57"6 Jaargang. Zondag 27 Maart 1904. No. 11427. Tweede Blad. Speelplaats voor kinderen I INDISCHE PENKRASSEN. lui. BINNENLAND. SCHIEDAMS SHE COURANT Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van ïoa- en Feettdagerp Prjjs per kwartaalVoor Sohledaïa ea Vlaardingon fl. 1,25. Fr*nd& per post 1,65. Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.' Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer mosten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bnwmt 08. Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl, 0.92iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zy innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van 7-ijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde Itleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. latere. Telefoon Ho. 123. 5 Druk wordt er gewerkt aan 't stukje tuin, dat weldra de plaats zal innemen, waar- eens de Wilhelminamolen stond. De omras tering toont aan, hoe ver zich dit nieuwe parkje zal uitstrekken, en ze lieeft tegelijker tijd het terrein van den arbeid afgesloten voor hen, die er vana| liet begin der sloo ping van den molen een heerlijke plaats von den voor hun vroolijk spel. Aan de Schie- damsclie jeugd wordt weer een stukje van haar speelterrein ontnomen cn haar spel wordt ook nu weer voor oen klein deel te ruggedrongen tot do, openbare straat, d. w. z. tot de straat, waarop trams en voertuigen en karren en voetgangers haar in haar spel storen, of die zij lastig valt. Ze wordt tot de straat teruggedron gen immers hoe gaarne maakt die jeugd niet gebruik van ieder ander plekje, waar ze ongestoord haar spel kan spelen, onge stoord en onbezorgd. Men behoeve slechts in zijn herinnering terug te roepen de heerlijke voorjaarsavon den der vorige week en daaraan vooraf gaande dagen, toen 't thans afgesloten stuk je grond krioelde van vroolijke kinderen, toen juichende stemmen getuigden van het heerlijke genot, genoten op deze geïmpro viseerde speelplaats. Men behoeve slechts op een morgen tegen 9 uur de Broersvest langs te gaan, om de vroolijke schooljeugd zich le zieti vermaken op dat ongebruikte stukje grond, dat daar ligt voor het Volksbadhuis. Hoeveel vroolijker, prettiger stemming van deze jeugd dan van die, die zich ver zamelt daar over de Koemarktbrug, om bui ten liever de klok van negen af te wachten, dan zich voor dien tijd te begeven over dat driehoekig imitatie-speelplaatsje in het ge bouw, waarin ze, kleine kleuters als ze soms nog zijn, in dc drie volgende uren wol eens smachtend zullen verlangen naar de zon en de lieve lucht, on vooral naar de vrijheid, de ongedwongen beweging eener speelplaats. Een „speelplaats" bijna zeiden we zonderling woord in Schiedam, een „speel plaats", een echte, vrije speelplaats een plaats, alleen bestemd voor de spelende jeugd. Mens sana. in corporo sano een gezon de ziel in een gezond lichaam; het is de spreuk van allen, die ijveren voor krach tige lichaamsbeweging, het ligt in don mond van hen, die vreezen voor overlading van den geest en daarbij bang zijn voor de ver- waarloozing van het lichaam in onzen „iti- telleclucelen" tijd, hel is het devies van het Nederlandse); Gymnastiekverbond, dat mee deed aan de beweging om op de lagere school de orde -en vrije oefeningen in te voe ren. En toen die eenmaal ingevoerd waren, verplichtend waren gesteld (behoudens enz. enz.), toen ging ieder onderwijzer, ol hij oud was of jong, stram van dienstjaren