56*" Jaargang. Zondag 25 en IVSaandag 26 Januari 1903. No. 11067 Tweede Blad Kiezers en Kiezerslijsten. BKIEVEMEÏÏEIM. UIT DE PERS. SCHIEDAMSCHE COURANT. Deze courant, verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal1/oor Schiedam en Vlaardingen fi. 1.25. Franco per post 1.65. Prijs per -weckVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. BurcanBoterstrm Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92iedere regel Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij Prijs der meer 15 cents, innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden van zijn gratis aan het Bureau te bekomen. Taneven Intr- In de nummers, dis Dinsdag-en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde JSSeSis® opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, hg vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. latere, lelcfooa Me. 133. Hoewel in den loop van dit jaar geen al gemeen© verkiezingen to verwachten zijn, meene» wij dat het toch om verschillende redenen nuttig is dat allen die kiesgerech tigd (kunnen zijn, 'zoi-gen dat zij dab ook worden. Telkens doen zilcth gewallepi voor van tus- .schentijdsdh© verkiezingen zoowol' voor ka merlid ziji het ook lot boden niet hier ter st&do als v-oor gemeenteraadslid. Thans hebben wijl bijv. do verkiezing ter vervulling der vacatureYüï-bheim. Maar ook is liet goed voor de organisatie der partijen. Zijn allon dio kiesgerechtigd zijn ook kiezers, dan is dat voor do leiders der partijen een groot gemak omdat deze dan tem allen tijde weten wie kiezers zijn. Daarom wekken wij allon op nu ta zor gen dat zij kiezers worden, indien zij nog ni'et op do kiezerslijsten staan, dat zij, kie zers blijiven, wanneer ziji reeds daarop voor komen. Do eiscken om op de kiezerslijsten te wor den geplaatst willen we hier nog eens mede- doelen. Beïasbingikï ezeis. Een foeilasbingkiezer behoeft geen aangifte te doen om op de kiezerslijst geplaatst te wordendit geschiedt ambtshalve. Men behoort tot deze groep van kiezers wanneer men over het dienstjaar, loopende van 1 Januari tot 31 December 1902, ia aan geslagen naar een "of meer der vijf eerste grondslagen van de personeel© belasting of in d© grondbelasting (in deze laatste voor ten aninsfce een bedrag van een gulden aan hoofdsom), of in het dienstjaar, loopende van 1 (Mei 190'! tob 30 April 1902, in do vermo gens- of bedrijfsbelasting. Men moot echter, om op de kiezerslijst to komen, do directe rijksbelastingen, waarvoor men aangeslagen is, voor 1 Februari a.s. hebben voldaan. Zoo men dit verzuimd heeft, 'kan men nog op do (kiezerslijst komen, als men de verschuldig de belastingen voor of op 1 Maart voldoet. Heeft men in. een of meer ander© gemeen ten een der genoemd© belastingen over de ge noemde tijdvakken betaald', dan kan men, zoo noodig, daarvan door overlegging van do voor voldaan geleokend© belastingbiljetten vóór 15 Februari a.s. ten gemeentehuize doen blijjken. De aanslag der vrouw in do rijks directe- belastingen geldt voor haar man, die van wegens goederen, minderjarige) (kinderen Naar ALBERT RObERIGH, Do jonge vrouw Meta* Rittea- zonk mach teloos in baar leuningstoel. Zij] had geheel "toevallig op de schrijftafel van haar man een 'brief gevonden van den volgenden in houd; 'Mijtn cenig gdl'iefde "Wel weet ik dat het aftob zonder gevaar is als ik u dezen brief zend. Mnair ik kan niet anders. Ifc hob u tooh sedert vijf dagen niet gezien en wie weet, wanneer ik u wederzie. Maar ik moet u