STADSNIEUWS.
VLA ARD INGEN.
Kunst en Wetenschap.
B e e It t z a k e n.
Kerk ea chook
S P 0 IIT.
Staten-Generaal.
Gemengd Nieuws.
Onze Kamcrbden.
De heer P. B, J. Feif, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal en lid van Gede
puteerde Staten van Noordholland, is sedert
geruimen t\jd ongesteld. Zyn toestand is zeer
ernstig geweest, doch de patiënt is thans aan
de betere hand. De heer Ferf is ovenwei zóo
zwak, dat het nog getuimen l\jd zal duren,
voor hij zijne werkzaamheden zal kunnen
hervatten.
Raad van State,
Openbare vergadering van den Raad van
State, afdeeiing voor de geschillen van bestuur,
Woensdag 24 dezer, des voormiddags te eli
uren.
C. L van Woelderen. -j-
Te Dieren is gisteren overleden de heer
C, L. van "Woelderen, oud directeur der Mij.
Zeeland.
Het Groene Kruis.
Te Cadzand (Z.) is eene afdeeiing van hel
Groene Kruis opgericht.
Woningvraagstuk.
Door de commissie van bystand (bedoeld
in art. 35 der Woningwet) waarvan de oud
minister, de heer Pierson, voorzitter is, woidt
(naar wij vernemen) een zeer nauwkeurig
onderzoek ingesteld naar aanleiding eener
belangryke aanvrage van den Edamschen
raad om een voorschot van het rijk, tot den
houw van huizen, in het méér dan overbe
volkte Volendam.
Do Strafwet en de arbeidsbeweging.
Dei liooglooraar in liet strafrecht aan de
Utrechtsche Universiteit, de keer prof. mr.
D. Simons, be-eft in een vergadering van le-
den van de Toynbee-vereeniging welke
ook togen betaling van een geringen prijs
voor niet-leden toegankelijk: was gespro
ken overDe Strafwet en de vakorganisatie
der arbeiders.
De beteekenis dezer bepalingen in ver
hand met de vrijheid van de arbeidsbewe
ging en de vakvereeniging, resumeerde do
hoogleeraar aldus
Zijl verliezen inderdaad het recht om som
mige handelingen te verrichten, waartoe zij
ziek vroeger gerechtigd achtten. Wanneer
men de stelling aanvaardt, dat er moet ge
voerd worden een oorlog met alle middelen,
0111 do overwinning te behalen, dan worden
er inderdaad rechten en bevoegdheden ent-
nomen.
Meent men echter dat do arbeidsbewe
ging kan groeien en bloeien, wanneer zij
zich houdt binnen de regelen van 'het recht,
dan gelooft spr., dat, de binnen de tegen
woordige maatschappelijke inrichtingen en
vormen, nieuwe bepalingen de vak- en ar
beidsbeweging geen banden hebben aange-
legd.
1 Finantieel Menws.
Naar wij vernemen zal „Het Rotterdam-
sche Yeem" te Rotterdam liquideeren, en
zal het bedrijf worden overgenomen door
het „Nederlatulscbe Veem".
Burgemeester en Wethouders geven hierbij
kenms, dat heien ter secretarie 1 aangifte
van Febris Typboïden is gedaan.
De Geneeskundige Staatscommissie bevor
derde heden tot arts onzen stadgenoot, de
heer B. Vaandrager.
De G4-jarige G. Thijsse, wonende in de
Lange Kerkstraat, is gisteravond tengevolge
van bijziendheid in de Raamgracht gploopen
doch daaruit gelukkig spoedig weer gered
door eenige burgers.
Frans HaverscbmSdt
In een leesvergadering van de afd Schiedam
van den Nederl.Protestantenbond behandelde
gisteren de heer W. Meindersrna op ui,ne
mende wijze hel voor deze gemeen'.z'O
dankbare onderwerp: Frans [la er-chmidt
als dichter, schrijver en prediker.
En met de grootste belangst.' Hing en
onverbroken aandacht werd spr. ge-olgo, zoo
bij zijn beschrijvingen als hij zijn aaunaüngen
uit Haverschmidt's werken.
De zeer talrijke aanwezigen, zij leef Jen
weder met hunnen vroegeren vooiganger; zijn
beeld stond weder helder allen voor oogen
als ware hij zelf daar.
