KUNSTTANDEN
Tandarts J. T. ORTH ZONEN.
Hoofdsteeg 9
m i
HIEUW FOTO-ALBUM.
VERKOOP ING
Trasporti i Mniip
Wed. 1. KOOlllAl,
EDI
"J
SOLO
DIERGAARDE.
Dankbetuiging.
vanai i'ó per xana, i4tu per geoix.
KOTTERDAM-:-
ABONNEMENTEN
Boterstraat 68.
Het nieuwe kwartaal vangt aan 1 October.
/i. J. Lindeboom Zonen
Openbare Vrijwillige
J. A, VAN WEEGEN,
J. GrROENEWEG Hz,,
HANDELSDRUKWERK.
WALDESZAUBER,
Worstelwedstrijd
KINEMATOGRAAF.
AVOND-CONCERT
STADSNIEUWS.
ADVERTENT1EN.
Plaatsing der kunsttanden zonder pijn met en zonder
geliemelteplaat
Leiivelictven N.Z. no. 11 nabij de Soetensteeg, ScMekaüe
no. 10 O.Z., nabij D. P., Rotterdam.
Yerbeterd systeem ter vervanging dor ijzeren l'latvoetzool.
ABONNEMENTSPRIJSf 1.25 per kwartaal, 10 Cents per week.
Franco per post f 1.65.
Afzonderlijke nommers 2 Cent.
Do ONTBIJTKOEK yan B. J. LINDEBOOM ZONEN,
te OYerscliie.
verkoopen
neemt aan
H. I. II. BOELANTS,
Lange Haven 141. - Schiedam,
onu
Göhcarreemde prijzen, spoedige adeveriM,
1/nl/nH
HACKEN SCHMIDT (Rusland)
JENKINS (Amerika)
JR otter dam sok©
Stafmuziekkorps van de Rotter-
damsche Schutterij,
Het goed reclit dor Openbare School.
Zaterdagavond bad! do afdi. Schiedam van
don Bond van Nod'. Ondcaivioen buit-
tengdvvono vergadering belegd in toet Yor-
kooplakaal. Lange Havou, waarin als spa-o
ker optrad <l)a keer Th. >11. Kctkelaar, int
van de Tweede, Kamer, met. liet onderwerp
toet goed rockt der openbare sckooi. 'Heb pu
bliek, waaronder ©enige dames, was niet
talrijk.
De Voorzitter, dia toeer W. Stonk, reept in
'b 'bijzonder 'liet welkom bo'e aan den armnd'.-
sctooal opziener, den bear Van der Laan en
verdere autoriteiten. Hij! wijst op 't belang
dezer vdrgadlering in! verband met- do Voor-
gesteMe wijjri'giüig diar L. 0. wet. Alle auto
riteiten op onderwijsgebied in Sdhsfedam
üiad'den een uitnood&giivg tot kot bijwonen
van dteze vergadering oniWaugeax, en vcffsctai-
denen, Waarondfeir db1 wetlhoord'er van onder
wijs haddien bericht gebionden, dat zij) veaihrin-
dërd waren.
De keer Ketelaar aan 't woord! komend,
adkt liet van belang dat 'in een tijd! als deze,
waar ket openb. onderwijs steeds tea- sprake
komt bij alle politieke paatijen, waai- op
"t oogenbliik een regvering bestaat die
voor bet cpenb. ond'ea-wijjs niet zijn meeste
sympathieën heeft, toet gded redhifc van ge
noemd onderwijs wordt onder die oogon ge
zien. Reeds 40 a 50 jarën toerift toet otpetnb.
ond. de belangstetlEng van de meeste negao
ringen gedeeld en d'aard'ooa-, meent spat dat
ei' over do mensaken een saart van inst
kwam, die toen deed zeggenket zal wel zoo
goed blijven gaan mot ons openib. onder
wijs.
