Bediende.
J
ongens
Heeren
Kmderkleedmg
Jaar lij ksche
CreÉt-epByptMM.
Firma P. BOS,
Handel ii BRANDSTOFFEN.
K
li'
SanMht
BaufluaaiiDaciïine,
NIEUW FOTO-ALBUM.
Eng. en Belg. Anthraciet,
Provinciale Crediet- en Spaarbank,
VERZEKERING-MAATSCHAPPIJ OP HIT LIVER IN TEGEN INVALIDITEIT
S. C. VAN WAALWIJK VAN DOORN,
Bhnenkoorts.
laag
leien
Prima Ruhrkolen,
Grove k Gellopis GASCOKES,
W. VERMEULEN,
1
IL J* Lindeboom Zonen
Eene soliede en voordeelige Geldbelegging sZubrtve^Ll
Eerst© Nederlandsclie
prijzen
UIT BA.TAYIA.
ADVERTENTIES.
WONINGEN
Sluit ook verzekeringen zonder geneeskundig onder
zoek op zeer gunstige voorwaarden,
Sing-el 38.
Hedenavond, begint
GROOTE
Agenten: G. F. A. JONKERS Co.,
Ketlielstraat 27-29. Hoofdstraat 135.
Groenweegje 27.
le kwaliteit
Houtskool-, Steenkool- en
Briiinkoolbriquetteu,
enz. enz.
Firma. F. BOS.
1
Zachte
mousseline,
fijne kant, en fijn
linnen, behooren
nooit dan met zuivere
zeep gewasschen te
worden
Hoogstraat kTo. 78 Rotterdam,
en Stampioenstraat 45.
Mevrouw
Vraag bij Uwen winkelier de leverpastei van Anton Hunink
Deventer, deze pastei wordt veel gebruikt, wordt steeds meer
gebruikt en iederen verbruiker roemt baar.
1
Lange Haven, Schiedam.
VOORHANDEN:
1
Do ONTBIJTKOEK van B. J. LINDEBOOM ZONEN,
Gedrukt ter Drukkerij-y, d, Schiedamsche Courant,
G-aroet, 12 Noveinbeir 1905.
Ik beu, Batavia uitGelukkig11c heb da
ongeëvenaarde vecua goliadi juist den mid
denmoot van November vacant c, te kun
nen krijgen; on of ik mij gekaast iieb Ba
tavia te ontvluchten, om deze voertaeui,
d'agen, die daan vermoedelijk. da heetste,
droogste, stoffigste en oaigenietbaaxBto van
irafc gehoede jaar, afgewisseld door bouamvdo,
trauspiratieve en tlapolooze na-eikten, zaü-
len wezen, 'm do kodle berglaonteii te
gaan dborbrengen. En als ik, an liet laatste
gedeelte Man deze. maand', te 'Batavia terug
kom, dan zai ook (Uuu-, 'hoop ik, do West
moesson met zijm regew ou aijjn koelere tem
peratuur ingetreden zijln.
Batavia is ongenietbaar, in October en
3sn de eerste weken van November. Eén
kitteEn oen stof 1 Niet om uit te iiouden.
En het ziet er uit, neen maar ze ziet ar vut,
de Koningin van het Oosten'* zooaïs ze zoo
gaarne genoemd wordt1 hlaailc dezer dagen
met om kcsrsvêrsah aanrekomon vreemde
ling oen rijitoertje door "VVeltevreden., Bata-
via's „bovenstad", de vriHia-acthibwe baant
waar da Europeanen wonen; voer hem. er
•Langs de grooto grasvelden, waaromheen
Weltevreden zich mtstrekb'Konings- en
"Watarioopleim, en -vraag ham dam: wat
is dat? Tien tegen een dlat 'Mj nbet *zal
antwoorden: een grasveld. Het lijpct een
'heel' '11180011 "beetje op eern stak heri.de. Of
misschien een beetje op ibedbrven stoppels.
Eïl toch. het lijjkt eigenlijk op niets
anders Een juffrouw, die aan. léj'bliolog'e
doet, beweert d'at anderfcijd! zekere grasvel
den er zóó moeten hebban uitgezien nadat
Phaeton er met den zonnekar te dicht
langs hadl geredenniet groen, niet zwart
gebrand. niet heddeaehtg, maar an-het-
vwribijgaan engaal sobunniig igezengd' door
een ni't den 'koers geraakte zon!
