56*im laargang.
Zondag 7 en Maandag 8 September 1902.
No. 10950.
Tweede Blad
Vrouwelijke soldaten.
c
BINNENLAND.
V
SCHIEDAMSCH E IIOURAIT
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: "Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Boterstraat Ü8.
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92iedere regel
meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-en Zaterdagavond verschijnen, worden
zoogenaamde Meine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intcrc. Telefoon No. 123.
i
k i
'I
e. i
l
b.
Hofberichten.
Prins Hendrik keert den 15 Sept. op Het
Loo terug. Na de opening der Staten-Gene-
raal vertrekt Prins Hendrik voor 6 weken
naar het landgoed Dobbin. De Koningin maakt
de reis naar het buitenland niet mede, doch
keert naar Het Loo terug.
De Koningin-Moeder komt in de tweede
helft van September voor geruimen tijd op
Het Loo.
Het geschenk, H. M. de Koningin ter ge
legenheid van Haren verjaardag door het
jachtdepartement aangeboden, bestond, vol
gens het »U. D.", uit een jachthoorn, geheel
van heide met een mondstuk van witte erica.
De hoorn hing aan een reeënkop, indertijd
door den jagermeester, den heer Loudon,
geschoten.
Het bloemstuk was verder versierd met
eenige oranjebloemen, eikenbladeren en va
rens, en hier en daar opgewerkt met wilde
vingerhoedjes.
De intendant bood 11. M. een bloemen-
waaier van reusachtige afmeting aan. Het
groene fond van dit fraaie stuk was geheel
opgewerkt met roode rozen, zoodat het een
schoon effect maakte.
Het personeel van het lustslot te Soest-
dijk zond H. M. een hoorn des overvloeds
van bloemen en dat der Koninklijke bloemis
terij te 's-Gravenhage een harp.
Gisteren dineerden ten paleize Het Loo
de heer Lely, Gouverneur van Suriname, en
mevrouw Leiy, jhr. De Sitter, president van
het Gerechtshof te Arnhem, baron Van Bur-
mania Rengers en luitenant-kolonel Van
Heurn, kommandant van Bronbeek.
Gezondheidscommissies.
De Commissaris der Koningin in de pro
vincie Zuid-Holland heeft ingevolge de Ge
zondheidswet en gelet op het ambtsbericht
van den Centralen Gezondheidsraad besloten
het aantal leden in de gezondheidscommis
sies in deze provincie, die voor de gemeente
Rotterdam waar art. 29 der Gezondheidswet
toepassing vond, uitgezonderd, te bepalen als
volgt
Gezondheidscommissiën voor de gemeente
's-GravenliBge 15 leden, Leiden 9, Dordrecht
7, Schiedam 7 Gouda 5, Vlaardingen 5 en
Maassluis 5.
Gezondheidscommissiën voor vereenigiogen
van gemeenten
Voor elke gezondheidscommissie in deze
provincie wordt voor vereenigingen van ge
meenten het aantal leden bepaald op 7.
Tweede Kamer.
Beroepswet.
Door den heer Van Asch van IVjjck (Ede)
is op art. 726, 4e alinea, van het wetsont
werp tot uitvoering van artikel 75 der onge
vallenwet 1901, voorgesteld een amendement
Men hoort in den laatstcn tijd van vrouwe
lij ko stationschefs, waarvoor de bokonds
Mczzl Hoiak, do eerste vrouwelijke stations
chef m Tirol, do baan brak de vrouwen
beweging op militair gebied dateert reeds
van vroeger. Uit de Grioksclie oudheid
wordt ons verhaald van Amazonen, een
volksstam van strijdbare vrouwen in Afri
ka. Do latere wereldgeschiedenis gewaagt
van een Jeanne d'Arc, de maagd van Or
leans, docli onder de vrouwelijke soldaten
mogen we haar niet rekenen, omdat zij, de
menigte hyptoniscerd'e en meer op behendi-
go wijze wist aan te voeren, dan d'at zij per
soonlijk deelnam aan den strijd.
