m, Derde Blad. Praatjes over fes, wis ei noi wal. 56"° jaargang. Zondag 16 en Maandag 17 November 1902. No. 11010. Sï„°7-iin- Elk dici"lieoft'wab Deze courant verschat d ageljjks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen er poTfifï.65 S c h i e d a nx en Viaardingen il. 1.25 fE Prjjs per weck: Voor Schiedam en Vl.ardingeii 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. BureauBotcistraat 63. rk 'if"> i ALLERLEI. Kunst en Wetenschap. SCHIEDAMSCIUE OURANT l .JA*--» C ***•"*-«V-f<V v 'J* z~ r* jr- *Vj u> Prijs der Adver ten tiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere repel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die rij innemen. 4 Ad v e r t e n t i n big abonnement op voordeehge voorwaarden. Tarieven hier van zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde &le€t*e adamrtafSiët» opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bg vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. latere, telefoon Mo. 123. I. jHm en ander over de verpleging van ons vee en wat daarmee samenhangt. Hoewol men well! altijd min of meer aan de volksgezondheid on do middelen, welke haar bevorderen de aandacht iheefb geschon ken, zoo moot toch erkend worden, dab vooral in do vorige eeuw men ziek moor al gemeen met dit onderworp fe gaan bezig houden. En gelukkig, mag mon wel zeggen. Volkswelvaart on volksgeluk worden daar liet best bevorderd', waar men ook een open oog heeft voor Wat don gezondheidstoestand' kan verbeteren'. Maai- men'is vorder gegaan. Grondiger be studeering der nabuur in hot allgemaen on van planten en dieren in liet bijzonder, leid de er als van zelf too, dat oo-k onze huisdie ren voorwerpen worden van ernstiger stu die. Men leerde, langzamerhand' do middelen kennen, waardoor da gezondheidstoestand van onzen veestapel kou verbeterd wordfen, en naast een gezondheidsleer voor den jnensch, kreeg men er ook een voor onze huisdieren. Nu komen, zoodha we nagaan, wat invloed uitoefent op den gezondheidstoestand van mensch en dier, or al spoedig twee belang rijke onderworpen aan de orde, nl. voeding en huisvesting. Dab onze. voeding van groo- ten Invloed is op onze gezondheid! spreekt niemand tegenen dat van de wijze waarop hij rijp vee voedert en do voeder-middelen, welike hij1 daartoe gebruikt, het al of niet verkrijgen van goede uitkomsten in het be drijf afhankelijk is, weet ol'ko mester en el ke zuivelboer bij ervaring. Oolc d'o huisvesting is van invloed op do gezondheid. In onze igroote steden verdwijnen langza merhand de vochtige kolderwoningen, de donkere .gangen en smalle stegen. Gezond heidswet en onteigen mgswot hebben reeds menigen «huisjesmelker genoodzaakt zijn ge liefd terrein t© verlaten. Eu do vroegere, be woners dier vunzige 'krotten? Eijl ademen vrijer •en ruimerherleven als liet ware, in de frissóho, overal aan lucht en licht toe gang verschaffende woningen der nicuwsto stadswijken. Wat do woning voor den mensoli is, is do sta! voor het dier. Is de woning van invloed op de gezondheid van den mensch, d© stal met minder- op die van het dier. Ook hier zal elke mester u kunnen verzekeren, dat «ag niet allo stallen geschikt zijn om er mestveo in te honden. Do zuivelboer zal ziin - owiowis. uit?usuu iiiu-b aiujtt in ceii cioor den mester genoemden stal onderdak willen brengen. En daar is roden voor. Laat ons met mb het. oog verliezen, dat wij ons vee Diet voor ons genoegen naloopen en verple gen, De boer tracht er financieel boter door te worden en daarom tracht hij' antwoord te indien op d'ö vraaghoo voed en stal ik mijn vee liet best mei liet oog op het doel, waar- rooi ik liet houd'? en hoe wordt zijn ge wildheid stoestand daarbij, heb minst ge schaad? Vooral bijl d'en sncilanester, dus bij bn Sohiedamsdiou spodluigboer is liet bc- TOrderen der gozcmdheicl zijner runderen •!i! 