Yenleden Zkmdiag, één dag vóór ilk Bata
via verliet, gebruikte ik ei" mijn avond
eten aan da table dt'hStes in een der groote
hoteJu, puffende, geen drogen diraad aan
mijn lidhaam, zonder eetlust. Tegemoveu-i mij
eien Mond jonganensdh, zéér comme il faut,
eerst sinds eeinge maanden tropenbewoner,
die mij vertelde d'at hiijj dien naanid!-
d'ag tussehen. twee en zes urm zoo heer
lijk gecricket had. Ik was zoo verbou
wereerd dat de ftesoh gefrappeerd mineraal
water., waaruit ik bezig was mijlzel'veni een
koelen dlronik in te schenken, bijjna aan
mijin teanspireerende hand' ontglipte. Het
jongenen sab vertelde voortdat dit 's Zou-
dttgsiiamiddags-oin-twee-uur-ertcketten mear
gebeurt, al sinds een. paar jaar, op 't 'Eo-
ningspLem. Op 't Kon'ugspleinofcoo niet
Shier of daar in betrekkelijke koelte van
schaduw onder oud hoog geboomte
maar,in. de felle stralen vaar den tro-p süken
zonHoe is het mogelijk'Zijn deze jonge
lieden er dan in geslaagd1 de natuurwetten,
té overwin n c-n Een 'behoorlijk oudamvetsdh.
Indiscdimani doet 's 'Zondagsmiddags tus-
eohen twee uur eai lialï vij|f nooit iets an
ders dan slapen „omdat Ihet dan voor iets
anders tooh te warm is". Maar deze heertjes
voelen dat zoo nog niet. Ze zullen 'het ech
ter, hallaas, niet lang volhouden: meestal
sajjn. 'het -alleen die versaMaiangevoerden die
zich. aan zulke genoegens te buiten gaan,
eoi onder -hen vormen., Ihier te Batavia, die
genen dre maar eens tijdelijk een kijkje
in Indië komennemen en met oaibefaaig-
arijjk contingent. Wie bier tien of twintig
jaar ter Noordkust "van Java moet (blijjvein
die zal zich al 'heel spoedig van derge
lijke vermaken op dergelijke "uren van dón
dag spenen. Zelfs de Indische voetb-aildhibs
spelen eerst wanneer, tegen half tot vijf
•uur, do ergste hitte goed en wel voorbijl is
Hoe heb ziji' k vond het ini Batavia wel
hinderlijk warm: dk zou het nooit 'm mijn
hoofd gekregen hebban er 's middags om
twee uur an. dten zonneschijin te gaan cric
ketten, en ik was wat 'blij Batavia to kun
nen verlaten. Maandagmorgen vroeg om
zea uur, met den Preanger-sneltrein. Ik
spoorde m oenen door laugs Buitenzorg,
Soekaboemue en: 'Bandoeaig, tot liet station
Tjibatoe, Waar ik bet zijjlijnbje naar Garoet
nami: Garoet, het {rum 700 M. hooge)
Luftkurort van West-Java. Ik 'kwam. er
's namiddags over tweeen aan.
Een Indische sooorrei's, zeLfa een spoor-
neis dbor Preamgar berglandschappen en
■hoogvlakten het is altijd' weerhoe
warm het was ,en hoe ver, en hoe stoffig, en
hoe l'aing het viel en 'hoe vuil men werd;
vuil tin zijn ihandien, im zijin aangezicht en
over rijtn wit linnen kloaren; vul van de
overal binnen- en tusechenstuivemde asch-
korreltjes van de inferieure kolen waarmedb
de locomotief gestookt wordt. Zulk een re s
is eein relafc'ef genoegen een lust voor het
oog althans zoolang in -dat orgaan) geen
■aschkorreltjeai terecht .komen, zoolang de
spoorbaan niet dbor holle wegen of door den
Lampegaai-tunnel leidt, zoolang geen nruu'k-
sche medeneirigems de jalouzaefen stuiten
juist op belangwekkende of sdu'ldenadhtige
punten dbdh. een last voor 'heb overige
van het memscihelijk: wezen. Eera IHist voor
het oogwel het uitricht nergens
grootsck, overweldigend of betooverend
maar sahièderachtig is heb -bijua voort
durend en interessant is het overal. Yam
Batavia, tot Buitenzorg een langzaam stij
gende vlakte, Nijina geheel in cultuur, voor
namelijk saiwa's: sawa's, afgjeiwisseïd door
een paar koffieaanplanten, in. dezo voor
koffie nog al! warme streek krachtig over
welfd door hoog er boven uitreikende scha-
duiwboomen, sawa's afgewisseld1' door In-