Do soldaatjes van het vrouwelijk geslacht
vallen in twee categorieënten eerste de tal
rijke groep, die iü tijd van oorlog, als do
nood aan don man -ditmaal aan do vrouw
kwam, naar do wapens grepen uit pure
liefde voor het dierbare vaderland. De voor-
heelden van deze patriottische toewijding
van vrouwen zijn, niettemin, in do laat
ste jaren legio.
Zeldzamer zijn de gevallen van de vrou
wen, dio uit eigen beweging den soldaten
stand verkiezen boven een meer haar passen
den werkkring. Toch zijn in de geschiedenis
dergelijke exemplaren, die „voor soldaat ge-
horen" waren, hekend.
Tweo der interessantste voorbeelden wer
den geleverd door do Oostenrijksch-Italiaan-
sche luitenant Frauceeka Scanagatta en de
volgens hetwelk met onderzoek belaste amb
tenaren woningen van particulieren tegen
hun wil kunnen binnentraden niet slechts in
tegenwoordigheid van den burgemeester of
den kantonrechter maar ook van een wethou
der der gemeente of eenen commissaris van
politie.
v V
Door de heeren Van Nispen tot Sevenaer
en Bolsius is voorgesteld een amendement
op artikel 92, om bij de behandeling voor
den Centralen Raad van Beroep te voorzien
in het geval dat niet wordt voldaan aan het
voorschrift dat zooveel afschriften worden
overgelegd als er, behalve den inzender, par
tijen in het twistgeding zijn en om de arti
kelen 62 en 63 toepasselijk te verklaren
(toezending van afschriften aan de andere
partyen, indien een beroep niet bij beschik
king wordt afgedaan of eene beschikking ten
gevolge van verzet is vervallen).
Voorts, bij aanneming van hun amendement
op art. 74 eene nieuwe zinsnede in art. 92
3e o, luidende dat vóór de behandeling van
het geding ter terechtzitting alle daarop be
trekking hebbende stukken voor door den
voorzitter te bepalen termijnen ter inzage
worden gezonden aan de leden die voor de
behandeling zullen zitting nemen.
Verhooging Vlei Hoofdstuk
(Marmol voor 1902.
Blijkens hot eindverslag acht do Commis
sie van Rapporteurs bob met het oog op de
niet onbelangrijke wijzigingen in het plan
voor aanbouw vau .heb nieuwe schip ge
bracht, niet ongewensciht, dab de Kamer al
vorens een beslissing te nemen kennis zal
kunnon nemen, van de plannen en teokenin-
gen.
Mob namo dttent de Kamer to kunnen na
gaan of de vermeerdering van waberverplaat-
sing tob het plaatsen van grootere machines
en ketels dan wel tot verandering van vorm
door verscherping der lijnen1 zal leiden. Of
- zoo wordt gevraagd ligt heb in de be
doeling dab d'e vaartsnelheid zal verminderd
worden. Zoo ja, met hoeveel
D'e Comm. van Rapp. acht het voorts van
overwegend belang, dat do Kamer nog nader
wordt ingelicht over de bewoonbaarheid van
do schepen type Kouingi n-R DgonUs.
vooral met het oog op de bewoonbaarheid in
de keerkringen.
Indien heb rapport -der Commissie aan
gaande de organisatie van het machineka
mer-personeel thans mocht zijm uitgebracht
of "binnenkort uitgebracht mocht worden,
zou de Commissie het wenschélijk achten
dat do leden der Kamer daarvan nog vóór
dé" behandeling van heb wetsontwerp daar
van een afdruk ontvingen.
Audiënties.
De gewone audiëntie van den Minister van
Justitie zal op "Woensdag 10 Sept. e. k. niet
plaats hebben.
Staatsloterij.
Bij resolutie van den Minister vanFinan-
Franscho dragonder Therèse Figueur. Til
militaire werken zal men naast portretten
van uitstekend© krijgshelden, de afbeelding
vinden van D'ona Francesca in de uniform
van 't Warasdiner St. Gcorger grensregiment
in welken dienst zij' haai- lauweren plukte.
Juffrouw Scanagatta werd den Ion Aug.
