b7M Jaargang'. Zondag 3 Januari 1904. fiS Tweede Blad. VERBROKEN BOEIEN. UIT DE PERS. INDISCHE PENKRASSEN. Kunst en Wetenschap. K e rk. en e b ooi p Deje courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal Voor Schiedam en Ylaardingen 1.25. Franco per post fl, 1.65. Prijs per weekYoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureaulooierstraat «8. yaaciracEgvifMir i w jtrmrnwa Advertentiën: Van 16 regels fl 0.92iedere regal Reclames 00 cents per regel. Groote letters naar de plaats die ijj Prijs dor meer 15 cents, innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier- van zijn gratis aan "net Bureau te bekomen. In de nummer, die Dinsdag- en Zaterdagavond versohqnen, worden zoogenaamde Isleinc advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Sn tere. Telefoon No. <sir/a G rWETËXSarzWAATl Onder dit opschrift behandelt ,,De Ne derlander" dei quaesiie, waarop de dienst weigering van T envoy betrekking heeft. Zij stelt op den voorgrond, dat allo bur gers aan do wetten gebonden zijn. Maar aldus laat „De Nederl." dan volgen „Dio wetten zeiven kunnen zeer wel on rechtvaardig zijn; »ijt kunnen zelfs ons dwingen tot iets dat wij m strijd achten mot Gods 'gebod. In zoodanig geval moet wol do wet cl'oor do overheid wc rden toege past, maar kan 'liet voor den onderdaan pliciht zij» liever do wet to overtreden dan to bandelen tegen wat iliijl voor het gebod Gods houdt. Kiest hij dit laatste, dan be hoort hij zich. rustig te onderwerpen aan den hom opgelegdcu dwang, gelijk zoovele goede Christenen ten allen tijde gedaan bobben, zonder over rechtsverkrachting to klagen, want rechtsverkrachting is het niet. Voor hen echter, dio invloed op de wet geving kunnen uitoefenen, rust do vraag, of hot geoorloofd en of het onvermijdelijk is iemand alclus te plaatsen tussoheu do keuze om óf Gods gebod óf aan de menschel ijke wet ongehoorzaam te zijn." „De Ncderi." gaat dan voort met aan te toonen, dab de overheid in de eerste plaats voor de moeilijkheid staat om te weten of ziji inderdaad met een gewetensbezwaar to doen beeft. Iedereen kan met die bezwaren voor den dag komen, evenals men doofheid, stomheid of andere kwalen kan voorwenden Gesteld echter, dat de overheid van do echtheid van een gewetensbezwaar over tuigd is, moet zij dan voor dat bezwaar uit. den weg gaan' Ja antwoordt „De Ncderi." mits zij daardoor niet een onrechtvaardigheid bega tegenover anderenwant dit zoxl met haai* hoogste roeping in strijd zijn. Dit nu zou, ging zij hier voor clcn bezwaarde uit den weg, juist heb geval zijn. InnneTs zouden, liet zijde? gewetensbezwaniden vrij, anderen voor he.i moeion opkomen De overheid behoeft niet en mag ook met wijken, indien daardoor oen ander m last komt. Tel minder, omdat, de gewetensbe zwaarde, zoolans: er geen ooilos' is of hij niet o o ca .i tot het schieten op medemensehen geroepen wordt, zijn geweten niet verkracht. Hij te- weert wel, dat hij, zich voorbereidende voor den krij.g, toch iets ongeoorloofds doet, maar geheel ten onrechte God heeft hem, meent hij, v-e.rbo.den te doodenwelnu, dat doet bij niethij kan zelfs weigeren in den krijg van zijn wapen gebruik to maken. Maar zoolang er geen oorlog is, overtreedt hij bedoeld ge bod niet. Zijn weigering daarentegen om aan do overheid te gehoorzamen is wel in strijd met Gods gebod en wil hij alleen aan die geboden zich onderwerpen, dan moet hij zich. ook streng daaraan houden. Het jonge echtpaar Baitenstcm maakte zich gereed uit Lo gaan. 