No. 12239
6(T Jaargang,
Zondag 18 November 1906,
Derde Blad
Van Y en Amstel.
Op h©t randje.
Deze courant,verschijnt d agelijk,s,met uitzondeiiugvanZon-enFcesldagen.
Prijs per kwartaalVoor S c h ie d a m en VI a ardin gen fl, 1.25. Franco
per po"st ft, 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en VI a ardin gen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advcrtentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
H
Prijs der Ad vertentiën: Van 1G regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents por regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentien bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advcrtentiën opgenomen tot den prijs
van 40 oents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
v
oor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
Bananen. A. Vogel.
Een eer voor de stad. Was
kaarsen en nachtvlinders.
Amsterdam gaat bananen etenDe karren
met bananen trekken meer en meer de aan
dacht en koopers. Men verdringt zich om
den koopman die op allo mogelijke manie
ren do onmogelijkste eigenschappen vim die,
voor de Amsterdammers nieuwe vruchten,
verkondigt.
't Goedje dat verkocht wordt ziet er nog
niet al te smakelijk uit. Er is veel groen
bij en 't wordt nog niet zoo smakelijk en
aanlokkelijk op de handkarren uitgestald
als elders, b.v. in Londen.
Maar de bananen gaan er toch in als
koek, of eigenlijk als de ccht-Amsterdam-
Bche prikjes zuur en schijfjes haring, waar
aan liet volk zich zoo rijkelijk te goed kan
doen voor een pnur centen. Voor een dub
beltje kan men nu reeds 5 bananen koopon.
Vroeger kostten zij, alleen verkrijgbaar in
luxe-comestibleswinkels, sorrts 10 A 12 cent
per stuk.
Ik zag een koopman, natuurlijk oen Is
raëliet die echter zijn waar op prijs hield en
al naar gelang van de buurt waarin hij met
zijn bnnanen, luid galmendej, rondreed, van
2 op 3 en 4 cent kwam. Zoodra hij door
een' straat reed was 't „vijf om 'n dubbel
tje", maar als hij den hoek omsloeg cn op
de grachten kwam, hoorde men„Beste ba
nanen, vier cent per stuk. Nooit gezien, men
schen, Dc mooiste vrucht. Vier centen
maar
't Is goed dat wq nu eindelijk ook dnt
nieuwe volksvoedsel hier hebben. Bananen,
pisangs of bakeren zijn voedzaam, gezond
en smakelijk. Eón ding echter hebben ze
tegen. De groote, gladde schillen met do
overblijfselen van den gladdon inhoud zijn
allergevaarlijkste zaken om op straat te
blijven liggen. Men kan er veel beier on uit
glijden dan op appelschillen.
Appelschillen worden trouwens op straat
opgegeten, bananenschillen zijn oneetbaar.
In Londen heeft men dat direct goed in
gezien en men vindt daar waarschuwings-
bordjes met strenge verbodsbepalingen op het
wegwerpen van banancno of bananenschil
len. Het is te hopen dat een dergelijk prak
tisch verbod ook hier niet te lang op zich
zal laten wachten, alhoewel het dan nog
zeer te betwijfelen is of men zich daaraan
iets gelegen zal laten liggen.
Die bananenregen is het eonigc wat nog
aan warmte en aan een warm lnnd doet den
ken want voor de gieren de zeer
koude najaarswinden hn-r over de pleinen on
dwarrelen, op de grachten en in de boom
rijke buitenwijken, do verdorde bladeren, in
Paasona kwam glimlachend uit het groo
te kantoor in de vijfde avenue, Hij had
ook geglimlacht toen men voortion dagen
geleden do novelle had geweigerd.
„Kom maai' eens terug," had de uit
gever vriendelijk gezegd.
Parsons was teruggekomen. Hij bad veer
tien dagen aan een nietuiw handschrift ge
werkt en hij droeg het in do hand,
°en hij h0| gebouw verliet.
Men heelt moer van die ondervindin-
j>w, die men con maand of een jaar
aer lachend kan vertellen; maar op den.
,waar°P zo plants hebben zijn ze tra-
psch. Hel is tragisch als een man in eenige
toen niet gegeten heeft, geen cent op zak
en eon handschrift mot zich draagt,
waarvan hij gehoopt had, dat hot hem ge-
aopen zou hebben om zijn eetlust tckun-
bevredigen.
