60"<0 jaargang.
Zondag 7 October 1906
No. 12203
Derde Blad
Deze courant verschijnt dagelijks met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingcn £1.1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Viaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, dm Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
!v
voor de Redactie No. 123.
oor de Administratie No. 103.
ALLERLEI.
NAiNSSKNj.
Een m'edewciker van „The London Ma
gazine" beschrijft een onderhond, dat hem
door Dr. Fridtjof Sanson was toegestaan,
na diens komst in Engeland, waar,aan het
volgende ontleend is
Op zijn portretten ziet Nansen er ernstig,
nadenkend uit. Zoo is hij ook. Hij is ge
woon het hoofd op zij te houden en v unet
z:jn doordringende oogen aan te zien, om
uit te voischen wat de moering uwerwoor-
den is. Maar de portretten geven niet den
glimlach en de vroolijke uitdrukking weer,
die de scherpte der oogen komen ver
zachten.
IVij spraken over hel gebruik van alcohol,
„ik heb het nooit gebruikt," zei Nansen.
„Men zegt dat het soms een geneesmiddel
is. Ik zal niet ontkennen, dat brandewijn
de temperatuur verhoogt laat ons zeg
gen voor vijftien minuten; maar daarna
daalt die weer zooveel te mteer. Vroeger
gaven poolreizigers hun m'annen rum te
drinken hoogst verkeerd. Dat vil niet
zeggen, dat we het nooit gebruikten. Soms
met Kerstmis hijvoorbeeld maakte ik
punch klaar. Maar als geregelden drank,
als een opwekking öjmi ons werk te doen,
als geneesmiddel om do kracht weer op
te wekken nooit!"
Dr. Nansen sprak met vaste overtuiging;
zijn toon was heslist. Er spreekt 'dan ook
kracht en karakter uit den geheelen man.
Boven de gewone .grootte,, is hij gespierj)
als een reiziger moet zijn. Het lange, eenigs-
zins bleeke gelaat, de vastberaden lippen, de
krachtige kin, vooral het gewelfde voorhoofd
en de sprekende oogen, doen den. zoon
kennen van een geslacht dat op zee is groot
geworden,
Dr, Nansen noemt zichzelf meer een we
tenschappelijk mlan dan een reiziger of on
derzoeker. Ik zou helm! liefst een dichter
noemen, die naar het onbekende uitzieten
er de bekoring van voelt.
Toen we spraken over" de mlocilijkheden
der reizigers, begon Dr. Nansen te lachen,
„Er was nooit een meer misplaatst mede
lijden," zei hij, „dan met hen die ontdek
kingstochten deden. Zij, die daarop uit
gaan, doen het Ojniidat ze het prettig vin
den, Dit blijkt genoeg uit, hot feit, dat ze
telkens weer opnieuw gaan. Mensehen, die
leven in een middelpunt der beschaving,
begrijpen het genot niet van het zich he
rinden te midden der natuur en van don
strijd daartegen.
„Het is verklaarbaar. Het loven, dat we
leiden, is kunstmatig en we weten niet hoe
zeer, voor we er ons uit losm'aken. On
danks het hesohavjngs-vemis, dat ons be
dekt, is er nog heel wat van den wilde
in ons. Honderdduizenden trachten, zonder
het zelf te weten, tot oen natuurlijker toe
stand terug te keeren. Als mén naar- hui
len gaat of op reis, geniet men daarvan,
m'aar voornamelijk omdat de oorspronke
lijke mensoh dan in ons wakker Wordt.
«Hetzelfde is het geval met menstihen
die ontdekkingsreizen gaan ondernemen.
„U herinnert zich het geval van Livings-
me. Er werd een expeditie uitgezonden
om! hem in Midden-Afrika te gaan „ont
dekken', Maar hij wou niet ontdekt
worden. Hij verlangde niet naar de be
schaafde wereld terug to keeren. Hij
voelde zich gelukkig in Afrika, waar hij
m de natuur leefde. Denk aan Emin Pacha.