spraken. Vandaag nog. Gij moet mij da gelegenheid gaven u tei spréken, want ©r ""dreigt gevaar voor onze liefde, dus voor ons leven. Mijn ouders zijtu thans in li stig van plan mijn huwelijk door to a-MAuii met iemand dien ik verafschuw. Gij 'kent kom, wel. Wij moeten beraadslagen wat ons te doen staat, mijn göliefdo, kom dus! Moet. ik óók bukken onder een ondraaglijk juk of wilt ge u bevrijden van heit julk dab ge ook zoo menigmaal ondraaglijk noemdet? Moe ten wijl beiden ongelukkig zijn of gelukkig 2 Moeten wij gescheiden blijiven i)n zielesmart of to zamen oom gelukzalig leven leiden Hom mijin geliefd©, laten wij' besluiten om vlucht te nemen. Wat giji wilt is ook mijn wil." Ho brief droog geen ondcrteckening noch datum. Nadat de jongci vrouw bekomen, was van den eersten eükrilk, richtto zij zich hoog op en zookt mot verontwaardigd! gelaat haar echtgenoot op. D'oza had juist zijn middag slaapje 'gedaan ©n was op het punt naar heit kantoor to gaan. „Lief vrouwtje," zei hij, „ik zal van avond iat&r dan gewoonlijk tlrais komen. Er zijn handelsvrienden overgekomen wien iik be loofd heb, den avond met hen door te bren gen." waarvan hun vader bet vruchtgenot heteft, voor hun vader. Aangeslagen in de 'grondbe lasting wegens onroerend© goederen eener onverdeeld© nalatenschap gelden ook voor den mede-eigenaar, wiens naam niet bijl den aanslag in hot (kohier is vernield, mits zijn aandeel in dien aanslag ten minste 1 be draagt. Da rijiwtolbelasUng telt niet mede. Woningkiezers. Ziji die tot do groep der Woningkiezers belmoren, moeten, om op do kiezerslijsten ge plaatst te worden, daarvan vóór 15 Februari a s. aangifte doen ten raadlmiza Men kan woningkiezer zijn, wanneer men ais hoofd'van een gezin of als alleen wonend persoon op 31 Januari 1903 sedert 1 Augus tus van 'het vorig jaar heeft bewoond, krach tens huur, oen huis of een gedeelte van een huis, waarvoor, met of zonder bijibchooren- den of in hum- gebruikten grond! of lo-kal&n en bijgebouwen, niet tor bewoning bestemd, de werkelijke huurprijs, per week berekend, ten minste heeft bedragen voor Schiedam 1.75, "Vlaardingen ƒ1.50, Maas sluis 1.50, Kotliel 1, Overschie1 1.25 en SehïesKroek 1. Hierbij zij opgemerkt dat men in dien tijd één maal mag zijn verhuisd, mits ieder der woningen dozen huurprijs heeft. Voor schippers geldt de eisch dat zij d'en vastgestelde» tijld een schip in eigendom of in huur kobben gehad, ter grootte' van min stens 34 kub. meter inhoud. Indien men hetzelfde perceel of hetzelfde schip is blijven, bewonen, waardoor men het vorig jaar op de kiezerslijst werd gebracht, is aangifte thans nikst noodig. - Loonkiezers. Ook zijl diö tot dozo groep behooren moe ten zich vóór 15 Februari ten raadihuize aanmelden. iMen is ioonkiezer wanneer men op 31 Januari 1903 sedert 1 Januari 1902 achter eenvolgens bij niet meor dan twee personen, ondernemingen, openbare of bijzondere in stellingen in dienstbetrekking of als inwo nende zoon in liet bedrijf of beroep der ouders werkzaam is -geweest en als zoodanig over dat jaar een inkomen heeft genoten voor: Schiedam 450, Vlaardingen 400, Maas sluis ƒ400, Kethel ƒ325, Oversobib ƒ350, Schiebroe'k 325, mot inbegrip van het in de wet aangegeven bedrag voor vrije woning of inwoning en vrij kost en inwoning. Loonkiezers, dib op de lijst van 'het vorige jaar voorkomen, ontvangen, met do noodig© toelichting, blancc-aangiftobiljcitteu ter in vulling voor hun toelating tot do nieuwe „Zoo. Zijn bet misschien