ss-" Jaargang.
Zondag 13 November 1904.
No. 11621.
Praatjes over vee, ïéc en nog wat.
Berde Blad
Landbouw en Veeteelt.
ALLERLEI.
SCIIIE')AM:;Ci!E COUiUIT
Dese courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pnjjs per kwartaalVoor S c h i e d a m en V 1 a a r d i n g e n fl, 4.25 Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en Ylaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks nangenomen.
Advertentiën voor liet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
Bn het bureau bezorgd zijn.
Bureau j Koters* raat ©g.
Em en ander over de verpleging van ons vee
en wat daarmede samenhang!
Vervolg).
Is or omtrent d'ö wijto war ©ntirooining
bij de mannen der pnaikiijfk grotob verschil
van meening, sed'erfc men ook ihab kannen
aan ©en natowk-ciuri'geir omterzo'cik gi'ng o ndcr-
wpen, rijjn etr oo'k moorder© soorten van
kaïns in geèruifc gefcomcn en daarmede
oak van de zijd® der vea-sdliillendd falbrika-nl-
tan eon wai'in aanbevelen wan de eono soort
karns tegenoiver da andere. Dei praiktijlk
zal ooik hier in hot eind weiï octal beslissende
uitspraak doein, d'och voor dwa gedhami ia,
mofet men van d.en kant dor fcainigebruiikers
heel wat booten. Onrtront één soort karn
boort men «Mcwijlls de tegensta jicEgste Ver
klaringen', en d'i'b is toctri alleen mógolijik,
ab zulk eeini karn öf verkeerd! gebiniikb wordt,
of tb.et (kamsol miob volkomen gelijk a's. En
jiferiiioeft man dian in vdlbi govaO ten to doen
met onbovooroordeetld'e) 'gdbrtuukers, mot
te ten mon veil klaar komen. Dit ,is niet
iiefc geVal, als men iheb ooudeóli krijgt vatni
do verstókte aanhangers van diet oude, diiia
'SM nittawo vcimverpen, alileon omdat liet
nieuw is, maan' ih,un oordeel volstrekt miot
gronden op el'vaa;imig. Men lacht wei eens
om <iië bebotudkrnanmein; dbdhl ©veil boTacho-
lijk zijln zij, die dike niomviighoidl aaribes-
Velen ook alleön omd'aib ze nietaW as, en het
oud© Verwcarpcn, zo infer ea" c'c-ta] rodelijlkani
grond voor to kunnen aiatovoteranl. Met der
gelijke beoordeelaars "dbet men bet best
maar' 'geen rekening te hondbn.
"Wat oir met het kaaiisel tijldons ihdb kar
nen gebeurt wateii wei allen. Door d'o fciif-
tige schokkende! böwegimlg, waarin hot kami-
sel gebracht wordt, veiroeni'gan ri-db dk)
fclemo Vetbolletjes tot (klompjes on dözo
vormen- eindelijk vcrecnigd dn gröotea* of
'Heinoi* aantal de grovebarrel's. Alnaiamrato
de korrel fijner ns, spreekt men Van fijner
karn'.
Hoe dit nn eigenlijk plaats heeft as een
mk, waarover de geleerde boeren het nog
niet eens zijn maar dit laat ons koud'. Van
meer belang fe voor ons <fe invloieden te
kmnremi, wel'ko do 'kori-elvoi'niiiïg bovord'e-
irt; dain kunnen we trachten die gunstige!
invloeden zooveel mogelijk to bovoirdbren.
In do eerste plaats is do Warmte van groo-
ten invloed. Is 'liet 'kamsol td koud dam is
er Van. botea-on geen sprake. Hot doot uvcits
dan Schuimen, dhv.z. db koude, dtas taa/io
vloeistof vormt met d© ingesloten! lu'dlitibel-
len blazon, die ciuddl'ij'k d'dn galieolen karn-
k a vullen en hom eindelijk dfaen ovteirloo-
pen. Dit scllinimmr hooft met do baan niets
te malkan, biet 'kam bij allo karns voorkomen.
