Sf.
58""* Jaargang.
Woensdag 27 Juli 1904.
1T
No. 11527.
II.
'5
mee.
Reis-Abonnementen.
De Schoolartsen-verordening
in den Gemeenteraad.
I)
Onder den Knoet.
33)
e
C
BUITENLAND.
SCIIIEDAMSCHE 0DUH1NT.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaalYoor Schiedam en Ylaardingen fl, 1.25. Franco
per post fl. 4.65,
Prijs per weekYoor Schiedam en Ylaardingen 40 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen,
Advertentiftn voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
,an het bureau bezorgd z'yn.
Kor eau t Botentraat OS.
Prijs der Advertentlëa: Yan 46 regels fl, 0.92; iedere regel
meer 45 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
Innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
ïn de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kletme advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bjj vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intern. Telefoon Ho. 123.
.Rol-
llerd.
iriété
am»
Drdig
'RIJ.
$En-
ners.
zijne
De adminislartic van de „Seliiedamsehe
Courant" is gaarne bereid om tegen, ver
goeding tan porto's aan haar abonnee's die
voor korten of langen tijd op reis gaan, de
Courant aan hun tijdelijk adres te zenden.
Ook abonnementen voor den tijd van een
halve of heolö maand w rrdai gedurende liet
reissc-i'/.oen verstrekt.
In de spoedeiscli'encle vergadering1 tegen
morgen belegd zal d'o gemeenteraad, behalve
over den aankoop van perceelen, te beslis
sen hebben over liet amendement-Ris be
treffende de instructie voor de Schoolartsen,
waarover in de vorige vergadering de stem
men staakten. Wijl achten dit amendement
van zoo groot belang, dat wo niet kunnen,
nalaten eb nog eens even bij stil te staan.
G-elijik bekend' is zijn wij, Nederlanders op
het gebied' der sociale wetgeving al zeer
verre ten achteren bij onze naburen de
DuitSchers. Waar dus in oins land op eenig
gebied van gemeentezovg, .hygiëne, (school-
hygiëne in 't bijzonder), zorg voor het
schoolkind, etc. eenige zaak ter sprake komt,
kan men zich inlichtingen omtrent het
punt in kwestie verschaffen bij de Duit-
schers, die in een zeer uitgebreide litera
tuur alle sociale vragen en de verschillen
de pogingen tob oplossing daarvan, hebben
behandeld.
Uit die literatuur hebben wij bijv. geput
de gegevens voor ons artikel over den ver
korten leertijd, gelijk wij! daaruit meer-
"malen aanhalingen en beschouwingen ge
bruikten voor andere artikelen van maat-
schappelijken aard. Ook in ons artikel over
Schoolartsen (2 Nov. 1903) wezen wijl er
weer op, dat ckzo in Diutsehland sedert
jaren bestonden: wijl gaven hun werkkring
aan en 'hun instructie's, en eveneens de
resultaten van hun arbeid.
Onze lezers herinneren zichi nog wel,
hoe de aanstelling der schoolartsen in den
raad en daarbuiten tot cenige onverkwik
kelijke gedachten wisselingen aanleiding gaf,
tot het einde was: onze gemeen tcgenees-
heeren nemen vcorloopig op zich te vervul
len de functie van schoolarts tegen een sala
ris v'an f 100 's jaars.
Nn daargelaten, dat dit salaris ecu te
laag is .in Verhouding tot wat vam den
schoolarts wordt geeisdht, constateeren wij
enkel, dat de gemeontegeneealieeren. de func-
lie op zich namen, schoon ook zij do beloo-
ning veel te gering moesten adhlen.
Roman van
SEiMèNE ZEMLAK.
I T
Ver
brief
In 't
uur.
ireu-
hel
3.25.
1.50.
Intusselien had hij zijn zelfbeheorsching
spoedig terug. Hij vatte weer moed en ant
woordde
„Je bedriegt mij'dus? Je waagt 't trots do
knoet, trots de aanwezigheid1 van don com
missaris, die van jon aanstonds rekenschap
verlangen kan voor al je bedreigingen 1"
„Lk heb dat uit je hand gelezen. Je weet
nu, wat er in geschreven staat."