'Het lieftallige, mooie blonde vrouwtje stond voor den spie gel en legde de laatste hand aan iliaar tollet. Een paar passen ter zijltle slond do heer des huizes, een al anke, elegante verschijning, in een lichtgrijs coskuun. Met den sierlijken wandelstok tikte hij zich werktuigelijk tegen het rechter been, terwijl zijn oogen doelloos door het vensier op de straat staar den, waarboven een b'l'auwö zonne- en Zon dagshemd troonde. Op het gezicht van den jongen man toekende zich duidelijk een ze ker misnoegen af. „Belachelijk!" riep hij' eindelijk uit. Mevrouw Annie Bartenstcin schikte juist den kanten strik op baar blouse1 terecht, „Wat is cr toch, Alfred?" „Ik beweer, dat Iheb eenvoudig belache lijk is." Zij wenddo het hoofd'verbaasd en vra gend naar heen toe. Je humeur Ik beignijip je niet. Even te voren nog zoo uitgelaten vroolijlk „Humeur? Dat is niet slecht, ha, ha! Natuurlijk, jijt kunt mij, niet begrijpen je bent met die opvattingen groot gewor den. Rij jelui gaat alles naai* een schema. ■Zoo was het, zoo is bet, zoo blijft het! Basta! Wie .daartegen zondigt, wordt als revolutionair, als verstoorder van do fazni- lie-idylilo uitgekreten. Bk voor mij! hek or „De Nederlander" is alzoo va.n oordeel, dat aan bedoeld gewetensbezwaar van dienstplichtigen niet mag worden toege geven, ook al moenen zijl dat G-ods Woord 'hun bet voorbereidon tot den krijg ver biedt. „Dit belet editor niet zoo besluit zijl dat zoo mogelijk zulke conflicten behooren te worden vermeden. Wanneer aan een be zwaarde do ongegrondheid van zijn bezwaar niet 'kan worden duidelijk gemaakt, zouden hom wellicht diensten in het leger kunnen worden opgelegd, dio mot het deelnemen aan den strijd zelven niet in verhand staan, bij'v. hospitaal-dienst. In somniTgo staten van Noord-Amerika is bepaald, dat hij, die tegen bet dragen van wapenen gewetensbe zwaar beeft, vrijgesteld zal worden van dienst, indien hij. oen bij da wet bepaaldo vergoeding in geld betaalt, te berekenen naar hetgeen aan gekl en tijid noodig is om c.en goed soldaat te vormen. Zulk een plaats vervanger is echter alleen voor bemiddelden mogelijk. Misschien zijn ook nog andere oplossingen denkbaar. Hoe dit ziji, in geen geval heeft men recht bon, die met de uitvoering der wet zijn belast, te beschimpen, als dozo een wet toepassen die men afkeurt. En evenmin getuigt het van nadenken of van edelen zin, wannéér men het voor den gewetensbe zwaarde opneemt, zonder te bodenkon welke gevolgen het toegeven aan die bezwaren Voor anderen zoude hebben. Ook vergete men niet, dat menigeen er een eer in stelt tegen over do 'geheel© wereld een eigen gevoelen er op na te houden en dan te hoogmoedig is om ongelijk te bekennen. Et* zijn ook mar telaren geweest, die aan hoogmoed leden. Of daarvan thans sprake is, weten wijl niet, weet waarschijnlijk niemand met zekerheid. Maar de gewetensbezwaarde zalf behoort niet, indien hiji optocht is, te hevig te kla gen, en zij!, die het voor hem opnemen be hoeven do quaestio niet eenzijdig te bezien." XLII. We zijn reeds vroeg aan 't station, waar ons de gewone kleurige drukte, tegenlacht We voelen ons bizondcr frisch en opgewekt, zooals men dat alleen maar hebben kan in lava's binnenlanden. We zijn in do stem ming van kostschooljongens, die met vacan tia gaan, want ons vacht een heerlijk rein genot daar ginds in cl© Preanger. Een kaartje „dei de" naar Sockaboemi is gauw genomen en even spoedig