Verwarm het kamsol cm. het sdhtaitaien
libudt op. Of dbor eenvoudige toeVooging
tan wat warm water, of dbor het kaïrnael to
roeren met eern bus gevuld met vami water,
kan men zijn doel bar erken. Ook een
gloeiend gemaakte peek in bot 'kaïrnSel her
haaldelijk afgekoeld' bewijst ons denzclfdcn
dienst, al gelteovfen Wiji niet meer diat booze
gojsten 'hot sobuiraew veWoarzaiken, zooals
men voorheen (1) wel eetos meende. Geest*
of kou, boi'do kunnteni het tegetn! zoo'n nijdig
voorwmp niet volhouden, Ibet sdhluimen
houdt op on spoedig bdgint hot Idaunsol te
schaffen,
Voonheen b'eipaald'o de boerin hot te koud
z'jn van Ihot kiarnsdl naar de taaiheid dor
blazein op den spatsohoteö. of lamgs den pols
doch tegenwoordig is bot 'gcfbtruifc van don
ttemometer 'bij bot toairnan roodis vrij alge-
mö2in. Afen 'heeft daard'oou" miert moer juisit-
Wd db kal-ntompca'abuur loeatni bepalen,
al was dlit diient erkend het WoVon'ge-
nbenid'ë mid'del telt" bepaling valm bet „te
koiud1 zijln" ook Vrij! .goed.
Mon dient evenwel iin bet oog te hou-
'don, dat tijdens hot (karnen dooa" hot heftig
Schokken dn 'klotsen, het fcaniSdl' wiairaier
^Urdt, zoodat dka aindtempetraifcuur stccdls
liMger zal zijnt, daim do wainntegraiad, Waar-
mem. hogoni to kautnen. Giootcsr daai 2o
d most dit Veirsobil niet zijp, Want d'am
keeft mdn of to 'lang öf te wtiöldl mot td
gtoota snolhciid gdkarnd'. 'Nul mtfób do begin
fempeiratuiui' ni'et hoogei si ju daim 13 o öf
Wd. G,, dam zal men bijl h'et afk'amon hoog-
dens l'Sot C. bobben on dozen Warmtegraad
moet men li'eifsb ni'et overeidhr'ijd'eiri. Dikiwijps
vördij da iemporatuur Vam! do staiar o-pgö-
"binen, dit vefrdiiont geetn aanbeveling, daar
h®t karnen vaalk platats hooft op den fcotud®.'
plaais( d!am g/ww d'o staar staat^ dlo karnton
Advertentiën: Yaa 46 regels fl. 0.92iedere regel
Reclames 30 cents per regel. Grcote letters naar de plaats die z$
zelfs soms ooüc vrij koud is en dhs d'o warai-
tograad van het karnsel vdrlaagt, Dö kaïrii-
temperatuuii" moot ito do kam zdllf Worden
opgenomen.
Karnt men bijl een hoolger wanntegjrajad
dan hier ib aangdgövcn, dam. aai d'ë botor
gevaar loopan te slap tö worden; een ho-
zvraair, dat zaeh vooral doet 'geaaoiel'en baj| hot
bcnverk'en, hot uitbouwen deh boteir. Do adhl-
teu'gciblevem toarnemellk in del boteu' is er d'am
maai' moeilijk! ulit to ikrijlgeai, einl dit vor-
mindteirb d'o duuawaamheidl dor boter.
Het Valt miot te ontkennen, dat hot 'kar-
noiii bij eon hlo'oger Warmtetgraod, sneller
gaat dan bij een lagenmaar eeto karn kam
ook te „gauw" af zijn. Die sndlifcaini'eliis zou
ik in ernstige overweging geven, dö aohter-
blijlv'end'o kaïrnemelk' oans op veiügdlialte te
ondleirzoelkeml 'of d'it te laten doem; «Sri zoo
dam het vetgehalte 1 petroent of. nog meetr
boebtoagt, eens wat koudfer tel fcarncni on de
polsbeweging wat to Veimii'nd'eran. Het
karnen zal dan wol w'at langen* dtoren, maar
er zal minden' boteli- in dö kamomolk ach-
terblijkon, men zaïl beteir uitkamen! en daW
is het toch maar om to doen. Do boter zal
er ook te vaster om zijp.