Do voorstanders van ket bijlzonder ond'.
voorden met Groen van Pmnsterer en later
mot onzen premier aan 't koofd ©an ikrack-
tige campagne tegen toet openbaar en vóór
't bijzonder onderwijs. Wij, voorstanders
van kat openbaar ond1., zegt spr., zullen ook
eens zulk een strijd moeten voeren voor ons
openb. ond. Wij kunnen dien strijd voeren
op tweeërlei wijzen
la. door toet bijz. oud. gelden te ontbon
den, '2o. op pao Mgogisctoe gronden te beteo
gen dat 't openb. rand. 'beter is dan 't bijr
zandler. Op de tweede wijze zeggen wij dia
oudera en ket publiek wat de openb. school
is en maken wij propaganda voor toet cxpeiib.
ond. De tegenstanders gtevan er op af, noe
men toet libertair, socialistisch onderwijs,
spr. wil het openb. ond. verdedigen tegen
die beschuldigingen.
Twee stellingen wbrdan door dJe tegen
standers voorop,gesteld die dteor niitets of
niemand nog rijli bewezen.
lo. Neutraal onderwijs is nadeelig voor
de leerlinger!.
2o. Keutra al ondier wijs is eïgeniijik niet
neutraal.
Mfcb de laatste stolling, zagt spr., wordt
't meast gegoocheld. Hij gaat na wat neu
traal ondetrwiiis bateiekent, koe in den l'oop
dor tijden ket godsdienstige element aan 't
onderwijs onttrokken werd. In de wet op het
onderwijs (1806) weid '<t eerat gesproken
van openbaar ond. Het letersteSlïga was ver
boden en in dien tijd, met zijn vele gods
dienstige geamdtan was een school, zondor
godsidienst noodzakelijk igewomden. De neu
traliteit werd verdedigd ter w^Sle va.n de
ouders, dje men niet treffen wilde.
De Roomseb-KatkolMren van dien tijd
gingen, met die schoolwet media. Groen van
Frinsberar verzette er riek sterk tegentien
jaar later ook die bisschoppein. Ooik van
Joodsehiö zijde (broctour© dir. Dunner, opper
rabbijn) gingen stemmen op tegen de Wet.
IntuBsetoen ihad ap rtaatiktundlitg em pae-
dagcigisch gebied een versdhuivting plaats
gegrepen en in den laatsten tijd te-ad. een
tot nog toe nieuw element, bat fcinid', op den
Voorgrand!.
"Voor spr. is ket e»n axioma, dkfc waar
men ket kind moet gewen wat diea [kindis is,
het leerstellige ©n alle dogma's u£t de sdhool
moeten blijven, omdat die niet des kinds
kunnen zijn. Spr. vergelijkt 'd'e ziel van
't kind met een wassen plaat, wiaarop men
alles kan griffen,, maar ook weer lean uit-
wïsschen. Hiet doel van toet 'openb. oud!, is,
al 'klinkt het eenigsrims alls eon madhtsprauk,
om gelukkige mensctoen te maken. Bij de
zedaleer, di'e het 'kind wordt onderwezen as
geen godsdienst noodig, zijl is gebaseerd, op
da naastenliefde en de verdraagzaamheid1.
Als wij, zegt apr., de®e zedelijke grondslagen
leggen bij het kind, die dte i-icihtsnaar zullen
vormen voor zijn later leven, dlan zijn wij
overtuigd goede staatsburgers etn> braVe men-
sdhen te hebben gevormd. Op dia openb.
school ligt dbn tegel van Verdraagzaamheid
en onderliingo waard'eorïng, die, naar spr.
meent, niet worden ingeprent op d'o secte-
sdhol'en, waar h.v. bij geedhi'edlenjslesssen haat
winndt gezaaid tegen andere gbdsdfensben.
Spr. was in zijn jeugd ook op een dhr.
school en als er later eens een gevoel in hem
opkwam van z.g. papentoaat, dan denkt spr.
dïe zich daartegen natuurlijk too© langer
koe meer verzette, dat te wijttan te hebben
aam, zijn eertijds genoten ohr. onderwijs.
Merkwaardig notemt spr. eten uitspraak
van ds. Talma, dlie in cfön tedle te Goes
zeide, zijn kinderen liever naar de slechtste
bijziendere sahoaï, dau naai* d'e 'beste open-
baa-e te zemelen. Daar tegenover staan op
den voorgrond' tredende mensdhen die hun
kindaren voor alles naai' de openb. sdhool
zeud'en.