dezelfde handeTs- vritenden met wie 'gij voor een paar dagen den avo-nd hebt doorgebracht V' „Ja, juisit." „O zoo. Maar laat mij je vergezellen, lieVo Rudolf." „D'at is onmogelijk, lief vrouwtje." „Waarom is dat onmogelijk? Neem mij mee, geliefde!" Zo va'ttateoder zijn hand. „Ik hob jo toch onlangs reeds duidelijk gemaakt, lieve Mota, waarom dat niet doen lijk is." „Ja, maar do motieven waren van weinig liefderijken aard. Ge wilt niet gegeneerd zijn. Ik moet jo zeggen, (Rudolf, dat je- zeer bent veranderd sedert je handelsvrienden hierheen fcwamon." „Nu ja, ik ben misschien wat levenslusti ger geworden en ais dat zoo is' dan moet jo zulks recht aangenaam vindon. IIo© dikwijls heb jo mo niet vcirweten dat ik een kamer plant zou wo-rden „Maar man, dat was in 't geheel niet ern stig gemeend." „O toch wel. En je hebt ca- ook geen on gelijk in. Ik ben koopman en 'breng dusden grootston tijd van mijn leven op het kantoor door. Jij bont een van do schranderste vrou wen van onzen vriendenkring. Jo broeder is een beroemd toonealspelsohrijver. Js hebt groot© 'belangstelling voor alles -op het ge bied der scboono kunsten, voor politfek, sport ik kan daarmee geen gelijken tred houden. (Daarvoor bezit ik weinig talent en ook te weinig 'tijd." „O daarom?! Daarom!" riep dteverschrik te echtgenoot© en sloeg in ccn opwelling van iteedePheid de armen, om don hals van haar man. „Och, jo bent immers mijn 'goed, best, kna.p manne'tjc üloud jo niet meer van mij 1" „Maar hoe heb ik 't nu? Ik heb je lief als altijd." (Hajl kuste ha-ar. „Neen,ja kuste mij vroeger geheel anders. Maai- goed, i'k zal zien of jet m© nog liefhebt Blijf dan vanavond bij mij) thuis 1" lijst, wanneer ziji zich ten raadhuize daartoe aanmelden. Do 1-oon- of inkomenkiezers mogon pen sioen, lijfrente en andere inkomsten asmen- voegen om 'tot het vercischto bedrag voor loonkiezers t& komen. Inkomen, pensioen en lijfrente der vrouw gcüd't voor haar mandat van do inwonende minderjarige kinderen voor cl© helft voor hun vader. Grootboek- of Spaabbankkiiezers. Zij die tot deze rubriek behooren en die reeds als zoodanilg op de kiezerslijst voorko men behoeven zich niet aan te geven. Diö daarop echter nog niet voorkomen moeten zich daartoo ten stadhuize aanmelden. Grootboek- of spaarbankkiezers zijn zij, die op 1 Februari 1903 sedert oen jaar den eigendom met recht van vrije beschikking hebben van ten milnsto 100 (nominaal), ingeschreven in de Grootboeken der Natio nal© Schuld, of van ton minste 50, ingelogd1 in de Rijkspostspaarbank, in een gemeente lijke spaarbank of in oen spaaibank, bolieerd door het bestuur van oen rechtspersoonlijk heid 'bezittend© vereeniging, van een naam- loozo vennootschap, van een coöperatieve vereeniging of van een stichting. Biji hun aangifte moeten de adspirant-kie- zers overleggen -een bewijs der clirocti© van het Grootboek of van hot bestuur der spaar bank dat zijl inderdaad sedert een jaar eige naar zijln van do gevorderde' bedragen. Examen kiezers. Hoewel zijl die tot deze groc-p zouden kun nen. 