Belh'al'vö den wtormtegraad' van 'bet karn
sel is ook zijn vetgehalte van invloed'. Hoo
vetter da gezuurde room is, boe sneller bet
sehiffen plaaits lieeft, hoe eierd'elr de karn
„af" is. Man) zal zidh honintoeuton, lboó we
vroeger opmerkten, dat 'bdj| lagën warmte
graad ontroomdb melk ean dilklker roomllaag
geeft, dan die zelfde! meik! zou geven, wan
neer ze warmer* w'as outnoomd'. Daardoor
is b.v.b. bij oms gewiobn testenstelsel in don
zomer db room n'aar verfiotuding rijjkdr aam
vet, dan ito dbn winteu* en dftb os duideffijSk
merkbaiau* bij h!et fc-men. Dit vailt to
meer op, omdat wo in den ivinter allicht
ook 'köuidba* kamton. De ga-ootei invloed vam
het Vötlgabalte Vam het 'karnsel Ikomb vooral!
duidelijk uit als mem melk igtoat karnen;
want Ihieu* is hot vetgehalte ün veirgebjiking
met die van dan room zeeir laag. Te vb duurt
melk karnen volstrekt nicè lainger d'an
roomkarnen. Men haudb ealrter in het
oog, dat melk vooa'eei'st 3 a 4c wairmor
gekarnd nioëh worden', en db molk bovaiih
dien stetker gezuurd is dan auom. ÏKaimdb
men melk zoo koud als room, en was ze
slechts zwalk zuur, zoo zou. men uren lang
kunnen karnen als gevolg van) het geringd
vebgclhh'lts'. Daar komt mag iols bij. ^Zoowel
do to vette room als de vetarme molk', kar
nen no'o't Voldoende uit. Matig vette room
zal hst best uitkamen en alkoo naeur ver
houding de moeste boter gevenalleen bot
karticto 'gaat niet zoo vlug.
Ik maikta daar bij' bet melfcklairinieu op,
diat db zuua'be'graad iarvloed1 had op het kar
nen. Door heb zuren toöb komen de vet
bollotjes in den room of de melk meer vrij.
Heeft men nu te zwak 'gezuurd, dam Zal men
wat langer moeten karnen, dan Waalmeer
men dbn juister, graadi vami zuring heeft gë-
broiffon. öpmerkeilijjk is bet eabtor dat te
ster 'k zuaën bet zeilifdb ouigunstiigei gevolg
hooft als to zwak zurbn. Bijl te stoik
zuren woidt db kaasstof ito mcild of raoïa te
hard en slluiit db vetibblktjes wea* te veal
in. Dit is dbn vaialk goed! aan de 'boter te
zien, zb bevat dan tal vau! witte stóppen.
Die witte stippen zijln stuikjeö kaïasstof. dli'o
zich aan do boterklompjes 'bebbetai vasbge-
hechit. Beimorkt mcai het bij 'bet uitnemen
den* boter, zoo kami mem! niet bbtea* doem, dan
do boter rui'm in bet wtateto te zetten. D"b
'kaïasdoelbjes laten dan in do meeste getvaillen
wcil loö en aitoketo, 'terwijl db bbter blijft
drijven.
Met zOTg dibnt dus db izuluirbdgratod) Van db
staar bepaald te worden.
