58*to laargang.
11686.
Zondag 29 Januari 1905
Derde Blad.
Waarom wij de clericale requeuing
Deie courant verschijnt dareljjks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pnjjs per kwartaal: Voor Schiedam en Vl&ardingea fL 1.35, Fmaee
per post fl. 4.65,
Prjjs'per week: Voor Schie dampen V laar ding en 10 cemt
Afzonderlijke nummer» 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zyn.
üureau: Botcrstrsst 68.
Prqa der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92iedere uwgtf.
moer 45 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zate rdaga ond
verschijnen, worden zoogenaamde Weine udrertenti&n opgenomen tot deaprü*
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
latere. Teiefoeii Xa. 123.
INDISCHE PENERASSEN.
xci.
Het Mohammedaanschc vasten beslaat in
een volstrekte onthouding van alle spijs
en drank. Van den vroegsten morgenstond
(kwart over vier) tot na zonsondergang
(kwart over zes), moet de moslim onafge
broken zich verzetten tegen alle zindelijke
neigingen en behoeften. Behalve eten en
drinken is ook het rooken, zich parfumee
ren en opium schuiven ten strengste ver
boden, ja zelfs het inslikken vim het speek
sel maakt de vasten voor zoo'n dag on
geldig, zoodat het zaak is, om steeds een
paai' koperen kwispedoren (tampal locda)
in huis te hebben, wanneer men in de vas
tenmaand op inlandsch bezoek rekenen kan,
lederen nacht moet de moslim nijjah, d.
w. z. heL voornomen formuleeren, om den
daaropvolgonden dag den plicht van het
vasten behoorlijk 1c vervullen en wel als
een Gode aangenaam werk. Zonder die
nijjah zou de onthouding eenvoudig geen
doel treffen.
Verder is het aanbevelenswaardig (soen-
nah) om de vastendagen in een gepaste
godvruchtige stemming door te brengen,
ernstige godsdienstige gesprekken 1e voe
ren, vooral niet te twisten, te toornen te
liegen of kwaad te spreken, zoo mogelijk
weldadig te zijn jegens de armen, veel in
den Qoraiin te lezen, stipt zijn vijf gebeden
te verrichten, de moskee te bezoeken en
Allah's namen en eigenschappen dikwijls
bij zichzelf op tc zeggen.
(Allah heeft honderd namen, die elk een
eigenschap aanduiden. Bij hel opdreunen
daarvan gebruiken de moslims een rozen
krans (tasbiih) van 100 korrels).
Geleerde moslims hebben mij verzekerd,
dat Mohammad's bedoeling met de vasten
uitsluitend was een jaarlijk'sche oefening
voor te schrijven, ter versterking! van 's men-
schen wilskracht. Ziel en lichaam, zoo zei
den ze mij, zijn steeds met elkander in
strijd. De geest is gewillig, maar hclvlccsch
is zwak, en daar liet toegeven aan z'n
stoffelijke begeeitcn den mcnsch ten ver-
derve voert, daarom vond de profeet het
noodig en goed den wil van de ziel te
doen trainen voor den strijd met het zon
dige lichaam.
Eén maand per jaar vond hij voldoende
on wanneer men zich werkelijk trouw ge
durende Ramadhan, aan hot voorschrift
der vasten houdt, zal men de maand Sjaw-
wftl Krachtiger ingaan, zal de ziel voorloopig
weer gestaald zijn voor de worsteling met
het lichaam.
Mohammad gaf dispensatie aan zieken,
aan reizigers, aan personen, die zwaren
arbeid te verrichten hebben, aan zwangere
en zoogende vrouwen, die allen dan later
echter de verzuimde dagen moesten inha
len, terwijl oude lieden ook vrijgesteld zijn,
doch daar zij uiL don aard der zaak niet
meer inhalen kunnen, moeten deze dan,
by wijze van vergoeding, een vaste hoeveel
heid levensmiddelen aan de armen afstaan.
Ieder meerderjarig moslim (d. w. z. boven
de tien jaar!) in het volle bezjt zijner ver
standelijke vermogens, is verder tot vas
ten verplicht.
