5Jaargang.
Donderdag 12 Februari 1903.
No. 11082.
De macht van het papier.
BUITENLAND.
peen
SCHEED! MSCHE COUFINT
_;en.
Franco
Deze courant verschijnt dageiqks, met uitzondering van Zon- en Feestdag'
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen fl. 1,25. Frai
psr post fl. 1.65.
Prjjs per weck: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertpntiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd rijn-
Bureau i Koterstraat 68.
Advertentien: Van 46 regels fl. 0.92, ledeie re;.el
Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
Prjjs der
meer 15 cents,
innemen.
Advertentien bij abonnement op voordeelige voorwaarden
van zjjn gratis aan het Bureau te bekomen.
Tarieven hier
in de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschenen, wori'en
zoogenaamde feïeiwo opgenomen tot den prjjs van 40 cents
per advertentie, bjj vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
latere, telefoon No. m.
ALSEimeKS OVISKSICIEV.
SCHIEDAM, 11 Februari 1903
Sulö-AfrlfeR.
Een telegram uit Pretoria molclt dat ge
neraal Louis Botha zich in Transvaal1 zal
vestigen. Hij heeft roods boerderijen aange
kocht te Standen-ton in heb Z O. van Trans
vaal. Zijn 'bezittingen in hot bij. Nabal' gean-
uexeerdei district Vrijheid heeft do generaal
te geilde gemaakt.
Chamberlain is gisteren ujb Bloemfontein
naar Grahamstown vertrokken.
D'e „D'aily News" geeft eonige bijzonder
heden uit oen rappor' van d© Witwatersrand
Native Labour- association In dit rapport
wordt aanbevolen'een'verhooging dor loonen
van de Kaffers,'mirfdat deze zich beklagen,
niet uit te kunnen komen mot het togen-
woordige loom Be loonen, (thans 35 s. per
maand, zouden tot minstens 45 s. moeten
worden verhoogd. Ook beveelt het rapport
aan het verstrekken van een pint bier per
d'ag aan de Kaffers. Arbeid moest er gedaan
word'en, zoo redeneert de vcroeniging, zegt
de „Daily News", en arbeiders moesten tot
el'kon prijs worden verkregen, zelfs tot dien
van een demoralisatie der inboorlingen.
Volgons den Ivaapsclieu correspondent der
„D'aily Telegraph" staat hst vast, dat dr.
Jameson leider- dier progressieve partij, zal
worden in de Kaapkolonie.
Saksen.
Het avontuur van prinses
(Louise-Antoinette.
De ïDresdener Nachnchten",',het Saksische
officieuse orgaan, zegt het volgende over de
jongste gebeurtenissen
»De opneming van de vroegere kroonpiinses
in een gesticht voor krankzinnigen en zenuw
zieken is van groote beteekenis.
Van een inenschelijk standpunt bekeken
zal het voor duizenden een verademing zijn
dat de prinses lijdende is aan een storing in
hare geestveimogens, wat door velen reed**
vermoed werd. Zij verschijnt nu voor ons
minder als zedelijk zwaar belaste, dan we!
als een zieke, die meer medelijden dan af
schuw verdient. Voor haar zwaar getioffen
echtgenoot en de familie is hoe smartelijk
het ook zijn moge - hieruit troost te
putten".
Het is niet waarschijnlijk dat het echt-
scheidiugsproces uitgesteld zal worden op een
nader vast te stellen dgturn.
Leopold "Wölfïmg, de-gewezen aartshei tog.
heeft met de scheiding van prinses Louise en
Giron niets uitstaande.
De berichten uit La Metaine luidi n uiei
zeer gunstig. Na het ontvangen van het
Naar het Duitsch van
FED OB, VON ZOBELTTTZ.
telegram uit Dresden, waarbij het haar niet
toegestaan werd haar zieke zoontje op te
zoeken, kreeg prinses Louise een hevige huil
bui. De arme moeder verklaarde niet langer
in te kunnen staan voor haar persoon.