De heer Meindersrna begon met een
korte levensbeschrijving, als ki»in kind, als
gymnasiast, als student, ten slotte al®predi
kant eerst in de Noordelijkste hoek van
Friesland, dan in Noord-Rolland en ten slstte
in Schiedam waar hij 30 jaren dooi bracht
Haverschmidt heelt in zijn ^Familie en
Kennbs-n" een deel van zijn eigen leven,
van zijn denken en voelen, bloot gelegd.
jDe pastorie van mijn Grootvarieii« een
zuivere weerspiegeling van den knaap en van
de invloeden die op hem inwetkten, evenals
ook ïMijns ouders huis" een blik in het
gemoedsleven van den gymnasiast Haver-
schmtdl geeft.
Met citaten toonde spr. dat aan en tevens
hoe een groole weemoed, bijna tot melancholie
naderende, hem steeds beheerschte, maar
hoe daarnaast de waarachtige humor bij den
traan in het oog een lach om den mond wist
te tooveren.
Die zelfde weemoed naast humor vindt men
ook voortdurend bij den dichter Piet Paaltjens;
nu eens de weemoed, dan weer de humor
overheerschnnd, maar steed®, hoe ernstig ook,
de scheris als roed».
Door spr. wordt, behalve enkele regelen
uit andere gedichten, voorgedragen liet won-
deilijk schoone »De drie studentjes".
Bij de b-spifking van Haver.-chmidt als
schnjv-r wij-i spr. naast »De pa torie van
mijn Uiuotvauer" vooial op »Myn bioertje"
dat cchoone, weemoedige vei haal waarin aan
het slot de nog nimmer bevredigend beant
woorde vraag wordt gesteldIs het waar
dat de goed* God, de lieve Heer myn broertje
heeft doodgemaakt? Op welke traag de oude
eerwaardige predikant, tot ivien de treurende
knaap zich wendde, slechts wist te ant
woorden met de wedervraag Zoudt ge het
prettiger vinden wanneer een ander het
gedaan had?
Ds. Haverschmidt als prediker werd den
aanwezigen getoond uit zijn »Uit geest en
gemoed", een tiental leerredenen uit de on
telbaar vele, die deze voorganger heeft
gemaakt.
Kunnen zy alle als juweeltjes van taal en
®tijl woiden aangemerkt spr. leest als
voorbeeld de fraaie schildering der ont
luikende natuur die preeken munten
vooral uit omdat er van uitgaat levenskracht
en levensmoed, tioost en medegevoel.
Ds. Haverschmidt hechtte hooge waarde
aan een vast geloof in God en op merkwanr-
dige wijze he-ft hij daaiaan uiting gegeven,
toen hij zei dat, wanneer er twee mensehen
waren die beiden er zien op toelegden hun
naasten lief te hebben als zich zelf, den
lijdende te troosten, den twijfelmoedige te
steunen, den hongerige te voeden, en een van
beiden niet aan God gelooft, hy van deze
overigens zoo goede mensch zou zeggen
»'t is jammer terwijl de andere tot den
uitroep zou dwingen: nhoe li eerlijk I"
Gisteravond heeft ds. Haverschmidt weder
te midden zijner gemeente geleefd. De be
spreking van zjjn werken en van zijn arbeid
heeft zijn beeld weder allen levendig voor
oouen gesteld.
Van hem kan gezegd worden, wat hij
z-lf leeraatde omtrent ge vergankelijkheid en
het vergeten van den stoffelijke» mensch
al is hij ook gestorven, hij blijft vooitleven
en zijn goede, edele daden zullen bljjven
toonwerken.
Wij moeten ons tot dit weinige bepalen
bij onze be<-pt ekingen van de verhandeling
over Fians Haverschmidt als dichtpr, scluijver
en prediker door den heer W, Meindersrna.
En al heeft deze zijn gehoor, zooals hij zeil
reeds bij voorbaat verklaarde, niets nieuws
veitelt, hij heeft een dankbaar weik venicht
door den geliefden doode voor enkele uren weer
op te wekken te midden van hen die met hem
hebben geleefd en geliefd en geleden.
De heer Rook die met een kort woord
van welkom de samenkomst had geopend,
sloot die rnet den wensch dat deze avond
zou verlevendigen het gevoel van verantwoor
delijkheid voor de erfenis die Ds. Haverschmidt
aan zijn gemeente had achteigelaten de ver
bieding van het godsdienstig denken en voe
len, het geloof, in viijziririige richting.
