Praatjes over vee, weide ea mi wat,
Rechtzaken,
Landbouw en Yeeteelt.
BINNENLAND.
SPORT.
INDISCHE PENKRASSEN.
gemeentelijk© vrijheid ik a n dus beperkt
worden; doch alleen in hoogc nood zakelijk
heid bekoort die beperking te worden nau-
gebraelifc.
Dat nu op liet gebied der gemeentebedrij
ven de perken al dringend uoodiig, of zelfs
maai- eenigeimate noodig beginnen te wor
den, kunnen wij in 't geheel niet toegeven.
Er is geen sprake van, dat de gemeenten in
Nederland blijken zonden geven, alle moge
lijke ondernemingen onnoodig naar zich toe
te willen hal-en, of dab zij het 'gemeentelijk
vermogen reeds in ounoodigo on gewaagde
bedrijven gaan vastleggen en daarmee- schat
ten roekeloos zonden dreigen te verspillen.
Zal men zeggen, dat het dan ook to laat
ware en do wet juist tijdig ruik kwaad be
hoort te voorkomenklaar dan vergoot men
toch -geheel de thans bestaande bevoegdheid
der kroon, gemeentelijke besluiten, die strij
den met wet of openbaar belang, te vernie
tigen, dus in hun werking terstond te stui
ten. Eerst wanneer dit op liet stuk van ge
meentebedrijven al heel dikwijls noodig zou
geweest zijn maai- liet was nog nimmer
het geval eerst dan zou hot opwerpen
van een zekerder, nl. een wettelijlkcn, dam
reden van bestaan hebben.
Maar er is aneer. Dr. Kuyper's nieuwe
verzinsel is niet alleen volkomen onnoodig,
de lijnen die hij wil trekken zijn ook geheel
willekeurig, ziji steunen op geen enkel stel
sel, Of wïo kent grondbegrippen van alge
meen belang, volgens welke hot door de ge
meente leveren van stoffen langs geleidin
gen wèl goed, maar het verkrijgbaar stollen
in een gemeentelijke magazijn niet oirbaaa-
zijn zou? Ons althans zijn zulke begrippen
van openbaar belang nimmer ter oore geko
men.
Er blijikt dan ook ten duidelijkste, dat
deze fraaie stelregel, iu plaats te zijn opge
bouwd op een beginsel van sociaal nut, veel
eer is een aftreksel Van de op dit oogenbli'k
toevallig bestaande werkelijkheid. De diep
zinnige regel van de boven- en ondorgrond-
scihe geleidingen is alleen maar het gemeen
schappelijk: kenmerk van do waterleidingen,
electrieiteits- en gasfabrieken, telefonen,
kortom de tot heden békende gemeentelijke
bedrijVen.
Dat is het fataledo reigbl, gedistilleerd
uit het tot ih-eden bekende, wordt als di'klko
streep getrokken onder dc maatschappelijke
ontwikkeling, die nu op bevel des ministers
zal hdbtxm stil te staan. Niet verder clan
wat heden is, en tegen de dringende eischen
Q O
die do toekomst wellicht verborgen houdt
een dam. Was het to erg, hier van bekrom
penheid te spreken?
Neen, het was misschien nog niet erg ge
noeg. Het keurslijf, dat dr. ïvuyper den ge
meenten wil aantrekken, zal niet slechts in
de toekomst knellen, reeds in het (heden ra
ken zij er uitgegroeid. Versdheiden-e takken
Van gemeentelijk bedrijf, welker wenscihc-
lijkheid' meer en meer wordt ingezien, zullen
door het wetje onmogelijk woa-deu gemaakt.