Hij werd uit Afrika „gered"; maar toen
N aan zijn bevrijders, kon ontsnappen,
ging hg terug. Ik zelf Voelde mijl volmaakt
gelukkig in Groenland onder de Eskimo's.
"k* die jaren dat ik de pool-expoditie
leidde, had ik het zoo hard niet. We wa-
ren nooit zonder voedsel, Ofschoon we wel
®ens heel weinig hadden. We hadden esn
rast doel voor oogen en dat versterkt de
zenuwen. Ik weet dat men ons zeer be-
ragde. Maar wc hadden't lang zoo zwaar
niet als schipbreukelingen waaraan men
reinig denkt, omdat ze zoo- menigvuldig
voorkomen."
«Hoe vindt u het, als u na jarenlange
a vezigheid weer in de beschaafde wereld
terugkomt?"
«Ik ben verbaasd over do onnoodige din-
gen van het dagelijksch leven al de
öso.-'to en herrie. De menschen schijnen niet
Mum-lijk; hun geheele'leven is kunstmatig.
9 leven hun eigen leven niet; ze besteden
en Westen tijd om hjun leven aan dat
van anderen aan te passen. Alles lijkt zoo
nietig, zoo'n tijdverspilling. Allen doen het
zelfde, zeggen hetzelfde. Als men ver weg
is, verlangt men wel eens terug naar- de
groote steden en de menschen. Maar als
men er weer komt, ziet men er het holle
van in. Men vindt zoo weinig werkelijke
personen, karakters. Men moet een een
zaten! leven leiden, om den mensch in zich
te ontwikkelen."
„Krijgt u veel raadgevingen omtrent den
besten weg o'-rnl de Noordpool te bereiken?"
„Een miassa! Maar de beste wijze om
er te komen is het plan te volgen, dat ik
met de „Fram" had jn het ijs te gaan
on zich te laten drijven. Als ik nog eens
ging, zou ik den stroom! op oen ander punt
nemenen dan zo-u ik over de onbekende
deden van de Poolzee dichter hij do Pool
komen."
„Volgens mijn meeningi is er niets dan
ijs. Men zou er allerlei waarnemingen kun
nen doen; maai- de instrumenten kunnen
er niet op sleden heengebracht worden
zij zijn daar te zwaar voor. Ik zou er nog
wel eens vijf jaar aan willen geven," voeg
de Dr. Nansen er met een zucht bij, alsof
hij vreesde, dat hij' er nooit nver toe in
de gelegenheid zou zijn. „Ik moest oost
waarts gaan. Maar er zouden vijf jaar voor
noodig zijn!"
„Heeft u er ooit aan gedacht, den Uige
geven raad op te volgen?" vroeg ik.
„Neen," antwoordde hij glimlachend.
„Men meent nu, dat ik een motorslee zou
taoelen gebruiken. Als het glad ijs was,
zou dit ook geschikt zijn. Maai- 'er zijn al
lerlei oneffenheden en dan de sneeuw.'Op
sommige plaatsen is de sneeuw los als zand.
Als men het schip moet veriaten, hond ik
een slee met honden voor het beste mid
del, al gaat het langzaam."
Dr. Nansen sprak prettig over alles wat
betrekking had op het Noorden. Nu moet
hij Noorwegen vertegenwoordigen in En
geland. Hij is daar hartelijk ontvangen om
die waardigheid; hij is er geacht, omdat hij
Nansen is. Maar- al zal men zijn best doen
om, het hem aangenaam te maken, toch zal
zijn hart dikwijls uitgaan naar het groot:
wonderland, waar niet alleen de magne
tische Pool zich bevindt, maar ook de mag
neet van zijn verlangens.
noemd werd. Later werd de skene, wat
wij nu de coulissen noemen, mooier voor
gesteld. Het was een wand, die den ge
heelen achtergrond innam of een gebouw,
waaraan de dekoraties werden bevestigd en
dat drie deuren had. De middelste deur
was de koninklijke: de hoofdingang; do
rechter en linker stelden den ingang naai
de vertrekken der gasten en de woning der
vrouwen voor. Achter doze deuren lagen
de kleedkamers voor de tooneelspelers.