'twijfelachti'gen aard. Dei 'gezondheids- ostand, waarin bijy oorbeeld een goed sla gende koe in 'n spoelhigstall' gebracht wordt, per week zooveel en zooveel in gewicht oenemend, zou, als ze ons te. beurt viel, ons ®eb verklaarbare vrees vervullen. Wc zou- oii onzen arts raadplegen cn vragen, of het go® aanbeveling zou verdienen ons aan) een jormageringskiiua- bo onderwerpen. Den mes- vervult zul'k slagen met vreugde. Als er geen pokkcu in zitten, is alles in orde. 6 maBI 'heeft gelijk. Eijim stal is een voor- P°r al, zegt men, van hot slachthuis. Do O®, dien stal binnengaande, heeft er geen j vermoeden van, dat boven de smalle eter geschreven moest staan „Wïo'hior unen treedt, late alle hoop varen." I. aai ber za,he. Do verpleging van ons vee in!^ e!1 zliu voeding en sbailling Ve ^'ponder zijn onderworpen, waaa-voor J!1 01120 omgeving niot 'te vergeefs behang- MMing vragen, tab do stalling ons eei"sbe punt Van betreft, zijhi eigenaardige oisehen. dar- j,aard ^10nb anders gestald te worden iet nuu'' '*leb schaap weer anders dan bet/ -I0"" ^daar bepaalt) men zich tot ten I/110' °°k "dari 'ls el' vol"Sohilwe merk- - eb boven ad op. Db oischen aan eoai1 spoelingstal te stdM'em, wijken in enkele, op zichten af van die, welke men stelt aan d'en stal van een „drogen" boei'. T och zal ©lk© 'koesbal aan eenige algemee ne. oischen moeten voldoen. 'Letten we vooi* eersb op da stalruimte, vervolgens op bo dem, muren en zolder en in de derde plaats op de wijze, waarop de stallucht kan ver- versclit en de a bal warm te kan geregeld' wor den, 'Stelt u voor dat, om welke reden d'oct er- niet toe, gij gedurende 3 a 5 dagen gedwon gen werdt vastgebonden te staan op een luimlo zoo gi-oot, dat als het ataan u gihg vervelen, igij. juist ruimte genoeg hadt om u neer te leggen. Fan vca-treden geen spra ke. Een pas vooruit en voor d'o verandering een pas achteruit en daarmede uit. Voor het overige puike voeding, desnoods eiken dag uw lievelingskostje. Of 't u zou bevallen? erandert 3 a5 dagen in 3 a 5 maanden cn het lot van een gestald rund in gunstige omstandigheden kent gijt, bin ja, het is maar een dier. Volkomen waar, maar een dier, dat da wcold'o van in vrijheid rond to loopon heeft gekend. Een geplante boom on eon gestald' rund hebben veel punten gemeen. Gaarne zouden we hot dier zijin loopje gunnen, maar dat kan nu niet.Maar wat wal kan, is zorgen, dat 't dier niet bij. een stap achteruit ini de groep glijdt en dan met do hoeven in de urine, staat. Maakt do stalling 15 a 20 cM. langer en de meeste 'koeien zijn gebaat; voor enkele grootere echter- zal een stalling van volle 2 M. lengte dikwijls nog to Kort blijken te zijin. Doch niet alleen de lengt© der stalling, ook do breedte is niot onveasehillig. We zien gaarne, d'at na het voeren db meeste rustig liggen te herkauwen. Mot heel wat overleg cn passen en meten, zult ge bij een stall- breed't© van pl. m. 80 cM., den dieren alten een behoorlijke ligplaats kunnen geven. Het vee mocht, oca- hot zulk© smalle, stallingen betrok, wel' geoefend worden in hot maken van oen sluibappol. Uierb©trapping on an dere. soms vrij' ernstige verwondingen zijn dikwijls alleen to wijten aan to korte cai t© smalle, stalling. Men moet toegeven, dat niet allo gestalde dieren even groot zijn cn mon toch voor alle gestalde, dieren geen verschillend©stallingen