of vol jeugdigen levenslust, zelfs de meest def tige achtiende-eeuwsche antiquiteit uit de schoolwereld, zich klaar maken voor die ac te, die hem do bevoegdheid schonk dit nieuwe vak to onderwijzen, dat in li chaamsoefeningen hot evenwicht zou her stellen, dat heette moedwillig verin oken ie zijn. Hoe spoedig is deze Laatste illusie ver vlogen-, vrije- en ordeoefeningen in oen stof fig locaal bij slecht weder, vrije- en orde oefeningen op de speelplaats bij mooi weder zo zouden bevorderen een harmo nische ontwikkeling der spieren etc., die het spel niet heette te kunnen geven on in plaats van de ontspanning van don geest' na e°n paar uren hersenarbeid vroegen ze voor den geest nog krachtiger inspanning. Niemand zal hot zeker nog durven ont kennen, dat het gereedstaan om dadelijk °P bevel een lichaamsbeweging te kunnen uitvoeren, minstens evenveel arbeid van den geest vergt, als de onderwijzer in de daar aan voorafgaande .'lesuren hoeft gevraagd. En sedert1?"— do klacht over do overla- (bng van den geest is er niet minder op ge worden, men zou zelfs kunnen zeggen: ze is spreekwoordelijk in dezen tijd; maar aan het zooken naar herstel van het evenwicht 01 bet lichaam van het schoolkind ook z!)n toekomend deel der opvoeding te geven, wordt minder gedacht, dan aan het minder zwaar beladen van don kinderlijken geest. De sport wordt moor en meer een deel van ons maatschappelijk leven, maar enkel de sport voor de volwassenen en voor hen, die de jaren der lagere school achler den mg hebben. De sport voor het kind het spel wordt in m zelfde male meer en meer ver onachtzaamd. Met recht zou men kunnen vragenhor komt men toch aan dezen aller- dwaastcn toestand? Heeft het schoolkind niet evenveel, zoo niet meer aanspraak op onze zorg in dezen? Terecht of ten onrechte is er voor eenige jaren sterk geklaagd over de toenemende baldadigheid der schoolgaande jeugd en is er gezocht naar middelen om die tegen te gaan. Zou niet een zeer eenvoudig middel dit zijn: breng de jeugd van de straat, geef ze plaatsen, waar ze ongestoord kan spelen en ze zal er niet aan denken het publiek lastig te vallen. Nu, nu ze haar heil op de straat moet zoeken, en daar niet eens haar spel kan spelen, zoekt ze, wat zeer natuur lijk is, haar bezigheid in wat voor den voor bijganger niet altijd aangenaam is. Van deze idee schijnen ook te zijn uitge gaan de oprichters vanecnvcreeniging, die zich deze of de vorige weck te Rotterdam heeft geconstitueerd, en die zich voorstelt de baldadigheid der jeugd legen te gaan, door aan die jeugd speeltuinen te bezorgen. Vroeger reeds heeft Rotterdam er twee gehad (die zeker wegens onvoldoenden steun weer zijn verdwenen), Amsterdam heeft er nog een viertal in verschillende declen der stad. Zulk een speeltuin zou ook voor Schiedams jeugd oen weldaad zijn. Een genot zou het zijn voor de jeugd een heerlijke „uitkomst voor menig ouder, die zijn kind niet gaarne de straat opstuurt en dus den levenslustigen knaap ot hm vroolijke meisje in huis moet houden, op dat ze verre blijven van de gevaren der straat. En er valt niet aan te twijfelen, of menig onderwijzer en zoo menig ander, zou gaarne dc leiding onder en voor hcL spel op zich nemen. Die leiding is niet onkel een bijkomende factor, maar hoofdzaak. Wat wc echter reeds lang moesten heb ben, isbij iedere school een flinke speel plaats. En niet bij enkele scholen, zooals nu hot geval is, maar bij alle; niet enkel bij de zoogenaamde