»0, je hebt het gelezen 1" hoonde Juri.
„Bit Wanneer komt dio voorspelling uit,
wanneer komt voor mijl de dood? Zeg het
mij toch!"
i/Misschien reeds morgen."
eer werd liet volkomen stil in het ver-
Domna dood het spinnewiel weer
i.aaiou, de kat likte haar pooton. Ondanks
zijn zelfheheorsöhing, die Jnri sohijnbaar
j"1 vorÜGfc, had de voorspelling indruk op
tt gemaakt en een geheimziniygei vrees
1 liem tot in den grond' van zijii ziel 'be
vangen. J
De stanowoi-pristaw en zijn handlangers
la eii weer binnen. Mot luidei' sterns gaf do
c°mmandanb het bevel
tor'htej'j» ^cr'na Dub en juk en haar dooh-
vatt <4© boeren, die op heb erf de
«din i a<^en' S°^'>u<4en, word er op uitgö-
rd orn beid© vrouwen te halen.
jJ» ei.^a 3 kruilofi weggehaaild, vernam
w onte^S dat de politie haar huis
om ^l?!Jlge?r°ngö11 01 te2eliilk oofc vvaar-
3 dat §®4aan had. Het Verschrikkelijke
Immers ook zijl hebben zich, toen er
sprake van was hun die betrekking op te
dragen, van de taak van den schoolarts op
th .hoogt© moeten stellen en zijl hebben
moeten lezen, welke literatuur zijl ook raad
pleegden, dat die taak een andere en veel
uitgebreidere is, dan die in de instructie is
omschreven. Mot recht kwam) dus de heer
Ris tegen deze instructie op.
Hij wees er op, dat z. i. het v o o r-
n a a msrte voorschrift ontbrak. De groote
waarde van den schoolarts ligt in het con
stateeren, bijl tijds, d). i. zoo vroeg mogelijk
van eventueels afwijkingen van 'het school
kind. D'it kan eerst dart goed geschieden,
wanneer van den beginne' af de schoolarts
zich door speciaal onderzoek van ieder kind
vau den lichamelijker. toestand overtuigt.
Dan eerst zullen geringe graden van bij
ziendheid, van ruggegraatsVerkromming)
van tuberculose etc. ontdekt Worden en
kunnen zij do ouders bijtijds van de in ont
wikkeling zijnde ziekte op do hoogte stel
len.
In 't bijlzonder geldt dit voor het kind,
dat pas op school komt, opdat tengevolge
van dit o-nderzoek elke schadelijke invloed
vati het schoolgaan biji ieder 'kind zooveel
mogelijk worde tegengegaan.
"Vandaar dat de heer Ris zich niet tevre
den kan stellen mot heb vagei art. lid, dat
ze'gt: „D© schoolartsen gaan' telkens na
of zich op de Schalen bij do leerlingen ge
vallen voordoen, van ziekten, gebreken of
afwijkingen, die het voor ouders of verzor
gers van belang is to kennen, opdat daar
tegen zoo tijdig mogelijk maatregelen, kun
nen ge'nomen worden."
Het amendebient-Ris luidt
„De nieuwe leerlingen or> de> aan lnm
toezicht toevertrouwde scholen worden, zoo
spoedig mogelijk: na aanneming door den
schoolarts onderzocht. Deze bepaalt dan, of
de nieuwe leerlingen aan alle lessen kunnen
deelnemen' (gymnastiekles, zangles e. a.)
Tevens wijzen zijl kun, de plaats aan in
't schoollocaal, als afwijkingen van gezichts-
of gehoorschcrptei of ruggegraatsverkrom-
miiigen dit weuschelijik maken; in een
daartoe bestemd' register houdbu zij voor
iederen loorling aanteekening Van de door
hen geconstateerd© lichaamsafwijlkingen,
lengte, gewicht enz."
Dit amendement is volkomen in overeen
stemming met de eisehen, die men elders
dm schoolarts stelt.