'Tot tijdelijk ambtenaar bij het architf
dezet gemeente is aangesteld de heer mr.
L, G. N. Bourieius", van 's Gravenhage.
'In de vergadering van don raad van 20
Juli van liet vorige jaar werd uit zijn mid
den een commissie van 5 leden benoemd, om
advies uit to brengen oyer de vragen, ge
steld, in een motie in zakte de afschaffing
der kermis.
In lijvige rapporten werd door de léden
van gedachte daarover gewisseld.
De meerderheid der commissie adviseert
tot afschaffing en zegt
dat de uitspattingen der kermis niet ver
meend zijn, doch van zoodanigen omvang,
dat daarin voldoende reden hesbaat om het
bestendigen, der kermis te veroordeelendat,
wanneer men overtuigd is dat een zaak in
zijn aard, wezen en gevolgen slecht is, men
die om financieel belang niet mag steunen
dat, in tegenstelling met andere feesten, hij
de kermis do dissonanten verre overtreffen
hetgeen wellicht nog als consonant zou kun
nen worden aangemerkt, waardoor elk, die
aanspraak wil maken ontwikkeling, bescha
ving en zedelijkheid voor te staan, zich van
medeviering der kermis terugtrekt en haar
gaarne wil afgeschaft zien, en eindelijk, dat
het niet op den weg van het gemeentebe
stuur ligt om een volksfeest, zoo dexnorali-
seerend als dat der kennis, openlijk te sanc-
tionneeren en te bestendigen.
Door de overige twee leden, de minder
heid der commissie vormende, wordt gead
viseerd d© kermis te bestendigen, doch voor
niet langer noch korter tijd dan tegenwoor
dig gebruikelijklaat men, zoo luidt het,
voor de voorbereiding tot dit feest zoo kort
mogelijk tijd1 geven; laat na afloop de na
sleep zoo spoedig mogelijk verdwijnen en
laat bet gemeentebestuur de middelen aan
wijzen, waarmede de organisatie van dit
feest zoodanig is geregeld, dat de ergernis
voor sommigen tot een minimuini wordt te
ruggebracht. Op deze wijze zal worden re
kening gehouden met de wenschen van de
verschillende partijen.
Omtrent W. Kes', heengaan van Moskou
schrijft men aan het »Vad."
Ke® gaat heen, omdat men zijn onmidde-
Ijjke russificeering eischte (de wet schrijft
rtie voor hij elke hoogere onderwijsinrichtine)
en Kes kon daartoe niet besluiten. De voor
uitzichten waren thans bovendien nu de
oorlog is uitgebroken, zeer donker. Alle jon
gelieden zijn reeds opgeroepen om hun
militaire plichten te vervullen. Een aantal
leerlingen van het Conservatorium moeten
gaan en Kes' jongste zoon zou ook in de
termen zijn gevallen.
Een en ander deed hem besluiten, hoewel
natuurlijk met zonder tweestrijd, het land
te verlatenwaar hij zes jaar met vrucht
weikzaam en zeer geëerd was
Uit St. Louis wordt gemeld, dat de Japan-
®che regeermg, zoodra zij vernam dat Rus
land zijn plan had opgegeven om officieel
deel te nemen aan de wereldtentoonstelling,
de door Rusland besproken plaats voor de
Japansche inzendingen gehuurd heeft.
Met betrekking tot den strjjd op en om
het Wijchermeer concludeerde het openbaar
ministerie by den Hoogen Raad heden tot
verwerping van het cassatieberoep tegen liet
vonnis van de Arnhemsche rechtbank, waarbij
de Wijchensche familie als uitsluitende be
zitters van het meer zjjn erkend en de Wou
denaars veroordeeld om zich van iedere
bezitstoornis te onthonden. Uitspraak over O
weken.
Het voornemen bestaat om aan de recht
bank te Almelo een vierden rechter te be
noemen.
Ned, Hekv. Kerk.
Beroepen: te Barneveld dr. de Lindt
van Wijngaarden te Utrecht.
Geref. Kerken.
Aangenomen: het beioep te Borger
(Dr.) door ds. H. Ilangelbroek le Vyfhutzeo;
te Sleen door den heer H. A. Ktevits,
ennd. te Nijkerk (Geld.).
Lager Onderwijs.