hebben we een lekker hoekplaatsje veroverd. De trein vertrekt precies op tijd en we zijn weel* gereed om indrukken op te doen Nu eens naar rechts, dan weer naar lmks, kronkelt onze weg door ©en vallei, het dal van de Tjisedatii. Links zien we twee berggevaarten, 't zijn de Goenoeng Pangrango (pl'.m. 3000 M.) en de Go©noeng Gcdé pl.m. 2900 M.) terwijl zich rechts dé oud© vtdkaau van Buitcnzoig, (de Salalc) verheft. echter genoog van I Ik wil geen gevangene meer we'zen. Fit wil de vrijheid genieten van jou genieten niet aan den leiband van de schoonouders door liet loven gaan versta je? Do boe ion moeten verbroken wor den. Anders andere gebeurt ©r een ongeluk D'e jonge1 vrouw trachtte nu 'haar man een beetje te kalmeeron. Ziji sloeg de armen om zijn 'hals en koek hom Vroolijlk lachend m heb gezicht. „Daar zal dus een ongeluk gebeuren? Brr! D'at zal interessant worden." Ziji kuste liean een paar maal. „Jij, lieve, dommo vent! Gdloof je dan, dat ik het aangenaam vind, niettegenstaande bet mijn ouders zijn 1 Maar i'k weet, wij doen Qiun er een genoegen moe. Eu hot zijn roeds oudo menscheu.". „En wij' zijn jonge! Wijt willen genieten van Wat anen de lente der liefde noemt. La ter Nu ja1 'Dan komen er andere pink ten, grooto, 'kleine en zeer kleine Zijl gaf bom eon tikje tegoii de wang en zag hom beschaamd gelukkig aan. „Werkelijk, Annie! toen ik je trOuwdc, heb ik me alles geheel anders voorgesteld." „Deuk je, ik niet?" „Nu ben ik echter een gevangene. Cu de Week werk ik in de fabriek v'an je vader, als compagnon moet ik de markten bez re ken, al de kleine reizen doen on wanneer dan do Zondag (komt on ik mijl reeds ver heug in ihet Vooruitzicht, jo oindelijik eens alleen voor mijl te hebben en mot jon op onze bergen rond te dolon Ho maar! Wanneer je papa tenminste nog maar de 't Is een zonnige morgen, zooals trouwens altijd. De Indischö hemel is op dit uur maar zelden bewolkt. Lichte dampen, zoo straks nog over den grond zwevende', zijn door da zon, clc „mati hari" of ,,'t oog van den das opgezogen en vormen thans duim© nevelshropen om der bergen top. 'tZijn dampen door den aaid- bodem uitgewasemd, diei dei koelo bergrug gen aan "t gezicht onltiekken. Hoe zal ik IJ, bewoners van de vlakte, een denkbeeld geven van 't steeds wisselend panorama? Hoe zal i'k zo u. beschrijven, do donker beschaduwd© bergwouden, schilder achtig afteekenond tegen do wolkmassa's daarboven en dei zonnige lichtgroene rijst velden beneden, rijstvelden tut aan den ho rizon met kampongs bedekt? Wat oen ge not voor het oog die woeste bergstroomen met rol steen beddingen, welke daar diep in de laagte zich een weg banen naar zee Wat, zou ik me werkelijk toelh gaan wa gon aan een beschrijving der tropische na tuur, dio overal in Java's binnenland zoo heerlijk suhoon is?! Neen, duizend maal neen1 't Is onmogelijk om duet u juist te doen voelen, wat ik hier thans geniet en daar we op reis telkens en to'kens weer op nieuw van dio natuurtafereel'en zouden moe ten schetsen, zoo meen ik te moeten volstaan met hier eens en voor altijd to verzekeren, dat Java een paradij's is, één groote Tuin, één Hof van Eclen, doch. dat men er 't on gezonde zeestrand mijden moet "Met wellust ademen \ve> den koelen berg wind in, die, vrijt van moerasdamp en strand- walm, onze boist vernmnb en verkwikt. We reizen met den bocimeltrc-iu, doch ver velen ons geen oogenbhk. Vreemd toch, dat onze bruine broed,ea*s zoo weinig voor na tuurschoon