Wij' wezen er reeds op in ons art. van
Nov. 1903. dat de instructie voor den school
arts to Heilbron (een stad ongeveer van de
grootte van Schiedam) ia f
De schoolarts onderzoekt ieder kind, Aat
de school voor 't eerst komt bezoeken, en hot
ïesultaat van zijn onderzoek wordt ingevuld
op den „Gresmiclkedtsschein." (gezondheids
staat), waarop zioh de volgend!© rubrieken
bevinden; 1. datum en 'b schooljaar2. al-
gemeene lichaamsbouw; 3. grootte, gewicht,
borsto-mvang; 4. horst on buik; 5. huid;
6. wervelkom en ledematen; 7. oogen en
gezichtsvermogen; 8. ooren en 't «©hoor
9. mond, neus en spraak10. opmerkingen
en voorstellen betreffend© bijzondere behan-
dlrug in de school, bijlv,bijzondere zit
plaats, vrijstelling van gymnastiek aan de
werktuigen, enz.;-. 11. m od!edeeli n g
aan de ouders; 12. opmerkingen van
den onderwijzer.
Minstons eenmaal per maand moeten de
schoolartsen de scholen bezoeken, de bezwa
ren dei- onderwijzers aanhooren en de b-or-
lingan onderzoeken, zoo 't uoodig is, ieder of
sommige afzonderlek.
En we halen ter versterking nu nog het
volgend© aan. In de instructie van Wies-
baden lozen we:
„Zij moeten de nieuwe scholieren nauw
keurig' onderzoeken, wat betreft hun licha
melijiken toestand en 'hun gezondheid en
dan tevens vaststellen, of een voortdurende
medische controle onbijzondere maatregelen
bij 't onderwijs nooclig zijn.
Van ieder kind Wordt een hygiënelijrt in
gevuld etc.
Die van Frankrijk zegt:
„Iodet' ldnA wordt vóór de plaat
sing geneeskundig onderzocht cm krijgt
een boekje, waarop zijn gezondheidsgeschie-
denis wordt bijgehouden, zoolang het de
school .bezoekt."
Art. 2 van. Koningsbergen begint ook al
weer
„Nieuwe leerlingen moeten door den
schoolarts zeer spoedig na hun opneming
nauwkeurig op hun gezondheidstoestand on
derzocht Worden."
Uit al deze en uit tal van andere blij'kfc,
dat de voornaamste taak is van den school
arts, wat ook in het amend.-Ris Wordt g©-
scgd, verplicht ond'erzoelc van
alle schoolgaande kinderen, in
't b ij zonder van de pas toegola-
tene eni aanteekeninghouden
van ieder onderzoek, om zooveel
mogelijk ernstige storing te voorkomen.
Zoo er dus sprake is van eeuige instructie
dan is hot die, welke hl het amend.-Ris 'igt
opgesloten.
Wij hopen dan ook vau harte, dat dit
amendement door een krachtige meerder
heid worde gesteund', opdat de raad' daar
door te kennen geve zijn wil, dat, nu hij
eenmaal schoolartsen benoemde, deze
ook in w er ke 1 ij k hei d school
artsen zullen z ij ai.
beeld, dat zich daarbij voor haar geest plaat
ste, liet haar de toekomst vol zwarte wol
ken en stroomon bloed zien en in 'de nacthte-
lijke stilte meende zij reeds 'het suizen van
den knoet oti het schreien van haar kind
te hooron.
D'e .knoet! O, zij had hem reeds gezien,
die eg Van den czaar, die het vle'esck van
het volk openrijt Zou zijl dien geesel
nogmaals te zien krijgen?
„O, mijn dochter, inljm dochter," zucht
te de ongelukkige. „Ik wil mij laten ver
moorden, maar ik verraad) geen woord."
Dit besluit deed! liaar weder moed vatten
en toen ziji door haar leidsman vergezeld,
voor den stanowoï verscheen, toen door
stond zij rustig zijn blik, zonder haai' oogen
new te slaan.
„De dochter?" schreeuwde de commis
saris.
„Zij was op dfe bruiloft), zijl is voor mij
weggegaan."
„Waai' is zij?"