volksscholen, maar ook bij de andere. Ja, vooral ook bij de andere. De kinderen der volksschool moeten in den regel meer aan zich zelf overgelaten worden en zijn meer op straat, meer in het spel, maar juist de kinderen der school mol zijn straks genoemd driehoekig imi- taüe-speeltuintje hebben te weinig spel, le weinig lichaamsbeweging. Ze gaan liefst tegen negen van huis, om toch vooral niet te vroeg bij de school to zijn, ditó daar op zoo'n allerongelukkigslen hoek staat, zoodat op dat kneuterig speel- plaatsjd ook nog altijd do valwinden ncer- komop en het tot een echt tochtgat maken.' Al zoo dikwijls is er gesproken over een speelplaats bij die school maar 't is lot nog toe» bij woorden gebleven. Haastige spoed is zeidon goed ons gemeentebestuur zal dit spreekwooid niet tot een waar woord maken. „Bij iedere speelplaats moet een overdekt gedeelte zijn," heeft hot vroeger geheeton en men zou mot een der scholen begin nen. En schoon dat „vroeger" een paar jaren beteekent, de overdekte speelplaats is er nog niet. Maar we zijn een der weinige gemeen ten, die schoolartsen hebben en zoo iemand dan is het de arts, die de waarde van hot spel voor de jeugd kent, dan is het de schoolarts, die op hygiënische gronden dc afwisseling van den geestesarbeid door hel vrije spel geheel vrij op de ruime speelplaats kan verdedigen en vuirede voorkeur zal geven boven de „wandelin getjes", die we zoo nu en dan tnssclien de schooluren zien, jen dan zal hot ook hier wel de den-aard-zijner-belreklcing-be- wuste schoolarts zijn, die er telkens en tel kens op zal aandringen, dat or toch einde lijk aan iedere school een flinke speelplaats kome 1 Mogelijk nemen zij met of zonder de schoolcommissie liet initiatief lot op richting van een of moer speeltuinen! 't Is zes uur in den avond:. D'of, erg dof -dreunen, daar -drie slagen op d'en hedoelk, een soort van neuzontrom, opge hangen nabijl de masdjid1 (missigit, moskee). D'e mar,bot of tempelwachter goeft don tijdi aan, 'bestemd voor het Sembahjang M'agtrib, het avondgebed. In hot Westen zijn de toppen der heu vels en lagere bergen met oen rood-gouden gloed overgoten, do laatste groet van heb oog des daags. In deze landen beeft de dag vorstin haar taak voor heden al weer trouw volbracht, misschien wel wat al te nauw gezet, zullen de luidjes aan lage kuststreek zeggen. Thans gaat zij! henen, gaat zij haar goddelijk levenwekkend licht brengen aan andere worolddeelen, aan andere rassen, zal zij ook daar weer se-nijincn ©Ver boozon en rechtvaardigen, d!aar -ginds, ver, heel bed ver in -het westen! Bijl'IJ in Nederland schitterd zajl thans hoog actn don 'hemeltrans, waarschijlnlijlk voor U onzichtbaar, verbor gen -als zij) nu meestal is achter dikke grau we sneeuwwolken of vocihtigen mist, mis schien ook ziet zijl vroolijk lachend neder op echt Hollandkcth, ijsvermaak, bij' helder vriezend Weder. Ik 'hoop voor u het laatst© In Amerika begint do dag, begint weer die dagelij'ksche „struggle for life" on „for high life", welke do menschheid -omlaag trekt, omlaag naar db stof Tot zoover gaai^ de gedachten echter niet van onze eenvoudige Soendaneezen. Wat weten zijl van anders wedddeelen, van andere rassen, Van sneeuw en mist en ijsvermaak, van strijd om 'b bosbaan en dol- larvergodiing Ais zijl de zon naar 't Westen zien nijigen, dan deuken zij slechts aan die heilige stad', daar ginds in Arabië, aan Mekka, waar hun Nabi, hun Profeet, hun