kan bobben. Zou or echter zooveel bezwaar tegen zijn om bijvoorbeeld! aan do ééno zijde oen stalling to hebben die 15 cM. korter was dan die aan do andere zijd'e Dan heeft mon gelegenheid' de kleinere, op de een© zijlde te stallen en do .grootere or tegenover te plaatsen. Lengte en hoogte va.n ons Vee gaan vrijjwel met elkander op en lieer, derhalve cüo de langste stalling hebben, dienen dus ook de breedste te hebben. Wij verlangen d'at do dieren op stal zoo rustig mogelijk zijn pn ?mi n.1 mis verlail- geii niet het best voldaan kunnen worden door den diëron over 't goheol 'n i-uimer stal ling te geven? Neemt er de proef eens mee cn ik ilioud er mij) van overtuigd, d'at gij laten- niet, dan door gebrek aan stalruimte., tot uw oudo na.uwe stalling zrult terugkee- ren. Bij een langere stalling staan de dieren altijld. in do mest, is mij. eens tegemoet ge voerd. „Zoo," zei ik, „D'o stalling is hier l.SO, dus toch niot tc- lang en de. rand van do rollaag ligt hier vol met mest en ..."hem op d'o dieren wijzende, „zc sdiijhon er ook wel eens in to liggen," We moesten beiden lachen. Met lengte en broedt© dor stalling houdt ook verband, de. manier waarop het ve'o vast gezet wo-rdt. Deze. moet zóó zijin, d'at van losbreken zeilden of nooit sprake kan zijn, doch tevens zóó, dat het dim- zich gemakke lijk kan 'bewegen. Zoo hot gestalde dior zich behoorlijk lilleken kan en zo doen dit graag kan men zeggen, dat zo zich be hoorlijk 'kunnen bewegen. D'adelij'k diont ei- echter bij) opgemerkt te worden, dat sommige raggörs van eon zooda nig© vrijheid1 misbruik maken cm hun buiu"- Iui duchtig kunnen hinderen. Tijdelijk dient dan een koptouw do onruststokers to dwin gen zolf de noodige rust te nemen cn ande ren hun rust fe gunnen. H. B. S. to Ziorikzoo, het voorzitterschap zal bekleeden. Volgens hot „KL Journal" zal to Boiiliju in October 1903 een achtdaagsch iinfernatio- naa.1 niuziokfeesb worden gegeven bij) gele genheid Van d'o onthulling van het Wagnea- monnment. Daarbij zou elk land door de mu ziek van een zijner componisten worden ver tegenwoordigd. Mascagni heelt aan den Italiaanschen mi nister Zanardelli een telegram gezonden, waarin hij de bescherming der Italinansche regeering inroept tegen de chicanes, waarvan bij dreigde het offer te worden, Zanardelli antwoordde den meester, dat hij den minister van buitenlandsche zaken verzocht had z'gn aandacht aan deze zaak te wijden. De maestro moet de bladen te Rome met telegrammen overstroomen, waarin hij zich zooals te begrijpen is bitter beklaagt over de behandeling die hg in Amerika ondervindt. Hg meldt dat men hem zelfs mishandeld heeft eu dat de consul weigerde voor hem in de bres te springen. Werkstakingen. In September van dit jaar zijn in Frank rijk door do „Dh-ection du Travail" 28 sta kingen aangegeven waaraan 5332 werklie den bobben deelgenomen. In September van het vorige jaar zijn 31 stakilngcn ingescli-c- ven en het gemiddelde aantal' dor stakingen die in den loop derzelfdei maand gedurende de 5 voorgaande jaren plaats hadden be draagt 50. Db takken van nijverheid of bouwbcdrijiven, die bij de stakingen betrok ken waren in September 1902 zijn als volgt verdeeld: Textiol-induslrio 10; nietaal-be- werking 4kruiers 2werklieden in de bouwvakken 2wagenmakers, militaire kleermakers, schrijnwerkers, werklieden in chemische fabrieken, in suikerfabrieken, in zoutketen, mandenmakers on klompenma kers, 1 stakiiug. Van do 28 stakingen die in September begonnen hebben er 1G ©en eind genomen na respectievelijk to bobben geduurd: vier Cl- van 1 dag en drie