Wanneer men 'n dag, wettig of onwettig
verzuimt, dan is men botjor of „lek" en
moet zoo'n dag vóór de volgende vasten
maand ingehaald zijn. Dit inhalen, het Ara
bische kadhd, moet liefst zoo spoedig moge
lijk geschieden. Bij verzuim van langer dan
een jaar heeft men een bepaalde hoeveel
heid levensmiddelen aan de armen uit te
reiken.
Zooals we hierboven reeds zagen, is de
onthouding alleen gedurende don dag ver
plichtend. In de Qoraön lozen wij in hoofd
stuk (soerah) livers (ajah) 183 of Qor II:
183: „Het is ulieden geoorloofd in tien
nacht der vasten dat gij eet en drinkt, tot
dat gij in den morgen een witten draad
van een zwarten kunt onderscheiden, dan
moet gij de vasten volbrengen tol den
nacht."
Het eerste voedsel, dat gebruikt wordt
na zonsondergang, heel fatoor, terwijl het
voedsel, even voor den dageraad genuttigd,
sahoer genoemd wordt. In den nacht wor
den de geloovigen gewaarschuwd, opdat
die sahoer-maaltijd tijdig toebereid zal zijn.
IKer in Nederlandsch-lndiö geschiedt dit,
door het hij Lusschonpoozen (ongeveer van
een tot drie uur 's nachts) doen slaan op
de bedoeg's of groote trommen der missi-
gil's.
Gedurende de maand Ramadhan slaan
bijna alle bezigheden stil en zoo hebben
b.v. de Inlandsche scholen hier in Indië
dan groote vacantie, terwijl ook de Land
raadzittingen worden verdaagd. Tot mijne
verbazing werden dit jaar drie ter dood
veroordeelden te Meester-Coi nelis, gedu
rende de Poeasa, opgehangen, iets wat
zeker geheel in strijd is met de opvattin
gen van vele rechtzinnige moslims.
Als ik van rechtzinnige moslims spreek,
dan bedoel ik hiermede nog geen 5 pet.
van de Javaausche en Soendanccscho bevol
king hier op Java cn niettegenstaande het
vasten overal elders in de Mohainmedaan-
scho wereld, als een der voornaamste plich
ten van den mcnsch wordt beschouwd, zoo
treft men hier millioenon niet-vasters aan.
Menigeen is bovendien niet opgewassen te
gen de zware onthouding en er zijn hon
derdduizenden op Java, die ieder jaar weer,
met liet heiligste voornemen bezield, de
maand Ramadhan ingaan, het 'n twee of
drie dagen dan volhouden, om daarna 1e
bezwijken en onder een zuchtend terlaloc
brat (te zwaar) verder maar net te doen
alsof de profeet niets niemendal verordi
neerd heefl.
Bij de Maleiers op Sumatra is dit anders,
die houden zich wel degelijk aan de voor
schriften en zijn over liet algemeen veel
godsdionstiger dan do bewoners van Java,
waarvan de groolc meerderheid alleen de
besnijdenis aanvaardt en voor het overige
Allah's water maar over Allah's Sawah laat
vloeien! Grappig is het ook, dat niet wei
nigen hun geweten in slaap sussen, door
althans den eersten en den laats Een, soms
ook nog den middelsten dag, te vasten.
Uit hel bovenstaande moet men nu weer
niet besluiten, dat er onder de Javanen
en Soendaueezen vele bepaalde vrijdenkers
gevonden worden, menschen, die door re-
dencering of napraten tot de conclusie
meenen te moeten komen, dat alle gods
dienst feitelijk overbodig is! Ik heb nog
maar zelden een bepaald ongeloovigc on
der de beide hoofdrassen ontmoet en het
was dan altijd nog een der meer ontwik
kelden, die Bucluier's „Kracht en Stof" ge
lezen had, zonder begrijpen. Onthoudt dit
dat al worden ook allo godsdienstplichten
door 'n Javaan of Soondances verwaar
loosd, hij zichzelf steeels ais 'n goed Mos
lim beschouwen blijft. Wie hiervan meer
welen wil, leze slechts hel werkje van Dr.
C. Snouck Hurgronje, den bekenden Ncder-
Iandschen Iladji Abdul Gaffar over „De be-
teekenis van den Islam voor zijn belijders
in Oost-Indiè", uitgegeven bij E. J. Brill
tc Leiden.