gevoelen. Zc kijken bijna niet naar buiten, ïooken hun „strootje", babbe len over kootjes en kalfjvs en eten! Een inlander schijnt op reis altijd te moeten snoepen. Bij het passeereu van een mooien water val mep ik opgetogen mijn buurman, een ouden hadji, een „bagoes boekan?" (Mooi, niet Waar?) toe. Diöomc'ris* vdlgt 'smans bhk mijn wijs- ringel* en verbaasd vraagt hij„Bagoes apa' aria perampooan(„Wat is or mooi? zijn er vrouwen'') Bit antwooul van den vrijwol afgcleefden grijsaard wekt natuurlijk algomeene hilari teit en 't eciotc' kwartier wordt onze Mek- kaganger dan ook niet womig geplaagd De oude- heer kan er echter best tegen en pa reert soms vrij geestig de kwinkslagen zijnor relsgenootcn. Op de verschillende halt-en Bato© toéhs, Massing, Tjigombong, Tjitjoeroeg en Pa- ïoeng »koerta wordt gestopt. 'tZijn minia- tuurstationnetjes, waar meestal Inlandeis als chef fungeeren Overal worden ne ver welkomd door kleine jongens en meisjes, die 'Cberij, gebak, vruchten en dranken veikoo- pen en onder oen heidenscih -geschreeuw htm waar aanprijzen» Nu, er wordt nog al ge kocht en dat niettegenstaande den meegeno men voorraad maar neen, zelfs dat genoe- podagrn of een andere aangename zieks© had, soodat hij ieder jaar een week of vier naar een badplaats moest natuurlijk met een iiakuur gen doen ze iemand niet!' „Maar Alfred „Nu ja, 'bijna tien maanden zijn wij ge trouwd en nog geen enkelen Zondag zijn wij alleen geweest. Hoe zal het vandaag wol den? Altijd hetzelfde- liedje, altijd dezeilde melodie! B'an komen die brave -ouders, oio goede tantes llermine en Else- beiden zoo oud, dat ik vermoed dat zij' reeds mos op den rug hebben." „Maar Alfred!" „Wanneer het meeloopt, zijn ook nog d© handclsiraad on zijh vrouw van do paitij hij'hoeft astfhma en ziji eksteroogenVijf tig pas Wandelen en dan amechtig op ccn bank neerzinkenDan (gaat het, zooals colt voor Vandaag weer bet plan is, mot den trein in groote bogen rondom het gebergte, vervolgens mot clc diligence 'gedurende een uur tot Oberhofdaar wbrdt dan zeer be zadigd en kalm koffie gedronken, een paar maal over do promenade geslenterd, om de kurgaston aan te staren en oindelijik hoezee' keert men met diligence en trein weer naar huis terug. Op den duur word ik er -gek van. Ik zal 'Hiie-rop greep hij zijn vrouwtje biji de oore-n en zag haar in grap pige vertwijfeling g'oedig aan „ik zal mij van mijn vrouw laten scheiden, de fabriek verlaten ik zal örnkoit te gaan de boeien verbreken „En ik, Alfred, wil je daarbij behulp- De Inlander is van nature gul cn koopt nooit iets zonder* zijh naaste buurlui ook to presau toeren. Als ik gewild bad, dan zou ik voor tweo dagen mijn genoegen hebben kunnen eten en dan zijn er nog Europeanen hier in Iii- dië, die beweren, dat do inlander ons „blan da's" haal. Ik voor miji heb er nog nooit iets van ge merkt, integendeel, ik durf verzekeren, dat da bruine broeder meestal wat graag met e-on Europeaan in aanraking komt tenmin ste, als de laatste hem, niet afsnauwt of ruw bollandelf. Merkt hij, dat clc- blanda, niet „sombong" (trolsch) of „koerang adjar" (on beschoft) is, clan legt hij gauw zijn schuwe schroomvalligheid af en ontpopt hij zioh dikwijls als ecu gezellige prater. Van Buitenzorg tot halfweg do halten Tjigombong en Tjitjoeroeg stijjgt cl© weg voortdurend, dan bevindt men ziob op eeii hoogte van 550 Meter on is men op de wa terscheiding tusschen het water, dat naar Java's Noordkust en dat, 't wolk