„Het eeno paard 'karnt, dat het -eetnl 'luist
is, en. mot bet and'or© is niet te karnen'
Dit wijlst en* ons dhiiddijpt op, dat db pols-
bewdgiug vau itovloed is op het laamen. Zij
die vroeger mot oen sboötik.'aini wbrltten eui
later zich een Doemsrfho karn aanschaften
klaagden sul het bëgin stöedb över td lang
karman. 'Zijl waren göwoon', dat db pels itu
de oudo karn per minuut zoo ou'gëv'eea.^ 70
slagen maalktd. In de nieuwb Qtarn moest
het naam M db vleug®! Sn el!Ida* gaan dan
dö op on' neer gaandte pols, maiaa* dli'0 snel
heid wordt in do metste gcValleto' nog te
gering genomen. Hoewel db gretotto van de
kaan van itovloed ie mag meto als gemiddeld
aannemen, dat in) een Dcemsclio karn d'o
vleugel tweeimaal' i*otnd! mobt gaan tegen één
stoot Van d'em pols in do stootikam. En ga
nu maat* eens telloni. Men meent hef we!' te
webcin, dtoch' db'arom wöet men ibet nog, niet.
Overtuig u zelfs oens mob bet horllogo in do
ihalnd'.
Vooral in den beginne moet eikel toni
anbl Ibopen. Treedt hot sdhiiffeini in, dbn ?S
het gewbnstebt db! pofebbwdging te Vermtn-
doren: d'an is het vownaamsto weak gei-
daau. Het afkaa'neu, kan 'kalm plaats heb
ben, zoowol' 'bij do oude als bij| do nieuwe
'kamt'.
Ook dte gro'otte Van d© ka.ru! hoeft in vlood!.
In klei no karna (steeotikaima voor winterge
bruik en Deensicho 'kalms Voor hiaudfcracht)
moet men hooigar tompdratiiur hteibbera! en
een snellleiixï polsbeweging, dkni bij groote
karna Daair de grootte zetor1 uiteenloopond!
is, is do juiste! sinolheid) on tempciriabuuir
mo'sildjPc aam te geven; db ervaring lean hiea*
spoedig van oen eta and'er op dö lioogto
brenlgcin, VooUall' a'ls mdn «Cel bolVein aauge^
geven 'getallen in bet oog houdt,
In dia laatste) plaats meate öfc nog op, d'at
elke karn tot een bepaalde hoogte gövuldi
moet rijjm wol zo gioied weaken. Eon Deon-
scho kaan moet niet hooger gevuld Worden
d'an tob op van demi vleugel, soodlat -J- ea*van
boVeu hot 'kamsol uitsteekt. Is zij üagea*
govuld', zoo moet iets sneller goklaaud' wor-
dbn is zij hooger gevuld! dan ieta lang
zamer, w'at ten 'gevolg© höeft langer kar
nen on ooik m n d' e i* goed uitkaman!men
houd© rich dtos liefst aan db aangegeven
maat. De stootkom woa'dt niet m'öer d'an
voor db 'helft gevuld'; zijl werkt het best als
db poli's bij) elke op'gaaudb beWegingl flink
'bowein, bob kamseL woadt imtgöto-olcköm.
Zooais men bomedkt behiandbl ik stoot-
karn en Deensicibio kaam als van gelijllea wa'aT-
do. Do-algemeen© veaBprefditogi der eersto
in AVesb-Eutropa en in Ameriikaj pleit wel
votor haoa' degelijjkli-cid1. Toch wordt bet ter
rein haar dboa' dis Deensdh'ö kaam) steedb' eirn-
sti'ger 'betwist, want do laatste heeft wel
wat op db eerste Vooa*. Toch! is dit niet van
dlion aiaad1, dat men nil eens spoedig een nog
goedb stootfcam moet opruimen om door
een. Deensehb vervangen, tel Woa*d!en. Mioet
men een nieuw© kam aatnsciblaffen voor oen
ni'et te klein bedaijf, d'an zoui m. i. de
Deemsche db voorkeur Verdienen'. Dodli.
d'aarover eem vollgetnidei maal.
Prjja der
meer 15 cents,
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
Tarieven hier
in de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde Ttleine advertentiiin opgenomen tot denprjjs
van AO cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
latere. Telefoon. Ho. 1S3.
Glas fabricage.