Onder het kabi'uet-Madkay ontvingen
de bijzonder© scholen rijkssubsidie, te
gen glaring© voorwaardenOmdlalt er ge
loofsovertuiging m betrokfeen is zou, spre
ker niet willen, dat men gedwongen
wordt rijfn kinderen naar ean'sdhoial ta zen
den, die men afkeurt. Maar spr. Wil zleilf ook
niet gedwongen worden. Spr. is een Voor
stander Van sulbsidlfef aan bij», ond., maar 'hij
'blijjft propaganda maiken voor dta openb.
schooit om aan te t-oonen dat deze, onder dc-
zelfdb omstandigheden, beter 'is dan de 'bij
zondere.
Dam, ikomt spr. tot de onbewezen bcseiiniil-
diginlg: de neutral© school is niet noutraol.
Eerst heette het de neutrale school is de
moderne aocte-sciiool, toen do kindoren krij
gen libertair onderwijls, cindKilijlk did kinde
ren 'krijgen socialistasöh ondbnvijs. Spr.
vraagt hoe do mensohon aan tlfe praatjes
komen. 'Zelfs van 'hoogar hand wordt voecl-
sol gegoven voor deijgjelijlk© wanbegiuppon.
Spr. wijkt op dir. Ruypca-'s melde in dlei jaaa-
voiigadoning van dhrist. onddrwijters, waarin
toij tioib taak dier ondlarwijpsers sbeildo het be
strijden van allerlei moderne begrippen. Do
fcloino luiivjai gweu natuurlijk db openbaau
sdhool van dit alics die scliuM. Dr. K.'s
redbnoermg is loigisdi, maar zijn 'banl?.piapi,ea-
woivit togen vuil 'kteliu geld ingaw-issokl.
Vanaf 1857 zijn slechts twee gev,iM'en te
oanstatelereu waarbij tbgen art. 33 (maat-
sctoapp. ©n cilu*. deugden) word1 gezondigd.
Da openbare ©ind'onvtijtecirs stellen zelf
voorop d'at men aan 't kind moet g«iven wat
des kiindb ia en zullen dus zeker dita bepa
ling in acht nemen. Wat de ondiervdjper ia
buiten do school cltub is rijn zanik, spr. zaïl
steeds de eerste zijn om 't vrij» woord te
vea-deidliigen. Bij scihtabst daarna hbo da ouider-
wijzeor die aii-bisidleirakiindieren ondei- zijto toe
zicht heeft moet komen te staan voor do
kivestie schoolvoeding en 'Meeding enz. Voor
dio zaïkan :is die onder-wijzer feiteilij|k d© aan
gewezen man. Waar dr. Kuyper zelf de bijjZ.
onderwijhiera taaik geeft buiten d'e school,
waarom, vraalgt spr., Zoh dam de openb. on-
derwijzep.- niet mogen optroden tegen deze
wet, en ook tegen andere wetten iMham om
dat de Bond' van KecH. Ond. sbaaib in dei
rijeu diea- democratie, daarom wtardt dia
openb. school aangevallen om 'haar neuti-a-
liteit. In het 'orgaan „de Bod©" wordt steieds
beto'Ogd wat in em. buiiten do scihoal moet
getsdhiiedtem.
Spa-, komt nn tab dio voorgesbeidfei wets-
wiijtdiging.
Spr. ,is voor subs, aan biiz. sdiool, maar
weosdhb voor oïken gulden een waarbon-g, zijl
het dan ook een kleine. Op 't oog lijlkt deze
wet aanr.amel'ijik, maar waan- dr. Kuyper ta
stend, hoeft om zaiken smaikieiUjife voor te stel
len, di'a op slot van rekening bittere pillen
blijken, zoo is ocsfc dit ontwësrp scihadelijk
Voor toet openb. •otnderwija
Spa*. 'Uadht te bewijzen d'at ds gemeente
ar niet ap vooruit zal gaan door des© wets
bepalingen en bespreekt achtereenvolgens
in 't kort, de verg'cvcd'iug van sahoolgebou-
M-ein, leerplan, partieeie wijriging der opüleii-
ding, beVo-orreahting ran bijzondere kweek-
dliolon enz.