Aan Giron seinde zijj>Ik ben wanho
pend. Ik ga naar het Floia-sanatorium"
Uit Dresden wordt gemeld dat er sinds
gisteren weer een kleine verbetering is
geconstateerd in den gezondheidstoestand van
prins Frederik Christiaan. Men verzekert dat
de lieer Andié Giron gisteravond uit Brussel
naar Genève is vertrokken om over den thans
beslaanden toestand den raad zijner advo
caten in te winnen.
Volgens »The New-York Herald" zullen,
zoo liet Saksische hof blijft weigeren prinses
Loui-e bij haar ziek kind toe te laten, de
primes en de heer Giron weder bjj elkander
komen. Van een definitieve scheiding is dus
geen sprake, iets waar velen trouwens reeds
aanstonds aan getwijfeld hebben.
Het echt-c!iesding--pi-oce.s te Dresden zal
heden een aanvang nemen.
Van nieuw uitstel is geen sprake,
'©«sa*-ragde ^etóedceSInttese
Engeland.
D'e koning en koningin zijp Maandag uit
W.indsor-Castle te Londen aangekomen.
D'e „Daily Mail" verneemt uit Kaïro dat
uit Djibouti tijdingen (kwamen, meldende
dat or geen spraike van was, in teigenstaLLing
met de bevestigingen, in diet Engolsch© en Ita-
liaausclie pers, om Abessynisch© troepen ter
beschikking te/ stellen van Engelsch© offioie*-
ren om tegen den mullah 'to veelt ten. De
troepen van negus Menelik bezetten alleen
de Ethiopische provincies ten Oosten van
de Ham-ar om het land te beschermen tegen
eiken inval door wis ook.
51>
Nu kon Duren de bandon vnji bewogen.
Thans konden zijn organisatietalent en zijtl
speculatieve handigheid! victorie kraaien.
Yanaf don Ion April zou de „Volksbode"
in andermaal vergrooten vorm verschijnen.
De gefingeerde correspondenten verdwenen,
d'och daarvoor in plaats werden naar bob
voorbeeld der .grootcre bladen in allo hoofd
steden eigen vertegenwoordigers aangesteld.
Aïïe boerenbedrog werd thans uit dö „Volks
bod©" geweerd.
Diirem was van plan voortaan ernstig te
conoun-eeren met db grooter© dagbladpers.
De „Volksbode" zou echter als voorheen
„kleurloos" blijyem en ook haat- eigenaardig
karakter blijven behouden, die zich reeds in
titel en inhoud van het blad deed kennen.
Maar op heb punt van snelheid der bericht
geving; hoopte D'iiren spoedig aan d'ö spits
der Berlijnsoho pers te kramen uitblinken.
Een verovoringscampagno zou worden be
gonnen, die enorme sommen zou verslinden.
Maat- Diiren was niet meer de middelma
tige jonge man van vroeger. Eijtt „gelukkige
'hand*" opende Voor hem alle deuren der ban
kiershuizen. Hüj' peinsde -op middelen, die
hem de verwezenlijking zijner stoute wen-
schon en droomen zouden brengen.
Op een helderen 'Zondag in 't eind van
Februari schreed D'iiren, vergezeld van Na
than sohn en dootor Héller door heb nieuwe
gebouw in d'e Kramenstrassc. Er werd! met
"koortsadhtigén ijver firn gewelkt. lïondbadeaii
tighc-id, die. in het tegenwoordig zijn van eon
der gezworenen zou 'bestaan.
B el g i
Tijdens het proces-Rubino zeide het O. M.
in zijtai repliek, dat do Vrijspraak van Rubi-
no eon apotheose zou. zijn voor de anarchis
ten. Een dergelijke heiligschennis kan niet
wordfen bedreven.
Mr. Glieude, de tweede verdediger, tracht
aan tö toonen, dat, bijaldien de daad van
Rubino geen gevolgen heeft gehad, d'e mis
dadige bedoeling mot lieefb bestaan.
D'e voorzitter dringt er op aan, dat do
jury zal ooi-deden mot onafhankelijkheid en
vooral mot rechtvaardighoid.
Nadat de jury de beide haar voorgelegde
vragen bevestigend! beantwoord heeft, Ver
oordeelt liet hof, zooalS men reeds weet, Ru-
bino tot levenslangen dwangaa-beid.
