P
p
Zendag 14 en (Vlaandag 15 December 1902.
11034
Eerste Blad,
De macht van het papier.
56#ïe Jaargang,
If
STADS-ZIEKENHUIS.
Aaiiltieslediiig'.
DAMSCHE
Deze courant versch'Vt d a g e 1 jj k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen 1.25. Franco
pjr post fl. 1.65,
Prijs per weckVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor bet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
san bet bureau bezorgd zijn.
Sureao Boterstraat «8.
-T -eC-.e-
Prijs der Advertentiën: Van 16 lepels 11. 0.92; iedere re).el
meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die ij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeehge voorwaarden. Tarieven hnr-
van zqn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, wonen
zoogenaamde Mleimm ceopgenomen tot den prijs van 40 cei ts
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Katerc. Telefoon "Mo. 12S,
De COMMISSIE um ADMINISTRATIE
voor bet Stads-Ziekenhuis ie Schiedam, zal
op VsIJdng IK lïccember l!)0£, aanbe
steden de levering gedutende het jaar 1903
van
Yleosch, vol, brood, «.elk en krulde
nlers-, grutters- en koloniale waren,
alles ten dienste van bet Gesticht,
De inschrijving.-biljetten, zooveel moaelijk
vergezeld van monsters, moeten, op den dag
der aanbesteding vóór "s middags 12 uur aa:i
bet Ziekenhuis bezotgd zijn.
De vooiwaaiden van aanbesteding liggen
aldaar ter lezing alle wei kdagen, des morgens
van 9 tot 12 uren.
De Commissie voorn
VAN WESTENDORP, Voorzitter.
W. A. v. DOLDElt üz., Secr. Penn.
AL-WKMEKW OVKRÜSCUT.
SCHIEDAM, 13 December 19(12
7, n d - t v (It
Chamberlain's reis ondervindt vertraging.
De Good IIope beeft volgens uit Aden,
ontvangen telegrammen averij beloopen wel-
ko ten gevolge zal' hebben, dat de minister
enkele dagen later dan don bepaalden da
tum to Durban arriveert.
Berichten uit Johannesburg ontvangen,
wijzen, op een vermindering van do aldaar
hecrschcndb malaise.
Het gerucht loopt, dab de rogeering van
een der groote handelshuizen de aanbieding
heeft gekregen vati een vooischot van zes
inillioen pond, om daarmede de concessiona
rissen van da tram, don watertoevoer en der
gelijke uit to koopen.
Er moet een beweging gaande zijn, om
een gekozen gemeenteraad to verkrijgen. Do
tegeuwooi-dige, dus van overheidswege is aan
gesteld, wokb de algemecne ontevredenheid.
v
Dö goudopbrengst van Witwa'tersrand
voor de maand November is 187,370 oz.
goud geweest, togen 1S1.439 oz. in October
en 39,075 oz. in November van bet vorige
jaar.
Naar aanleiding van de quacstte dor be
ruchte Transvaalsehe millioenen die in baar
goud door dei Boeren in de laatste phase
van den oorlog ergens in Transvaal zou zijn
begraven, ontvangt de „Daily Mail" uit
Johannesburg een telegram, dat, indien het
op goede gronden berust, aan de waarheid
van dit verhaal vrij1 wat kracht bijzet.
Vóór de overgave van Pretoria zou do
lieer Munnik, do Transvaai!sch.a mijncom-
missaris, naar Pietersburg (waar bijl vroeger
landdrost was geweest) vertrokken zijn on
vandaar naai- ihot zoogenaamde „lago véld"
hebben koers gezet in een kloino spider"
(vierwielig, licht rijtuigje) met een trolley
bij zich, mot muiion bespannen en zwaar be
laden met kisten.
Deze kisten bevatten, zoo beweert men
thans te Pietersburg, niets dan goud uit de
lï.mdmijnen, dat, om 't niet in handen der
Engolsehen te laten vallen, in liet „lage
veld" begraven weid.