Zij, die vroeger in Indië gewoond hebben,
zullen zich zeker nog wel herinneren, hoe
in de Poeasamaand 's avonds laat dikwijls
een luid onheilspellend geschreeuw in de
dessa's of kampongs gehoord werd, een
moslimsche krijgskreet, die angsligen in de
Binnenlanden weieens griezelig fanatiek in
de ooren zal geklonken hebben!
Herhaalde malen nu heb ik het vorige
jaar en ook thans weer, die heusch zeer
ongevaarlijke „godsdienstoefeningen" bijge
woond. We hebben hier te doen met de
z.g. salatat-tarawih, welke haar naam ont
leent aan de tarawihs of tusschenpoozen,
volgende op elk viertal rakaiits, waaruit de
Salat of 't Gebed bestaat. In mijn beschrij
ving van het bidden indertijd, heb ik u reeds
uitgelegd, wat zoo'n rakaiit is. Deze Salat
begint altijd 's avonds na achten cn duurt
dan tot ongeveer tien uur. Op Java mo
gen alleen mannen en knapen er aan deel
nemen, op Sumatra echter ook vrouwen,
en het wordt door velen op Java als een
pretje beschouwd, als een welkome gele
genheid tot gezellig bijeenzijn, waarbij vroo-
lijke gelachen en gepraat wordt. Dat ge-
gesclireeuw in ue kampongs heeft dus niets
niemendal met fanatisme to maken. Ik
zelf meende vroeger ook, dat slechts ge
loofsdrift zooveel leven kon veroorzaken,
doch weet thans precies hoe onschuldig het
er toegaal. Do lui zitten op een rij van 30 ii
'10 man, de Imam voorop, allen met het aan
gezicht naar hoi Westen gekeerd. Plaats van
samenkomst is natuurlijk de Langgar of het
dorpskcdchuis. Telkens nu als de Imam of
voorganger zijn „Amin" aan hot eind van '11
„rakaiit" uitspreekt, valt de geheote gemeen
te luidruchtig in, met een gejoel en 'n ge
schreeuw, dal al heel weinig stichtend wer
ken kan en we! iets lieeft van een al te
levendige godsdienstoefening bij het Leger
des Heils.
In A joh is do Salat geheel ontaard tot ecu
carricatuur van 'n godsdienstoefening,waar
om dan ook vrome menschen daar maar
liever thuis blijven.
Elke Salat bestaat bij de Salat-al-tarawih
uit twintig rakafit's, waarvan iedere 1wee
van de volgende weer worden gescheiden
door de „taslirnah" of het zittend, met het
hoofd eerst naar rechts en dan naar links
uitspreken van het beleende „Heil over u en
de genade Gods(nsallamoe Aliahicboem
De Inlanders noemen dien larawih-dïenst
met een verbasterd woord trawèh, na af
loop waarvan, meestal door geoefende le
zers, stukken uit den Qoraiin gereciteerd
en soms ook vertaald worden, tol ongeveer
1 uur 's nachts.
Lt. Clockener Brousson, b. d.
Jogjakarta.
UIT DE PERS.
In het heden vei schenen nummer van
het Weekblad „De Vaderlander", lezen wij
onder bovenstaand opschrift:
Zoo menigmaal wordt van de zijde onzer
tegenstanders beweerd, dat onze strijd te
gen de Regeering van dr. Kuyper en do
zijnen alleen ten doel lieeft om zelf op
het kussen te komen.
Een onjuistheid natuurlijk, om geen harder
woord te gebruiken.
Wij bestrijden het tegenwoordig Kabinet,
omdat wij zijn aanblijven achten gevaarlijk
voor hel belang des vaderlands.
Dat is uitstekend gezegd door den heer
Goeman Borgt sius in de vergadering van
de Liberale Unie, toen hij een feilen ver
kiezingsstrijd aanstaande noemde.
De hooggeachte spreker wijdde juist aan
onze grieven tegen de Regeering van dr.
Kuyper een belangrijk deel van zijn rede
te groot echter om het in ons klein be
stek geheel af te drukken.