De staatscommissie tot reorganisatie van
het onderwijs, ingesteld hy K.B. van2 Maa t
1903 do. 49, heeft eene sub commissie aan
gewezen om haar van advies te dienen
omtrent eene eventueel" i eorganisatie van
het lager onderwijs en de aansluiting van
het lager onderwijs aan het middelbaar en
voorbereidend houget' or derwij®.
Tot leden dezer sub-commissie zijn be
noemd de heeren
lo. L. C. T. Bigot, hoofd eener O. L. School
te Amsterdam 2o, II. Bijleveld, du meur
der Gereformeerde Kvveek.-ehool te Amster
dam; 3o. K. Brants, hoofd der Konmgin-
Wilhelmnm-chool te Rotterdam 4o. M. L
van Gemert, hoofd eener R.-K. ScSioo! 'e
Haarlem; 5o. Tli M. Ketelaar, ondei wijzer
te Amsterdam; 6o. mejulh'ouw J. Konistrn,
directrice der Rijkskweekschool voor onder
wijzeressen te Apeldoorn en 7o, Aug. Mostart,
hoofd eener O. L. School te Venlo.
De N, W. B. is voornemens dit jaar vier
provinciale brassards te laten verrijden en
weleen voor de provinciën Groningen, Fries
land en Drentheeen voor de provinciën
Gelderland, Utrecht en Overijsel een voor
de provinciën Noordholland en Zuidholland;
een voor de provinciën Limburg, Noordbia-
bant en Zeeland,
Deze brassards zijn geen wisselprijzen, doch
behoeven slechts één keer gewonnen le wor
den om eigendom te zijn. De bedoeling is,
deze wedstrijden te. houden op dén" weg, over
5 KM., zonder gangmaking. .De eerste bras
sard, die voorde noordelijke provinciën, wordt
op een der Paaschdagen verreden op een weg
in de nabijheid van ^Groningen, (De F.)
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 48 Februari,
(Vervolg.)
De heer TROELSTRA betoogt hoe het
wetsontwerp in zjjn gedachtegang zeer on-
logisch is.
De minister wil één richting in het v eten-
schappelijk onderwijs en verstrikt tegelijker
tijd de veelheid der richtingen aan de openbare
universiteiten en dit wei om sommige groe
pen der meerderheid te believen.
Spr. ontkende dut ren groot deel van het
volk deze wen®cht. Ook in de ïegt-erings
kringen zijn stemmen opgegaan tegen het
ontwerp, o.a. katholieken, die wel byzoniieie
leerstoelen, geen bijzondere universiteiten
wenschen, terwijl spr. ook wees op de be
zwaren van den heer de Vis®er.
Spr. zette daarna bieedvoerig liet standpunt
der sociaal-democraten tegenover het hooger
onderwijs uiteen, dat wanneer het weten
schappelijk i®, inderdaad een levensbelang i®
voor liet proletai iaat. Verminking van het
hooger onderwijs op diil-tcholeu willen de
sociaal democraten niet.
Uifoeiig betoogt spr dat het theologische
dogma en weten®cli p oceieenigbaar zijn.
De idee van de byz. inhei it-iten L om
beginselen te leeien, die zich stellen iez> novei
den tijdgee l. Van een vv-ten-chappelijk in
stituut kan bij die univeisiteiten, wam de
theologen aan de wetenschap den to volgen
weg aanwijzen, geen sprake zijn.
Spr. zag in de door den minister tewensehte
bijzondere universiteiten nie'® anders dan
politieke propa2anda®cholei», om propagan
disten te kweeken legen de socaal-demo-
craten.
Wat effectus civilis betreft is °pr. voor
een staats-examen. Spr. verzette z'ch echter
tegen het toekennen van het eflectus civilis
aan de door hem gewraakte propaganda-
scholen.
Ook op de overige punten; subsidieering
enz. bestreed spr. het ontwei p.
Spr. verklaarde zich tegen subsidiëering
der bijzondere universiteiten en van het bij
zonder gymnasiaal onderwij®, doch hij was
een voorstander van bijzondere leerstoelen.
De socialisten zyn pertinent tegen het weten
schappelijk sanctioneeren van isoleerinrich
tingen voor zwakke geesten die in den plooi
van papa en mama moeten gehouden. Der
gelijke inrichtingen zijn noodlottig voor de
wetenschap.
Morgen te 11 uur voortzetting.
Zitting van Vrijdag 19 Februari.