Ter bevestiging dezer bewering wordt mede
gedeeld dat een week geleden een vijftien
tal Boeren, allen onlangs teruggekeerde ge
vangenen, bet „lage veld" introkken. Kort
daarop kwam er een tweede groep Boeren in
Pietersburg, die, toen. zij vernamen dat do
anderen hen reeds voor waren, terstond zoo
veel zijl kondon, de eerste Boeren ach torna
gingen. Men schat de waarde op 80,000 ons
J. w. z. meer dan 3,600,000 gulden.
Venezuela.
He Ycnczolannselic qunesüc.
Do Ameirikaansclie gezant te Caracas ,do
lieer Bowen, seinde gisteren naar Washing
ton. dab de regeciring van Venezuela hem
verzocht heeft aan Engeland en Düitsöh-
land voor te stellen de hangende moeilijkhe
den te onder weipen aan een scheidsrechter
lijke uitspraak.
De opinie in do vreemde bladen is als
volgt
Do „Times" schrijft:
Do proctlamalfo van Castro is do bravado
van een clown. Thans rijst echter de -.Taag,
wat gedaan moot worden, ingeval Castro
zich blijft verzetten. Wellicht zal echter do
kust-blokkado een goede uitwerking hebben
en zal verder gewelddadig optreden onnoo-
dig zijn.
Do „Daily Telegraph" zogt, dat liet mee
rondeel der Europccscho mogendheden, wal
ker onderdanen geschillen hebben met do
Vcnczuelaausclio rcgceriug, gaamc do op
richting zouden zien van een rechtbank,
waaraan ailö geschillen konden worden on
derworpen.
Do regeer ing der Unio zou dan belast moe
ten worden mat do zong, dat do beslissingen
der rechtbank worden uitgevoerd.
De „Standard" schrijft:
Na do inbeslagneming der vloot on do
kustblokkado is de inbeslagneming der
douanes liet eerste wat ons to dloen staat,
liet is dan trouwens ook vrij; wol zeker, dat
do D'uitsclio en Britsclio rogcerih gen beslo-
Naar het Duitscli van
FEDOIt VON ZOBELTITZ,
3)
Hij stond van zijn stoel on.
„Gij ziet hoo verbaasd ik ben, mijnbeer
Volcker," zeiJc hij. „ik was natuurlijk niet
bij u gekomen ais ik e-.-nig nnneJen van
uw voornemen had gehad Mag ik dan ook
vragen of het bij' uw plan de bedoeling is
een politibk blad op te richten?"
„Ja, dab spreekt vanzelf, mijnheer Düren
het gaat om een politiek blad van
'breedé opvatting en nationale richting
Frans onderdrukte een „Goddank", dat
hem. uit hob barb opwelde. Er was dus geen
concurrent to vrcczen, wat li e ni voor oogen
zweefde als zijn ideaal was iets gckool an
ders. Hij was intussehen geslepen genoeg
zijn pijnlijk vertrokken galaat niet uit dien
plooi te "brengen.
„Dat is jammer," begon hij, „zoor jam
mer maar dan helpt het mo niets Er
'blijft mijl slechts over, mijn excuses aan tc
bieden over liet oponthoud dat ik u vcroor-
j zaaktheb
1 „O gij, hebt werkelijk niet te veel van
x mijn tijd gevergd, waarde heer Diircn. De
eer is geheol aan mij
Volcker geleidde Frans tob aan de deur
en nam mot ecu koel e buiging afscheid.
Toen trad bijl ifn een zijkamer, het studeer
vertrek van zijn brooder Bertram.
Deze stond aan het venster on bezichtigde
ten rcoks cliché-proeven, die de chef van
deze afdeöling, do heer Steffens, die zelf uit
stekend' het stift hanteerde, hem uit een
dikke portefeuille overhandigde.
Steffens, 'een man ih de kracht van zijn
jaren, met een innemend, intelligent gelaat,
maakte een hoffelijke buiging toen de jon
gere patroon binnentrad.
„Mopgen, mijnheer Steffens," zei Hans
Volcker knikkend, „wat brengt gij voor
goeds?"
„De autotype's voor de Langenscho reis
beschrijving, mijnheer Volcker. En ik go
loof werkelijk dat zijl goed uitgovalücïii rijn.'
„Ten mi'nsto deze afdrukken laten niets
te wensehen over," merkte Bertram op.