Een gemeentelijk© brandassurantie, als een
billijke vergoeding voor do uitgaven voor
brandweerbanken van leening, om het
kwaad van particuliere pandjeshuizen to
koerenvoorschotbanken ten 'behoeve van
kleine landgabruikora do gemeenten zul
len ea- niet meer vrij, toe zijn. Misschien mag
in (het belang der volksgezondheid de leve
ring van melk nog plaats hebben, als 't ge
schiedt van uit het openbaar slachthuis of
gemeente-apotheekMisschien zal de bouw
van arbeiderswoningen niet verhinderd wor
den, als men betoogt er de openbare gezond
heid mede to willen bevorderen. Doch even
goed mogelijk ook dat in do toekomst zulke
raadsbesluiten tor vernietiging worden voor
gedragen en deze nuttige maatregelen dus
achterwege blijven.
Niet verder dan wat er heden is, zegt do
minister. 'Hij zal niet slagen. Zoo h'et bom
al gelukken mocht wat wiji betwijfelen
dit te kwader ure ingediende) voorstel thans
tot wet te doen verheffen, de niet t© stuiten
maatschappelijke ontwikkeling zal over hem
heen gaan en zijn wetje doen verilwijnon als
sneeuw voor de zon. Het voorbeeld in dezen
is niet ver te zoeken, Hlet was dezelfde Ge
meentewet, die door een ander soort conser
vatief minister, van Houten, aldus gewijf
zigd werd, dat de gemeentebelasting niet
langer mocht worden opgelegd naar draag
kracht, maar zóó, dat de minder vermogen
de in venhonding evenveel en méér zon be
talen dan de rijke. Doch deze stelregel, zóó
zeer incLruisdhend tegen den huldigen eisah
van sociale rechtvaardigheid, werd. slechts
enkele jaren later weer uit do wet verwijt
dord.
D'e thans ingediende wijzigingswet bevat
niet uitsluitend slechte bepalingenzij beeft
ook goed'e, die ver-dienen hun weg naar het
„Staatsblad" te vinden. Doch. degene, die
wij in dit atrikel bespraken, zijn zóó onnoo
dig knellend, zóózeer een uiting dot „reactie,
die niemand wil", dat er tegen haar aanne
ming niet sterk genoeg kan worden gewaar
schuwd.
Uitbesteding van armlastige kinderen.
In veibaod met het bestaand vermoeden,
dat de uitbesteding van armlastige kinderen
in huisgezinnen voor rekening van burgerlijke
of gemengde armbesturen of van gemeente
besturen hier en daar geschiedt onder om
standigheden en op voorwaarden, welke
weinig bevordeilijk zijn aan eene goede ver
zorging, zoo al niet deze uitsluiten, beeft de
minister van binnenl. zaken eene vragenlijst
te dezer zake doen samenstellen, welke jaar-
lyks, te beginnen mev 1904, door genoemde
armbesturen moet worden beantwoord en
door tusschenkomst van Gedpp. Staten aan
den minister moet worden opgezonden.
B. v. N. O.
De uitslag der herstemming voor een redac
teur van ïl)e Bode", (vacature Geei Isma). is
-Is volgt: Uitgebracht 2447 stemmen, On
waarde of blnnko 128, geldig 2319, volstrekte
m->ei derheid 1160 stemmen. H. E. Kraav te
Tiel 886, B. Valk te Rotterdam 1433 stemmen
zoodat gekozen is, B. Valk te Rotterdam.
Aan het hoofd van De Bode", orgaan van
den B. v. N. O. staat de volgende mededeeling:
Nbvai aanleiding van den uitslag der stemming
in zake den steun aan Kappetein, zijn bij
ondergeteekenden et listige plannen gerezen,
iiun mandaat neer te leggen, daar zy meenen,
dat door deze stemming is bewezen, dat de
meerderheid inden Bood een vau het hunne
afwijkend oordeel over 't rechtmatige en
billijke van een onUlag aan onderwijzeis
heeft en zij dus in bepaalde getallen voor
dergelijke ontslagzaken niet zouden kunnen
optreden, zooals de Bond dit blykbaar weu-
schelyk acht.
Op verzoek der minderheid hebben zy
evenwel besloten met een definitieve beslis
sing to wachten tot na de algemeene ver
gadering.
M. van Assen, J. O. ten Geuzendam, P.
K. Teeilkamp, Ph, van der Vos, J. J. ha
mers, Th. M. Ketelaar.
