsclien nooit den vrede ac-
zoclib hebben. Het zijn alleen de Boeren die
er naar verlangd hebben
Router's correspondent te .Pretoria meld
de Woensdag, dat de vredesvoorwaarden
daar den vorigen dag aan de pers waren
medegedeeld; de algemeen© indruk is zeer
gunstig, maar er is eenig gebralc aan geest
drift in liet dorp. De burgei's zijn bepaald
teleurgesteld over de voorwaarden intus-
schen is iedereen in zijn schik dat de oorlog
nu uit is.
Dezelfde 'berichtgever spreekt van Reits'
voornemen om zijn bezittingen te gold© te
maken en zidh in Europa te vestigen.
De correspondent van do „N. R. Ct." te
Londen heeft aan verschillende porsonen
hun meening over den vrede gevraag en hij
schrijft o. m.
Er zijfn er hier die met die regeling geen
vrede hebben en van oordeel zijn, dat er
thans enkel sprake kan zijh van een bestand,
misschien niet eens een twaalfjarig bestand,
waarop vroeger of later een nieuwe worste
ling met geheel andere uitkomst velgen
moet.
En hun overtuiging viudt men, kort on
krachtig, weergegeven in de „New-Ago"
deze week„De vredesvoorwaarden, boeze
men ons weinig belangstelling in. Onze le
zers zullen niet van ons verwachten, dat wij
goedkeuren zouden andere voorwaarden dan
dezulken, welke heb herstel en de erkenning
der Boerenrepublieken in zich sluiten. "Wij
keuren niet goed wij gaan verderwij wei
geren te berusten. Wij willen niets te ma
ken hebben met deze volvoering van een na-
Met 'bet vuur der jeugdige illusies begon ik
andermaal in mijn verbeelding, in deze be-
tooverende morgenuren de mooie plannen uit
te werken, die ik den vorigen avond bij de
schitterende sterren had gevormd. Want -
ik kon het voorbaan niet moer ontkennen
ik beminde de erfgename van Treztèl, en
wat Jean René Marie Omnès, bijgenaamd
Tread-Noaz er ook van zeide, ik zwoer mij
zelf, dat zij de mijne zou worden, al moest
ik haar ook met geweld veroveren.
„Voor wien zou ze eigenlijk bestemd zijn V'
zeide ik tot mijzolve. „Voor den een of an
deren ruwen heeroboer misschien, zoodat zij
verkwijnt en sterft in zijn slavernij, evenals
haar moeder? Dat nooit. Daarenboven,
de Voorzienigheid is op mijn hand. Indien
zij bewerkte, dat ik in het bezit van den lui-
tenahtstitel' mijn geboorteland voor 'b eerst
weder betrad, op denzelfden dag' waarop Ge
noveva Lézangar het klooster verliet, dan is
dit zeker (alleen omdat zij iets met ons voor
heeft, omdat zo ons voor elkaar bestemt
Ik was tot zoover gekomen met mijn ver
liefde overpeinzing, toen een vraag van den
man aan heb roer er een eind aan maakte
„Moeten wij' aanleggen aan den walstcigcr
van 't sousterrein of aan dien van do Roche-
verte, luitenant?"
Wat? Waren we dan al tot bij do eilan
den Ik streek haastig met do hand over
hot voorhoofd, als iemand die uit een zwa-
ren slaap gewekt wordt. Dö woeste Tomé
verhief op 'n kabellengte van ons baar val on
kruin, haar monsterachtigen rug, als die van
een zeedier dat zicli languit had uitgestrekt
om te slapen.
„Aan den walsteiger van het sousterrein,"
antwoordde ik op "goed geluk af.
Toen, doordat mijn aandacht plotseling
werd opgewekt door den naam
„Welk sousborxein Is er hier dan een
„Alleen maar een opening daarvaneen
gewelf dat tot op oen drie-vierde goaeolte
ingestort is, een rum© die langzamerhand
tionale misdaad. De „Wcstm. Gazette" ver-
Maart, dat het stuk, hetwelk lord Kitchener
en lord Milner in handen hebben, ons be
zorgt oen wcttelijken en zodehjkcu cigeu-
domstitel (op do twee republieken), die geen
overgave van Boerenkorpsen ons had kun
nen verstrekken. Als hiermede bedoeld
wordt, dat de vredesvoorwaarden, welke wij
den Boeren hebben opgelegd, ons het ge
ringste zedelijke recht geven op de gestolen
landen, dan protesteeren wij met al do
macht, die in ons is. Wij bezitten juist het
zelfde recht als de misdadiger heeft op het
horloge van den redacteur der „Westminster
Gazette", hem overhandigd na een somma
tic, gesteund door een ploertendooder. Laat
het, in godsnaam, uit zijn met dit gepraat
over zedelijke en wettige rechten. liet land
der Boeren hebben wij eenvoudig geroofd,
en wij gelooven sterk genoeg te wezen om
het te behouden. Laat dit genoeg wezen
laat ons geen femelarij voegen bij moord en
roof. Zoo staat bet met ons te huldigen da
ge. liet is een ramp voor Engeland, dat het
opeenig succes hogen kan zij het een tij
delijk succes in oen schandelijken oorlog,
gevoerd op barbaarsohe wijze. Ontsnappen
kunnen wij niet aan de gevolgen onzer natio
nale misdaad. Krijgen wij onze gerechte
vandaag niet, wel de straf zal ons ten goede
gehouden woidcu, meer en meer tegen ons
oploopcn, en ten slotte zullen wij do aller
zwaarste straf moeten ontgelden onze
moeilijkheden in Zuid-Afrika beginnen pas
Wij hebben den teerling geworpen van nu
af aan, is de vrede m Zuid-Afi ika onmoge
lijk, totdat de laatste Britschc soldaat aan
boord zal gaan van bot laatste tiansport-
schip, dat hem en zijn kameraden nit het
land wegvoeren zal, om nimmer weer te
koeren."