landsdhe boomgaarden pisang era klapper,
klapper 1) en pisang, sawa's afgewisseld
door. 'bamiboebosohies met somber dlair-
obscur, geheimzinnig melancholisch spel van
zonnestraal en schaduwvlak, sawa's,
waartuEsctheui of -waarnevens luei- en danr
eon geisoleea do spiciht.ge kapolklboom zijn
magere armen wijitl geopend houdt; nu en
dan ook vertixvzioh eau. stnkja hosch,
sonfs op glooiend taraiu, on zéér ze-kïfen
iets wat iets van ecu watoigozicht heaft:
buiten een nu n ïatiuu-- m eorbje, een. pitoresk
vijivertje, zóó vdl) waterplanten, da t het
water bijaia niet ziciitbaar is, recht tegen
over do h'alte Tjitajam, ziet men ot> dt
traject a.1 hooi weinig andbr water dian het
geen op de sawa's staat. \Vab saivvas
eigenlijk zijn? Geteirasseca'de 'baVÏoeiibaro
rijstvelden, zoodanig aa,nge3egd!, dat men elk
völ'd naar verkiezing tijdelijk eau paar
du'in ander water kan zetten dan wel het
weer laten dkooglbopan. Iloa zo er uit
zien5 Stel u voor eon samenstel v'an kleine
ondiepe vasehvijjvers, ten opa, ebte van* el-
kandei' «enigszins amphithoateisgeiwij^o
au elk geval terrasgewijpo geplaatst, zóó,
d'at de hoogstgelegen vrijjvor vain eau of
andere voorbijvlictcindo rivier of beek
(soms dbor nu'ddiel van ocni vrijjo lam^e lei
ding) water kan ontvangen, terwijl al wat
in dien hoogstgelegen vijlver meer aan water
maar binnen vloeit "dam earu zeer ondiep
laagje door een/opening in een v'an zijn
aarden omwandtngeiu kan .wegjviloa en naar
den op een na hoogstgelegen vijver, en zoo
vervolgens Zóó, dat een voortdurende wa
terstroom achtereenvolgens alle vijtvars,
van den hoogste tot dan. 'laagste, kan door-
'Ibopen, in eiken vijiver een laagje water ach
terlatende, om ten slotte van het laagste
vijivertje weeir in een of andere beek of
in een leid! mg, die het water naar een beek
voert te kunnen wasvlbeien. Stel u ver
volgens goed' voor, dat het watenniveaiu, cm
geen der -vijvertjes ooit zoo hoog is, dlat men
in de verleid ng zou fcumnan komen heb
veld voor een waarlijken vijver aaai te zien,
en ook: d'at de verscsMlendfe „vijvers" op
ihet eerste 'gezicht schot® en scheef door
elkander tagen elkander aan aalnjnen te
liggen, inot aeeu- geringe hoogtevetischiUeai.
zoodlat men goed' moet toekijken oan te zien
walken loop het water eganlijk dbor de
verschillende veid'en („pettaks''), waaruit de
sawa bestaat, neemt. Zoo ge u dit alles kumt
vooistellen hebt ve eein vu-ijj juiste vooretel'-
kug van een oordar water etaamde sawa.
Zoo ge het niet 'kuilt zie dan, een
plaatje te bemachtigen waarop ar een ds
afgebeeld 2) en lees dan heb bovenstaanda
daarna nog eens door.
Door dó openingen, waardoor Ihat water
invloeit, te vargrootan, te verhoogan, te
verlagen, te sluiten, door enkele ervan
dicht te stoppan en nieuiwe te .maken,
doet de Javaansche lam-dlbouiwer mat den
watertoevoer op zijin sawa, zoowat alles wat
hij wilden toevoer afslULten, beperken,
vermeerderen, heau -vvijjM'gen, zóó dlat som
mige der pettaks dirooglbopeoi tot tijd
wijle het .hem zal gelteven ze wear oudter
water te zetten. Yarmoedielijk werkt de
Javaansche landbouwer 'al ongeveea1 een
klein twintigtal eeuwen naar dit systeem.
Het is duidelijk van hoeveeL 'behang iu een
land, waar de rijstbouw cte voornaamste
oultuw der rnlandfera is, en waar toonbare
rivieren, sóbaarschi zijn (de meeste bren
gen het niet verdfcr d'an tob bergbeken, met
snel verloop, in dhn d!roogen tijld! nagenoeg
kseg, bij, flinke tax>p sche togens al zéér licht
bui ten htm oevers tredende) de „irrigatie''
is, waarover 0112» kodaiiiaaJ-poLtici, niet teni
onrechte, don mond nogal eens vol hebben.