De Bond van Neder landsche Onderwyzeis
zal gaan procedeeren teger het rijk, in zake
de inhouding van wachtgeld aan dm onder
wijzer R,, vroeger te Ilemelum (Fr.)
Drimkwet-aetie.
?n een vlugschrift met het oog op de
ainstaande herziening der Di ank wet", onder
den titel sEen verbeterd Gothenburgsch stel
sel", behandelt mr. A van Gijn, secretaris
van de commissie voor Drankwet-actie van
den Volksbond, een 10-tal vragen, waarvan
de laatste deze is
Wat moet dus ieder, die de belangen van
millioenen medeburgers, de toekomst van de
natie, niet achterstelt bij de belangen van
een paar tienduizendtallen tappers, die leven
van het ongeluk van hun medeburgers, by
de aanstaande drankwetsherziening als eisch
sttlien
Het antwoord daarop luidt
lo. dat de gelegenheid woide opgehouden
voor de eenig mogelijke manier, om met het,
door de regeering in beginsel voorgestelde,
Gothenburgsche stelsel een goede proef te
nemen, d. w. z. dat op het uitstervings
beginsel deze uitzondei ing worde gemaakt,
dat in de jaien '1910, 1915, 1920 enz. alle
bestaande vei gunningen zij het met eenige
schadeloosstelling aan hen, die reeds in 1901
tapten kunnen woiden ingetrokken inde
gemeentenwaar minstens twee jaren te
voren alle vergunningen door eene drank-
bestrijdeisvereemging zijn aangevraagd; (en
liefit ook, waar, krachtens een eventueele
nadere wet, bij volksstemming is besloten
tot een algeheel verbod van drankhandel),
2o. dat de wet bepalingen geve, die waar
borgen, dat het beginsel van het Gothenburg
sche stelsel ten onzent van den beginne af
volkomen tot zijn recht kome, m. a. w. dat
zij bepale, dat de winst van de vereenigingen,
behalve voor aflossing der kapitalen, uitsluitend
voor drankbestrijilirigsdoeleinden en genezing
van drankzuchtigen zal mogen worden besteed.
Het Groene Kruis.
Te Haskeiiand, is een afdeeling vanïHet
Groene Kruis" opgericht. Ruim 100 perso
nen traden als lid toe.
Dir. bel. Inroerr. en acc.
Bij de directe belastingen, enz. is benoemd
met ingang van 15 dezer tot commies 4e
klasse, de heer H. Hofstee te Koewacht.
(ïWbl. v. d, Adm. d. dir. bel. enz.")
De rechtbank te Middelburg deed heden
uitspraak in de bekende zaak der drie vis-
schers uit Bouchaute (België), die zich te
Walsoorden aan ernstig verzet en mishande
ling der marechaussees hebben schuldig ge
maakt, tengevolge waarvan een der verzet-
plegers door de marechaussees werd dood
geschoten.
De beklaagdenlo. P. W., ond 24 jaar,
2o. P. S., oud 41 jaar en 3o. Th. S., oud
38 jaar, allen vissehers te Bouchaute (België),
gedetineerd te Middelburg, zijn wegens we-
deispannigheid, door meer dan twee perso
nen m vereeniging, veroordeeld de leen 3e
ieder tot een jaar gevangenisstraf, de 2e tot
3 maanden gevangenisstraf, met in minde
ring brenging der doorgebrachte hechtenis.
Vanwege het O. M. was tegen ieder 9
maanden gevangenisstraf gevorderd.
Hen en ander over de verpleging van ons vee
en wat daarmede samenhangt.
Vervolg
De vorige maal is ons gebleken, dab het
dier uit 'het door (hom opgenomen voedsel
tweeërlei soort van voedingsstoffen moet
kunnen opnemen ten eerste zulke, welke
dienen kunnen ter verbranding, al-
zoo ter onderhouding1 der 1 i cül a a m s-
warmte en tot voortbrenging van ar
beid (in- en uitwendige beweging) en ten
tweede zulke, weüce in staat zijn de noo-
dige herstellingen en groei moge
lijk te maken.