Bij 'cle inwerkingtreding dor wet voorspelt
spr. toet verrijzen van tal van kleine schoten
ten plattelandle, elke gezindte zijn eigen
school, elk© kletter zijn iettte. Ln 1 gemeen
te krijgt men dan 4 slechte sdhlolen met elk
10 of 50 'kieirldngen. Vele openb. ondarwij'-
zers zullen ontslagen worden «m op wacht
geld gesteld gedurondo 5 jaar, waardoor d'e
posiitia van ihouderden ivunnlei- wordt be
dreigd.
Spr. resumeert d'at er ,in dien laatsten tijd
te weinig wordt gedaan aan d'en strijd voor
d'e openb. school' ook dlei kietzeav moot 'ge-
Weten w-oa-den op het goed recht dier open
bare -school. Wij behoeven ons niet ,te ver
zetten tegen subsidie voor 'bijz. onu!., mam
moeten propageeren voor het waatoborgen-
steilsal', dan zal 't mogehjlk rijn dat er een
eind' komt aan dien schoolstrijd! en dat bij
zondere en openbare ondieirvijfcers kunnen
samenwerken in 't belang Van toet ikind'.
Wij onderwijzers, m-aciton partiji kiieaen
aan dlie zijdb, wUar ons de, beste waarborgen
won-den gegeven, dat de belangen van 't kimd
zullem Verdieldligd. woTdlen. (Applaus.)
Ka cfe nauzei wenscht d'a arrond. school
opziener. do heer van der Laan, dbn inlei-"
der enkele vragen te stelileai, hij zal ni'et in
dtehat treden, omdat dd toieier Ketelaar ooik
emlkeie zaiken 'heeft uitaengezet, irn beginsel
naar zijn hart.
D© heen- v. d'. Laan vraagtMeent de
hföer Ketelaar wvrlkieilijlk als ihij spreekt van
neutraliteit o-p school, ea- 'alleen gedacht
wondt aan neutraliteit voor Zoover rij niet
komt in botsing met de wet. De krachtigste
figuren anid'ar de openb. oud. 'kunnen all er-
minst neutraal ondiarwijja gesven; Wanneier
iemand voor d'e kTosse staat met eten voor
Ihem hsüSg beginsel in toet onmogelijk,
meont spr., dlat 'hij neutraal ondarwija geeft,
dat kan niet. Spr. Vraagt of de heer Kete
laar eveneens zoo denkt.
Ten tweede vernam spa-, d'at db heer Kete
laar is een, voorstander van sdhool-eixameng.
Dat dead spr. goed!. Hij as het ooik eens
waar inleider Zei d!at 'als aan het slagen van
leerlingen subaidlBa waidt verbonden,, dit de
passie naar 't geildl in d!en menselh opwleikt.
Spr. ,adht tobt goed dat de dwleidier ffid der
2© Kamer is en dlie zaak ter sprake kan
brengen. De wtetgever kaan ni'et aan alles
denkan. Spr. is het eens met den heer KL.
waar 'hii| zei diat in ons l'amid! geen reactie
moet zijn naar vraegarb jaren. Hjj vandb luet
praefcisdh gezien, dat dia vrijp school haar
loop moet hdbben. Het revhtegevoel dat
daaruit spredkt hoeft spr.'s volle sympathie.
D© 2e vraag geldt „de Bode". Spr. vraajgt
Hoo oordeelt d'e heer K. ever dbn zekeren
geest die tegenwoordig in „de Bod'e" gepro
pageerd Wordt. Moet en wil u dliletn. gieest
tbeilaiten en ziet u 'heil in dien geest? Er is
eten geest ,in „db Bodb" di© zegt de gods
dienst is db vijand van ons vPllk, van Neder
land „Da religion cost rcnnomii", Wottrit go-
pTopageerd.
Een stem lo cléricOilismei, voiia rennemi.
De heer v. d'. Laan wijst or vbader op 'dat
tot de taak vam den scthooloipzieuea'' toeh'oort
te zorgen dat het leerplan gevdgdl wordt.
Ton deavlo vraagt spr. Wat zijn de beste
waarboagen, ook vuor 't openb. ondomvijB,
dat het gold goed bcste'od wordt.
Ton slotte meionit spr. het 't aüw'bcsto
dar cn- hoofdbn zijiii die uitoefenen om
anid'ea-wijzers d'e, hun plialit niet kennen,
ea- op to Wijzen. Om des tijds etn, diea- be-
schoidon'haidlswil'k) zal spr. niet ingaan op
het antwoord van den hoer Ketelaar.