Vatten wij zijn betoog op dit punt echter
korlelijk samen, daii vinden wij de grieven
tegen het kerkelijk bewind aldus weerge
geven
Do Regeering is de scherpste partijregec-
ring, die wij in de laatste jaren hebben
gehad.
De partijen die haar steunen trachten
door de valsche leuze: vóór of tegen den
Chustus de hartstochten te prikkelen en
do Ilcgeering te stijven in hot zaaien van
verdeeldheid.
Volksrechten en volksvrijheden worden in
gevaar gebracht.
De wet op het Hoogcr Onderwijs, do
schoolwet, de postwet, de vaccinewet, slaan
een verderfelijken weg in.
„Van niet minder beleekonis" (aldus
heette hel verder in do rede van den lieer
Borgesius) „zijn do talrijke bestuursdaden,
de wijze waarop de wetten worden uitge
voerd, de verhouding van dc Ministers tot
de Kroon, de benoemingen, de invloed, die
van uit de ministerieolo bureaux wordt uit
geoefend op hot amblenaarscorps, de ro-
geeringsbemoeijngen, die verhand houden
met liet prestige van allen, die met gezag
zijn bekleed, dc mate waarin vrijheid
van schrijven cn spreken wordt toegekend
ook aan hen, die aan de Regeering onder
geschikt zijn, do al of niet erkenning
der rechten der minderheden, en ein
delijk de mate waarin de Regeering door
drongen blijkt te zijn van bet besef, dat
do Nederlanders, al zijn zij in partijen ge
groepeerd, toch allen zonen en doehferen
zijn van hetzelfde volk en dat het de plicht
is van elke Regeering om dat bewustzijn
van nationale eenheid en samenhoorigheid
te versterken. En bedrieg ik mij niet, dan
heb ik in den geest van duizenden en dui
zenden in den lande gesproken, toen ik
bij het laatst gehouden politiek debat in
de Tweede Kamer beweerde, dat de meest
ernstige grief tegen het tegenwoordig be
wind wel hierin is gelegen, dat het door
zijn optreden in en buiten liet parlement
verdeeldheid, tweedracht en haat zaait tus-
scheii dc burgers, die onder het nieuwe
regime, onder den nieuwen koers, het be
sef van één te zijn, verliezen en meer cn
meer op elk gebied van het maatschappe
lijk leven in vijandige kampen tegenover
elkander gaan staan."
Zij er bijgevoegd, dat mr. Fokker, de
voorziller van den Vrijzinnig-Domocrati-
scheti Bond zich in volkomen gelijken geest
uitliet cn ook zijnerzijds streng afkeurde
het aanwakkeren van geloofshaat en ver
deeldheid, niet minder dan de voorstellen
die door de Regeering zijn ingediend.
Niemand kan dus meer onwetendheid
voorwenden, waarom wij het zoogenaamd
christelijk kabinet bestrijden.
En wie dat wèl doet, dien geve men
maar een exemplaar van de redevoeringen
der hecren Borgesius en Fokker ten ge
schenke I
Ingezonden Hededeelingen.
30 cent per regel,
TE ROTTERDAM.
Men heeft veel gespioken over liet ge
val van een onzer buren, Mejuffrouw Koop
man, te Rotterdam. Hel deed zich zoo korl
in onze nabijheid voor, dat wij denken, dat
het U belang zai inboezemen.
Mejuffrouw J. Koopman, Oudaensttaal.32,
le Rotterdam, meldt ons: Sedert drie jaren
leed ik aan lievige pijnen in de nieien,
die, niettegenstaande alle zorgen, aanhiel
den. Ik was den geheeleu dag lam en af
gemat en het minste wetk in mijn huis
houden viel mij reeds zwaar. Mijn water
was troebel en 's avonds waren mijn voelen
en enkels opgezwollen. Ik was ten einde
raad, want alle ingenomen geneesmiddelen
waren zonder baat gebleven. Men maakte
mij toen opmerkzaam op Fostei's Rugpijn
Nieren Pillen, die een uitstekend middel
voor mijn kwaal zouden zijn. Ik gebruikte
ze dadelijk en de uitslag was builen alle
verwachting. Na ze zorgvuldig gedurende
acht dagen te hebben ingenomen, was mijn
toestand enorm veel beter. Mijn pijnen wa
ren bijna geheel verdwenen en de urine
nam weer een normale kleur aan; ik ge
voelde me weer opgewekt en kon ine beter
bewegen. Ik ga nog eenigen tijd voort Uw
Pillen in te nemen en ben er van over
tuigd, dat ik in een paar dagen totaal ge
nezen ben. Gaarna zal ik evenlueele lijders
omtrent de goede hoedanigheden van Uw
uitstekende Pillen inlichten.