„Slechts bij nornmer veertien kon mijns in-
ziens do zwarte schaduw lichter worden,
Maar dat is bijzaak. Do afb 'dingen op
zichzelf zijn lofwaardig. Iieb L- n lust hoo
ver wei reeds in deze techniek zijn gevorderd
Met hot oog op ons jl,lustratik-werk kan nog
geen andere firma zich mot do onze meten.'
„D'at zeker niet," bevestigde Ilans verge
noegd' lachend.
Maar mijnheer Steffous zuchtte.
Hans staakte rijn vroolijikheid.
„Dat kwam uit het diepst van het hart,
Steffens," zei hij. „Wieu gold die zucht? Ik
wed dat ik heb weet!"
„Ik meen dat ilk het ook weet," gingBer-
tram voort. Do „nieuwe courant. Is 't niet
waar, Steffens?"
Steffens knikte van ja.
„Waarom zou ik heb ontkennen, mijne
hoeren Ik lieb mijn zorgen. Niet omdat ik
vrees dat het „Morgenblad" niet zal slagen
of geen toekomst hoeft. O noen I Hot kan
zelfs zeer goed terecht 'komen en een eerste
plaats gaan innemen onder db vole zuster
oren non. maar 't zal een steen des aanstoots
O
voor ons worden. Het zal ons opeten."
„Ba hoe kannibaal-achtig!" riep Hans
vroolijk. „Ons opeten I Met liuid en haar,
Steffens Geheel on al, zoodat er niéts van
ous overblijft?"
Steffens pakte rijn portefeuille bijeen.Hij
bond ze dicht.
„Mijnheer Volcker,' zeide hij, „ik weet
ten zijn niet voor dezen maatregel terug te
deinzen.
Uit de voornaamste artikelen der
D'uitschc bl'adon, gewijd aan de gebeurtenis
sen in Venezuela, blijkt do vreugde waar
mede de publieke opinie het feit opmerkte,
dat Engeland thans i'n zulk eon mate in do
verwikkelingen is betrokken, dab hot niet
meer terug kan.
De „Berd. Neueste Nachrichten" erkent,
4dat indien Duitschland in Venezuela alleen
tussclienboide was getreden, het een risico
zou hebben geloopen die de bclooning niet
waard is welke men hoopt te verkrijgen.
To Parijs is men verontwaardigd over d'e
vernietiging dor Venczuelaanschei oorlogs
schepen. „Lo journal des Dcbais" zogt de
noodzakelijkheid dier verwoesting onmoge
lijk te kunnen inzien. Do andere bladen, be
halve „Le Temps", die geen commentaar
geeft, noemen do geheelc zaak een afschuwe
lijke vertoonihg en zeggen, dat de Engolsche
en Dluitscho o|rO'ogsschepen feitelijk zijn
uitgezonden voor een scliulditivorderings-
zaak.
President Roosovolt heeft Donderdag met
den staatssecretaris Hay een onderlioug ge
had om den toestand te Venezuela te bespre
ken, waarin de presïdént ook persoonlijk be
lang stelt.
Heb vrijlaten d'er Engclscbe en Duitsche
onderdanen heeft to Washington in officiee-
lo kringen een goede uitwerking gehad en
men beschouwt thans den toestand als min
der ernstig.
Castro heeft aan twee insuxgenten-genc-
raals commando's in het rcgecringsleger aan
geboden. De autoriteiten van Puerto Cabol-
ilo, do Venczolaausolie havenstad, ten westen
van La Guayra hebben de stad versterkt en
represaille-maatregelen genomen. Ook rij'
hebben de Engelsalio en Duitsche onderda
nen in hechtenis genomen en zich moester
gemaakt van een Engolsch kolenschip dat in
de haven lag.
Tc La Guayra worden met geestdrift de
toebereidselen tot tegenweer voortgezet en
do regeeringstroepen bezetten strategische
stollingen in de bergen achter de stad.
In Londenscho politieke kringen schrijft
men aan keizer Wilhelm het initiatief toe'
tot de onmiddellijke vernietiging dor Vene-
zolaansche oorlogsschepen na hun opbren
ging in de baai van La Guayra.
De „Petit Bleu" deelt belangrijke onthul
lingen mede in verband mot de aanleiding
van den huidigen toestand in Venezuela.