Do tooea- Hagen vestigt eir dia aandacht
op dat in 't nieuwet wetsontwerp oen bepar
li lig voorkomt, een ware diraeonische bepa
ling, Waarbij, toot aan openb. ond. op straffe
van ontslag verboden is een of andlar bedrijf
cto. uit te oefenen. Spr. weet hij) ervaring
dat bijizoud'ea-ei ondetnwijtars oen boek- of
siigatonhandel dreven, zelfs was hom een
schoolhoofd 'bekend dlile ben bierhuis had.
Voor bijs. zoowel als openb. oncÜairwijjtSws
wensahte sar. gelijkhiedd van roctoten.
De iheor d ei Wit mealkt op d'at de sala
rissen d'er onderwijzers dbox Wet nieiuwo
wtetsontwcirp zullen verminderen en spr.
lacht dit boid Namens d© ond'ea-wljzeii-s ver
zoekt spr. den beer IC. op dlib fetit dö aan
dacht te Vestigen, biji d)a beliandbling van
toot wetsontwerp in da 2o ICameai.
Do toeea- Ketelaar baanbwooiidt eaist
bdido laatste sprekers on belooft dia kwesties
tcir spa'aka ta zullen brengen in de 2a Ka
mer. Spat meent d'at de hecir van idea- Laan
'gaVaaet-lijlkd punten hoeft aangeaiaord', d'Lo oak
ni'ot bepaald' db k-wbsti© van hedenavond Le-
troffen. Hij) ziegt dat rijn igehaeilla redlo ea- op
aangelcigd is om aan to toonen d'at nouta-aal
omdeirwiijki werkeffijik neutraal ib. Tuist db
fcradhitilgei karaktca-s ond'ea- dia iklasse-ondbr-
vijzers zullen van 'hot Iki'nd tobt type^vnjjo
Kedieadandea- kunnen maken.
Wat de artikelen in ,.da Bcdiei" betreft,
zeigt spr. den dbnd'e stom te licjb'betu om stulk-
ken to wbilgeren, maar bij| toet Iheerscihland©
sj-st.eiem mag spr. ze, niet Wei'gea-en. De mee^
ning dbi- i-bdaotie (kan niet beletten, dat
onderwijzers, eventueel een andere ineening
eir op na hemden on d!ie in hun airtilkelen
uitspreken.
Tussdben la religion en lo oléri'öailisme is
©en ga-oot vei-sciliil. Spr. 'kan zich ni'et beir-
inneren d'at dia geost van la religion c'cst
l'einnemi uit „de Bode" sprak.
De subsidie is 'n toedere kwestib en spr.
wijyt er nogmaals op dat op tifet hoofd
dar 'bijiz sdhool 'geen controle is uit ta oefe
nen op 'het volgen van rijn toi-plan. Spr.
g,e«ft boe dat ook van de openb. sdhool waar
borgen dienaangaande geëischt moeten wor
den. Als beste waarborgen- en controle-stel
sel toeVetelt spr. aan het pnibbceeirende
publieke opinie tb laten ooadieolen over de
sctti'ool -oirganïsatiie.
Wat d© lioofdlen-kwestie betreft, dlie an-
tussdlien buiten het besproken amdlearwleap
lilgt, is spr.'s overtuiging dat toet aange
stuurd! moet wordten op saboilen zonder
hoo'fdi, d'e sahool ondar gemeeuisdliiapp'aüjk
taeiziclht van da ondea-wijzois, zooals dit rb'eds
is linigevoieud in, enkele kantons in Zwitser
land. Spr. vea-wadht dlat d'e toewijdling tot
het onderwijs grootar worden zal en de on-
d'ea-linge controls betea- zal werken, dan met
misschien zes 'hoofden aan aan sdhool.
Da voorzitter maakte zi'ah d'e tolk
der aanwezigen door zijn d'amlk te b-Hengen
aan dien haetr Eietel'aar. Met dank aan d'o
autoriteiten en aan toet publiek voor de op
komst en een opwekking tot oii-gamisati©
aan cfe niet-aangesloten ond'ca-Wijzars werd
de vengadbrinig giealoten.