Tegenwoordig speelt kot adverteeren, het
reclame-maken langs verschillende wegen
een .groot© rol. Men tradht de aandacht van
belanghebbenden te vestigen op do produc
ten, welke men aan den man wil brengen,
door opsomming van de voordeden aan het
gebruik ervan verbonden. Soms .gebeurt dit
door lang voor allen niet duidelijke plaat
voorstellingen, maar ook gebeurt dit door
het gebruik van termen, welke voor menig
een nog wel een behoorlijke uiteenzetting
bdhoC'ven, willen zij volkomen begrepen
worden.
Een advertentie, bij vele onzer lezers wel-
beikeud! on geplaatst door „De Fransdh-
Tlollandsohe oliefabrieken Ga<lvé-Delft" te
Delft vermeldt
lo. Gronclnotenkoek en meel, merk
Delfia met een gehalte van minstens 48
eiwit, 7 vet eri 21 zetmeel, benevens
volledige zuiverheid
2o. Sesamkoek en meel, merk Delfia met
een gewaarborgd gehalte van 40 eiwit en
10 vet benevens volledige zuiveiiheid.
Aan den voet der advertentie leest men
dan nog, dat do vorteerbaaixkoid van het
eiwit bedraagt 95.7 en die van het
v et 98
Een toelichting als do laatstbdd'oelde is
van beteekenis. A'lle eiwit in een voeder-
middel is lang nog niet verteerbaar. Wat
heeft men onder dat verteerbaar
eigenlijk te verstaan?
'Illet bloed doorstroomt het dierlijk
lichaam tot in zijn verste uithoeken en zal
dus in staat zijn do stoffen voor groei en
verbranding noodig, overal heen te voeren.
Nvt is er in ons lichaam naast het bloed
vatenstelsel nog een ander stelsel van vaten
cn 'buizen, bestemd voor vervoer v'an voe
dingsstoffen, aanwezig; dodlr daarvoor een
juist begrijpen van do voeding, de inrich
ting en werking van dit stelsel niet be
paald onmisbaar is, laten we het maar bui
ten beschouwing. Nemen we alzoo 't bloed
aan als drager der voedingsstoffen, dan is
de vraag dadelijk hoe (komen die voedings
stoffen in het 'bloed?
De voedeamicldclen ondergaan in het
spijsverteringskanaal (mond-slokdarm, maag
en darmen) grooto veranderingen, waarbij
een Vloeistof ontstaat, welke igesdln'kb is om
door do wanden van dat kanaal te worden
opgezogen cn in de bloedvaten te worden
overgebracht.
Dat deel deiT voedermiddeleu, hetwelk
op die wijze in het bloed "kan worden opge
nomen, noetnt men ver te er ha ar. Wat
het dierlijk lichaam, derhalve in don vorm
Van mest verlaat is het onverteerbare! deel
van het opgenomen voedsel Heb ware to
wenschcu. Verschillende oorzaken werken
er toe mede, dat ook een deel van het ver-
teerbare onverteerd, het lichaam verlaat.
De wijze van voederb'ereiding, de tijd Van
voederen, het mengen van verschillende
voedermid'delen, ziedaar reeds drie zaken
genoemd, welke zoowel een gunstiigen als
ongunstigen invloed op een volledige ver
teering van bet verteerbare deel in het
voedsel lommen uitoefenen.
Doch kceren we tot onze advertentie met
de 48 en 40 eiwit terug. Uit den voor
rang, welken het eiwit in alle aankon
digingen geniet, laat zich. reeds -opmaken,
dat het een belangrijke rol in de voeding
speelt. Maar wat verstaat men onder eiwit
Alle stoffen, welke wat haar samenstel
ling betreft overeenkomen met het z.g.n.
w i t van een kippenei, noemt men eiwit
ten In u i t e r 1 ijl k stemmen de eiwitten
lang niet overeen, de overeenkomst zit al
leen in de grondstoffen waaruit zo zijn ont
staan. "Wie zou, op het uiterlijk afgaande,
zeggen dat erwten, boonen, koakmeel, aard
appels enz. eiwit bevatten En toch is dit
zoo. Wij, die geen scheikundigen zijn, kun
nen zoo gemakkelijk niet onderzoeken in
welke voeder-middelen eiwit aanwezig is.