Ik, ondergeteekende, verklaar, dat hel bo
venstaande waar is, en machtig U, het pu
bliek te maken op elke wijze, die TJ goed
dunkt.
De kritieke periode. Dit tijdperk in hel'
leven eoner vrouw brengt immer onaan
gename en dikwijls gecompliceerde omstan
digheden met zich mede. De natuuilijke
krachten verminderen en de afscheiding ge
schiedt niet zoo goed als voorheen, daal
een gedeelte der af te voeren stoffen thans
in. het lichaam blijft. Hei is dim, dat Fos
ter's ltugpiju Nieien Pillen eene bijzondere
genezende waarde hebben en dat zij de na
tuur behulpzaam zijn om dc doorgangen
sclioon tc houden, terwijl zij het gestel ver
lichten van de onreinheden, welke zich
daarin opgehoopt hebben.
Verzeker U, dat men U de echte Foster's
Rugpijn Kieren Pillen geeft, dezelfde die
Mejuffrouw Koopman gehad hooft. Zij zijn
te Schiedam verkrijgbaar bij de heeren KAP
PELHOF II0V1NGH, (voorheen Frans Vis
ser). Toezending geschiedt franco na ont
vangst van postwissel af 1.75 voor één,
of 110.voor zes doozen.
ALLERLEI.
Russische lectuur aan het [vont.
Een Russisch officier is ids herstellende
zieke van het front teruggekeerd en deelt
het een c^ri ander mede van zijn bevindin
gen. Voorat legt hij don nadruk op hel ont
breken van lectuur, van wal men noemt
geestelijk voedsel voor soldaten en zieken,
hetgeen hij, misschien niet geheel ien on
rechte, even noodig acht als levensmidde
len en pelsmantels.
Hot voorjaar en den geheelcu zomer Jug
hij met 30 gewonde kozakken in eon sme
rige woning 40 werst van Liaojang; alle
krantsnippers, die maar te bemachtigen
waren, de bedrukte papieren die om klce-
dingstukken eu conserfbiikjes gewikkeld wa
ren, bad hij reeds ettelijke aaien doorge
lezen; een zakkaloiulcrtje kon hij al dioo-
men; al dc eentonige liedjes der kozakken
had men al honderd maal gezongen en her
zongen.
Op zekeren avond was een officier, die
naar hel front trok, te gast; hij was zoo
moe, dat hij haast onmiddellijk na aan
komst, insliep. Toen kroop de zieke luite
nant als een misdadiger naar de bagage
van den gast; hij had een boos plan; in
den koffer van den slapcndcn officier had
hij een paar boeken zien liggenBoe
ken IDc verzoeking was te grootze
moesten gestolen!
De zieke nam drie boeken uit den kof
fer en verborg ze onder zijn kunnen; het
waien „Anna Knrenina" van Tolstoi, Nietz
sche's „Also sprach Zaralhustra" en nog
het een of ander boulevardromannetje.
Maar aldra hadden de kozakken gemerkt
dat hun luitenant boeken had weten le be
machtigen. En ze eischen hun aandeel I
Door den dunnen planken wand kon de
officier nu hooien hoe de kozak Peschkof
zijn kameraden Zamthusha's machtige
woorden vooilas.
„Is dal boek de moeite nogal waard?"
vroeg de olfictei na eenige dagen.
„Tol uw diens!, luitenant", antwoordden
de kozakken.
„Heb jelui er iets van begrepen?"
Verlegen lachen.
„Waarom lezen jelui liet dan?"
„liet is een hoek!... en dan zijn de
losse woorden besL ,le begrijpen."