1776 te Milaan uit aanzienlij ko ouders ge
boren. Zij gevoeld'e van kindsbeen af veel
voor den militairen stand, in tegenstelling
met haai- broeder Giacomo, die voor officier
in 't geheel geen roeping gevoelde en zeer
tegen zijn zin op de militair© academie te
We-enen werd geplaatst op uitdrukkelijk
verlangen van zijn vader. Biji heb vertrek
van den jongen man naar de academie, vatte
Francesca het plan op, mot de hulp van
eenige vrienden, haar broeder te vervangen.
Eerst logeerde Francesca hij den officier van
gezondheid der academie, Halier, om daarna
als toehoorder aan de academie de militaire
studies te volgen.
Het gelukte het circa 20-jarige meisje vol
komen voor d'en dokter zoowel als voor de
kameraden, en. vrouwen die in heb huis woon
den, haar geslacht geheim te houden, zoodat
ziji 1 Juli 1794. definitief als cadet werd aan
gesteld' en den 16en Jan. 1797 na een schit
terend. examen, oen aanstelling kreeg als
vaandrig hij hot genoemde regiment.
Op het slagveld' vond zij spoedig gelegen
beid zich to onderscheidenaan den Rijn,
in, Polen en in Italië vocht zij dapper mede,
totdat ziji ten slotte bij 'Barbagelata, niet
ver van Genua, zwaar gewond word.
In hot hospitaal ontdokto men dat zij
geen man, maar een vrouw was. Aan de on
verschrokkenheid, die zij in het vuurgevecht
ciën zijn met aanvang van de 371e Staats
loterij benoemd tot collecteur der Staatslo
terij te Zaandam E. De Lange, weduwe van
W. Veniet aldaar, R. C. Gostelie, thans col
lecteur te Eindhovenen te Eindhovén D.
J. Smit te Amsterdam.
Jhr. A. F. do Sarornin Lobman geïnterviewd.
De Haagsche correspondent van de »Temps'
heeft een bezoek gebracht bij jhr. A. F. de
Savornin Lohman en hem geïnterviewd naar
aanleiding van de reizen van Dr. Kuyper in
het buitenland, en de geruchten, die in de
buitenlandsehe pers liepen, over een toetre
ding van Nederland tot de Triple Alliantie.
De correspondent zegt het volgende
®De heer Lohman weet evenmin als de
andere staatslieden, die ik gesproken heb,
iets van de reis van den eersten minister af,
noch van de eigenlijke motieven van zijn
trekken. Maar evenals iedereen, heeft hij de
dagbladöD gelezen.
Ik weet niets, zeide hij, van de reis van
Dr. Kuyper. Gij meent terecht, dat hij mij
er niet over heeft gesproken. En ook in de
Kamer is geen sprake geweest, noch bij de
parlementaire debatten, noch bij de beraad
slagingen der groepen van een eventueele
toetreding van ons land tot den Driebond,
Indien de heer Kuyper onderhandelingen in
deze richting heeft aangeknoopt, wat ik voor
mij niet geloof, dan heeft hij het op zijn
eigen houtje gedaan.
Maar ik herhaal het, ik geloof er niets
van. Wij zijn in een land met een parle
ment, en ik zie geen minister die ten
overvloede ook nog niet met de portefeuille
van buitenlandsehe zaken is beiast buiten
en zondar medeweten vari het parlement, on
derhandelingen van dezen aard aanknoopen.
Dat is onaanneembaar. Laat mij u eerst zeg
gen, dat de quaestie om zoo te zeggen buiten
ons door de buitenlandsehe pers in de wereld
is geholpen.
Het is eerst sedert eenige dagen, dat de
Nederlandsche bladen haar bespreken. Gij
weet op welke wijze. Naar den toon van deze
polemiekeu te oordeelen, geloof rk niet, dat
er in Nederland veel voorstanders voor zulk
een alliantie bestaan. Ik zelf ben tegen elk
politiek verbond van mijn land met een of
meer andere mogendheden, omdat dit onver
mijdelijk met het afbreken van ons volks
bestaan zou eindigen.