Gaan echter stoffen, waarin wed eiwit
aanwezig is, in rotting 'over, dan kunnen
wijl ze wel herkennen aan den scherpen en
Walgelijken stank, welken zij1 verspreiden en
sterk herinneren aan bedorven eieren.
Alle eiwitten zijn uit planten afkom
stig. Komt eiwit in het dierlijk liohaaan
voor, dan is dat borih. altijld uit planten-
eiwit ontstaan. Indien wij een dier met
eiwitkouJd'ende stoffen voeden, zoozal een
'groote deel daarvan verboeren, dus in het
bloéd terecht kamen en zal nu in staat
zijn in hot dierlijk lichaam vleesch en
v e t te vormen en bovendien een geschikte
stof blijken voor de ir vendi'ge v e r b r a n-
ding. Als voedingsstof is eiwit derhalve
van grooto beteekenis, daar het geschikt
blijkt voor- alles, Wat wijl door de voeding
beoogen,
Maar is het dan niet mogelijk uitsluitend
met dat soort voedermid'delen te wericen
Bij onze landbo-uwdieren niet. Bijl de
vleeschetendo dieren blijkt het wel dege
lijk mogelijk. Vleesch toch is zeer' eiwithou-
dend, en als een leeuw of tijger mest maakt,
aal uw neus u wel 'overtuigen, dat hij een
sterke eiwitvoOdrng ontvangt. Bezoekers der
Rotterdamsdhe Diergaarde zijh wel eens in
de gelegenheid Ibdj een bezoek aan de z.g.n.
wilde d' i e r e n-galerij er zich persoon
lijk van te overtuigen. Onze 'landbouiwdie-
ren zijn niet ingericht om zulk een bijna
uitsluitende e i w i t-v o e d i n g behoorlijk
te verdragen.
Naast heb eiwit werd ook vet genoemd
als ©en bestanddeel der aanbevolen 'koek- en
meelsoorten. Na het eiwit mag het vet
(hier weer p 1 a n t e n-vet) als voedingsmid
del genoemd worden. In groote hoeveelheid
gegeven, kunnen onze landbouwdieren het
niet verdragen. Er kunnen namelijk maar
"betrekkelijk kleine hoeveelheden verteerd,
alzoo in heb Moed opgenomen worden. Is 't
vet echter eenmaal in het bloed, dan kan
het overal in bet lichaam - na een Heine
verandering ondergaan te hebben als
dierlijk vet worden aangezet en verder ook
weer als brandstof dienen. Dit laatste weten
we 'bijl ervaring. Hoe vetter1 het eten is, hoe
beter er op gewerkt kan worden. "We we
ten immershoe meer arbeid, hoe meer li
chaamswarmte, derhalve ook meer verbran
ding. Evenals in de oude keukenlamp het
vet de verbranding in do pit onderhoudt
en daardoor' warmte verspreidt, zoö brengt
hot vet in het lichaam bijl de langzamere
verbranding wel geen 1 i edit, doch wel de
gelijk warmte voort.
Wel voor Votaanzettimg, wel Voor
warmte- en a r lb e i d-voorfJhrenging
blijkt vet geschikt, maar voor vleesoir-
v 01" m i n g, voor groei in dien zin, kan het
nooit dienen. Daardoor staat vet dan
ook voor vleesch gr oei bijl eiwit als
voeder-middel achter.
In de derde plaats kwam in „grondnoten-
koefc en meel" zetmeel voor. Zetmeel
komt in het dagelijiksdh loven onder 'n paar
zeer hekende vormen, vlij zuiver voorals
stdjlfsel en als aardappelmeel.