De ondergeteekende betuigt zijn liarte-
lijkcn dank aan zijne geachte Patroons,
de firma J. J. MELCHERS "Wznen aan
zijne collega's voor de vele blijken van be
langstelling, bij gelegenheid van zijn 25.jarige
dienstvervulling ondervonden.
H. WITTEG0L.
Schiedam, 26 Sept. 1904.
Bij deze gevoel ik mij gedrongen, mede
namens mijn familie, mijn liartelijkcn
dank te betuigen aan Dr. N. F. ELZEVIER
DOM voor de zorgvuldige behandeling en
aan de Directrice en Zusters van het Zieken
huis alhier voor de liefderijke verpleging
gedurende de ziekte van mijn Echtgerioote
aan haar bewezen.
Mede namens de familie
F. W. OSSENFORTH.
Voor de bewijzen van deelneming, ont
vangen bij het overlijden van onzen Zoon en
Broeder, GERRIT VAN 'T HOFF, betuigen
wij met dezen onzen welgemeende» dank.
Uit aller naam
"Wed. J. VAN 'T HOFF.
Schiedam, 26 Sept. 1904.
i o a n
-wiss
ook voor de meest gevoelige en pijnlijke voeten.
OP DE
khiedamsche Courant
is volgeDS 't laatste onderzoek van deskundigen de echt asuiverc Honigkoek, en
onmogelijk beter te leveren. Da Koek verpakt in carton a 30 Ct., in vetvrij papier
met omen firmanaam bediukt k ct., zijn voorzien vau fotoplantjcs di» verzameld,
een schoon geheel uitmaken. Voor Verzamelaars hebben wij een fraaie A.LB8JJI verkrijg
baar gesteld. Dezé AS.KÏJM is zuiver Heraldisch uitgevoerd, verkrijgbaar bij uwen win
kelier voor 25 ct. of op franco aanvrage a/d. fabriek.
A SISTE IS MABÏ.
De Notaris W. A. VAN D0LDER Dz. te
Schiedam zal bij veiling op Woensdag
28 September 1004 en bij a f s 1 a g op
Woensdag 5 October 19©4, telkens
des voormiddags te elf uren, in het Koffie
huis 'bde Vergulde Koetswagen" te Overschie
Een WINKLE Ij- cii WOONHUIS met
ruimen open grond aan de Domstraat
wijk A nr. 209; twee WOONIIUI/jEN
met tuin aan cle Zestienhovensche Kade,
wijk B nrs. '101 en 103; vier HUIZEN
aan de Lucht- of Kleinpolderkado, wijk A
nrs. 54 t/m. 57 en een EANHHOUWEKS-
WONINIï met koeienstal en sebuur
aan de Kleinpolder Schiekade wijk A
nr. 378.
Alles te Overschie en breeder bij de aan
plakbiljetten beschreven.
Inlichtingen zijn te bekomen ton kan
tore van bovengenoemden Notaris Nieuw-
straat 30 Schiedam.
Hottcrdnmsclic dijk OT
IMiarli-t 7,
bericht cle ontvangst der
eersie klas,
voor HEERENKLEEDING NAAR MAAT.
Broersvcld 171.
In klokken, horloges, goud en zil
ver, nikkelon kettingen.
Keparatiën.
fW
Directie Wed. CARL FFLAGUM.
Stationsplein, l&otterdasii
lleuzensucecs van
Idylle met gezang, dans enz.
Voor het éorst te Rotterdam.
Verder
tusschen den Wereldkampioen
en
door de
Optreden van JLc rang Specialiteiten.
Bureau 7 uur. Aanvang 8 uur.
Couponboekjes gangbaar. j
Plaatsbespreking dagelijks.
Laatste trein naar Schiedam 11.38.
Zondags met don trein v. Vlaardingen 11.46,
Blnsdag 2t Sept. 10O4L:
DOOR HET
Kapelmeester de Heer A. Seidel,.
Aanhang te «ebt uien,
Contributie voor buitenleden gedurende h®'
loopende jam"n
Intreegeld voor ntet-Ledim -
1.00,
GïDEDKI Tl» DmDKKEIUJ V. d. SOHXEDAM80HE CoüJU»*'