„Zij heeft zioh zeker' ondeï de schaar
jong© meisjes gemengd, die in dezen nacht
het dorp doortrekken met de bruid."
„Zoekt haar! Brengt ze hier!"
Verscheidene mannen uit de groep gin
gen heen om Oliana te zoeken.
„De knoet i" brulde de commissaris.
„TJw hoogedelgestrenge, ik heb hem ge
leed," antwoordde Juri,
De commissaris zette het verhoor voort:
„Jerina Dubonjuk, jij en je dochter hebt
een 7,Waar misdrijf gepleegd, 'hetgeen de
wet nooit vergeeft. Spreek, zeg wat ja
weet!"
„Ik Weet niets, mijnheer, mijn dochter
ook niet. Wij weten üi 't geheel niets."
„Weet zij niets? En de deserteur, die
's avonds hierheen komt en 's morgens weg
gaat onr zich in den Seredni-Horb te ver
bergen V'
26 Juli 1904
OE BIS §8 SSC EB -.f AI* A XSC IS SC
OOBLOS.
liet gevecht b ij T a s j i k i a o.
De „Daily Mail" verneemt over dit ge
vocht het volgende;
Nadat de Japanners onder generaal Okoo
Sjitigsjoeling genomen hadden, rukten zij
Donderdagnacht langs omwegen op naar
Tapingsjan'gs cn Hsiapingsjagn, twee dor
pen, lussehen kleine heuvels, 15 kilometer
nooi doos lelijk van Tasjikiao gelegen. Zij
stuiiton op geringen tegenstand en brach
ten Viijdag de stukken geschut van hvee
batterijen op alle wegen, die deze slcllinig
behcerschen.
Zaterdagmorgen vroeg begon een Russi
sche divisie onder generaal Kondratowilsj
den aanval icgon de Japanners in liet ge
bied oosielijk van Tasjikiao en onderhield
een geweldige, doch wegens den groeten
afstand weinig succes hebbende kanonnade.
In den middag wcul de Russische artil
lerie versterkt, en twee uren lang, zonder
onderbreken, schoot zij. Ton slotte tiokkcn
de Russen cellier lenig naar bun basis zon
der resultaten bereikt te hebben. Vijf offi
cieren en veertig man, die aan het gevecht
hadden deelgenomen en later te Nioel-
sjwang kwamen, spraken van een veilics
van slechts vijf man, terwijl uit andere
bi on vernomen werd, dat do verliezen zeer
aanzienlijk geweest zouden zijn.
Van flaitsjcng rukken versterkingen aan
op Tasjikiao en naar bericht wenl, zou een
nieuwe aan'val plaats gehad hebben.
De „Malin" ontvangt via Peking oen eigen
berichl over het gevecht -bij Tasjikiao. Ei
staat niet veel nieuws in. De Russen, on
der Staekolborg, vochten verwoed, op bosol
van Koeropatkin „om met alle macht voi
ic houden en tot eiken prijs". Hot lele-
gram eindigt met de medcdeeling, dat hot
gevecht zicii tegen 5 uur 's middags naar
het NT. scheen tc verplaatsen.
Volgens de „Times" is Koeropatkin met
40.000 man tc Liaojatig en bevindt zich een
tweede sterke strijdmacht te Hailsjong.
- NTi o o Is j w an g on tr ui m d.
Te Washing!on is bericht ontvangen van
Conger, den Amerikaanschen gezant tc Pe
king, waarin hij molding maakt van do hem
gedane medcdeeling dat de Russen Nioet-
sjwang ontruimd hebben.
Dit bericht wordt bevestigd door een te
legram in London ontvangen, meldende dat
do Russen, op bevel van Koeropatkin, eer
gisteren begonnen waren Nioclsjwang to
verlaten. Het Russische spoorwegstation
„Ik weet niets van con man, die 's nachts
bier komt."
„Maar de knoet, ken je dien?"
Jerina gaf geen antwoord.
„Spreek op of ik sla!"
„Ik weet Van niets."