D'e te Berlijn gevestigde „Disconto Gosell-
schaft" legde in Venezuela, nog onder het
presidentschap van generaal Crcspo, <bn
grootcn Duitsclion spoorweg aan, die vijftig
millioen mark kostte.
Voor de aan dezen spoorweg aangesloten
stodon was door de Venezolaansclie regeer,ng
een rente van zeven procent gewaarborgd.
Zooclra president Castro aan het bostuin
kwam was eon van dions eorstc politieke da
den bovengenoemde verbintenis onwettig te
verklaren en bij. liet uitbreken van don op
stand dwong bijl do Duitsche spoorweg-amb
tenaren zijn troepen, wapenen en munitie ta
vervoeren cn logde hij beslag op da kassen
der spoorwegstations. Keizer Wilhelm is,
zegt het blad naar algemeen beweerd wordt,
persoonlijk een der grootste aandeelhouders
m de „Disconto Gesollscliaft" en op zijn
aandringen moet deze financieel© instelling
do partij' gesteund hebben van generaal Ma-
tos, hot hoofd der insuxgenten, die beloofde
zich tc onderwerpen aan de door de „Dis
conto Gesellschaft" te stellen voorwaarden.
Malos kieeg toen een millioen maik oor
logskosten en een grooten voorraad munitie,
hem gezonden met het veel besproken en
geheimzinnige kaperschip Ban Righ.
Toen nu in den jongMen opstand president
Gastro o\ni winnaar bleef, is keizer Wilhelm
opnieuw ah tu-schenpersoon opgetreden. In
leze Hipd vindt men de vei klaring voor de
motieven die voerden tot verwoesting der
Venezolaan-cbe vloot door de Duitsche en
Engelfcbe zeemacht, door welke vernietiging
voorkomen werd, dat Venezuela een waak
zaam oog kon houden op hetgeen aan de
ku-t plaats greep ol den invoer van voorde
opstandelingen bestemde wapenen en ammu-
nilie kon belemmeren.
Het vermoeden ligt dus voor de hand, dat
de burgeiooilog in't geheim door keizer Wil
helm werd onderhouden en ook dat de bin-
nenlandsehe onlusten weldra met nog giooter
lievigheid zullen losbranden. Ook vvoult nog
de mogelijkheid verondersteld, dat piesidenl
Ca«tro vvoult vermoord of Wel dat de opstan
delingen de vijandelijkheden staken zoo Casiio
er in bewilligt nf Uitladen om door g-neraal
Malos te worden vervangen.
Te Kiel en te Devoripo.t, de Duit-che en
Engehche oorlog-havens, woiden toebereid
selen gemankt binnen 48 uren meerdere oor
logsschepen naar de wateren van Venezuela
te zenden.
h€-!»«ns;to orter?'.'.distgfcïs
de spr, bijv. de Ver. Staten en Portugal.
Ook maakte hij gewag van de facilito'tou
die Italië aan Engeland' verschaft m Soira-
liland.
Ten slotte sprak hij de niïcmug uit dut
hoe meer do grooto mogendheden te zamer
handelen, hoe beter liet zou zijn voor de be
langen van allen en den wereldvrede.
België.
Abbó Dacns, do bekende democi atwcho
roomschc priester ligt bedenkelijk riek. Hoe
wel geen onmiddellijk gevaar drrig.., gaat de
abbé steeds achteruit.
dat gij de zaak zeer ter harte neemt. En ook
mijn vvensoli is het dat liet „Morgenblad"
tot een zeldzame ontwikkeling mag komen
en d'at geloof ik wel, want giji zijt onder een
gelukkig gesternte geboren. Mijn angst is
slechts dat de courant de geheele uiige vers-
en boekdrukkers-affaire op den achtergrond
zal schuiven en dat
nis onzin, Stellens I Courant-drukkerij en
uitgevers-affaire blijven streng van elkander
afgescheiden."
süe inkomsten, ja, en het personeel. Maar
het belang en liet arbeidsvermogen der heeren
patroons zal meebrengen zich meer en meer
op de nieuwe onderneming toe te legger..