naar "\Vijn- koopsbaai stroomt, tevens op dei g*rons van d© residentie Batavia en de Preanger Re gentschappen. Van af voornoemde1 waterscheiding ver volgt do trein zijn loop langs de oostelijke hellingen van den Go'onoong Salafc op den rechteroever van don Tjitjatbih. Voortdurend verandert de weg van rich ting. Men vei te! do mij to Buitenzorg, dat op 't traject tot Tjibadak, ongeveer 40 K.M. l'ang, liefst 100 bochten gemaakt worden, waardoor men telkens d© bergen vóór, op zij om achter zich ziet liggen. Togen de hollingen liggen ettelijke koffie- en theetuinen, o. a, cle wereldberoemde Pa rakan Salak-onderneming. Duidelijk onder scheiden we thans cle nebjes op rijen aange legde theestmiken. Bij de halte Tjitjoeroeg' vertelt ons een der iiilandschc reiziger-s geheimzinnig, dal t eon echt rooversnert is, dat er vele benden schuilen en dat 't hem verbaart waarom 't machtige Gouvernement hier niet eens een flinke opruiming houdt. Dc? hadji merkt op, dat men allo dieven on movers cle rechterhand moert afkappen, zooals ck Moslimsch© wet van Mohammed het letterlijk vooischrijft. En nu worden er* allerlei griezelige verba- «-te O len van moordenaars en „rampokkeis" ten beste gegeven, terwijl d© hadji mij belang stellend vraagt of er in Holland ook znlkc dingen gebeuren. In 't bel'ang van ons pres tige loog ik maar van neen. Al pralende komen w© op halte Tjibadak, waar d© trein 4 minuten stopt om de loco motief van water té voorzien. Op 't station zit oen kléine blinde fluit speler, die do reizigers onthaalt op eenigo droefgeestige stukjes Uit vöischillende) wag gons wordt hem. kopergeld toegesmeten, dat een medelijtdendö stationsbeambl© voor den bedelknaap opraapt Woldra stelt dö trein zicth weder in be weging cn nu stijgt men bijna aan één stuk cloor l'augs de halten Karang teaigak en Tji- zaam wezenVandaag nog, hoop ikMaar kom ml mee. Andere halon We den trein niet meer." „Dat zou nog ©en geluk weaen 1' „Neen, we moeten het anders aanpak ken Kom nu me©!" Zij fcusUt hem nog eens Qiartolijk en trok toen d© v-oile over haar gezicht. Weinige minuten later gingen ziji gearmd naar Ehöf "station. Een grtoep medereizigers wachtten reeds op hen. Men zag eenige pa~ rapluies en zakdoeken, die het jonge paar een welkom toewuifden. De fabrikant Rohr- schmidt was de aankomenden een paar pas tegemoet gegaan. „Maar kinderen waar blijf jelui toch?' „Binnen vier minuten vertrekt de trein," knehto cle handel waad Tridke, en nam een hocrttablet. „Ik beu al erg .geechauffeord van de druk te," glimlachte tante Lize. „En een hart kloppen „En het tocht hier ook!" voegde tanto llermine er met een zacht verwijtende stem aan too en trok zich do sjaal vaster om haar spichtige maagdelijke gestalte. ,,Tk dank u wel Voor de algemeen vrien delijke ontvangst," spiak meneer Barten- stem met bedrukt© stem. U moet verontschuldigen,' zoide me vrouw Annie, „maar Het luiden der hel deed ham* zwijgen „Mijn lliemel, kinderen! instappen!" En hals over kop fckxm het nit acht, per sonen "bestaande gezelschap in een coupé tweede klasse. Torstond daarop zette do saiit tob Soekaboemi, gelegen op bijna 600 M. Van uit den trein heeft, men links nog steeds liet uitzicht op den Goenoeng Gedc, die aan zijn voet, met een langö riji van ter- rasgewijzo oploop,ende rijstvelden is bedekt, waar, turechen boschjes van „klappers" (ko kospalmen). de „dessa's" (dorpen) verbor gen liggen. Het is alsof men oen langzaam oploopenden reuzentrap