Van officieuss zijd© wordt uit Brussel ge-
medd dat ds rechtsgeleerde raadslieden van
Rubino mi's. Royer en Gheudlo, cassatie zul
len aaniteekeinen.
Zij zullen hierbij wijzen op een onregeilma-
arheiders gingen de ladders op en af, 't was
een chaos van werklieden, allen bezig tot
verwezenlijking van een planhet nieuwe
gebouw der „Volksbode".
Diiren ging met zijn keimissen een wan
deling door hot 'liuis maken. Een der moest
bekende Berlijlnsch© architecten was met
den houw belast. Diiren had! gewonscht dat
niet do smaakvolle* inrichting doch 'het prac-
tisclie en doelmatige van den aanlog gewicht
in de schaal zou loggen, en daarmede had' de
architect rekening gehouden
In heb bijzonder was dbctor Heller trotscli
op zijp. werk.Db etectrisch© geleidingen waren
oorbeeldig. De elcctricitert vorlibhtto niet
alleen d'e* reusachtige lokalen van het ge
bouw, doch verbond ook alle deelen en ver
diepingen telefonisch met elkaar. Eloctromo-
toren dreven de liften en. de machines.
Het was een imponeerenden aanblik in
do machinc-zaal. Nog rustten de enorme
werkkrachten. Maar D'uren die zwijgend tus-
schon de dikke gestalte van Nathansohn en
de slanke verschijning van doctor Heller
voortschreed, zag ik zijn levendige verbeel
ding ze reeds in working, hij zag ze arbeiden,
hoorde ze dreunen en. zuchten.
Alles glinsterde van nieuwheid, daar ston
den in -een rij twaalf rotatie-persen. Zij' had
den per jaar honderd' en vijftig milliben vol
papier te bedrukken. D'at bodToeg, de lengte
te- saam genomen, honderd twee en zestig
millioen meter, zoodat men heb papier vier
maal om den evenaar kon leggen. Deze kolos
sale papiermassa kwam uit een fabriek ik
den omtrek van Berlijn, die door de Diiren-
sche naamilooze vennootschap was aange
kocht -om steeds' dezelfde papi «-prijken te
houd'en en to late opleveringen te ontgaan
Het papier werd in groote kelderruimten op
db 'binnenplaatsen opgeborgen,
F r a n k r ij k.
Volgens de „Pobit Parisien" heeft Jaurès
in verb arid met de Dreyfus-zaak do benoe
ming van een commissie van onderzoek ver
zocht. D'e commissie zou uit 33 I'eden be
staan.
De verhouding tussciheu Men edik, den ne*-
gus van Abyssmië, cn den Franscken gezant
Lagarde is niet al te best, maar het gerucht,
dat alle betrekkingen tussehen beiden zou
den zijn afgebroken, wordt door de* „Temps"
tegengesproken.
Db gezant die langen tijd aan zijn regce-
ring geem berichten zond, heeft een uitnoodi-
ging ontvangen, zoo spoedig mogelijk naar
Parijö te vertrekken. Volgens d'e Eranschö
bladen zal Lagardcs, die thans nog te Addis-
Ababa vortooft, niet meer op zijn post tc-
rugkeeren.
*Het Kamerlid Dumont heeft een interpel
latie! aangekondigd over do Macedonische
quaestie cn do middelen, welke dei regecring
denkt toe te passen ter doorvoering van do
voorgenomen hervormingen dn Macedome.
Deze interpellatie zal', gelijkelijk met do
and'era over dit onderwerp reeds aangekon
digde, den 16cn Februari plaats kobben.
Veertien loden der Fransch© volksvorto-
genwoordiging, oud-leerlingen van de Poly
technische school, hebben gisteren vergaderd
om een oplossing te vinden voor het geschil
dat thans die school en een deel van het
Fransche volk 'bezig houdlt het zonden
"an een zestigtal leerlingen naar de1 regimen
ten, omdat zij* weigerden aan nieuwe exa-
meneischen to voldoen.