'behooren, gewoonlijk wol reeds bij een dei- bovengenoemde groepen als kiezers zul len zijn gebracht op de [kiezerslijsten, is liet mogelijk, dat zij' aan do eisclien dier andere groepen niet voldoen. De eisöh di© hisrbijl wordt gesteld is dat men met goecl gevolg een eixamen Irceft afge legd, ingesteld door of krachtens de wet of aangewezen bijl algomeenen maatregel van bestuur en in verband staande met de be noembaarheid' tot ccnig ambt, de vervulling van eenigo betrekking of do uitoefening van eenig bedrijf of beroep. Hij, die op dezen grond liet vorig jaar roods kiezer word, behoeft niet opnieuw aan gifte te doen. De formulieren voor dc verschillende- aan giften zijn kosteloos verkrijgbaar aan do se cretarie der gemeente. Ondci de bijzondere spaarbanken, liier be doeld, zijn de banken, opgericht na 1 Mei 1900, alleen begrepen voor zoover en voor zoolang als zij, blijkens opgarc aan het bestuur der gemeen te, waar zij gevestigd zijn, een waarborgfonds van f25.000 bij de Nedcrlnndsclie Bank hebben gedeponeerd. Al het bovengaand© geldt voor de kies bevoegdheid voor de Tweed© Kamer. Voor de' kiesbevoegdheid voor d'e 'Provin ciale Staten zijn biji d© kieswet dezelfde eisckcn gesteld, mot dien verstande dat men bovendien ingccten der provincie moet zijn. Voorde flrï ^bevoegdheid voor de Gemeen teraden g .Jen dezelfde cisehen met di verstande, dat men bovendien ingezetene eter igmeente moet zijn en dat de categorieën, dia niet tot d!o belastingkitezers behooren, te vens over 1902 voor oen zeker bedrag in do plaatselijke directe belasting moeten zijn aangeslagen geweest en o-p 1 Maart 1903 dat bedrag voldaan hebben. De formulieren Voor de aangifte zijn in het begin van Februari te verkrijgen. „Dat is onmogelijk, want ifc heb mij» woord verpand." „Jij hebt me meor verpand dan jei woord. En voor handelsvrienden zijin honderd uit vluchten te vinden. Ik zal den knecht wel sturen ,,'tZal1 je niets helpen, Mota „Maar Rudolf, als ik ja nu zoo dringend vci-zoekblijf bij mijl, lieve man, ik ben zoo angstig blijf bijl mij!" „O, de kordaatste van alle. vrouwen wordt op oen oogenblik angstig1 Halha! Jc onder mijnt je kcal© overwegend gezag, Meta „Scherts niet, of doe ten minste niot als of je gekscheert! Man, moot alk jo dan nog vertellen d'at om 12 uur mijn verjaardag be gint-" „O, vóór dien 'tijd hoop ik stellig terug to zijn. Maai- neem in allo geval hiermede-mijn eerste verjaringsgelukwensch in ontvangst." Hij omarmde haar en ze fluisterde„Blijf bij mij." „Ik kan niet, lieveling," riep bij', terwijl hij zich loswrong, bijna met geweld uit kaar armen. Hij saddle naar do deur. Toen richt te Meta zich weer trotsch op en riep hem dreigend en hoos achterna; „Jo bent oen huichelaar I" Hiji keek niet eens om. Nog een oogenblik aarzelde' de jonge vrouw. Toen sloop zo naar het raam en wachtte 'tot haai- man hot huis had verla ten. Ze snelde naar zijln studeerkamer. De brief was verdwenen. Zo nam hoed en mantel en ging de straat op. Hot begon reeds te schemeren. Zo trok do kap van haar mantel over het hoofd en ging haastig den kant op dien haar man had ingeslagen. Na con minuut of vijf zag zij hem voor ziok uit 'gaan. Ze hield hom goed in 't oog on volgdo steeds op korten afstand. Na ver loop van nauwelijks tien miVmten zag zodat hiji aan een 'huis belde en binnengelaten werd. Juffrouw Me te' kende dat huis. Daar »De Millioenen uit Deli". Men zal zich clo ook in deze kolommen "besproken brochure „de millioenen uit Deli" van de hand van mr. v. d. Brand herinneren waarin hij' een schildering geeft van den toe stand aldaar, dib, was waarheid wat door mr, v. d. B. is verkondigd, allerschandelijkst zou moeten genoemd worden. Doch zooals reeds word medegedeeld er is oen storm van verontwaardiging opgegaan onder mannen die even goed, ja voel beter op de hoogte zij» van. Dc-li dan de> schrij ver. Een van do verontwaardigd© oud-Indisch gasten is de heer