Elders toekent het wakkere blad, dat (ver
moedelijk nu voor het laatst) dc gewone
kroniek van Stead's comité, „togen den oor
log" opneemt, een leiachtig piotesb aan te
gen het „vredc-maffickeri', Zondag eu Maan
dag, zeker niet minder verwerpelijk en on
waardig dan het oorlogs-„m.ifficken" ge
weest is.
„Er bestaat", verklaart de „New Age",
„maar een ding gemecncr cn walgelijker
(dan al dat ivilde pretmaken en botvieren
aan liederlijkheid) on dat is de dankdag in
het verschiet. Onze Christenkerken zullen
godsdienstoefeningen houden aanstaanden
Zondag om Gode te danken. Te danken
waarvoor? Men zal' zeggen, omdat Hij' den
vredo ons schonk. Maar in dien vrede ligt
opgesloten het volvoeren der snoodste mis
daad in de geschiedenis der menschhcid be
kend. In do twintigste eeuw eener zooge
naamde Christelijke jaartelling vernietigt
geheel instort. Men had haar al' lang geheel
en al moeten afbreken. Dan zou do hiito-
nant, die voor u hier geweest is, er althans
zijn dood niet gevonden bobben."
„Wat vertel je mij daar? Is een officier
der douarie daar gedood?" vroeg ik niet zon
der oen lichte rilling.
„Ja. Op een nachtelijke surveillance in
den winter, op een avond dat het stormde
cn regende, beging hij de onvoorzichtigheid
er een schuilplaats te zoeken. Gedurende een
hoele week deed men allerlei pogingen om
te weten te "komen, wat er van hem gewor
den was. Eindelijk ontdekten zeegras-raap-
sters, dio in dienst van Lézangar waren,
liem met verpletterd gelaat en gescheurde
kleederen onder een reusachtig grauietblok.
Van zijn lijk was niets ongeschondon geble
ven dan de voeten."
„Drommels!" dacht ik, ,,'t is kier toch
een vreemd land. Nadat men de douane-be
ambten niet meer neerschiet, vindt men ben
verpletterd op de keien."
En door wrik geheimzinnig noodlot kwam
bet dat ik onveranderlijk den naam Lézan
gar hoorde uitsproken, bij elk verhaal van
smokkelarij of misdaad
Do matroos hernam
„Ter herinnering aan dit ongeluk heeft
do burgemeester van Trcguignec een ijzeren
kruis laten bevestigen in den muur, en de
familie van den ongelukkige is hem daar
voor zeer dankbaar geweest. Hij be
schouwde dat als een verschuldigde voldoe
ning, omdat zijp. voorouders het sousterrein
hadden laten maken."
„En loopt dat sousterrein' tot Treztèl
door?"
„Vroeger wel, bet kasteel stond daardoor
in verbinding met het eiland. Maar onder
bet schrikbewind, zegt men, verborgen do
priesters er zieb, om een schip af te wach
ten dat hen naar gene zijde van La Manche
zou overbrengen. De patriotten van Trcguig
nec, door een of anderen spion verwittigd,
begaven zicli dadelijk daarop in twee afdee-
lingen, de «ene naar Tomé en de andere naar
Treztèl, op weg, en mot vaatjes buskruit
lieten zo aan weerskanten van hot souster
rein oen groot gedeelte van het gewelf sprin
gen. De priesters, bierdoor van de buitenwe
reld afgesloten, stierven van honger, na een
langen doodstrijd. Zij waren ten getale van
dertig Ouden van dagen vertellen dat
men nu nog, indien een of ander schip des
nachts in de nabijheid van het eiland komt,
hun dertig geraamten brullend hoort rond-
woelen en stemmen in doodsangst op een
psalmtoon hoort uitroepen
„Miserere mei, Domino- miserere mei
„Ja, dat is de waarheid!" viel Paran-
thoën, de tweede matroos, een jongen van
nauwelijks achttien jaar, in, „hot „miserere
van den oever", zooals men het noemt, dat
heb ik zelf gehoord, luitenant
„Bah," zoi ik, „de een of andere grappen
maker
„Neem me niet kwalijk, luitenant, maar
het kwam uit de diepte van den bodem, on
der mijn voeten Heb was bij' eb, ongeveer
twee uur nachts, en zoo ver het oog reikte,
was er niemand op hot strand te zien
„En toen, Parauthoën
„Wel, ik heb misschien uit de school ge
klapt Het is niet noodig om ons in zaken
te mengen die ons met aangaan, met waar,
luitenant?"
Ik glimlachte even over zijin autwooid en
ons gesprek eindigde. Wij naderden daaren
boven de landingsplaats, een kleine opening,
gemaakt door eenigo slechte steenblokken.
,,lk geef u tijd tot den middag om in de
baai te visschen," zeide ik tegen mijn man
schappen.
Toen ik hen zoodoende voor een paar m en
had weggezonden, daalde ik alleen dc hel
ling af, die in de rots gehouwen was, en dio
uitliop op den ingang van hot bewuste sous
terrein.
(Wordt vtrvolgd.)