In die vereeniging Bouwkunst en Vriend
schap te Rotterdam heeft dat Bleeibi'ddb Van
's-Gnavenhiaige', een Voord'racb'b gehouden
over„Do glasfaibn'ciage in vro'egerem en
labca-en tijd!". Het gl'as, zoo ving spreker
aan, niettegenstaande zij'n hiuddilgo algö-
meöno venbrelidlheid; en do veeilvuWgheid!
van zijb geibmiik is niettemin ceni dea* merk
waardigste sböffan die 'riiji 'beritueai, doob
juist door d'e daigolijlcscihe aanraking brmddb
letten wijf 'geiw-oonlij|k weinig op zijn vete
ei'geuse'happen dio ons in zoo menig opziebt
nuttig zijn. Wij beh'oievon slechts een oögon-
blifc to denken aan zijn doiorscliijtoendheid',
waardbor we onze woning zonder het lidht
buiten te sltoiten tegen weersinvloeden kun
nen 'beschermen, zijn lichbbroleend, verma-
gen, waaidbor bet mogelijk Was lensani tö
vervaardigen die 't zij' in don telescoop, 't zij
in het mi'aroscoop ons verooalloovon oen bliüc
va slaan in andeis onhelkelnd'e werelden, aan
zij.n ouaantastbaaibeidi voor bijna allo vloed-
stoffen, zijn weinig gdïei'deucÜ termogeu voor
«Vairamte 'au alocbriciteit, zijln eigenschap om
slechts de Lichte, en nibt d'a d'onkeaia waaan-
testitaiten door te laten, waardoor bet moge
lijk is onze woonkamer ito dbn winter op
bompdiiabuur te houden, ito 't kerb aap ail
dB© eigensali'appön vramvan we dagolijlkls
bijna tged'adhiteloos do Vetordeolani gonieten,
on d!3e hot glas voor een van dö onmisbaar
ste stoffen voor ons bestaan,hieWbon gemaakt.
Todh was er een tijd! dat bot gtas niet be
kend was en', vooa* zoover Wei nïu kunnen
gaan, is 'bet niet oudleir dan 4 a 5000 jaar.
Wa'ar en hoe het 't altereierlst is vervaardigd
is evenmin bolcend', Übdh zodea* is bet diat het
malkan van glazen vtoonvcnpien geöaliicdde
door de p'iiiöstcra van dlelnl tcnipeil in het
oude Thöbe zoocals uit do muua*sdbi!lld!eii*in-
igen, in de tempels gevonden, blijkt, en ook
uit die flescbjes on. Vaasjes dia in dö Egyp
tisch© (koningsgraven gevtondleia Wottten, en
waarvan sprekta* eenige soorten kon Vortoio-
uen, dateerando wit hot tijdvak van onge'
veer 2000 jator vóór onze jaartelling. Ook
een aantal' glazen schijfjes van 'gdldjko her-
ikonist en oud'erdbm kou spreker laten zien,
blijkbaiaa* 'gediend! tobbend© volor muntstuk
ken. Ooik de Gbincezen hebben zeer vi'oög
heb glas gekend, en dat ihob 'bliji dei oudo
Israëlitoton bekend' igavVeest moet rijto, wordt
afgeleid' uit onkeile vetrzon uit bet hoek Jöh
en uit dö Spröulkem, waar van, „de fkisch
des hemels" gespa*ckbn Wondt, waaruit be
sibben maig wórdetn dla'b het hegrip „fflesdb"
een gangbaar begrip Was, Dat üiet 'glas bij
de Romeinen bekend! wad, is gebleken uit
dd vondkiton te ïlemilamum en 'Pempeji, cn
wifc dö bescihlmjK'ing d!id Pl'initos -er Van geeft,
er. diat de bewolking een zekeren graad van
votko'znonk'ciiid bad bereikt, blijkt uit die
tot ons gekomen zoogenaamde Berberinasciho
vaas. Het glas seMjlnt ödhter eeuwenlang oen
'kostbaar maiteantoail te zijn geweest, althans
voor vensterruiten is het in 'die! 12d'o eeuw
alleen m'aar in gebruik bij dein paileidbouw,
waar Idb kleine, iin ltood 'gea'iatto rwitjeis alls
iets zc'er kostbaars weircten beschouwd', zoo-
dlat liet niet zel'd'en gelbeua'do dlait do eige
naar, alb li ij» zijb paleis voor garunmen tijd
verliet, Ü(e ruitjes liet uitnemen emi zorg
vuldig b©waa*en om ze bij' zijp terugklomst
wedier tö plaatsen. Een hoog© vincilrt nam
later do glasindustrie in Venetië, on daar
waren dö kunstenaars die dia industrie! 'be
oefenden zoozeer in aanzien diat zijl machten
huwen met adellijk© diames, terwijl deze
daardoor wiet van haar adeldom vervallen
verklaard' werden.