Db voorzitter van dit veertiental heeft
zich naar den minister van oorlog hegeven
om een onderhoud met hem te* hebben.
Vorder is gevraagd aan den afgevaardigde
Lasies of hij( zijn interpellatie, welk© hij
Vrijdag as. in de* Kamer zou houden over
deze quaestie, wilde intrekken. Aan dit ver
zoek zal Lasies voldoen. Hijl behield zich
echter het recht voor, later op deze zaak te
rug te komen, wanneer de* gemoederen meer
tot kalmte zijn gebracht
Spanje.
Te Cadix dreigt de staking algemeen te
worden. De stakers beproefden gisteren allo
magazijnen tö doen sluiten. Intussehen
worden dagelijks meetings belegd, waarhij
heftigei redevoeringen word'en uitgesproken.
Van den spoorweg werd oen rail opgebro
ken, hetgeen tijldig door een wisseilwacliter
werd ontdekt, m ©en catastrofe* werd voorko
men, daar er 5 minuten later oen ©xprestreiu
moest passeeren.
D'o algeaneene staking te Barcelona is niet
doorgegaan, daar de typografen en voeri'ie-
don weigeren gemeene zaak tö maken met
db stakers. Botsingen hadden, 'hier en daar
tussehen betoogers en politic plaats, o. a.
weid een agent van politie gewond. Officiee-
1© berichten, in Madrid: ontvangen, over de
staking te Barcelona, zoggen dat de toestand
niet zoo ernstig is ds waarvan do particulie
re tijdingen spreken.
Denemarken.
Dö liberale partij, in den Kopeaüvaagsdhon
gemeenteraad lieoft een groote* nederlaag ge
leden, welk© van vérstrekkende* politieke he-
teekonis kan zijn. De vraag was of het vroe
ger gekozen 'gemeenteraadslid Rump, die,
gekozen als liberaal, later uit dit partijver
band ibrad om zich aan te sluiten bij de so
cialisten, zijn mandaat ter beschikking moest
stollen der kiezers. Allo liberalen stemden
voor het neerleggen van dit mandaat de so
cialisten logon cn dezo bleven met 19 tegen
17 stemmen in do meerderheid.
Thans kan als zeker aangenomen worden,
nu de socialisten de meerderheid liebbeu,
dat de socialistische* schilder Jenssen tot bur
gemeester van Kopenhagen gekozon zal wor
den.
Het drietal wandelde verder. In do dorde
zaal, voor de zetterij, interesseerde Nathan
sohn zich levendig voor eenige nieuw© zet
machines, dio Diiren bij wijzo van proef wil
de invoeren.
Er was in d'ezo ruime vertrekken met de
hooge vensters, waaraan ton overvloede groo
te reflectors waren aangebracht, veel te zien.
De dikke Nathansohn stelde overal belanig
in, hijl vertegenwoordigde om zoo te zeggen
de maatschappij, en datgene wat men hem
liet zien, was ook ten declo z ij n eigendom
zijln kapitaal! had mode deze muren opge
bouwd'. Eigenlijk was dat daarginds in den
huizo Volcker eveneens hot goval geweest,
doch hijl wist zelf nilet goed waaraan het
lag Mer verschafte hom dat alles een ze
kere voldoening, die hom ginds 'had ontbro
ken, hij voelde zich bij de „Volksbode" hon
derdmaal meer thuis dan hijj vroeger zich
voelde bij het „Morgenblad" misschien
al'l'een omdat hier alles uitging van de „ge
lukkigere" hand, misschien ook omdat hij'
wist d'at vriend' D'iiren steeds een vrij hoekje
in dei beursrübriek voor hem wild1» reservce-
ren.
Waarom ook niet.
D'e firma Nathansohn stond vast i'n haar
schoenen en genoot eon vlekkelooze reputa
tie. Voor plotselinge bankbreuk behoefde*
men bij! haai' niet bang to zijn. Had men
den wensch een of andere nieuwe onderne
ming op industrieel of handelsgebied op den
voorgrond* te plaatsen, zoo kon zulks noch
het blad! noch den kring van lezers schaden.
Zeker niet. Dhren kon met een gerust gewe
en het hoekje* in de dorde pagina vrijlaten.