Bovendien was het tooneel links en rechts
door zijwanden ingesloten, die ook toe
gang tot het tooneel gaven. Het was een
stilzwijger re overeenkomst, dat als iemand
van den linkerkant opkwam, die naar de
stad en de haven toelag, hij daardoor aan
toonde, dat hij uit de stad kwam. Wie ech
ter van rechts opkwam van den kant 'die
naar het land Altika toeging, toonde daar
door aan, dat hij ui! de verte, uit den
vreemde kwam.
HET ANTIEKE THEATER.
Het is bekend, dat het antieke drama
evenzeer als het moderne ontstaan is uit
den godsdienst, dat de tragedie zich. uit de
dithyrambisehc koren ontwikkelde, die hij
de Dionysos-feesLen het leven en lijden der
goden klagend meedeelden. Eerst had men
alleen een koor met den kooraanvoerder-,
later (omstreeks 450 j. v. Clir.) voerde
Th-cspis den eer-sten tooneelspeler in. Hun
verdere ontwikkeling kregen deze opvoerin
gen echter eerst door hun verplaaLsing naar
Athene, dat na den gelukkig gevoerden oor
log tegen dc Perzen een ongekende hoogte
bereik Ie. Hier greep de strijder bijl Mara
thon Aeschylos, op wion Sophokles volg
de, geweldig in do ontwikkeling der trage
die in, en hier, waar het Grieksclie drama
geboren werd, werd ook het nationale thea
ter gebouwd, het voorbeeld voor alle thea
ters der oudheid.
Aan de Zuid-Oostelijke helling van den
Akropolis was dit steerien Dionysos-theatcr
geplaatst. Eigenlijk heette alleen de ruimte
voor de toeschouwers theater (schouw
plaats); hij vormde een grooten halven cir
kel, waarin de zitplaatsen trapsgewijze bo
ven elkaar waren aangebracht. De hoven
sle afsluiting dezer ruimte werd gevormd
door een zuilengalerij.
Het theater had geen dak. De toeschou
wers zagen den hem'el boven zich. biet
regen vluchtten ze in de gangen en andere
overdekte gedeelten, die bij hel theater ge
vonden werden.
De halfcirkelvormige ruimte sloot het
orkest ra in, dat vlak gelegen was en in wélks
midden zich de Thymela, verhief, een vier
kant houten altaar. Dit orkestra is met het
Dyonisos-altaar het oudste deel van het
theater; evenals in de vroegste tijden stel
de zich hier het koor op, zong en danste
er, terwijl do aanvoerder op de treden
van hot altaar iets hooger stond. Van het
orkestra vormde het tooneel een klein ge
deelte. Het lag ongeveer drie meter hoo
ger dan het orkestra, vanwaal-trappen er
heen voerden. Gewoonlijk stelde het de
plaats voor het paleis van ccn koning voor,
Dit paleis werd eerst door een eenvoudige
tent (skene) voorgesteld. Wat daarvoorlag
was hét proskenion, het eigenlijke tooneel
dat ook wel logeion (spreekruimte) ge-
CARNEGIE's INKOMEN.
Andrew Carnegie bezit het grootste en
misschien het zekerste foriuin uit de Ver.
Staten. Z.jn inkomen, het groot bedrag, dat
hij voor liefdadige doeleinden gebruikt, er
bij gerekend, is omstreeks dertien millioen
zeven honderd vijftig dollars per jaar -
meer dan vier en veertig duizend "dollars
per dag twee en negentig dollars per
minuut, als wc rekenen, dat hij betaald
wordt naar een aeht-urigen werkdag.