Dat laat zich hooren maar aan den anderen
kant is het toch jammer. Eindelijk hebben
wij het zoover gebracht dat onze firma ook
wat artistieke beteekenis aangaat aan de
spits van de Duitsche boekhandelaarswcreld
kan genoemd worden De graphische kunst
heeft bij ons de hoogste uiting gevonden.
Voor de cliromolithografie hebben wij om
zoo te zeggen een nieuwe ontwikkelings-
phase geopend. Onze houtsneden zijn voor
beeldig, zelfs in de meest ruwe techniek
hebben wij zulke proeven kunnen leveren
dat men ook daarin met recht van kunst
mag spreken. Bekijkt deze cliehé's eens
nauwkeurig, mijnheer Hans! Wie maakt
ons dat na? Voorloopig niemand
maar toch zal zij Komen, de concurrentie
En daarom raad ik u nogmaals in ver
trouwen aan, mijne heeren, laten we de
oogen goed open houden
nDaaraan zal het niet mankeeren Stellens 1"
sik hoop het van harte! Als de courant
verschijnt
Ditmaal was het mynheer Bertram, die
den ijverige» employé in de rede viel. Daarbij
nam hij de poitefeuille, schoof ze Stellens
onder den rechterarm en klopte hom dan
goedmoedig op den schouder, zeggende:
Wacht liet af, Steffens voorloopig ben
ik er ook nog. En ik verklaar je, dat die
F r a n k r ij k.
De bakkersknechts to Marseille hebben hot
werk gestaakt.
De politic-agenten dio den stakers wilden
Iicletten de paarden van de kolenwagens te
spannen, werden omver geworpen en c never
do voeten getreden. Een commissar»s werd
gewond. Do bctoogers wierpen met projectie
len, de gendarm en chargeerden cu vijftien
bctoogers die messen droegen, werden ia
hechtenis genomen. De hoofdcommissaris
werd ernstig gekwetst. Do secretaris van liet
syndicaat werd gevangen genomen De "'"ha
co Jolietto is door militairen bezet, de toe
gangswegen tot do haven zijn afgezet cn an
dere krachtige maatregelen genomen. Allo
militaire bakkers zijn geroquireerd voor het
werk in de bakkerijen, welke zoo uoodig
door militairen zullen worden bezet.
Een achtdui7ondtal' aangemonsterden en
dokwerkers naman oen motie van blaam te
gen do regeer ng aan en verklaarden plech
tig den strijd tc zullen voortzetten en op het
Initiaal optreden der politie, nut geweid te
zullen antwoorden. Ec-n telegram m dezen
geest is aan den ministerpresident Coribcs
gezonden.
Engeland.
Loi-d Lansdowne, do minister van buiton-
landschc zakou, voordo gisteren het woord
aan een po-litiok diner in het hotel Ceei Na
Washington's waarschuwing tegen ingewor
telde antipathieën te hebben aangehaald,
sprak hij er zijn genoegen over uit dat Duit
sche en Bntschö oorlogsschepen gemeen
schappelijk handalen in "Venezuela. Wat
Frankrijk betreft, ofschoon hij tot zijn leed
wezen verplicht was do uit een rij!ko verbeel
ding ontsproten bewering tegen to spraken
dat allo denkbare moeilijkheden op het punt
waren bijgelegd, waren zulke geruch
ten ham toch welkom, omd'at zij' aan
toonden dat do wind der publieke meenmg
in do goedo richting waait.
Er zijn andere mogendheden voor wie wij
een ingewortelde sympathie voélen, vervv'.g-
in uw oog zoo verschrikkelijke courant ons
niet de uitgevers-affaire zal ruïneeren. In
tegendeel in vele opzichten zal zij onze
combinatie ten goede komen. En htermede
meen ik dat we gevoeglijk van dit onderwerp
kunnen afstappen."
»Ik vraag u excuus, indien ik tegen mijn
bedoeling in, te ver ben gegaan, mijnheer
Volcker."
nllet heeft niets te beduiden. Ik mag uw
vrij-geuite meening gaarne hooren. Goeden
morgen, Steffens
De chef' van de teekenafdeeling verliet met
ernstig gelaat het vertrek.
rEen raaf," zeide Ilans, nadat Steffens de
deur achter zich had gesloten. »Hy krast
gaarne."
allot is een bekwaam werkman," gaf
Bertram ten antwoord, terwijl hij aan zijn
bril rukte.