Nathansohn knikte vergenoegd, als hij
daaraan dacht. Hij* sprak weinig, doch lui.--
terdei des te heter. Düron gaf breedvoerige
uitleggingen. ILier bevonden zich. d'e zette-
T u r k ij e.
D'o „Tcmps" vernoemt uit Consbantinopel
dat de Turksche rege-ering de bewering dat
zij troepen gemobiliseerd en naar de BuR-
gaarsche grenzen gestuurd zou hebben, te
genspreekt.
Marokko.
Uit Tangor wordt gemald dat de preten
dent versterkingen heeft ontvangen van. do
Saihara-grens, onder commando van den zoon
van Bou. Amatma.
Do correspondent van db „Times" in Ma
rokko meent, dat do ©enige oplossing van
dezen oorlog moet gezocht worden in e*en in
ternationalen waarborg van do integriteit
van den sultan. Frankrijk en Engelland1 zou
den do mogendheden, wakke* belang hebben
bij het land, kunnen polsen over een zooda-
nigen waarborg.
Spanje is hiervoor zeker ta vinden, terwijl
de verschillende diplomaten in Tangen even
eens bereid zijn in ondeirhaind'eling te ire-
den.
om tot een regaling van het muntstelsel op
dezo eilanden te geraken, daar do schatkist
deir Rhi'lippijnen in het laatste jaar één en
een kwart millioen dollars verloor, terwijl
ook particuliere personen zware verliezen le
den.
Een. honderdtal Amerikanen zijn den Sen
Februari slaags geweest meit een tweehon
derd! „onverzoenlijke" Philippüio's, dio het
grootste deal uitmaakten van generaal San
Miguel's leger. De Amerikanen waren in'
drie* groepen verdeeld. Eén dezer werd ver
rast en do aanvoerder sneuveld©. Db beide
anderei sloegen dén vijpnd op de vlucht, dio
vijftien dooden en drie gewonden had.
Generaal' San Miguel werd gevangen ge
nomen. De Amerikanen haddon twee d'oo-
de*n en twee ernstig gewonden. Hot opstan-
dclingenkamp werd in brand gestoken.
Een Laffan-berioht uit New-York maakt
molding van ©cn bezoek van president Lou-
beb aan Amerika. H)c voornaamste* lieden
der Fransche kolonie in Now-Orloans zou
den de* modedceang ontvangen bobben da.t
president Lonlbot den.' 15on Juli 1904 aan
boord van een Fransch oorlogsschip in Ncw-
Orleans zou komen. Dit schip zal d'e Missi-
sippi opvaren, zoo ver als mogelijk is. Dan
zal da president aan wal' gaan en por spoor
reizen naar San Louis, om een kijkje* te* ne
men op do tentoonstelling. President Roose
velt zou hom vergezellen van. New-Orleans
tot *Saii Louis.
M i d d e n-A m e r i k a.
Uit Guatamala wordt gemeld dat do oor
log Maandagavond werd geproalamoerd tus
sdien d!e republieken Guatemala aan do cene
zijd© on San Salvador en Honduras aan de
andore zijdo. D'o oorzaak is de inmenging van
de beide* laatst© in. do binnenlandsche poli
tiek van Guatemala Do reserve-troepen
worden gemobiliseerd.
Ver. Staten.
Het wetsontwerp van den afgevaardigde
Littfold togen de tusts is gisteren bij don
Amerikaanschen Senaat angokomon. D'ezo
heeft hot naar do commissie verwezen, die*
heden mot het onderzoek oen begin zal ma
ken
Db gouverneur van do Philippijnon heeft
president Roosevolt geseind dat er onmid
dellijk maatregelen getroffen moeten, worden
rijen vooi politiek en gemengd nieuws
daarginds de groote zaal voor hot zetten der
advertenties Door het vertrek der conrec
tors kwam men in 'n lang© gang dio toegang
gaf tot d'e lettorgieterij, daarboven 'waren
ruiimtem voor kunst- en kleurendruk met
snelpersen, machines voor twee- en driekleu-
rendruk Verder volgden de holder© vertrek
jes voor do tookenafdeoling on de zincogia
fen; want ook do specialiteit der „Volks
bode*", do actueelo prentjes, zou ook thans
niet stiefmoodorlijk bedeeld worden. Dat in
teresseerde immms do groote massa. Men
wiklo weten hoe de nieuwe minister er uit
zag, hoe het was toegegaan bijl do eerste
steenlegging van eon of and'er monument
vanwege den keizer, welk toriet juffrouw dio
bij, de* première van een opgang-makend too-
nodsluk had ged'ragen. Heb was veol doel
matiger zulke gebeurtenissen in 'beeld te
brengen dan er lange 'beschrijvingen, van to
geven.