Ik divageer. Tusschau Batavia en Bui tan-
zorg dan waren d'e saiwafe ditmaal bijina al'e
in het stadiumi van ploegen ar staat d'ain
zoo goed als geen water op het veldlang
zaam baggert een span karbouwenvoor-
wereldHiijjk van aamaten, door het s ijk,
voetje-voor-voetje den ploeg dbor -dien. aard
kluit trekkend'; achteraan baggnt een
inlander, 'half naakt, ploeg en kavbouven-
span besturend, alles'inlander, kaahon-
wan en ploeg, zwaar bespat en banxodiderd.
Voorbij Buiteinzorg zag .ik saiwa's in alle
natte eai droge stadiën, böhalve alleen in
de stadiën van. rijpen of rijpenden oogst
voldon, eerst voor kort lieeggesneden) «11 nog
vol' verwardb gelige stoppels, staken af, 'hier
tegen kweekbedd ngen, zacht-licht-groen
van tint, daar tegen vdklen waarin dia stek
ken al waremi utgoplant, 611, gindb weer
tegén audbre volden waaaün h-et rijptgpiwas
al aardig begon op ta schieten en aijjn.
mooien donikeirgroonon bint van stijgandbn
wasdom 'begon te vertoornen. H er en daar
was .men aan het plbageaii of omspitteni („p<aifc-
jollen"). Thissahen Bandoeng eai Garoet
zaïg ik enikel© velden, vaar heb rijptgewas
„in. zijn. aren" begon te schieten. Alleen de
mooie galles kleur van rijpend gewas vindt
ra-en iu dezcin tijd vara' 't jaar norgens.
1) Klapperbooin kokos-palm."
2) De heer W. O. J. Nieuwenkamp heeft toon
hij hier was, mooie zwart-en-wit afbeeldingen van
sawa.s gemaakt ik meen mij- te herinneren dat
ik daarvan in „Eigen Haard" van 1904(ofJ905)
goed geslaagde reproducties heb gezien.
Familieberichten.
Bevallen: 8 Deo.: Kutsch Loyenga-v.
Engelenburg, z., Den Haag. 9 Dec. :A.
van Twuiver-Smit, z., Apeldoorn. Wat
jes-De Mol, z., Utrecht. 10 Dec.: M.
Schmalz-Vis, z., Schagen. Fuchs-v. Ren-
sen, z., Amsterdam. De Wjldt-Harmsen,
d., Buitenzorg Djalan Baroe. 11 Dec.:
v. (1. Hoevon-Westerman-Holstijn, d., Pur-
rnerend
Overleden: 8 Dec.: II. Zei veld er,
33 j., Assen. F. Tjeman, 55 j., Amster
dam. Wed. C. J. Haages-Kuyper 71 j.,
Amsterdam. 9 Dec.: V. A. Sybouts, 71
j., Amsterdam. W-ed. F. J. Vorstheuvel
la Brand, 77 j., Zierikzee. Wed. A. A.
F. S. Togni, 68 j., Zwolle. 10 Dec.B.
Italië, 40 j., Amsteidam.
tSein, 67 j„ Amsterdam.
11 Dec.: J.
AGENDA.
13 Dec. Tivoli Schouwburg. De Levende
Brug.
13 i> Groote Scliouwb. 8 u. Italiaansche
Opeia. La Bohème.
14 d Tivoli Schouwburg. 8 u. Kon. Ver
een. liet Nederl. Tooneel. De Demi-
Monde.
15 Groote Schouwburg, 8 u. liet Holt.
Tüoneelgezelschap. Oud Heidelberg.
18 Groote Schouwburg. 71/2 u. Zang
school dir. Jos. Winter. Zusje Zonne
schijn.
18 s iNutzaal. 8 u. Concert door Thérèse
en Suzanne Chaigneau.
19 s Gonstantia 8 uur. W. P. G. Hels-
dingen over de nieuwe regeering
en de arbeiders.
19 i) Groote Zaal Sociëteit Harmonie.
71/2 u. Gemengd Koor. La Croisade
des Enfants. L'An Mil.
Te Rotterdam eiken avond Circus Variété
Pllaging en Casino, Coolsingel
Op een FABR1EKSKANT00R hier ter
stede bestaat gelegenheid tot plaatsing van
een
Brieven onder nommer 5674 aan het
Bureau van de Schiedamsche Courant.
Op een KASSIERSKANTOOR hier ter
stede wordt een ontwikkeld, beschaafd
salaris naar bekwaamheid.
Eigenhandig geschreven brieven worden
ingewacht, onder letters A. N, bij de Admi
nistratie van de Schiedamsche Courant.
met waterleiding te huur te Overschie
vanaf f 1,25 per week.