„Als j© je misdaad bekent, als je den el
lendeling uitlevert, die het gewaagd heeft,
meinoedig te worden aan den ozaar cm. aan
God, dan zal je 'geen haar gekrenkt worden
en je dochter evenmin. Dö staat zal je zelfs
beioonen."
„Ik weofc niet, mijnheer, van welken, man
gij spreekt."
„Je kent hem hondsvot! Dat mensdbi i9
de minnaar van je dochter, en je waagt het
te loochenen, iiemi gekend te hebben 1"
„Mijn dochter heeft geen minnaar."
Da stanowoi-pristaw nam de Kozakken-
zweep nit Juri's hand en wikkelde ze voor
de oogeu der ongelukkige vrouw los.
„Spreek op!" gebood hij).
„Ik weet niets."
„Hola, mannen! Kom hier! Houdt baal
vast en sla toe'"
Een oogenblik nog' verteerde niemand
zidh Van de groep, die rondom Juri stond.
De vrouw was bejaard', zij) kadi sneeuwwit
haar.
„Leg haar neerSla or opDo wet ge
biedt 'hetbrulde de stanowoï.
nij. overhandigde de geduchte zweep aan
den sotzki, de zweep; di© uit zoor fijne
lederen riemen Was gevlochten, de gedaante
en de buigzaamheid van 'n slang had en de
snijdende scherpte van ©en zwaard.
Do mannen legden Jerina languit op den
vloer. De sotzki aarzelde nog steeds.
„Sla er op!"
D'e zwfeep suisde en kwam neer op Je-
rina's rug. Een luide door merg en been
dringende gil, deal den. beulsknecht op
houden,
zou in don loop van don morgen afgebrand
zijn..
In Korea.
Dc Japanners Ie Seoel hebben oen pro
clamatie uitgevaardigd, waarin zij mede-
dcelcn van plan tc zijn zelf zich to belas
ten mot bet polilioloczichl tor bescherming
van bun eigen belangen. Zij zuilen er voor
waken dat geen enkele anli-Japansche bij
eenkomst gehouden woidl.
Deze maatregel spruit vooil uit een be
weging, welke ontslaan is in verhand met
het geven van giend-concessies aan Japan
ners.
Het beslagleggen op schepen.
liet in beslaggenomen Duilschess. Scan
dia beeft zijn reis hervat cn is gisleien
van Port-Saïd het Suczkanaat binnenge-
stoomd.
Hot „Berk Tagobil." schrijf f naar aanlei
ding van bet bevel der Russische regce-
ring tot onmiddelijke vrijlaling van de
Scandia o.a. hol volgende: Deze oplos
sing was o.i. noodzakelijk èn vooi Duilsch-
land, wilde bet zijn presligo handhaven zon
der naar de wapenen ie grijpen voor wet
telijke zelfverdediging, cn voor Rusland,
wanneer het geen loopje wilde nemen met
dc Duitschc vriendschap en zijn inlernalio-
nale vei wikkelingen nog niet ernstiger
wilde maken.
Ten slotte noemt 'I blad een vei Idijdend
verschijnsel, dat do Duilsche regeering m
krachtige taal gesproken heeft iot zijn Rus-
sischen vriend en buur".
Meikwaardig is bei, dal de Ihissisebe ka
piteins allen bevel bobben gokiegen politie
diensten op zee (c verrichten, want nu komt
weer bericht van de aanhouding van het
Duitsclie ss. Lisboa uil Oldenburg. Dit
schip werd op reis van Abo naar ïrang-
sund bij het eiland Iloglaml (golf van Fin
land) door een Russisch ooilogsschip aan
gehouden en dooi snuf fold. Het aangehou
den schip voor Lussehen twee Finselie ha
vens en kon dus met ooiiog en conhnbanric
niets te maken hebben. Men vermoed! dat
do Russen loeren op dingen, die in vei band
staan mot den moord op Rrobikoff en de
opgewondenheid van dc Fmncn.
Nog een Duilseh ss. Aral)ia van de
Hamburg-Amerikalijn is vermoedelijk dooi'
do Russen opgebracht. Hot schip was on
derweg van Por flanel naar Hongkong. Bij
zonderheden ontbreken nog.