Goed zoo, had Dhren gezegd, rmjin nieuvo
courant zal ook oen geïllustreerd dagblad
zijn
Het drietal begaf zich thans naar lh«b on-
deraardsöh gedöol'te der inrichting. Daar
was allereerst do ruimte voor de stoomma
chines, die door transmissie, haar drijfkracht
aan de* persen zou meedeelen; verdfer de
ruimten voor de dynamo's on accumulatoren,
gasmotoren enz. Stapelplaatsen voor kolen
en machine-olie, réparatie-werkpiaatseu en
een volledige smedoriji, voltooiden do inrich
ting ouder den 'baganon grond. Het geheel'
vormde con geheel© wereld nog blinkend
van fonkolnicuwbeid overal lieerscht© nog
doodsclie stilte.
„Vier weken," zei Nathansohn, „en dan
zal het loven hier beginnen
Ja vier welken later. Düren rekt© zich
V onezuola.
Aan de* „Frankf. Ztg." wordt uit New-
York geseind1:
D:ui tschl and eischt een zeker jirocènt van
de douane-opbrengsten te La Guayra en
Puerto Cabollo, totdat do* oorspronkelijke
schuldvordering van 340,000 dollar gedokt
zal zijn.
Ltailië stelt een dergelijke oisch met be
trekking tot zijn schuldvordering van een
liaif millioen. Boweu weigerde hierin too te
stemmen on verklaarde, dat dei vraag der
preferentie door het Haagsdhe Arbitragehof
moet worden beslist. Uit Caracas wordt ge
mald, dat er tengevolge der- blokkade ge
brek aan brood heerscht.
De opstandblingen in Venezuela hebben
weder oen nederlaag geleden. Generaal Fer-
ïer is Zondag met vijftien duizend man Ca-
uit on in zijn schitterend© oogen blonk
vreugde. Hoe eindeloos lang leak hem die
lijd nog toewat duurde, hot bouwen lang I
El'ken dag kwam liijl d'en stand van het work
•opnemen en zette den architect tot dem
meest mogolijkcn spoed aan. En dan die ein-
dalooze conferenties met honderden leveran
ciers' Met behangers en meubelmakers, me*t
timmerman en metselaar. Diiren kon des
nachts niet meer slapen, hij; hiald in zijn
droomen geheéle redevoeringen tegen zijn le
veranciers.
En toch altijd behield' liiji zijn gezond ver
stand, zijn stuwkracht en zijn bezadigdlhoid
ook da igoedigo lach op zijn ilnnemond gelaat
verdween zeldbn
„Laiten wijl verder gaan," verzocht doctor
Hell'or.
Op den beganen grond lagen de bureaux
on zaten voor administratie en expeditie, de
tijdiugzaal, do woiting van den portier. Db
eerste étage was gereserveerd voor de a-edac-
tie, op d'e tweedo en derd© verdieping waren
spreekkamers en verder de woning van Dü
ren.
V-oorloopig wilde hijl in hot gebouw zelf
wonen, totdat de organisatie geheel op droef
was gekomen, totdat de „Volksbodb" op een
aantal van tweemaal honderd duizend abon
nees kon hogen
Dan eerst wanneer de grondvesten der on
dernoming zoo solide waren onderlegd, d'at
geen tegensla*g meer het 'groot© en statig©
gebouw voor langen tijd zou. kunnen deren
dan kon aan de toekomst worden ge
dacht.
(Wordt vervolgd.)