Odk ito Frankrijk, waarheen CtoL'berit Ve-
neliaansabe gladblaeers geildkt bad, stonden
dezo in bm7.mder aairaen, zij! waren bekend
als „gentulihomniö vcmrtor" die met dbgen en
gepiuiimd'o baret getooid! aan dbn gi'asoven
hun kunstvak uitoefenden. Daiar te lando
hrei'dt «iob db gl aai ndusbriie vöontdurond mt,
neemt ecu heenga vlue' t en in 't laatst van
do 18dv eouw wordt d'aar da kunst van liet
gieten van spiogelruit'on igevonden. In En-
gcfand komt de g'lasfa'brioage daarna ook rittl
zwang en dloor verbetering in de menging
en het daaraan toevoegen van andere
grondist'O'fXen, wordt db holderiieid! van het
glas grootelij ks vermeerderd!. Ook in
Duitsclhland wordt die i'ndtostri'a beoicfeni
on het gelukt eani zekeren Strasa, te Mün-
chen, om het glas zoodanige 'höldleiihieiidl te
gcVen, dat er d'a zoogenaamde simili'-dia-
manten van gema.akt 'kunnen worden. Welk
een vlucht de iglaisfiaibnkaige daarna beeft gei-
name'n, beliaef ik niet te omschrijven, zegt
spreker; we kennen alien liet lomi'ooma-
liijk aantal voorworpen voor allerlei dloel-
ei'ndien, 'd'ic uit d!ie stof tcigenwaordiig ge
maakt wai'deai en dr.igc'lijiks wotodlan in da
g'lasfalbrika'ge wedbr vabbetcringon aangei-
bradht.
Na d'it historisch overziab'b komt spraker
tot cte sameusteQling van bet glas en rele
veert dlan, dat bet voornamelijk bestaat ulit
een samensmelting van fciezelzuiur (d. een
verbinding van kiezel met zuurstof) en
cenige siilieaten, diat zijln VeiWindiingen van
kiiezel (siilicitom) mot meba'lleu. De oorstgö-
no'emdle stof da in grooto boeveeilibetid' in db
natuur vooihanden iu don vortn van bet
bergkristal, dat, dlilkwijtLs gekleurd, de 'half-
edeOlgiestocnton, ametlhist, agaat enz. vormt
Do silicaten dia voor die glasfalbnilkago ito
aanmerking komen zijln idle) verbinding van
kietel met 'kajiium, die zoogonaamd kiezed-
zuiie potasch', dliia vlan ikiezel' met natrium
de fciezeilzure sodai, an! die met öailcium dö
loiezdlzuaie kalk. Spteker laiaib dooa* itotares-
santé pro-even Ide eigenschappen Van al deze
grondstoffen zien, en bewerkt ton sHotte
de samensmeltiinlg ervan door middied van
cte ikuaitgasvlam die eon temperatuur van
700o ontwikkelt. Het uit deze grondstoffen
veirkriagen gtas in helt zoogenaamde Grown
glas; dbor toevoeging vam! loodosyde wordt
lust zoogen. Flintglas verkregen dat helder
der as en asniigszins -andoro sta'aiaKbrdkondle