Jhr. Lohman verklaarde den correspondent
verder, dat zulk een verbond met Engeland
geheel was uitgesloten. Over Rusland wilde
hij in liet geheel niet spreken. Met Frankrijk
had Nederland noch aanknooping«punten
van ras, noch van gemeenschappelijke be
langen. Maar ook met Duitschland wilde het
in geen politiek verband treden. De Neder
landsche geest zou zich daartegen verzetten,
hoewei men hier te lande zich wel aange
trokken gevoelde voor de wpe Duitsche
politiek en de grootsche Duitsche industrie.
De R, K. Kamerclnb.
Van hot bestuur der katholiek© Kamer
club ontvangt de „Residentiebode" het vol
gend© schrijven ter meded'eeling:
Het bestuur d!cr katholieke Kamerclnb
aau den dag had gelegd, had zij .het te dan
ken, dat zij niet uit 'heb leger werd verwijd
derd en na haar genezing verleende men
haar de luitcnantsepanletten.
Intussohen vond' de quaestie van con vrou
welijke luitenant in militaire kringen zulk
een tegenkanting dat Francesca in Decem
ber 1801 eervol uit den krijgsdienst werd
ontslagen. Keizor Frans I liet haar evenwel
het volle luitenantspensioen behouden.
Naderhand huwde zij, met een officier,
Spini geheeten, die in 1832 als majoor stierf,
nadat „luitenant Scanagatta" hem twee
zoons en twee dochters had geschonken.
Op 's Keizers bevel bleef naast haar pen
sioen als majoorsweduwe ook haar luite
nantspensioen tot aan haar dood toe uitbe
taald.
De Fraufaise Therèse Figueur was uit de
heffe van het volk geboren en onder zeer
niet idealistische omstandigheden nam zij in
1793 dienst hij het „allobragische legioen".
In den eersten tijid van do groote Franscho
revolutie nam men het zoo nauw niet of hot
nu een vrouw dan wel ecu man was, die zich
in 'n so-ldatenpakje stak, vooral wanneer do
Republiek, zooals in dio dagen, haar man
netjes best gebruiken kon.
Het besluit der Nationale Conventie,
waarbij do vrouwen uit het leger werdeu
verwijderd, zou ook Therèso's lot bobben be
slist, zoo niet verscheidene barer superieu
ren, onder wie zij bij Toulon en in het Oost-
Pyreneeën-leger in Catalonië, haar sporen
verdiende, voor haar in do "bres waren ge
sprongen. Men stond haar ioo in dienst te
blijven en onder Napoleon maakte zij, de
wenscht oveir do loopendo geruchten betref
fend© die Club en haar ilid, den 'heer Pas-
stoors, het volgende mede te deelen
Te half zeven dies avonds na de zitting vau
2 Sept. 1902, dooi' de Club gehouden wel
ke zitting te 4.15 eindigde kon men te
's-Gravenhage in het dagblad „De Tijd" het
volgende lezen
„Men seint ons uit 's-Gravenhagehot ge
schil tusschen den heer Passloors en de Ka
tholieke Kamercluh is op minnelijke wijze
uit den weg geruimd. Op zekere voorwaai-
den heeft de heer Passtoors er in toegestemd
zijn indiening van ontslag als lid! der Club
terug te nemon."
Op Woensdagvoormiddag verzond nu do
heer Passtoors hot volgend telegram
„Uw bericht van heb door mij1 ingetrok
ken ontslag als lid der Katholieke Kamer
club is in zijn. bijzonderheden onjuist.
„Ik verzoek van deze tegenspraak heden
mededeeling te dben.
W. PASSTOORS.
Het antwoord luidde
„Passtoors, Sclienkweg, 'sllago.
„Wij kunnen geen tegenspraak opnemen,
zoo niet onjuistheid ons in bijzonderheden
wordt bekend gemaakt.
TIJD."
Het Bestuur van de Club heeft over deze
handelwijze geen oordeel uit t© spreken. Het
durft echter meenen dat de loyale tegen
spraak van den 'lieer Passtoors tegenover een
naamloozen „men" had moeten worden op
genomen.