Voortgezet worden de Beraadslagingen,
over de „Hooger Ondetwijisweb", waarbij do
iheer SCHOKKING zijn leedwezen er over
betuigde dat dit wetsontwerp is ingediend
terwijl 't nog onzeker is, Wat de voorge
nomen reorganisatie van ihet Hoogeer On
derwijs ons brengen zal. Spreker1 noemde bet
wetsontwerp stelselloos in dien zin, dat de
beperking in de voordracht, niet te rijmen
is met een juiste, stelselmatige behandeling
van deze materie. Spreker betoogde dat met
dit wetsontwerp woidt vooruitgeloopein op
do gelhede opvatting Van ons Hooger On
derwijl, en terwijl bij de Wet van 1876
naar beperking van bet aantal' universitei
ten werd gestreefd, wordt nu de detir open
gezet voor uitbreiding van bet aantal. Dit
keurde spr. af, met bet oog op bet vinden
van een Voldoend getal wetenschappelijke
krachten in ons eigen land. Want spr. zou
orgaarne zien, dat wordt voortgegaan met 't
voortdurend biunonhalen van buitenland-
scihö prfessoren. Bovendien vreest spr. van
uitbreiding Van ons aantal hooger onder-
wijlsinrichtingen een igeüeerd proletariaat,
"hetgeen Ihij niet Zonder 'bedenking zou ach
ten voor den welstand Van ons staatkun
dig leven. In de derde plaats vreesde spre
ker, bijt een begrijpelijk streven naar vol
maaktheid van de bijzondere universiteiten,
aanzienlijke' 'kosteaivormeerdering voor den
staat.
Spr. zou gewensclht hebben dat de Min,
zie1-, bijl zrijit ontwerp beperkt bad tot bet
vcrLcenen van don effectus edvilus, alleen
aan do bestaande bijzondere universiteit,
en ware ingegaan op bet denkbeeld van
staatsexamens. Daarmede zou de Min. zijn
doel„beperking van bot staatsmonopolie"
evenzeer Stobben bereikt.
Spreker concludeerde dat bijl uit oppor-
tuniteitsgronden verplicht zal zijta met bet
ontwerp meo te gaan.
'Do beer BOS Verklaarde zich voor instel
ling van bijzondera leerstoelen aan open
bare universiteiten, die daardoor dichter bij
bot volk komen staan. Overigens bestreed
biji bet ontwerp, dat aan bijzonder en boo
ger onderwijs 'gelijke rechten toekent, maar
aan ibijlzondere universiteiten minder ver
plichtingen oplegt en dus bevoorrecht. Van
deze richting tot vrijlmaking daarvan vreest
spr. verlaging van het. peil bijl bet booger
onderwijs. Hijl verklaarde zich togen staats
examen ook voor k'et universitair onderwijs,
bet schadelijk achtend© voor wetenschappe
lijk onderwijk Op gelijke gronden als de
boer de Visser bestreed bijl vervolgens bet
karakter der bijjzondere universiteiten, die
door te geringe gestelde waarborgen geen
aanspraak zullen mogen maken op den
naam van universiteit; alleen reeds daar
om omdat de faculteit dor wis- en natuur
kunde ontbreekt.
Dfe beer HDEMSKTEORiK verdedigde bet
ontwerp en bet goed. recht Van den minister
om deze partieels herziening in te dienen,
waardo-or niet Vooruitgeloopen wordt nooit
op den arbeid van de aaneensdbakelingscom-
ndssie, noch op de algeheel© regeiling Van 't
hooger onderwijs. Betoogends dat er vol
strekte gelijkheid moet zijn voor openbare
en bijzondere univtemtedteti, verdedigde
spreker de toekenning van den effectus ci
vilis aan de bijlzondore universiteiten, mits
deze maar in algemoenen zin Universiteit
zijn. (Spreker zet zajh rede Voort!)
De uitsluiting te Amsterdam.
Ailgemeen wordt vermoedt dat de uitge
broken strijd tussdhen de Amsterdamsob©
JirweKersvereeniging en d'e werknemers op
diamantgebied, van langen duur zal zijn,
daar d© oorzaak dieper zit dan in de rege
ling van bet leerlingstelsel. De bijna 10
jaar bestaande Alg. Ned. Diamantbewcr-
kersbond is een uitstekend, georganiseerde
vereeniging die juist daardoor reeds veel
maakt heeft ten toon gespreid.