Adres: C. GAGESTEiN, Koudenhoek,
Overschie.
winstaandeel der
SCUIEDAM-USCHJIAKKT,
verkrijgbaar in stukken van 1000-
Commissaiissen
A. C. A. N0LET.
Mr. J. C. YON BRIEL SASSE.
W. A. VAN DOLDER Dz.
A. J. A. GILISSEN.
Dr. C. M. IIABTOG.
Mr. C. M. SCHRAM DE JONG.
A. G. VAN VIERINGEN.
Mr. D. LODDER.
f 50Q.ƒ100.—- en ƒ50.— Koers 100l/2 =/0
Directeuren
G. W. VAN BERGEN WALRAVEN Jr
Mr. JS. L VAN VIERSSEN FRANTZMANN.
Gevestigd te 's-Gravenhege, Kneuterdyk No. H
OPGERICHT in 1882.
Volteeken d Waarborgkapitaal f 1,500,000.
Directeuren:
Jhr. Mr. W. SIX, Mr. H. GOEMAN B0RGESIUS en'Mr. Dr. V. P. J. BOK.
Sluit alle soorten verzekeringen, betaalbaar bij overlijden en na een vooraf bepaald
aantal jaren, uitzet-verzekeringen, weduwenpensioenen, dadelijk ingaande en uitgestelde
lijfrenten enz.
Tarieven. Jaarverslagen en alle gewensehte Iuliclitingen worden gaarne verstrekt
door den Hoofd-Agent te Schiedam,
De KINA K O OUT SOU 01» 1" li X van
den Apotheker BOOM, gemaakt van de beste
Kinabast, zijn een uitmuntend geneesmiddel
tegen «Kooi ts, Binnenkoorts, Moeraskoortsen
gevatte koude. Eetlust opwekkend. Prijs per
flacon ct. Overal verlmjgbaar in de
Drogistwinkels. Te Schiedam bij KAPPEL-
HOF HOVINGH Te Delft bij H. J. KOU-
WENHOVEN en P. A. MULLER Zn.
Te V hardingen bij N. ZONNE. Te Rotter
dam by P. J. G. WULFF.
RUN
De BANK verstrekt gelden op 1ste en
ade Hypotheek, en geeft Voorschot
ten onder soliede borgstelling.
Lage rente, billijke conditiën.
Algemeen Assurantie- en Hypotheekkantoor,
Wijnhaven Z.Z. 42, Kotterdam.
Beleefd aanbevelend,
Kethelstraat 2729, Hoofdstraat 135,
Groenweegje 27.
a.
honiehouten voet, iiagelsplinternieuwe
met kast, 8 jaar garantie, TE KOOP voor
20 Gld. ook op 50 ct. per week bij
Amsterdam, 's-Ch'avenhage, Veenestraat 5,
Dordrecht, Culemborg en Tiel,
f
i
lil
it
V,
A«3
B0NARJEE. Naar hooger f 1.50.
HEIJERMANS. Interieurs II f 0.75.
SMIT. Kleine Denkers en Dichters f 1.90.
BR0EDELET. De Grijsaard en het meisje.
f 4.50.
FEITH. Schetsen van oen Journalist f 1.50.
Studies in Volkskracht No. 10. SPIEKMAN.
Het absolutisme en de democratie in de
industrief 0,75.
Prof. Dr. G. KALFF. Geschied, der Ned.
letterkunde, dl. 1 - f 6.50.
EMY. Kleine kracht f 1.—
STIJN STREUVELS. Stille avonden f 1.50.
VAN DE R0VAAR[T. Rembrandt als mensch
en als kunstenaarf 2.70.
TOLSTOI. Groote sociale misdaad f 0.30.
De Prins der geïll. Tijdschriften. No. 24.
f 0.06.
TUTEIN NiOLTHENIUS. School en leven.
f 150.
WEGHE. Opleiding dor burgerij in Vlaan
deren f 2,—.
S<8
O
i
is volgens 't laatste onderzoek van deskundigen de echt zuivere Honigkoek, en
onmogelijk beter te leveren. De Koek verpakt in carton ft 30 Ct.," in vetvrij papier*
met onzen firmanaam bedrukt k 35 ct., zjjn voorzien van fotoplaatje die verzameld,
een schoon geheel uitmaken. Voor verzamelaars hebben wjj een fraaie ALBUM verkrijg
baar gesteld. Deze ALBUM is zuiver Heraldisch uitgevoerd, verkrijgbaar bjj uwen win
kelier voor 25 ct. of op franco aanvi age a/d. fabriek.
AMITEHDAM.