voor zich heeft, met groene bouquclten bezet, leidende naar dö majesteuese, breedo kogolzuil, welker top gewoonlijk met een sierlijke witte pluim is gekroond, Réchte zien we d© kale heuvel toppen van do Djampangs, die zich lot aan Java's Zuidkust uitstrekken. Om 9 uur stoomen We het station Soe kaboemi binnen. Dt. Clockenek Beousson, b, d. Soékaboemi, 'Het eeve-comitó voor d© feestviering lev herdenking van het 50-jang bestaan van do Kon. Zangvéreonigmg „Rotto's Mannen koor" is samengesteld als volgt: Eorevoorzilter cle hoer F. B. 's Jacob, burgemeester. Voorzitter cle' heere nu*. P. J. van Wijn gaarden. Deden de hoeren S. v. d Berg Jr., J. J. M. Blankcneheym, nu'. G. II. B Boot, II. J. J. Bos, A N. C. S. van Buren. jhr. F. van Cittere, J. B. Crol, C. H van Dam. mr. L C. Driebeek, G. L M'. van Es, nu*. D. Fock, C. van Gilst v. d. Pals Tim., mr. J. van Ileukelom, G. II. Iliutzen, A van IIo- boken van Corfgene, P. L. M. Hoogewegen, J. Iludig, C. Kolff A.Qzn., nu*. P. D. Kk-y. L, P. do Lange. A. J. P. W. van der Lngt, mr. W. A. Mees, G. II. fMiillor. nu. J. G. L. Nolst Trenité, Plus. van Ommenen Jr., G. G. Plato, C. van Ros-em Czn., Mfnd Rnoff, dr. E. van Rijekevoisel, J C Smalt, J. J. van Stolk, Chs W. F. P. baron Sw-eoils do Landas Wyborgh, A. P. Tnnmers, ,1. 13. Verhey, Jan Visser Jaczn., H G. AI, v. cl. Vijver ©n J. T. Wilkons. ved. Heiv. Kerk Beroep en te Nijveidal da Th. Doevon- dans te Elburg te Nieuw Seheemda (Gr.) rN. C. Reuken te Kotrjum (Fr); te Heino (O toss dr Chr. Slunmnhes te YUsnngen. Bedankt voor het beioep t© Lienckn floot* d". L VV. Pieper te Nieuw-Belai land. GnEEronMEEItDE GEMEENTE ONDER 't KrtUIS. Beroepen te Rijden ds. C. Pieneman te Rotterdam. R. K. Kerk. De aartsbis-cltop van Utrecht beeft, be noemd tot pastooi te Cothenden lieer II. P. A. Thuis en tot pastoor te Heieren den heer B. M. M. Wós'en. Hooqlr Onderwijs. De heer J. J. llalberistna te Doodewaard is te Gent bevorderd tot doetor in de genees-, heel- en verloskunde. brein zioh m beweging. In héb begin stoom de men door een licht .golvend landschap. Spoedig echter kwamc-n de dicht met woud begroeide bergen in het gezicht, tot de trein niet een scherpe bocht m oen door steile hoogten begrensd land binnenliep. Diep be neden m het dal bruiste de 'bergbeek schui mend over rotsblokken en hindernissen; houtzaag- en stampmolens stonden m rijen aan haar oevers. Maar de raderen on do hamers waren beden in rust. Gouden zonne schijn omzweefde de rotsen en kruinen der bergen, waarop de toppen der tlennaboomen ziah plechtig en stil naar den helderen, blauwen hemel verhieven. De handelsraad Trieko beweerde, dat bet verbazend tochtte en dat men juist in den zomer zich niet genoeg kon in acht nemen. Spoedig was dan ook hot (weode venster ge sloten. Eerst nn verklaarde bij zoo een reisje als zijn ideaal, een opmerking, die door de beide tantes met ijver werd be aamd. De heer en mevrouw Rohrechmidt knikten slechts en zagen daarop zoo ter loops naar het jonge paar en toen elkaar aan, als wilde de een togen den ander zeg gen Zog, daar tegenover ons is iets niet in orde1 Een seiliöl langgerekt gefluit deed allen luisteren. „Nu komt cle tunnel!' verklaarde me vrouw* Tiickö, „ik beu altijd maar blij, als dat achter den rug is." „Er (gebeurt zoo gauw een ongeluk, voor al ia <1© duisternismeende tante Ltze. „Verschrikkelijk, als je j© er goed indenkt!"

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1904 | | pagina 5