minder dan een dag; drie, 3 dagen; 1, 5 dagen; een, 6 dagen; oen, 7; twee, 9 dagen en een 11 dagen. Voegt men daarbij zes stakingen die reeds 'begonnen waren na respectievelijk 89 dagen, 44 dagen, 44 dagen, 40 dagen, 37 dagen en 8 dagen geduurd to hebben, dan vindt men onder do 22 geëindigde conflicten de vo-1- gendb resultaten: 4 stakingen slaagden in du: geest der arbeiders; 7 werden in der minne geschikt en 11 leden totaal scki)p- bicuk. In Augustus van dit jaar vallen er in Oostonrijk-iHongariie S stakingen to vermel den met een totaal' van 670 stakers. In No den-Oostenrijk waron ziji het talrijkst in den textiel-arbeid en de motaal-bcwea-kilng. Do resultaten warendrio geslaagd, twee wer den in dor minne geschikt en 8 mislukten. De aanleidingen waren lage loonen, in zes gevallen en in do twee andere stakingen la gen velschillende oorzaken ten grondslag. Db heer E. Hazclhof to Zilcriikzeo, die. 1 Dec. a.s. naar Schiedam vertrekt, sal als re dacteur van do „Nieuwö Zierikzeesche Cou rant", oen ivcelfblad' in vrijzinnig-domocrabi- seken geest voor liet hoofdkiesdistriot Zie- rikzee, geen opvolger krijgen. Hijl zal in dio functie vervangen worden den door een commissie van redactie, waar van do hoor J. A. do Bruyue, direotew der Ben antieke vondst. Bij do opgravingen tijdens den bouw van een mbuw huis in da binnenstad van Ko penhagen, stiet men op een belangrijke vondst, dio zich bij nadere beschouwing als do oud'e. torenspits der St.. Nikolaikerk. ont popte. De kerk werd in 1795 een prooi der- vlammen. De houten binnenbouw van don toren word door hot vuur verboerd cn de ko peren spits stortte op den grond cn door haar zwaarte cn den hoogen val werd' zij tamelijk diep in do aarde gedueve.n. Bij den bouw van do nieuwe kerk niet ver daar vand'aani werd de grond in den omtrek van, de oude kerk opgehoogd cn op deze wijze werd hot mogelijk dat d'o torenspits con hon derdtal jaren in den grond was verborgen gebleven. Men vond haar thans in verticale richting mot de spits naar beneden en goed geconserveerd'. Merkwaardig is het dab men zich na. den brand niet meer om de spits hcefb bekommerd, daar zij' eon vriji aanzien lijk bedrag aan 'koper vbrtegomvoordigt. De vondst is tijldolijfc opgeborgen in het natio naal museiun te Kopenhagen, want het moot nog worden uitgemaakt, wien do vondst toe behoort, de 'kerk, db stad, den Staat of den eigenaar van den bouwgrond. stad Isonan E/uza. De omslagen zijn 91 bij 4 duim groot van massibf .goud tor dikte van een centimeter. Op do hoeken zijn kost bare. edelgesteenten in symbolische figuren aangebracht. De tekst is geschreven op per- kamenbpapier en wordt 'geschat een waarde van drio maal honderdduizend gulden te vertegenwoordigen. Koning Oscar. Do koning van Zweden en Noorwegen is niettegenstaande zijn hoogen leeftijd een nthlcet van boteokenis. Eiken vrijen da.g brengt hij. door met oefeningen in de liooge sport. Dikwijls wandelt hij en hij heeft eens 25 mijlen in zes uur afgelegd' en was na dien tocht niet meer of minder vermoeid dan een gewoon monschenkind. Als bezitter van groote lichaamskracht hoefo do koning zooals men weet, aan de Riviera eenmaal een hollend span paarden tot staan gebracht en een drietal personen van een wissen dood gored. Leo Tolstoï. Be. groot© Russische, schrijlver heeft zijn leven lang een dagboek bijgehouden, dat be halve door zijn vrouw en een intiemon vriend', een beroemd schilder, nog door geen menscholijfc oog is aanschouwd. Dit dagboek zal eerst na den dood van den maker wor den openbaar gemaakt. Thans werkt Tolstoi aan het laatste hoofdstuk