Met rëdht is het eerst in d'e dorde plaats
genoemd. Na een geringe verandering,wordt
het als een s u i k e r a- o h t i ig o vloei
stof in het bloed opgenomen en dient daar
voor verbranding. Voor vlecsribgroei heeft
het evenmin als Vet beteekenis en alleen
onder zeer gunstige omstandigheden, kan
het voor een zeer klein deel de vetaan-
zetting versterken.
Onder de drie genoemde voedingtstoffen
heeft heb zetmeel de geringd© waarde. En
toen, wij! allen voederen onze dieren
in hoofdzaak met zetmeel, en dat wel om de
volgende' reden.
Vet is goedkooper dan eiwit; maar
zetmeel is goedkooper dan vet: Voor-
ons volgt hieruit, dat We alleen zooveel
ei wit en vet zullen vbed'eren, als beslist
noodzakelijk is voor 'groei, en vetaan-
w a s.De noodzakelijke hoeveelheid bran d-
sto f brengen we aan in den vorm van het
goeclkoope zetmeel. Zoodra dus in hoofd
zaak onderhoudsvuer gegeven moet
worden, waarhij van eigenlijken 'groei geen
sprake is, kan men met weinig eiwit vol
staan, hot komt hier voor-al aan op v e t en
zetmööl, en het laatste, als heb goed
koopste, neemt de voornaamste plaats in,
'Moet echter pr'oductievoeder, zooals aan
jong-, mest- en m elfc vee, Verschaft
worden, dan dient het eiwit in gr-ooter
hoev'etelheid in het vockfeel Voor to komen.
Dit toch z'al dan moeten zorgen, dat vleesch-
gr-oei en melkafscheiding zoo ruim mogelijk
plaats hebben. Het vet en zetmeel blij'ven
voor het ondorb'omfóvoeder, dat jon g-,
mest- en melk'Vee dan toch! ook moe
ten ihébb'en, bestemd.
Hoe meer eiwit men voert, h'oo nauwer
de voedingsverhouding wordt. W ij d of
ruim zal alzoo- de voe'dingsvedk'ouding zijh,
zoo er minder eiwit verveederd wordt.
Wat wij ver-staan ondeT straf voeren is
zorgen voor een nauwe voedingsvehhou-
ding. D'e zoogenaamde k r a c li t v o e r-mid-
dolen bevatten veel eiwit. Sesam- en
grondnotenkoek: leveren dus echt kracht
voer.
Het gemeentebestuur van Spa heeft de
heeren Alexander Havart, van Brussel en
Paul Dommartin van Spa officieel aangewe
zen zich met den ïAutomobile-club Beige"
te verstaan, tot het vestigen van een Auto-
dróme in de omstreken van Spa.
XXXIX.
Ik had myn vorige Penkras juist in't net
overgeschreven, toen ik bezoek kreeg van
vriend Kawilarang, oud-Hoekoem-Toea van
Toelian Keljil (Minahassa) en thans leerling
aan de z.g. Groote Landbouwschool van Bui
tenzorg.
Natuurlijk las ik hem myn artikeltje voor
en tot mijn schrik moest ik hooren, dat ik al
zeer onvolledig werk had geleverd
Ik had wat veel den nadiuk gelegd op 't
schilderachtige en schoone van den Tuin en
ook wel iets verteld van de prachtige gele
genheid hier aan heeren geleerden geboden,
om hun studies verder te voltooien doch ik
had zoo goed als niets gezegd van 't prac-
tische nut, dat's Lands Plantentuin oplevert.
»Weet U wel mijnheer," zoo zeide Kawi
larang, rrdat hier o.a. een voortdurend bac
teriologisch onderzoek plaats Heeft, om de
ziekten der cultuurgewassen te kunnen be
strijden Daar hebt u b.v. de noodlottige
serehkvvaal, die het suikerriet aantast, de
ziekten der getah-pertjah-boomen, de ziekten,
die bij tabak, koffie, thee en cacao voorkomen
en zooveel schade berokkenen. Ze worden
hier allemaal onderzocht, ernstig onderzocht
en verschillende geneesmethoden worden ge
probeerd, terwijl dikwijls zeer meikwaardige
resultaten vei kregen worden.