„Hoera! ik ben uit de zaken," zei hij
in 1901. Toch verdient hij nog het meest
van allen. Van elke twaallf dollars winst
krijgt hij er een. Hij alleen ontvangt even
veel als veertien duizend werklieden. "Zijn
inkomen zou een grootej stad kunnen, on
derhouden. Als we den rijkdom! van Car-
negio nagaan, houdt hij haast op een per
soon te zijn, men zou hem vtoor een der
financieels ondernemingen gaan houden.
„Ik zeg niet, dat Carnegie het geld racer
algemeen heeft doen worden," zei eens
een der veertig aandeelhouders. „Maar hij
heeft meer algemeenheid gebracht in het
denkbeeld van geld dun eenig ander man."
"Wat Carnegie heeft volbracht, was onbe
kend in de geschiedenis. Hij en zijn veer
tig deelgenooterx zijn de zaken begonnen
zonder geld; en voor zij gemiddeld den veer
tigjarigen leeftijd bereikt hadden, waren ze
rijker dan de erfelijke vorsten der oude
wereld. Bij dc millioenou van Carnegie
vergeleken was do weelde van het Fran-
schc hof uit vroeger tijd een kleinigheid.
In het jaar zijner grootste verkwisting gaf
Lodewijk IX minder dan 800.000 dollars
uit. De weelderige Frans I zou zich met
zijn geheelc hof meer dan duizend jaar
hebben kunnen onderhouden van Carne
gie's aandeel. Lodewijk XIV kon minder
dan vier millioen 's jaa.rs uitgeven.
REINIGING- DER RIVIEREN.
De door zijn natuurwetenschappelijke on
derzoekingen bekende professor Petkmkofcr
hooft opgemerkt, dat in een rivier allerlei
processen Maats grijpen, diq maken dat
men het grootste deel der verontreinigin
gen, die uit een stad in een rivier komen,
later niet terug kan vinden. Iedere rivier
kan een zeker aantal verontreinigingen zoo
danig bewerken, dat men ze zelfs met be
hulp van chemische en mikr.oskopische on
derzoekingen niet terugvindt. Het vuile wa
ter wordt in een stxoomendc rivier na ze
keren tijd weer volkomen zuiver en helder,
zoolang de menigte onzuivere sLoffen bin
nen bepaalde grenzen blijft. "Waar die stof
fen blijven, wist men eerst niet. Latere
onderzoekingen op dit gebied toonden aan,
dat die vuile stoffen door kleine organis
men verteerd worden, waarbij licht en lucht
meehelpen. Als or evenwel te veel onzui
vere sloffen worden aangevoerd, is de ri
vier niet meer in slaat ziclrzelf te reinigen.
omdat wij het, zonder zelfverblinding in
ons en om' 'ons zien: alles, aisles werkt
mede ten goede.
Groeneweegen.
JAPANSCH[E- THEATERS.
Een Japansch looneclstuk duurt gewoon
lijk bijna een geheelen dag en vele toe
schouwers blijven tot. het stuk uit is. Tus-
schen de bedrijven worden allerlei verver-
schingen aangeboden. Aan beide zijden van
het tooneel zit een gedeelte van heiorkest.
Er worden maar zelden vrouwen op het
tooneel toegelaten, haar rollen worden heel
goed door mannen gespeeld. De regcoring,
die gestrenge censuur op het tooneel uit
oefent, laat geen enkele politieke toespeling
in een stuk toe.
HET GROOTSTE GEBOUW, RN EUROPA.
liet Winterpaleis is het grootste gebouw
in Europa. Het werd door Peter den Groo
te begonnen en door Calharina de Tweede
voltooid en is in roode vandsteen gebouwd,
liet bevat de prachtigste ontvangkamers en
vijftienhonderd andere kamers. De kinder
kamers zijn zeer groot.
■ONB.EKENDjE AFORISTEN.
Een schoenpoetser: „Prachtig glimt me
nige schoen, waarvan de zool versletenis."
Een wiskunstenaar: „De natuur verleen
de allen menschen de gave, zich in be
langrijke zaken te verrekenen."
Een apotheker: „Op elk gebied bestaan
er medicijnen, waarvan liet nut daarin be
staat, dat men aan zo gelooft."