Godsgezant hot levenslicht zag, waar Mohammed Allah's laatste openbaringen heeft geboodschapt, waar hij heeft geleefd, gepredikt en geleden, om ten slotte -over zijn vijlanden to zege vieren, aan dat Mekka, Waar de Ka'bah, de beroemde zwarte steön wordt bewaard in Al-masdjid! al'haram, -de heiligste moskee op de aarde, die zwart© steen, welke Adam eens tot rustbank hoeft gediend, tot een rustbank, uit het Paradijs zelf afkomstig, toen nog vlekkeloos wit, nog niet zwart be zoedeld door de kussen der zondig© pel grims, do heilige zwarte sleon, gedurende den zondvloed door Allah's Engelen, ver borgen in don berg Aboe-Kobais en eerst ve'el later Weer d'oor Ibrahim (do Abraham Van ons Oude Testament) terugontvangen, toen hij en zijn. zoon Ismaol een Moskee bouwden ter ee're Gods, terug ontvangen uit de reine handen van Djabraël (Gabriel), den Aartsengel. Thans is het tijd voor het gebed. Yeio mannen en knapen spoeden zioli naar de Tji-Andjoer, naar den heerlijk fris seken bergstroom, die daar zoo lustig hup pelt en dartelt over groote en kleine rol- steeuen, gladde zwarte rolsteenen, ge schuurd door d'e 'kracht Van heb water, rol steenen, dio de 'ka-li in esn Van a'n vele woedevlagen heeft meegesleurd van boven, van 't gebergte en hier heeft neergeworpen als een solie-iiking aan de vrome desalieden. Ze dienon hen thans tot bidplaats, zooals we zull'eii zien daar wo toevallig nu juist getuige zijn Van 't daigolijikscih huldebetoon dier ccuvoudigon, van het Sembahjang Magri-b tot den Schepper aller werelden. Laat ons zaelitkens iiaderbijsluipen en laat ons dan eerbiedig toezien en luisteren. Die oude grijsaard daar begint de „woed- loe", de voorgeschreven wassching-en. E'erst dompelt hij beide handen in den stroom en wrijft ze daarna -langzaam over elkander, vervolgens brengt hij! met duimen en wijsvingers wat water in do gateu van neus en ooren, om daarna met de beide handholton vol water, tot drie maal toe, de gelietele voorzijde van het gelaat ts bevoch tigen. Gedurende deze reiniging van het aangezicht is hij Verplicht in zich zelf de z.,g „nait", liet voornomen uit te spreken, dat deze wasscliing dienen zal om süaks rein voor Gods heilige Alomtegenwoordig heid 't gebed te 'kunnen uitspreken. Na heb gelaat worden eerst de rechter hand en onderarm drie maal met de linker hand afgewassahen, om dan op dezelfde wijze die1 linker ledenmaten te icimgon Ook worden -de nagels daarbij niet ver geten. Is dit geschied', dan schept dö oude man met de rechterhand wat water en drukt dal boven -op 't hoofd!. Deze. beweging wordt eveneons! driemaal) herhaald. Als nu ten slotte ook weder drie keer eerst de rechtervoet tot aan de hcnkels en daarna de linkervoet gereinigd zijn, dan heeft do grijëaard de woediloe volbracht. Hiji cited' zelfs mew dan strikt noodzake lijk was, want do wasscliing van -handen, neusgaten en oorgelodingen Vóór do reini ging van 't aangezicht is niet bepaald ver plichtend, alleen maar aanbevelenswaardig of soon at, zooals' 't in het Arabisch heet, Onclertusscliion merite®, we op, dat velen dadelijk, zonder voorafgaande reiniging, gingen bidden. D'it is geen verzuim, want Volgons de Sjariat of dagelijkscho wet, (U weet nog wel d'e buitenste vezelige bast van die 'kokosnoot), is hij| hem de laatste ver richte woedloe of reiniging nog van kracht. Heeft» de moslim b.v. 