aigonscihaip'pen beeft. Voor bet maken Valm
gtcMeurd' glas woirden Vea'SohlLl'l'eudlo 'andbra
metaatoixyden aian bet inongsel toegevoegd,
zoo b.v. mangaan oxydia voor viotebg.las,
cobalt oxydö voor blauw glas etoz. De viiot-
lette Ideur dliie zeer oude gl'asa*uiitan. zooais
w© ze nog in 'otode buiten vindien, heibbeln,
most ook toegeschreven woaxlbn aau do toe
voeging van manga,ansteam doch ook ont
staan 'kleuren op bet glas dtow bbt zooge
naamde! verweeren, diat ontstaat dboa* die! ont
leding der 'ki'ezelzure kalk in lliet glas. Bon
minder gc©d'e eigenschap vau h'et glas is
zijn groote bi*oosbeid! en taMjPro pogbigen
zijp in 't welrfc gestold om daaa*aau tegemoet
to fcom'on'. Alen beeft 'getraohfc dtot te berei
ken door plotseling© 'afkodlinlg d'ea* voor
werpen bij! da fiabrikage ön beeft 'd!aaa-med!ei
ook beneiiikt diat de Voorwerpen ito hton gö-
bebtl aan 'grooto sdliok'ken woêrstand kondbn
hiodetn'. Da biz'oud-ei© rangsdliiikkinig dar
motleoulefn van di© vooa-weurpen maakt ëdliter
dat, Wanneer cloor con kloina bosdhadliigmg
liet eVenwicibt dlör moteculen Varbrokeu
woidt, heb geheel© voorwerp u'n gruis nit-
oetospaingt. Spreker laa,t dit zien door de
bekende Bataafsch'e 'glasta*auen, 'glasdrblp
pels namelijk die, in koud) water afgekoeld,
een zeer groots lvaidhcid 'bozilttou, zood'auig
clab zij met eem hamer miet te vedbrijzeien
zijp, d'oeb dte im g!i*uis uiiteenvailleii, wan
neer db Scherpe punt ic-i' wordt afgebroken
Door zeer laugzame -afkoeling daarentegön
wordt h'ot glas om zoo t-e zeggen taaier,
doch dit veredsbht tijd en is dtois kosÜbaaadea*.
Nadat spreker heeft gedemonstreerd boe
bet 'glas door fluorwatersitof wordt aangetast
eu ingicm-eten, gaat hlijl ovbr tot da beschrij
ving van oven- en smaltkroeaen. en dö werk
tuigen tot bet vervaardigen van glazen
voorwerpen. Hij bespreekt da urna het zoo-
gcmiaamdl gcsponmeu glas, waaruit zelfa ge-
heelo kleiedingsbuikkeu ikunnen vervaardiigd
wordbn, en beriuiit zijn voordracht met
eeni'go modjedeeflingon ©Ver do nieuwste
vitolding op ig'liasindtoetnioel gebi'Cdl, ril. het
kwartsgl'as. Hiervoor wordt heb zuiver©
kiazalzuuir gebruikt zonder toevoeging van
ander© stoffen. Deze stof is tot smelten te
brengen, dbcli 'kan dan niet verwerkt woa*-
den. Wordt het eebtea- tot lOOOo Verhit an!
plotseling afgekoeld' dan kan Ibet gruis te
zamengesmo'lten worden tot oen deegachtige
vloeistof di'ö als glas bewerikt kan w'ordon.