P. J. Kooreman, oud-pre sident der Oostkust van Sumatra, Dezo kenner van land e» volk van Deli heeft den 22 Dec. 1902 een lezing gehouden in do vereeniging „Moederland cn Kolo niën" welke nu in brochurevorm is versche nen. Heb onderwerp is„d© 'koelie ordon- nanite", d. w. z. reglemantecring van de rechtsverhouding tusscben werkgevers en werklieden op Sumatra. Het geheel is oen protest tegen alle be- woering van slechten toestand van mr. Brand, waarbij de beer K. aanhaalt woorden indertijd door mr. v, d. B. geschreven en ge sproken. „Ik heb nu-, van den Bi-and in Deli zeer goed gekend. Meer dan vijftig maal is liiji, toen ik nog resident van Sumatra's Oost kust was, particulier of officieel bij mij ge weest, zonder dat hij mij ooit een enkel woord gezegd hoeft van mishandeling of slechte behandeling van koelies. Op blz. 30 van „Da Millioenen uit D-eli" zegt hij vijf gruwelijk mishandelde Chincescha wogloo- pers te hebben zien liggen, doch waarom is dio godsdienstige! rechtgeleerde! dan niet naar do naastbij Wonende overheid geijld, om woonden goede kennissen, de familie Goere. Eon poosjo stond ze in gedachten, toen ging haar eensklaps een licht op. Er was daar in huis een nitahb juffrouw Johanna, als die ha, juist die zou heb zijn Ilad ziji niet meermalen haar man in ver trouwelijk gesprek gezien met dit meisje En zo was oen mooi meisje, even mooi als dom. O, als heb mogelijk was dat Rudolf haar verliet ter wille van d'it domme schep sel, clan dan Maar vóór alles wilde juffrouw Met-a zich zekerheid verschaffen. Zij liep nog een poos je dc straat op en neer, om niet onmiddellijk na haar echtgenoot te verschijnen. Toen trad zo op hot httils toe en werd weldra bin nengelaten. Langzaam steeg zijl do trappen op, do Goere's woonden op de tweede ver dieping, zijl ware» burgermenschen. Juffrouw Johanna -ontving do jonge vrouw. Zo was zichtbaar verschrikt van het onverwacht© bezoek en geleidde Meta in een klein salon. Juffrouw Meta wijdde al haar aandacht aan do onhandige, linksche bewe gingen van het meisje dat haar verlegenheid zocht to verbergen en deed! haar 'best een 'kalm© on waardige houding aan te nemen. „Is juffrouw Goero niet thuis?" vroeg zij. „Neen, oom en tante zijn uitgegaan." „Zouden m lang uifblijhrcn of denkt 'ge dat ik zo hier kan afwachten?" Db verlegenheid van het mooie nifclitja steog bij ieder woord. „O, als u wachteu wilt maar ik kan u niet vertellen wanneer tante terugkomt, zij wilde verscheiden boodschappen doen en nog enkele visites maken." „Zoo, zoo avondvis. tesNu, het komt cr niet op aan, want ik ben feitelijk geko men voor u." „Voor mij?!" „Ja. Gij komt toch stellig op ons -huise lijk feest, morgen „O ja zeker, mevrouw." van het gruwelstuk aangifte to doen,- eh te zorgen dat de> dader zijn gerechte straf be kwam? Waarom loopt ccn ander, die- be weert een vrouw schandelijk te hebben zien mishandelen, in plaats van naai- de over heid, naar nu-. Van den Brand, die bet feit bewaart voor zijn later uit to igev'cn brochu re?" „Do Nedbrlandsch© geleerde, op blz. 26 van „Do Millioenen nit Deli" bedoeld, kwam voor zaken in D'eli. Laten wij aannemen, dab hij niet op hooren zoggen alleen dis afge gaan, tenminste zelf iets gezien liooft van hemeltergende behandeling Van koelies. Waarom heeft die scherpzinnige! en uiterst conscientious© man nagelaten de overheid met zijn bevindingen in kennis te stellen, en hield hij ze voor zich om pas in Neder land zij» opinie daarover to verspreiden? Van een