»Ea ook onze cultures, de Inlandsehe,
worden niet meer vergeten. In den laatsten
tijd vei kregen zjj zelfs den voorrang en dat
is goed ook, want ons Iridië is toch op slot
van rekening door een landbouwende bevol
king bnvoond, een bevolking, die voorgelicht,
geleid moet worden. Zoo werd hier o.a. een
grondige studie gemaakt van de bekende en
door ons Indiëers zoo zeer gevreesde omo-
menték der rijstvelden, veroorzaakt door larven
in den grond, larven die de wortels dei-
rijstplantjes binnendringen en boosaardig alle
levenssappen tot zich nemen.
ïHet geneesmiddel schijnt dan nu eindeljjk
gevonden. Men weet nu tenminste, hoe die
parasieten te weren en als men dan bedenkt,
dat verleden jaar nog V6 van den geheelen
Javaoogst door deze ziekte mislukte en dat
door die ramp alleen een schade werd ge
leden van meer dan 31/2 millioen gulden,
dan zult u toch zeker wel moeten '.toegeven,
dat 's Lands Plantentuin nuttiger doel heefr
dan om toeristen en Batavianen eens van zjjn
schoonheid te doen profueeren.
ïTrouwens men behoeft rnaar in den trein
te kruipen en nog een half uurtje verder
't gebergte in te gaan, dan heelt men al
natuurschoon genoeg, natuurschoon, dat 't
gouvernement geen cent kost.
En U hadt uw lezers ook moeten vertellen
van het zobtogisch-phytophatologisch museurn
waar deskundigen alle kwaadaardige insecten
bestudeeien en vooral ook naar middelen
zoeken om die vijanden der menschheid te
verdelgen.
*1" het pharmacologisch laboratorium
onderzoekt men weer de geneeskundige kracht
der planten en vergiften en ook de voedings
waarde der Indische vruchten.
ïU weet hoeveel inlandsehe medicijnen er
bestaan!" j>Ja", antwoordde ik sen ik wil wel
bekennen dat ik ze hier in de tropen bovm
de meeste Europeesche geneesmiddelen prö,
fereer. Ik heb ze gedurende myn eerste veri
bljjf in Indië dikwijls met succes toegepast en
zien toepassen.' sluist," zeide Kawilarang
ndoch die geneesmiddelen worden verstrekt
door gewone onbestudeerde Inlanders, door
menselien, die de doses voor velschillende
gestellen niet kunnen berekenen en dit kan
soms zeer gevaarlyk zijn.
»Nu wil de Regeering die obats der be
volking doen bestudeeren en dank zij ook
het Instituut voor tropische ziekten te Batavia
zullen over eenige jaren die medicijnen dan
eindelijk door de faculteit worden erkend.
Wie weet of er later geen schatten met den
uitvoer zullen worden verdiend Ook hiervoor
zorgt dus 's Lands Plantentuin,
»Op Tjikeumeuh in den z.g. Cultuurtuin
wot den verder verschillende uitheemsché
gewassen gekweekt en hun levensvatbaarheid
nagegaan.