van ccn roman, dio den titel „Hadschi Mnrat" draagt. In dit werk behandelt hijl weer opnieuw hot probleem der kunst. Dei inbond heeft be trekking op het tijdperk', dat do Russen den Kaukasus veroverden en vcrscheidena staatslieden uit den regceringstijjd' van czaar Nicolaas I laat Tolstoï op den voor grond treden. Volgens med'edeolingen uit vriendenkringen van Toltetoi zal -ook dit werk eerst na des schrijvers dood hot licht zien. blind geworden waren nooit in linn droo- men gelaatstrekken gezien, wat zij' in den droom waarnamen geschiedde door liet go- hoor. Van degenen die tusschen hun vijfdes en zevende jaar blind werden zagen onkelen wol, anderen in 't geheel uibts in den droom, terwijili alle blinden, die na hun zevende jaar .liet gezicht verloren even duidelijk d'roo- men hadden als zionden. Gebleken is tevens dat blinden even dikwijls droomen als nor male lieden. Een dutir'ooek. Het duurste boekwerk dat op aarde be staat is naai' anen zegt oen kopy van de Ko ran, heb heilige boek der Mahomedanen. Deze kopy wordt opgeborgen iji do Perzische Onderzeesch Hotel. Nabij Perdun, aan do 'Zuidkust Van Frankrijk, bevindt zich een hotel) op d'en bo dem der zee; eiken zomer trekken er vde reizigers heen. Het gebouw is geheel van staal en rust op stevige fondamenten. Door groote, dikke ruiten kunnen do gasten do onderzeeschc wonderen aanschouwen. Krach tige machine® pompen onophoud'olijik vorscho lucht binnen en voeren do bedorven lucht naar boven. In dilt hotel moot de Franscha novellist. Richebourg enkelo van zijin sensa tie-romans bobben geschreven. Een eveneens zeer merkwaardig hotel be vindt zich m de ko.lenniij,n St. Pieker te Bergen, Henegouwen. Het is ingericht op den bodem der mijn, 600 voet beneden de aardoppervlakte eu geheel clcctnbch ver licht. Do wanden zij'n van glimmend zwar ten steenkool, behangselpapier wordt er als overdaad beschouwd. Er zij,n groote en zelfs weelderig ingerichte ontvang- en slaapka mers, er is zelfs een zwembad dat watertoe voer ontvangt van een onderaardsche bron. In het jaar 1901 werd liet hotol door 1200 gasten bezocht. Waarom eijn de negers zwarl Op dib vraagstuk heeft al menige geleer- do zitten broeien. De negers immers leven onder d© gloeien de. Afrikaanscho zon, die haar verzengende stralen mot oneindig grooter intensiviteit omlaag zendt dan in liet hoog® Noorden. Wit nu is do kïleur welke liet beste dei licht stralen Weerkaatst, zwart daarentegen ab sorbeert zo; om die. reden gebruiken wij' in hot. warmo jaargetijde bij voorkeur lichtge kleurde stoffen. Da donkere, nemen do zon nestralen op en houden do wamte vast. Oppervlakkig zou men meenen, dat daar om do in het Noorden wonendo mensahen donker, de om en hij. den ovenaar levende, lichtgekleurd zouden Zij'n. In plaats daarvan zien wo juist het. om gekeerde. Zou de natuur zicli hier vergist hebben? Waarschijnlijk niet; want do ne gers verdragen dc hikte aanmerkelijk bclor dau do blanken cn ook bij ons wordt de huid bruin zoodra wij aan de inwerking dei- zon zijin blootgesteld Do donkere huids kleur is dus wol een beschutting tegen de zonnehitte. Het donkerbruine pigment, dat door de inwerking dor zon onder onze huid wordt gevormd en nog veel meer het zwarte pig ment in een negerhuid, zuigt de chemisch werkzame zonnestralen op. Niot do eigen lijke warmtestralen verbranden de huid, maar do chemische; do zoogenaamde ultra violette stralen zijn het dib in liet celweefsel' van de onderhuid doordringen, het aantas ten cn .het verbranden van de huid teweeg brengen. Doordien het gekleurde pigment deze stralen