openbare meening, steeds wak ker om da overheid te waarschuwen, heb ik dan ook weinig of niets kunnen bespeuren, zoodat het bestuur bij zij'u zorgen voor de belangen van werkgevers en werknemers heli- den, 'gdheel op eigen kracht lieeft moeten steunen." „Naar blaam," schrijft d© heer K. verder, „wordt echter altijd gretiger geluisterd dan naar lof. Aan wat Deli thans is, kan men niet meer bespeuren wat Iheb vroeger is ge weest, en van de grooto moeilijkheden dooi de wilskracht, volharding en. heb verstandig beheer der waarachtige pioniers van D'eli overwonnen, kan men zich tegenwoordig moeilijk oen voorstolling meer maken. Des te geanaikk el ijker is het geworden, hun zeer verdienstelijfc werk in minachting te bren gen d'oor meestal overdi-eve» verhalen van do wand'aden van enkelen." Een iets vorder „Onder do „Millioenen uit D'eli" kunnen dus alleen worden verslaan, de dividenden van de tabaksondememingen, 'gelegen in de hiervoren aangegeven tabakslreek, gewoon lijk Deli genoemd, schoon daartoe mede en kele tabakslanden van Langkat on Serdang behooren. Ik durf genist te verklaren mijl gedUren- do mij» vijfjarig bestuur over de res. Oost kust van Sumatra veel moeit© gegeven 1© hebben om op die hoogte to fcomen van do ■werking der koelie-ordonnantie, niets to hebben verzuimd om te weten te komen, hoe do werklieden op d'e ondernemingen worden behandeld. Aan lien word do (ruim ste gelegenheid 'gegeven tot het inbrengen van klachten; alle klachten werden nauw gezet onderzocht, en op ondernemingen, wel ke in slechten reuk stonden, speciaal hot oog gehouden. Twc© jaren lang werden alle contract-kocïle's, die om welke reden dan ook, in do gevangenis te Medan werden op- mm .-.. - nm—«»wm „Nu, dan is alles in -orde e» was mijn zorg ook ongegrond. (Mijn man heeft, moet u we ten, voor allo uiitnoodigingen gezorgd en al les wat daarmede1 samenhangt. Nu vreesde ik dlat hiji u misschien liad vergeten. Mijn man heeft nu eenmaal een slecht geheugen." „Ja, waarlijk, dat heeft hij'," zeide juf frouw Johanna en daarbij lacht© ze zonder ling. Maar snel onderdrukte zij haar lach en wierp een angs'lig-scliuwen blik op juffrouw Meta. Zij had ondoordacht gesproken. Mota ving echter dien blik op en gaf daar voor terug een verachtelijke en trotscke hoofdbeweging. •Het onhandige meisje' had alles verraden, zoo overlegde zij, maar mijn man is nog niet geheel ingewijd in haai- laatstei plannen en zijn slecht geheugen zou hem parten kun nen spelen. Nog is niets verloren. Ik weet tlians genoeg. Zij stond op. „Gaat gij nu reeds wag, mevrouw?" „Ja. Want illc kwam slechts hier om het vermeende verzuim van mijn man weder goed t© maken. Aldus tot morgen. Groot gij uw tante van mij. Adieu, juffrouw Johan na." Juffrouw Johanna geleidde haar gast tot aan de voordeur. Meta zag in den hoek van de corrid'or een wandelstok staan, dien zij zeer wel kende. Hot was een bruine stok met een beenen handvatsol; dien stok had zij een paar maanden geleden aan haar man present gegeven. Zij, stiet als bij ongeluk met den voet tegen den stole, zoodat deze rinkelend op den grond viel. Snel bukte Jo hanna zich om den stok op to rapen. Met goed-gespeelde naïviteit nam Meta den stak uit de handen van het jongo meisje en zcidc „O, wat een mooie wandelstok is dat, zeer mooi! Van wien is die stok?" „Van van oom natuurlijk," ant woordde Johanna. D'it „natuurlijk" is al to dom, dacht Meta rJ*

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1903 | | pagina 5