Met „Anna Kareuiim" ging het al veel
vlotter. De schildering der rennen werd met
vuur gelezen en aangehoord, en enkele
hoofdstukken, die aan het boek ontbraken,
moest de officier op di ingend veilangen ver
tellen.
Zelfs het miudcnvaaidige boulcvaidio-
manneljc vond een bijzonder gunstig ont
haal. Een commandeereiid generaal, die het
eens in de ziekenkamei zag liggen, slak
het rustig in den zak, zonder iets ts zeg
gen, om het luier te lezen
Waarom de Japannors klein zijn.
Bij de indecling van de volkeren der aar
de naar hun lengte belmoren de Russen
volgens wetenschappelijke cijfeis tot
de grootsten, hun tegenstanders tol de
kleinsten.
Ook in do Japansche bladen heeil deze
beschouwing aandacht gelrokken en in
menig Japansch blad wordt met een die
pen zucht de juistheid van deze cijfers er-
kend.
"Wij zijn de kleinsten van de aardbolbe-
wonors, zoo moeten wij zelf eikennen
en het is met bitterheid, want hoeveel men
van Europa kon afwijken, de .westelijke
groeikracht verkregen we niet.
Toch wilde men niets onbepioefd laten
om aan dezen voor don nationaien trots
onduldbare kwetsing om de kleinsten dei-
aarde le zijn, een einde te maken. Men
lieel lang worden even lang, als het
wilde groeien! Lang worden, uitschieten,
zich lekken, en dan hoog-ter-been, lang,
kon, als oen Rus.
Gelijk men in dei gelijke moeilijke aan
gelegenheden moor doet, werd nu een
staatscommissie in het leven geroepen met
de opdracht de oorzaken van dit nationale
euvel op le sporen en middelen aan te
geven lot verbetering.
Reeds kwam de commissie gereed met
arbeid, en de vruchten van haar onder
zoek legde zij neer in een lijvig rapport,
waarvan de conclusie luidt, dat de lichaams-
kleinheid van heL Japansche volk het ge
volg is van hel gebruik maken van matten
in plauls van stoelen en bedden. Het zit
ten naar klecrmakersgewoonte zou storend
werken op den bloedsomloop in de onder
ste ledematen en daar de boenen met den
gioei van het vcideie lichaam niet gelijk
meegaan, blijven zij zwak en klein.
Men verwacht nu van de legeering, dat
zij hel gebruik van mallen zal verbieden
en hel gebruik van stoelen en bedden daar
voor in de plaats zal stellen, wel Lelijk, met
strenge strafbedreiging voor al wie de con
servatieve mal zal willen blijven verkiezen
boven den vooruilstievendcn westerschen
stoel of het bed der toekomst.
Want, zoo veizekett men, de scholicteu,
die in Japan naar Emopeeschen trant wor
den opgevoed en op schoolbanken zitten,
zijn leeds sterker 1er been dan turn Ja-
pansch-schoolgaande kameraadjes.
Zoo zal dan ook dit kenmerk der „kleine
Japanners" wellicht ve ui wijn en, want men
kweekt makkelijker een volk van dwergen
dan van reuzen en om van leuzen dwer
gen of van dwergen ïeu/.en te maken, heeft
men nog iels anders noodig duit een
staatscommissie.
Maar waarom zijn de Japannertjes niet
tevreden met hun korte boenen? Zij heb
ben der grooteie wereld wel getoond, dal
zij er handig en vlug gebruik van weten
te maken
De phonoijraaf als getuige voorde rechtbank
Te Btnlïjlu procédé etrde een grootJiamde1-
llaar tegen een Hamburger, die weigerde1,
bestel lei .goederen in ontvangst tei manen,
zeggende, dab ihij| de sdisriftelijlke ovfeteetni-
komst latm.' mondeling tondeeLei had inge
trokken Toen de zaak voor den Berlijner
slecht begon te staan, verzocht tteizo don
netchters te willten Tuistoren naai' een. klei
nen phonograaf dien hij had meegdbnadhit.
Duidelijk gaf iliet toestel het geheel© ge
sprok woei', dat in het magiaizijtu van dlon
Biea-lijuer gevoerd was en. waar den H'am-
SCHIEDAMSCH
COURANT.
BESTRIJDEN.