tegenhoudt, wordt hek ondor- huidsch© celweefsel beschermd. Een donkere huidskleur, moei- bijzonder de zwarte van den neger, is dei-halve werke lijk een kleur, die beschermt tegen zonne hitte. Kauptmann's nieuio drama. Gerhart Ilauptmann's nfeuw drama „der anno Hcinrioh" dat half December a.s. in liet Deutsche Theater Voor hot voetlicht zal komen, behandelt de stof die Hartmami von der Aucn in zijn bekend epos van dien- 7el'fden titel verwerkt heeft n.l. do redding van een doodzieken ridder d'oor den opoffc- xenden heldenmood van een jong, rein meisje. Ilauplmann heeft den middeleouw- schcm dichter op don voet gevolgd en zijn drama in verzen geschreven. Duitsche troepen-inspectie. Bij een inspectie van de keizerlijke garde te Potsdam moet "Wilhelm II onlangs een van dc soldaten zijn naam hebben gevraagd, waarschijnlijk om door den krij'gsmanstrou te streden zijn eigen populariteit te vorlioo- gen. De gardist antwoordde: „André, Uwe majesteit." Andrei" vroeg de keizer, „weet gij dan wel mijn zoon, dat gij een beroem den naamgenoot hebt, André, die naar den Noordpool getrokken is?" „Daar weet' ik niets van," antwoordde do gronadier open hartig, „maar de kapitein heeft van morgeu vioeg voor de inspoetie gezegd, dat hij zelf icver aan den Noordpool zat." Droomen van blinden, Men zal misschien nooit gehoord' hebben dat blihideu hoorende droomen. D'at dib zoo is, werd onlangs langs wetenscliappelijken weg vastgesteld. Yan db tweehonderd' blin den', die werden onder-zocht, hadden zij die blindgeboren of vóór hun vijfde levensjaar Worslvergiftiging. Db militaire dokter cn privaatdocent, dr. Sdhumburg, geeft over vergiftiging door liet gebruiken van worst beschouwingen in oen tijdschrift voor hygiëne en infectie-ziekten. Te Hannover werden na. het gebruik van rundorworst 34 personen binnen enkele uren zibk en de verschijnselen wezen op 'hevige storingen in de. spijsvertering. Een 100-tal personen had van do zelfde consumptie ge geten. Onder runderworst verstaat men te Hannover een hutspotje van rundvlcesch (afval der verschillende organen), specerijen (ook marjolein), zaagsel enz. Meestal wordt deze worst vrij, d. w. z. zonder darm-omhul sel, in den handel gebracht. Voor het ge^ bruik wordt zij. eenigen tijd boven een zacht vuur verwarmd. Dr. Schnmburg, die een monster van de twijfelachtige worst ter ondezoek in handen1 kreeg, vond daarin een soort bacteriën (pro tons) die op muiten en ratten ingeënt, he rige darm-catarrh cn daarna den dood der dieren ten gevolge had. Evenzoo werkte het toedienen van deze worst als voedsel op» do muizen. Do geneeskundige meent dat d© dood wordt veroorzaakt door een vergift dait ontstaat uit het in de worst aanwezige vleesch. Daar do protcusbacillen eerst ster ven na ecu minstens 11-uxige verhittihg tot ccn temperatuur van 70 gr. F., of oen van. minstens ccnigc seconden van 100 graden, zoo had de zachte verwarming van de run-_ derworst vóór het gebruik niet liet afsterven der bacillen noch neulralisceriug van hot vergift kunnen ten gevolge hebben. In meor andere soorten vleesch-worst, die 'hem ten onderzoek waren voorgelegd, vond dr. Sdiumburg nooit bacillen tot dc soort der protous behoorend, wel hier en daar coli- bacillen. Koken van eieren. 'Een vreemde wijze van eieren, koken hou den de Oostersehc schaapherders or op na. Heb ca wordt stevig bevestigd in een slinger en daarmede rond gedraaid totdat de warm te door den tegenstand' van de. lucht opge wekt bijl de snello beweging, voldoende is beo eiwit te dben stollen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1902 | | pagina 9