Het stond aan do redactie van „D'e Tijd"
vrij or haar aanteekeningen en haar verweer
bij te voegen, gelijk dat in de pers pleegt te
geschieden.
Dit ter zijde gelaten meent heb Bestuur
dat na de eerlijke en flinke tegenspraak van
den lieer Passtoors aan deze geruchten een
einde moot komen. Hot deelt daarom hier
heb sclirljlven van den heer Passtoors mede
D'en' Haag, 22 Aug. 1902.
Aan het Bestuur der Kath. Club, alhier.
Mijnehecren,
Dbor deze heb ik die eer U te berichten,
dat ik mijn ontslag als lid der Kath. Glub
intrek, uithoofde van de noodzakelijkheid
dor éénheid in de partij.
Onder aanbieding mijner gevoelens van
hoogachting heb ik d'e eer te zijn
Uw dienstw. dr.,
W. PASSTOORS.
Heb strekt d'en heer Passtoors onbetwist
baar tot eer aan de' eenliei'd dit offer te heb
ben gébracht.
Heb Bestuur houdt zioh overtuigd dat, in
deze geheel e zaak, van „voorwaarden", die
trouwens niet gesteld zijin on ook niet aan
vaard, na deze mededeeling geen sprake
meer kon zijn.
Wegens de noodzakelijkheid eener snelle
tegenspraak kan het Bestuur deze mededee
ling niet aan allo Katholieke bladen toezon-
veldslagen van Austerlitz en Jena en den
intocht in Berlijn mede. In 1810 werd zij in
de keizerlijke garde overgeplaatst en in den
slag vail Waterloo streed zij als „chasseur"
in de eerst© rijen.
Saint Germain Leduc,die haar leven heeft
beschreven uit geloofwaardige bronnen, ver
haalt dat de kranige vrouw 5 maal zwaar
werd gewond, viermaal werd een paard on
der haar doodgeschoten en met verachting
vau haar eigen leven r*dde zijl generaal No
ga ez uit doodsgevaar.
Toen keizerin Josephine van deze zeldza
me dragonder vernam, liet zij, zich Therèse
voorstellen en begeerde haar als hofdame.
Het is bijna onnoodig te zeggen, dab Therè
se, die toenmaals reeds 15 dienstjaren achter
den rug had, weinig aanlokkelijks vond in
heb eerehaanbje van hofdame!
Na den val vau Napoleon was het ook met
Therèse's soldaatje-spelen gedaan. Een tijd
lang leed ziji gebrek en kon met moeite eerst
op lateren leeftijd een pensioentje machtig
worden.
Dit zijn beide de voornaamste voorbeelden
van vrouwelijke soldaten, We zouden ook
nog kunnen vermelden gravin St. Balmonb,
dio in 1638 gedurende de afwezigheid van
haar gemaal, een troep landlieden om zich
schaarde en deze onbeholpen menschen on
berispelijk geoefend in den strijd! bracht.
Wanneer de vijand zich een tijdlang niet
vertoonde, nam d'e gravin, ditmaal in vrou
welijk gewaad, haar huiselijke en kerkelijke
plichten waai'.
Ook Garibaldi's eerste echtgenoot©, Leon-
ta, vertoond© militair© "begaafdheden. Uren
lang zat ze in den zadel toen ze als adiudant
den, maar heb verzoekt hen, die wel te wil
len overnemen.
4 Sept. 1902.
Dr. SOHAEPMAN.
Mr. J, A. N. TRAVAGLINO.
EMILE YAH DER KUN.
Naar aanleiding van het bovenstaande
schrijft nu de »Tijd"
Door ons is den 3n September inderdaad
het boven vermelde telegram verzonden aan
den heer Passtoors, maar, slechts even later,
ook een brief.
Het door ons ontvangen telegram leek ons
zeer vreemd.
Wij hadden, zooals blijkt uit ons boven
juist geciteerd, bericht geen bijzonder
heden, allerminst in liet meervoud, mede
gedeeld.