Een schoorsteenveger: „Veel huiselijke
haarden verwarmen weinig en rooken veel."
Een rietdekker: „Als men de menschen
van een heel hoog standpunt beschouwt
loopt men kans den nek te breken."
Tien koopman: „Zoolang men jong is,
geeft men het leven veel crediet; later
komt het bankroet dan zijn we blij, als
het lot een schikking van dertig percent
met ons treft."
In de Herzegowina leefde een Bey, die
een zeer onaangenaam' karakter had.
Een zijner onderdanen sprak: „Hij is kin
derloos en trekt zich dat zeer aan. Zijn
verdriet daaiover moeten wij bezuren. Het
heele ongeluk is, dat hij geen kinderen
heeft."
„Je vergist je," zei een tweede. „liet
ongeluk is, dat zijn vader niet kinderloos
geweest is."
Een Zigeuner had een stuk Ijzer gesto
len. Dc eigenaar had het gemerkt en sleepte
den dief voor den kadi.
„Heb je het ijzer gestolen?"
„God beware, neen. ïk heb mij nog nooit
aan het goed van een ander vergrepen."
„Maar deze koopman beweert, dal hij
het met eigen oogen gezien heeft."
„Hij liegt, heer. Ik kan duizend ceden
zweren, dat hij liegt."
„Zweer er drie en je bent vrijgespro
ken."
De Zigeuner zwoer driemaal.
„Zoo! Betaal nu het verschuldigde: twee
groschen voor iedere eed," zei do kadi.
„Denk jé dat ik zes grosehen zal betalen
voor een stuk ijzer, dat er maar twee waard
is," zei de Zigeuner, nam het ijzer uit den
zak en wierp het den koopman voor de
voeten.
NIET NOODIG.
Papa (tot Kareltje, die zijn zusje slaat)
Wacht, kleine driftkop, ik zat je helpen!'
Kareltje: „Dat hoeft niet, ik kan 'talleen
wel af!"
HOEVEEL EEN BRUiG IN] CHINA KOST.
Op aanraden van pater Desnos werd on
langs in do Chineesche provincie Ngan-
hoei een brug gebouwd over een woesten
bergstroom. Deze brug staat op negen dub
bele pilaren, die tien bogen, ieder van 24
Tschjh spanning hebben'. Ze is van bout
en steenen gemaakt, die gedeeltelijk een
heel eind ver moesten worden gehaald. Pa-
Lr Desnos heeft nu nauwkeurig berekend,
hoeveel die brug kot De opperlui kregen
110 sap eken (14.5 ct.) dagloon, timmerlieden
en metselaars ieder 19.5 ci. Aan'loon werd
in het geheel 272.980 sapekon uitbetaald,
de waarde der grondstoffen bedraagt' 70050
sapeken. Do brug kost dus alles te zamen
343.030 sapeken of naar ons geld 514 gld.
In Frankrijk zou zulk een brug ongeveer
twaalfmaal zooveel kosten.
„Waar stond gisteren de trompetter
het alarmblazen
„Achter de trompet, overste."
bij
„Heb je er al over gedacht, hoe we ons
zouden kunnen bezuinigen?"
„Ja! we moesten maar beginnen met
de kanarie weg te doen."
„Vertel u mij eens van welke liederen
u het meest houdt?" vroeg een jonge da.
me, die juist eenigo moderne zangstukken
had verknoeid.
„Van de liederen uit de zeventiende
eeuw," was het antwoord.
„He, waaroml?"
„Omdat niemand zo tegenwoordig meer
zingt."
NEDERLANDSCBE WIJSHEID.
Eén ding kunnen en moeten vyij weten'
't Natuurboek is een duidelijk spreker.
Vondel.
Is iets voor uw bereik te hoog,
Gij moet den blik niet derwaarts keeren,
Tenzij dan met zoo scherp een oog
Dat u doet zien„Ik kan 't ontberen."