Het Engolsebe ss. Ardova is gisteren
vrijgelaten, de Russische officieren cn ma
trozen zijn (e Suez aan wal gegaan.
Een verklaring v a n Minister
Bal f o u r.
Minister Balfour an! woord do gisteren in
bet Lagerhuis op een aantal vragen, be-
lieer," stameidio de man, di© op bevel
den tel van beul moest spelen, „lieer zij> is
zoo oud!"
Een. vTeeselijke blik uit de oogen van
den keizerlijken ambtenaar sneed hem de
verdere woorden af.
„Sla toe
De zweep suisde nogmaals. Een bloed
roods plek, zoo lang en smal als een slang,
vertoonde zioh op het witte liemd der vrouw.
„Spreek op!" bulderde de man der wet.
„Ik weet niets" antwoordde een stem,
die in snikken smoorde.
„Sla toé!"
De bloedrood© plekken vergrootten zich,
bet slachtoffer gaf echter geen geluid meer,
„Heer," stamelde de sotzki, „zij! houdt
het niet uit."
„Spreek op!" herbaalde de commissaris,
terwijl liiji met den voet tegen het bewe-
giuglooze lichaam aanstiet.
Hij kreeg geen antwoord.
„'Ziji is dbod!" riepen de boeren.
„Geef haar koud water, dan komt zij
wol weer biji kennis."
„Uwe edelheid," zei Jnri zachtjes, „zij is
iu 't geheel niet dood. Schopt haar nog
ecJns met don voet."
Een doodscli stilzwijgen, volgde op de
nieuwe tuchtiging.
Domna sloop als een spook naderbij, boog
zich over het bloedend© lichaam en be-
Vodhtigdb Jerina's lippen met koud water.
„Laten wijl haai' optillen en! een kaars
naast 'haar neerzotten. Als haar ziel naar
boven stijft, dan zal zij bijl 't schijnsel cener
gewijde kaars van ons weggaan."
Domna regelde alle voorbereidingen voor
bet doodsbed en scheen op de aanwezigheid
van den commissaris geen acht te slaan.
Men legde de ongelukkige moeder to bed.
Jï'ct zien van liet bloed had des c'ommis-
samV drift een weinig bekoeld,
Domna stak een waskaars aan, die zich
voor dö heilige boelden, door verdroogde
bloemen omkranst, stond en knielde daar
op aan bet voeteneinde van het bed, waar
op ihefc slachtoffer lag. Stom en terneergesla
gen stonden de boeren in spanning toe te
kijken.
„Drie man bewaken dit hnis," beval de
commissaris.
„Een man ga den pope (geestelijke) ha
len," verzocht Domna.
„Zij zal niet sterven," was het antwoord
van den ambtenaar. „Morgen aal ziji weer
praten. Slarosta, sotzki! Biji bet aanbre
ken van den dag op jacht! Dood of levend,
wij moeten liem vinden
Op dit oogenblik keerden de lieden terug,
die uitgezonden waren om Oliana te zoeken.
Zij vertelden dat zij het meisje nergens
gevonden hadden.
„Uwe edelheid, zij is gevlucht," mompel
de Juri Worobetz. „Daar heibt gij nog een
bewijs te meer."
Nadat de mannen uitgekozen waren, wie
dit verdachte liuis en diens bewoners zouden
bewaken en nadat- het bevel was gegeven,
de'n vader en de moeder van Petro Topola
te halen, trok de stanowoï zich in een d'er
boerenwoningen terug diei voor zijn ver
blijf in der haast was ingericht.
Hij riep de beide dorpshoofden, bijl zich
en zetfe hen zijn plan uiteen over do aan
staande klopjacht: dertig boeren moesten
•bet bosoh in allo richtingen doorkruisen,
zooveel mogelijk moesten ziji zich met ge
weren bewapenensleden en jachthonden
zouden gereed' worden gehouden om hen op
liet eerste signaal hulp te verleenen; biji
het aanbreken van den dag zou de gcbeelo
beudc- op marsdli gaan.
('Wordt vervolgd.)