Mk zou hem met willen missen. En wat
zijn krasspn aangaat ik heb ook gekrast
toen je voor de eerste maal je plan vaneen
nieuwe couir.nt ter tafel bracht. Ik kraste
vandaag nog."
Een vluchtige wolk van misnoegen vloog
over het v ooi hoofd van den jongsten broeder.
»Mijn waaide Bertram, laten wij deze
7tak thans rusten. Jij hebt je eindelijk vóór
ons plan verklaard en daarmede basta. Een
temgweg stoat voor ons niet open."
j>Nu de zaak rccd° zoo zeer tot ontwik
keling gekomen is, zeker rietBertram
had weer tuut zijn schrijftafel plaats ge
nomen. liij was twaalf jaren ouder dan
ilans en geheel het tegenovergestelde van zijn
elegant uitzienden broeder, nauwelijks mid
delmatig van gestalte, met het hoofd een
weinig in de schouders gestoken, met een
verstandig doch niet fraai gelaat en wel
wat houterige bewegingen. Zijn oogen waren
bruin cn vol uitdrukking, maar daar hij
kortzichtig was en steeds een bril droeg,
had hij een afstootend schuwen blik ge
kregen.
Spanje.
De Portugecscli© koning kwam Donder
dag te Madrid aan, opgewacht aar. het sta
tion door zijn jongen collega van Spanje, d;o
rem omhelsde. Onder militair geleide ging 't
naar liet palois.
Italië.
Do Kamer behandelde gibtcren hot voor-
Mei betreffende do militaire uitgaven voor
China. Do republikeinse!]© afgevaardigde
Dcaidtïessis stelde Voor het credict ta ver
werpen en da troepen terug t© roepen. Da
minister van buitenlandscho zaken Prmetti
verdedigde liet regeeringsvoorstol dat werd
aangenomen nadat da Kamer het voorstol-
Dendriessis liad verworpen.
Oos tenrij k-H o n g a r ij e.
Nadat de Kossubh-partiji in do Hongaar-
scha Volksvertegenwoordiging do obstructie
had opgegeven nam do Kamer mat groote
Hans haalde zijn horloge uit den zak en
wierp een blik op de wijzerplaat.
sliet is juist elf uur, Bert;" zeide hij,
sde heeren kunnen elk oogenblik hier zijn.
Zou je niet lieverhoud me ten goede
maar het schijnt me toch fatsoenlijker toe,
als je de heeren niet in je kantoorjasje ont
ving
Bertram keek van zijn papieren op en toen
naar het onhebbelijke versleten jasje dat hij
droeg. Hij lachte eens
jJa, ja," was zijn antwoord. »Het spreekt
vanzelf dat ik mijn toilet zal veranderen.
Twee graven en een baron ik weet wel
hoe men zich in zulk gezelschap moet klee-
den Zeg eens, HansWaarom trek je
voor deze extra feestelijke gelegenheid je
uniform niet aan Het blauwe laken
kleedt je immers zoo goed.
»Bert, moet je mij dan altijd uit mijn
humeur maken
Er lag iets in den toon van den broeder
dat de kleine boosiieid van Bertram op slag
ontwapende. Hij stak Hans beide handen toe.
ïGeef mij de hand mijn jongen, liet was
niet slecht gemeend. liet was slechts een
grap je weet immers hoe verschrikkelijk
pedant ik hen Als ik niet in mijn oude
kantoorjasje steek, is het me, alsof het werk
mij niet zoo vlot tan de hand wil gaan.
Maar de andere jas hangt buiten aan den
kapstok, een smetteloos kleedingstuk, bqirn
fonkelnieuw en het kleedt me uit-tekmi''
Ik zal je geen schande aandoen maar
vertel eens had je geen bezoek? Een par
ticulier gesprek
»Xeen. liet was een zekere Düren uit
Keulen. Die man wilde voor de variatie ook
een nieuwe courant oprichten."
Daaran schijnt toch iets in de lucht te
hangen. Maar wacht Düren de naam
is mij niet onbekend
Wordt vervolgd.)