Het leven van d© A. N. EDI B. is dan ook
één voortdurende kamp geweest
In 1895 prooiameerd© de Bond de zooge
naamde chipstaking, ter bevestiging van
bet mimnuni-tarief in deze branche van 'bet
vak. Deze stoking word gewonnen.
In 1896 brak do igroote staking uit ter
verkrijlging van Bondsfabrieken, waar uit
sluitend door Bondsleden zou worden ge
werkt, en ter 'bevestiging van don 10-urigcn
arbeidsdag. Db eerste eisch moest, na vijf
weken stakens, worden teruggen omen, en
werd toen ondervangen 'door 'het verbod,
met niet-bondskden samen te werken. De
10-urendag kWam er echter dp©r.
In hetzelfde jaar bad nóg een staking
plaats van de röosjes-slijpers en verstellers,
ter verbooging van het minimum tarief,
D'eze s t r i ko eindigde met oen loonsver-
hooging van 15
1897 bracht do igroote uitsluiting, van do
zijjd© der juweliers, naar aanleiding van
het gev al-Visser.
De Bond meende nl. dab deze werkgever
onder het vastgesteld© tarief voor de bril-
lantbranch© liet weaken en begon daartegen
een actie. Hei gevolg was dab 2700 man
worden uitgesloten en gedurend© 8 9 we
ken werkeloos waren. Ten slotte werd ech
ter toch' het tarief gehandhaafd.
In 1900 verzocht de Bond don juweliers
een toeslag te igeven op Ibet boort ('t slijp-
materiaal dat de werkman zelf moest beta
len), daar de boortprij'zen gestegen waren.
"Werkelijk werd de invoering van een boorb-
ta/bel verkregen, maar eerst na een werk
staking van 6 a 7 weken, met 3500 man
werkloozen.
1902 deed weder Van ach spreken door
een uitsluiting. D'e Juwéliersvereeniging
eisciht© intrekking van de voor baar hinder
lijke bepaling, betreffende het verplichte
lidmaatschap, en ging toen dit werd ge
weigerd. tot een 1' o' c fc-o u fc oVer. Deze
uitsluiting cmiivatte circa 4000 man, die 3
wekon zonder verdiensten waren. Toen werd
tusdben do bedde parbijleu. een overeenkomst
gesloten, waarbij voor personeelen, recht
streeks Wei-kendo onder de patroons, heb
verplichte lidmaatschap kwam te vorvalli-n
echtc-r met deze bepaling, dat in voorkomen.'
de gevallen als' nl. de Diamantbewerkers"
organisati© hiervan onmiddellijk nadeeliwj
gevolgen zou ondervinden de Verzot
ningsraad uit da Kamer van Arbeid een
beslissing zou geven.
En eindelijk komb 1903 Weder met een
uitsluiting, ter zalke van d'o lembngregolin»
Do AimisSterdamsche Correspondent van
de „N. R. Crt." schrijft dan ook dat bet
niet anders kan of do botsing zal ditmaal
heftig worden patroons ©n werklieden
gevoelen, dat degene die nu onder
komt toliggon, Voorlangentijd
aan zijn tegenstanden" Onder-
worpen zal zijn. 'n Maandenlange
strijd staat dbs voor d© déur.
Intussoben onderschab deze correspon
dent geenszins het belang van db leerling-
quaestie voor de diamantindustrio, al mo<u
dan de machtsvraag overheersdhend! zijn.
De juweliers meenen dat ei" gTooto behoefte
bestaat aan frisSchö werkkrachten. Zij ach
ten een gesloten vak, ook voor korten
tijd, nadetelig en hebben zich vroeger dan
ook slechts gedwongen neergelegd bij de
leerlingwering. 'D'e diamanbberwerkeïs daar
entegen willen den aanvoer van arbeids
krachten, v'oor-loopig althans, stremmen,wijl
de werkloosheid nu al 'groot is, en zeer zou
toenemen als do diamantindustrie weder
een open Vak werd. Voor beid© standpunten
is ie'ts te zeggen. Want bet bcweiken der
diamanten maakt vroeg invalide. De oogea
der werklieden Worden door heb staren op
dei kleine steentjes spoedig zwak en minder
geschikt voor dit fijhe werk', en ook de alge-
nteene gezondheidstoestand gaat 1 door al-
lerte' omstandigheden waaronder de arbeid
moet worden verricht meestal snél ach
teruit.