's morgens, na het ontwaken voor h©t ochtendgebed of Sem bahjang Soebceli, behoorlijlk de voorgeschre ven Wasscliing verricht, dan blijft deze gel dig ook voor do volgende gebeden, tenzij hij in dien tusschontijid geslapen heeft of door een andere oorzaak iliet bewustzijn 1 ij- delijk lieefb Verloren. Ook wanneer de man oen vreemde vrouw of oen vrouw een vreemden man heeft aan geraakt, (b.v. door hot geven van een hand) heeft, de Vorige woedloe kaar werking ver loren en is men dus bijl het eerstvolgende gebod weer verplicht zich opnieuw te rei nigen. Alleen naaste bloedverwanten als vador en dochter, brooder on zuster, moeder cn zoon. woiden niet als vreemden beschouwd, Echtg-enooten echter wel Ik denk, dat U thans do ritus Van de moslimsche reiniging vóór het igekod vol doende duidelijk zal zijn. Laat ons dus nu woesT nauwkeurig obser ve eren, wat de 'oude man verder gaat doen. ITij, is intusschen overeind gerezen en staat nu met 't gelaat naar liet Westen ge keerd. De roode voorschijn van der bergen gloed geeft aan zijn oud eenvaardig gelaat werkelijk iet-s bovenaardscli. 'Il'et lijkt ons of zijn ziek zoo dadelijk zal opgaan in dat ondoorgrondelijk mysterie van alle tijdbn en alle volkeren, dat onbegrepen eeuwige heilige, alleen door materialisten driest ge loochend, alleen maar door de mannen, dio «"i bij kracht en bijl stof. 't Is dien vromen grijsaard aan te zien, dat hij zich in dit plechtig oogenblik één voelt worden met de Godheid!, óéu met de oorzaakl'ooze Oorzaak van al 't geschapene. Met de handen nog omlaag langs het lichaam, de oo'gen strak gericht op da plek, waai' straks zijn voorhoofd vol eerbied den steen zal raken, zegt hij op eigenaardig zan- igerigen toon: „BiesmièllMiiè'r Rachmaan Nic'r Ro'him {In naam van den lanfcmoe- digen en barmhartigen God!) Dit staat boven iedere Soorah of Hoofd stuk van den Qoer'an (Koran,) behalve bo ven liet negende. Do moslims spreken 'liet uit als zij', vol gens d-en ritus, oen dier beginnen te slach ten door liet doorsnijden van den slokd'arm, bij hot begin van alle gebeden, on bijl alle belangrijke hand-dingen. Zeer vrome mcnscheii maar ook ziji die godsvrucht huichelen, spreken die woorden uit vóór eiken maaltijd, bijl hot binnentre den van een liuis, bijl bet opsteken van een sigaar, bij het stijlgen te paard, ©nz. enz .enz. 't D'oel is om den geest te dwingen bij iedere verrichting, boe nietig dan ook, aan bet Opperwezen t© denken. De grij'saard gaat vorder: „Oesallio far- dal magrib salasa rak' atièn, aclaiin lidalii© taala1" (k heb, noodzakelijk' op den avOud drie rakaat's tot Goden dan plotseling 'brengt 'hij' de heide 'handen ter hoogte van de ooren, de pal'men naar binnen gekeerd en hij roept „Allaalioe" (Go'ds is) terwijl hij' met den kreet „akbar!" (gro'ot) de handen weer snol naar omlaag brengt, do linker nu echter togen 't -lichaam, ter hoogte van den maagkuil drukt en met d'e rechterhand den linkerpols omvat. In dezo houding blijlft hij1 voorloopig staan en nu begint iheb eigenlijk© gebed bestaande uit drie rakaats. Hier moet ik den belangstellenden -lezer eerst even inlichten. Zooals ik reeds de vorige maal verteld bob, eisclib do tweede roekoen of pilaar van don Sjariat van ieder g-oloovig moslim vijf gebeden daags. DezcJ gebedleu Versdlrillen slechts weimg van -elkander en dragen de volgend© namen. 1'. Sembahijaug Lokor (Tusschen 12 en 3 uur 's1 middags), 2. Sembahjang Asar (Tusschen 3& en 6 uur 's middags), 3. Sembahjang Magrib (Tussehcn 6 en 6J uur 's avonds). .4, Sembahjang Isja (Tusschen 7 uur 's avonds en 3 uur 's) nachts). 