Beets,
Indien gij nut wilt stichten, wijze man,
Tracht te begrijpen, die het u niet kan.
Beets.
Dio oesteu wil, moet zaaien.
„Gezello.
Neen 't viel niet zwaar zijn leven
Voor eencn vriend fe geven!
Maar ligt viel 't zoeken zwaar,
•Om, onder duizend vrinden,
Dien eenen vriend te vinden.
Die 't offer waardig waar.
Staring.
VOOR DAMES.
MODE.
Zooals overal, zijn ook op het gebied der
mode tijden van eb en vloed. Er zijn tij
den en we hebben het einde van zulk
'een periode achter ons dat men zich
bij een wisseling van jaargetijden tamelijk
ver-veelde, omdat er volstrekt niets nieuws
(verschijnen wou, lot eindelijk het verwachte
'gevonden werd. Men ziet zich met genoe
gen in de noodzakelijkheid om nieuwe
toiletten te bestellen, want de nieuwe mode
belooft dat men een paar seizoenen geen
veranderingen hoeft aan te brengen. Op
dat standpunt slaan we nu. Het toilet bij
uitnemendheid van het komende seizoen
is de prinsesscjapon, het toilet met hoog
oploopenden rok, waarvan het bovenste
laillodeel met de mouwen van zijde, mous
seline, borduursel of kant in kleur over
eenstemmend en rijk versierd is en waarbij
het jakje van dc slof van den rok bc-
Jhoort in kortoren of langeren vorm. Het
kostuum maakt slank en voldoet bijna aan
'ieders wcnschcn. Wie zich in reform kleedt
kan de naden wat To si naken cm Re modo-
Jame kan boven do menigte uitsteken dooi
de verfijning, die ze in den snit weet te
leggen. Drukknoopsluiting maakt een ver-
jwisseling van het bovenste tailledoeh mo
gelijk. Het elegantste type bestaat daarin,
iet jakje met zijde to voeren.
"'De smalle voorbaan der rokken is een.
'ander kenteeken van de moderne japon.
Dikwijls zet men er rijen knoopen op, ook
(worden er rechts en links zakvormige pal
len op aangebracht.
BH DE VLEESOIIjvEURlNG.
Mijn huwelijk was innig gelukkig, maar
helaas heel kort van duur!
Toen ik in hel 'zwaarste uur van mijn
leven bij 'hel open graf van mijn man stond,
'was er maar óén gedachte, die mij wat
troost gaf: „Met zoo'n verdriet zul je niet
lang kunnen loven."
Maar men sterft niet zoo gauw; de lijd
werkt genezend op ieder mensch, en ik
was moeder. Toen ik mijn kinderen weer
voor mij zag, kreeg het plichtgevoel de
overhand op het verlangen naar den 'dood.
Ik moest voor hen vader en moeder tege
lijk zijn en voelde wel, dat men kracht naar
kruis krijgt.
Ik was de dochter van een ambtenaar en
had behalve een zorgvuldige opvoeding ook
een goed uitzet ineo ten huwelijk gebracht.
Een bittere teleurstelling ondervond ik,
toen ik wou trachten mijn schoolkennis in
geld om te zetten. Ik had de gewone op
leiding gehad van meisjes uit den netten
stand, die wel geschikt is om! ons leven
wat aangenamer te maken, maar niet om
ons in ons onderhoud te doen voorzien,
omldat de praktische elementen erin ont
breken.
Ik wilde uit het Engelsch en Fransch
vertalen voor tijdschriften, maar men maak
te mij duidelijk, dat de kennis, die men
op school opdoet, daartoe lang nieL vpl-
doende is, dat daartoe heel wat vereischt
wordt en ik er niet veel meer dan wat
zakgeld mee zou kunnen verdienen.
Het geld, dat mij uil de levensverzekering
van mijn man was overgebleven, vermin
derde langzamerhand en daarmee groeide
mijn angst voor de toekomst aan. Natuuc-
n
SCHIEDAMSCHE COURANT
v'
1