Da simpele tegenspraak van den heer Pas
stoors zou daarom voor onze lezers een mys
tificatie geweest zijn. Vandaar dat wij per
telegram nadere aanduiding vioegen, en
onmiddellijk daarop tot den heer P. een
schrijven richtten van ongeveer den volgen
den inhoud:
Ons bericht noemt gij in bijzonderheden
onjuist, maar er komen geen bijzonderheden
in voor. liet eenige, dat daarop eenigszins
gelijkt, is de mededeeling, dat gij condities
gesteld hebt. Yerlangt gij dit in »De Tijd"
vermeld te zien, dat gij dit niet deedt, schrijf
ons dit dan.
Uitdrukkelijk kan derhalve worden gecon
stateerd, dat geenszins gelegenheid tot tegen
spraak in ons blad geweigerd, doch alleen
nadere aanduiding verzocht werd van de »bij-
zonderheden," waai op die tegensprak betrek
king bad. Immers, dat de heer Passtoors,
na in Juni (toch. niet vonder reden) tot de
opzienbarende daad van zijn ontslagneming
te zijn overgegaan, geheel onvoorwaardelijk
opnieuw tot de Kamerclub was toegetreden
en dat dit door zijn telegram werd te kennen
gegeven, moest ons op goeden grond hoogst
onwaarschijnlijk voorkomen, daar ons van
eene zijde, die wij voor bijzonder goed inge
licht moesten houden, reeds vóór Dinsdag
uitvoerig de voorwaarden werden medege
deeld, onder welke de heer Passtoors op
nieuw tot het lidmaatschap der Club zou
toetreden.
Op den zeer kort na het telegram ver
zonden brief aan den hepr Passtoors hebben
wij geen antwoord ontvangen.
Nu door deze mededeelingen de feiten
volledig zijn vastgesteld, wenschen wij ons
van alle verdere opmerkingen, waartoe het
gebeurde aanleiding zou kunnen geven, te
onthouden en tenzjj wij daartoe op de
eene of andere wijze gedwongen worden
onzerzijds niet meer op deze zaak terug te
komen.
Congres Middenstand.
(Vervolg.)
Algemeene Vergadering,
's Middags had de laatste al'gemeeno ver
gadering plaats. Rondgedeeld werd' een op
roepingsbrief voor een nationaal congres
van den handeldrijvencfen middenstand in
1903 to Rotterdam.
bij Garibaldi's leger dienst deed. Toon deze
eens bericht kreeg dat zijn vierd'o legioen
onverwachts was aangegrepen en den toe
stand hachelijk was, vatte de Italiaan ter
stond moed, bedenkende dat Leonta zich. bij
zijn Loepen bevond. Kort daarop kwam
Leonta dan ook in ijlend© vaalt aanrennen,
een bebloede sabel in do hand zwaaiend,
met luider stemme haar overwinning en de
volkomen nederlaag van den vijand' verkon
digend.
Er resten nu nog te bespreken enkele
vrouwenfiguren, die uit patriottische geest
drift do wapens opvatten en die vooral in
tijden van vreemde overheersching uit den
grond opdoken. Onder die vrouwen, mag met
eore gonoemd worden Eleonore Prohaska,
die hij de Liitzowers dienst nam on met de
buks op voortreffelijke wijze wist om to
gaan. Den 16en Sopt. 1813 werd haar in een
treffen aan d© Göhrd© in het Lauenburg-
sehe een been verbrijzeld door een granaat.
De 21-jarige heldin stierf den 5en October
d.av. in D'amienburg. In hetzelfde corps
dienden ook ecu inwoonster van Dresden,
Unger genaamd en Anna Liihring nit Bre
men. Yan deze beide vrouwen worden even
eens staaltjes verhaald van. onverschrokken
heid en daarbij waren zij gelukkiger dan
juffrouw Prohaska, want ongedeerd kwamen
zij uit d'en strijd.
De Grieksche vrijheidsoorlog en last not
least de Boeren-oorlogen liebhen bewezen
dab in die gevallen sommige vrouwen ware
doodsverachting en onbetwistbare mannen
moed aan don dag hebben gelegd, hoewol
zij toch in de vera te verte niet dachten aan
een positie als beroepssoldaat.
af