vlndië levert wel reeds veel op, doch men
mag daarom ook nog wel 't goede van buiten
probeeren. Ook worden verschillende be-
mestingen bestudeerd. En zoo zou ik nog
een heeleboel kunnen opsommen 1
»Waarom hebt u niet liever gewacht, tot
dat prof. dr. Treub terug is uit Engelsch-
Indië, waar hij thans, in 't belang van den
Tuin is heengereisd
sHp! hol waarde Kawilarang, nu over
drijf je wel een beetje in je geestdrift voor
botanieTen eerste kan ik myn reis voor
één Penkras onmogelijk uitstellen, Indië is
zoo gioot en ten tweede verlangen mijn
lezers geen geleerdheid van me, doch wel
wat populaire kennis omtrent Indische toe
standen. Ik ben het echter volkomen met je
eens, dat dit verslag over 's Lands Planten
tuin al zeer onvolledig is en 't spijt me dus
heusch, dat 't met, de post weg moet. Ik zal
mijn verzuim echter goed maken, vertel me
dus nu alles nog eens langzaam en duidelijk,
dan zal ik trachten je opmerkingen zoo ge
trouw mogelijk weer te geven. Ga je gang
maar, ik luister en schrijf
Tot zoover ons gesprek met vriend Kawi
larang, een flink, goed ontwikkeld Menado-
nees, die uitstekend zijn Ilollandsch spreekt
en, evenals de meeste inlanders die nadenken,
een warm overtuigd vriend is van.Neerlands
opperheerschappij. Ik wil daar eveti op wijzen,
omdat er nog o zooveel bekrompen sEuropea-
nen" zijn, vooral hier in Indië, die met tegen
zin, ja met vrees zelfs de emancipatie der
Indiërs gadeslaan. Ze denken, dat hun ont
wikkeling gevaarljjk zal worden en z\jn dus
voor het oude systeem domhouden I Ik erger
me altijd als ik zulke menschen hoor door
slaan, meoschen, die door een lang verblijf
in Indië meenen reeds op do hoogte te zijn
met de toestanden van land en volk. Ze had
den nimmer voeling met den bruinen broeder
en zoeken steeds hun kracht in isolement.
Ze beschouwen een Inlander nu eenmaal als
een wezen van lageie orde, goed genoeg om
door hen gescholden en gehoond te worden.
Natuurlijk vinden ze liet dan al heel vreemd,
als meer ontwikkelden zich niet meer laten
schelden en hoonen eo, ziet u, daar zit'm nu
eigenlijk de kneep 1
Een beschaafd geschoold Javaan, Maleier,
Amboinees of Minahasser weet onderscheid
te maken tusschen Europeanen en Europeanen
en laat zich volstrekt niet beleedigen, door
wie ook.
Er zijn er hier heel wat, die zich o zooveel
op 't Europeaanschap laten voorstaan
De fijn voelende Indiërs weten echter al
heel gauw met wien zij te doen hebben, en
de ontwikkelden onder hen zoeken zeer
gaarne den omgang met beschaafde Neder
landers,
Waarom ik dit schiijf? Omdat-ik gisteren
weer een bedroevend staaltje heb bijgewoond.
't Was tegen half vijf in den middag, toen
een zwaar beschonken smynheer" (Hier as
elke Europeaan een Etoean"in een dos a
dos vorrbij reed, ten spot natuurlijk van de
Inlandsehe gemeente.
Hij had het hevig te kwaad met den koet
sier, wien hij de gemeenste scheldwoorden
naar het hoofd wiet p en die niets antwoordde,
doch stapvoets voortreed, stapvoets, opdat
zijn dronken vrachtje niet uit do kar zou
tuimelen.
Toen schelden nu niet scheen te helpen,
riep de stoean" plotseling; sSaja orang
blanda en loe satoe monjet selam 1
(Ik ben Hollander en jij bent een inland
sehe aapen om aan deze woorden nog wat
meer kracht bij te zetten, begon toen de
edele vertegenwoordiger van ons ras hierin
de tropen, den armen das a dos koetsier te
slaan en te stompen. Politie was als altijd
niet aanwezig en daarom moest ondergetee-
kende wel handelend optreden, al was 't maar
óm aan de verschrikte Inlanders te toonen,
dat een Nederlander zich niet onder alle om
standigheden solidair gevoelt met landge-
nooten.
Toen onze held dan op den grond gerold
was en waggelend weer opstond, riep mj
ïlk ben de nee! van den assistent-resident
en ook nog: ïdat is gemeen van je
om een Inlander te belpen
Kijk lezers, zoo'n uitroep teekent, zulke
Europeanen nu zijn vooral bevreesd voor
meerdere ontwikkeling van den Inlander ea
willen geen Hollandsch hoegenaamd door
hem hooren spreken. Zulke Nederlanders zijn
hoogst nadeelig voor ons prestige j
Zooeven lees ik in de bladen een raar