De temperatuur waarbiji dit plaats heteft,
moet eobtei* juist 1700o zijn en d!aaa*deor is
d'e böwerldinig zoea* moeilijk. Het zoo ver
kregen kwaiteglas is dus eigenlijk gemodli!-
fieerd kw'arts on hoeft zöer bizon-diere
eiigenscbappon. waarbij) tin 'i> bijzonder zijp
kldine uitzetti'ngscoeffioilent nl. 17 maal
kldiner dan Van 'gewoon glas in 't oog
aputogt; lrierdoor is hot mogelijk vooawver-
pen vian dat materiaal plotseling zoea* hoog
te veaihitteail en -daoa*na af te 'koelen zonder
dat litet springt. Verder b'ezit het d!ei eigen
schap om ailte zoogenaamde ulGrarviotette
liLcbtstraien door te l'ateu, waardoor moge
lijk tin d'a getoeesfcundo bij het behandelen
van Ihuidziëkten volgens do Finsen methode
deze stof -dlieusten kan b'eavijzon. Ds fa'bri-
kaïgö is ecibteir op d'it oogenbblk neig te kost
baar om ©ön algemeen© toepassing mogelijk
te maken, Wat echter voor natuurkundige
instrumenten niet bezwaarlijk is, eta oo'k
hierbij komen rijm eigenschappen uitnemend
v'an pas. Met nog ©enig© medcdboMngen
en proeven ovea* bet onderzoek op echtheid.'
van uit gl'as nagemaakte edelgesteenten
cïoor middel van ïmd'itomstrailing, boal'o'ob
spreker zijto Voordracht dlie nog m'et c©n tal
vam licktibeddon veaduidelijkt werd.
Hel onderwijs in Japan.
Japan beeft op het oogenblik vijf univer
siteiten, 170 gymnasia's voor jongens en
27 voor meisjes, 27015 openbare scholen
en GOO scholen voor bizonder onderwijs.
Daarbij komen nog 47 seminaria, 72 tech
nische scholen, 140 kunst- cn ambacht
scholen, 120 scholen voor landbouw, ban-
del en muziek. Van de vijf universiteiten
zijn er drie van liet Rijk en Uvee bizonder;
op een der laatste zijn bijna uilsluitend
vrouwen.
Genezing der tuberculose te huis.
Alen gelooft nog vrij algemeen, dat liet,
om een lubcrctoleuzcn patiënt ie behande
len, in de eerste plaats noollig is, hem
ver weg te voeren, naar de een of andere
inrichting, die daar speciaal voor inge
richt is, en waar men hem zijn hoop op
herstel zeer duur laat betalen. Dat is groote
dwaling, meent dr. Brunon Ie Rouaan, die
het tevens praktisch aantoonde. Hij deelt
n.l. een geval mede van een genezing in
Rouaan zelf; hij had bet geheele geval
zelf waargenomen en gevolgd.
In plaats van zijn zieke te vervoeren naar
een sanatorium, dat groote geldelijke offers
zou vragen in Zwitserland of in Frankrijk,
behandelde dr. Brunon zijn patiënt op de
plaats zelve, te Rouaan, in zijn eigen huis.
Hij liet 'hem "dag en macht leven met
open ramen wat volstrekt niet moeilijk
is cn juist het niet zeer zachte klimaat
van Rouaan bleek volstrekt geen beletsel
voor deze luehtkuui. Hij waakte over hy
giëne en voeding en slaagde er in, een
even strenge dicipline uit 1e oefenen als
men behoort te vindon in elk sanatorium'.
Hij waakte er tegelijkertijd over dat do be
smetting niet werd overgebracht, wat overi
gens vrij gemakkelijk en eenvoudig gedaan
kon worden, zooals dr. Brunon met veel
nadruk zegt.
Het besluit, "dal dr. Brunon uit zijn be
handeling heeft getrokken, is, dat het vol
strekt niet noodig is om een zachter kli
maat op te zoeken, zoo men een luehtkuur
volgen wil.
De lucht vain 'steden en dorpen, waarin
we wonen, is zeer voldoende, mits ze zui
ver en friscli is. Het zal weinig moeite
en kosten opleveren, buiten de steden lig
baden op ie richten voor alle patiënten,
die verplicht zijn een kuur te maken. Alen zal
volgens den dokter op deze manier mis-
ocliien zelfs resultaten bereiken, die men
niet altijd verkrijgt in de sanatoria, die toch
meenen, dat zij het monopolie der genezing
bezitten.
li-