5. Sembahjang Soeboeh (Na 3J uur 's mor gens, onmiddellijk na bet ontwaken. Men moet dan dadelijk opstaan en mag volstrekt niet 't bidden uitstellen.) Het Isto, 2do en dclle gebed eisoht ar- baarak'atiün of vier rakaats, het 3de selasa raik'atièn of drie rakaats, terwijl bot 5de do rakataiui of twee rakaats vo-rdert. Wat nu een rakaat is, zal TT duidelijk Worden in do volgende Tenlcras, wanneer wc bet gebed van onzen ouden Soeridanees verder zullen afluisteren. Ik mag vo'or lieden niet meer plaatsruim te vorderen. Dat ik do tweede roekoen, de tweede zuil van don Sjariat, (het gebed) Wat uitvoerig behandel, vindt zijn oorzaak in bot feit, dat nog geen onzer Europeesche Oriëntalisten dit onderwerp voldoende of naar wa-arihekl beeft uitgewerkt. Oofc de Encyclopaedia zegt er zoo 'goed als niets van. Aangezien nu het gebed' hij allo moslim sche volkeren, bij- de Arabieren, Perzen, Turken, Algerijnen, Marokkanen enz. over al m-et dezelfde woord-en en op dezelfde wijze wordt nitgcspiokeii als hier op Tjiandjoer door onzen Soendanoes, zoo hoiop ik, dat deze Peu'krassen voor velen uwer een be langrijke aanvulling zullen zij'n van 't elders giel ozone. Lt. Clockener Brousson, b. d. Tjiandjoer. Hofbericht. H, M. de Koningin-Moeder maakte gister middag met de prinsessen van Bentheim een rijtoer door Sclieveninpen en langs den strand- boulevard, waar stapvoets werd gereden. Audiënties. l)c gewone adiónlie van den minister van jastifte zal Woensdag 30 Maart 1901 niet plaals hebben. Oosf-Indië. Do coi respondent van liet „Ilbld." le Ba- lavia seint; „Do heer De Meester is wegens ziekte ontheven van zijn ambt van vice-president bij don raad van In die. De onhandige wijze waarop de noutiali- leitshcpalingen aan Chineezeti en inlanders zijn afgekondigd, verwekt groote onrust. Velen vertrokken naar de bovenlanden met medeneming hunner preciosa. Verkiezing Tweede Kamer. De vrijz. kicsveiecnigiiig Valburg (kiesdis trict Elsl) heeft besloten geen camlidnat te stellen voor de a.s. verkiezing voor oen lid der Tweede Kamer, aangezien het doel, beoogd met dc vorige candidaaistcllingden heer Van Wijnbergen niei le doen meestem men over de wel op hol llooger Onderwijs, bereikt is. Ontwerp-tarief wet Naar wij vernemen zal op een nader te bepalen avond van do volgende maand de heer A. Plate van Rotterdam, in dc kicsver- eeniging Do Grondwet alhier, over hel onl- werp-Tariefwct komen spieken. Ook kan aan liet eind dor volgende maand een vergadering van het departement Den Ilaag der Mij. van Nijverheid tegemoet wor den gezien, waarin de heer mr. S. van Houten zal inleiden hel onderwerp„Onze handelspolitiek en in verband daarmee hel ontweip-llartc." („N. CL") VeeYcrzorging- in de Stelling van Amsterdam. Do dezer dagen ingestelde staatscommis sie voor de vcoverzoi'gtng in de Stelling van Amsterdam, zal in de volgende week wor den geïnstalleerd in do hoofdstad, alwaar zij haar zetel zal hebben en haar vergade ringen houden zal. Herstellhigs- en vacantiékolonles. Ilct Centraal Genootschap voor kinder- horstollings -en vacantio-kolonies in Neder land houdt zijn jaarlijksclic algemeonc ver gadering op Woensdeg 30 Maart a.s. te 's-Gravenhagc. Behalve do gewone huishoudelijke werk zaamheden zal liet hoofdbestuur mededce- lingcn doen omtrent liet aan te vatton pro pagandawerk on in verband daarmede zul-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1904 | | pagina 5