Dat billijkt eenerzijds den eisoh der pa
troons, die nieuwe, nog onverslcten werk
krachten in het vak willen brengen, omdat
dio in het algemeen boter aan de gestolde
eischen zullen kunnen voldoen, maar maait
aan den anderen kant den tegenstand der
diamantbewerkers, (in casu den Bond en
zijn christelijke zusterorganisaties), begrij
pelijk, daar deze gevoelen dat do meest op
gebruikten dan successievelijk op straat zul
len worden gezet.
In 't antwoord van het bestuur v'an den
A. N. D. B. op den briefi van do Juwoliors-
vereeniging wordt geconstaceerd
lo. dat db A. N. Dl B. van den aanvang
af beeft willen ondeikand'elen over het leer
lingstelsel.
2o. D'at de A. N. Dl B. heeft voorgesteld
door een door beide partijen saam ta stellen
commissie te doen onderzoeken of het noo-
dig was lOeiiingen tot het diamantvak toc-
te (atén. t
3o. Dat de JuWelieipveroc-niging tegen hét'
bindend karakter van de uitspraken'" jan
deze commissie bezwaar beeft gemaakt cn
dat daarop de A. N. D. B. zich bereid1 heeft
verklaard op dit punt too te geven.
4o. D'at de Juwaliorsverceniging daarop
bezwaar heeft gemaakt deze commissie te
aanvaarden.
Het sdhrijfven besluit
Onze voorstellen waren er eenerzijds op
berekend aan de industrie alles te geven
wat zijl zou blijken noodig to hebben, ter
wijl zijl ons anderzijds zouden waarborgen
togen overvoering der arbeidsmarkt en uit
breiding der werW'ooslteid. Db verantwoor-
dolijiWieid voor de vbrstrdkkende, voor onze
industrie cn Voor onze stad in velerlei op
zichten noodlottige igevolgen Van deze ge
welddaad, komt geheel ten uwen laste.
Hoe deze strijd zal aJtloopen, is moeilijk
te beslissen. Beide partijlcn vormen oen goed
afgerond en strijdbaar geheel'. De Bond zal
de zwakke brooderen "bedwingen door de
kracht zijner organisatie, d© Juweliersver-
öeiiiging de hare 'bovendien door de hooge
boeten, waardoor de kleine juweliers, die t
eerst afvallig zouden kunnen worden, omdat
zij d© minst© draagkracht hebben, zeer
zwhar zouden Worden getroffen. Als goheel
staat de A. J. V, er echter, volgens genoem
den correspondent, het beste) voor. Da lo
den bobbeu Voor de eerste maanden voor
raad' „geslepen" genoeg, dus do verdiensten
hou'den niet opeens op. "VVat wèl bet geval
is bij! d© werklieden. Zij 'krijgen slechts door
loopend steun van d© 1500 kameraden, dio
werkzaam, kunnen blijh'en op de 8 fabrieken
der niet-aangeshoton fabriekseigenaars, cn
moeten overigens leven van d© f 170,000,
die de weerstandskas bevat. Maar 6500 man
gebruiken die som gauiw op. Daarbij valt
bét te betwijfelen, of do andere Vakverceni-
giugen in Nederland, veel voor d© strijders
zullen kunnen doen. De moesten hebben
een harden (ook financieel harden) slag ge
kregen met de Aprilstaking, en dezen zijn
ze nog lang niet te boven. Feitelijk was do
A. N. Dl B. de ceniigö organisatie di© vrij
wel onverl©b uit den strijld "kwam.
'Men schrijft uit Antwerpen aan het
„Volksdagblad"
Aangezien hierte Antwerpen voldoende
molens beschikbaar zijn, en bij evenbuede
uitsluiting te Amsterdam diröa 1600 werk
lieden geen plaats kunnen vinden, zijn er
plannen in bewerking en hieaWoor Wordt
van gedachten gewisseld tussdhen do bestu
ren Van deu Antwerpschen en deu Alg- Nbd.
Diamantbewerkersbond ten ©inde 500 a
600 molens to huren voor den duur dei
crisis.
Legaten.
Naar wy vernemen, heeft een onlangs h'
het Westiand overleden 83-jarig ougehub"
man, die uit den tijd zijner vroegere gees
telijke studie steeds den bijnaam van ïM