Parsons liep naar zijn weinig vroolijke
'imer, die, zooals hij zeer goed wist, hem
i e. iQ8 meer zou kunnen dienen. Dc
Ws aas was gewoon niot-betalcnden de
p' sP°cdig op te zeggen,
arsons had nu een jaar in de stad
rvv,00Ild' Ze haddon hom al Ion afgeraden
een te gaan. Zijn broer had zelfs ge
Irij juist tegen het voorjaar
te kome verIiet, om van hel werk af
Het boerenwerk had Parsons vroeger rm-
ngenaam gevonden. Toen hij vandaag
druk krijgertjes-spel, achter elkaar over de
straatsteenen.
't ]g nu goed weer voor de theaters en
concertzalen, liet seizoen, voor zooverre dut
hier, in. dit opzicht een „seizoen" mag boe
ten, is druk aan den gang. De concerten,
met meer of minder beroemde vocale of in
strumentale solisten volgen elkaar op als
snelvuur.
Een aangename afwisseling bracht daar
in de Algemeene Muziekhandel van Stumpff
cn Koning die den heer Albert Vogel bij
hof uitgaand publiek introduceerde.
De heer Vogel, van beroep eigenlijk offi
cier, heeft bij zijn eerste optreden als decla
mator direct do aandacht op zich gevestigd
en belangstelling verwekt, zoowel van lee-
ken als deskundigen, d.w.z. van het alge
meene publiek en van liet zeer ontwikkelde,
letterkundig en kunstlievend doel daarvan.
Ilij droeg toon „Machbelh" voor en lind
succes. Bij zijn tweede .optreden, jl. Maan
dag, had hij dc mooie ver/en van Coriolanus
te zeggen en hij deed dit meesterlijk, met
een gebarenspel dat veel belooft voor zijn
optreden in den Stadsschouwburg in Oedipus
op 19 December.
De indruk werd verhoogd door het Ro-
meinsche postuum, maar toch dient de heer
Vogel voorzichtig met eostiimeering tc zijn
in een concertzaal, daar er velen gevonden
worden die of heelemaal tooneel of heelemanl
geen tooneel willen zien.
De intonatie cn dc zuivere vocale uitbeel
ding van verschillende personen büjve hoofd
zaak. wanneer het slechts een'voordracht
geldt cn die moeilijke hoofdzaak heeft dc
heer Vogel geheel in zijn macht.
Zoowel een volksmenigte; als wouwen of
kalme, statig sprekende Romeinen en heftig
bewogen volksmenners heesch van woede,
bootst hij met virtuositeit en een Ocwonde-
renswaardige vlugge stemverandering, na.
De heer Vogel is zeker een der interes
santste verschijningen van het wintersei
zoen.
In deze maand, den 30sten, zal een be
roemd inwoner van Amsterdam in het bui
tenland een bijzondere onderscheiding ont
vangen. Prof. dr. Hugo de Vries, die „prin-
ceps" der Nederlandscho Kruidkundigen zal
alsdan te Londen dc Daruin-medaiHo dei
.Royal Society" in ontvangst nemen, hem
aangeboden als blijk van wuardcoring vo- r
zijn arbeid en onderzoek over erfelijkheid c.i
variëteiten.
Prof. de Vries is Haarlemmer van ge
boorte maar thans inwoner der hoofdstad en
hij wijdt aan vele belangen der hoofdstad een
groot deel van zijn tijd.
Elke Nederlander die belang stelt in den
vooruitgang der natuurwetenschappen weet
dat prof. Do Vries niet alleen hortus-geleer
de of physioloog is maar ook zeer goed weet
af te dalen tot het leekenverstnnd en menig
geschrift van hem in zeer ruimen lcoken-
kring werd verspreid, gelezen en begrepen.
Hij is ook de vraagbaak der praktische
tuinlieden en kweekers en zijn studenten
de tuinlieden aan liet werk zag, dacht hij
er aan, wat een genot hot was met een
goeden eetlust van heit werk thuis te ko
men en dien te kunnen bevredigen. Niet
dat hij er aan dacht naar huis tc gaan!
Wat zou Ben hem uitlachen, als hij het
deed.
Hij del op eon stoel neer en liet het
hoofd in de handen rusten. Dat gevoel
in zijn maag was afschuwelijk. Misschien
zou hij iemand vinden, die zijn verhaal
wou aannemen. Hij wist, dat het goed was,
al vond Cameron het xyet. Toch had
Parsons geen mood er mee naar oen twee
den uitgever te gaan. Ilij was bijna de
uiterste grens genaderd van wat 'n mensch
kan doorstaan,
'Opeens zag hij een brief liggen met den
naam van een firma op het adres. Deze
deed hem vaag aan iels of iemand be
kends denken en toen hij den brief open
de, zag hij er Gerry Birdsalls naam on
der staan.
„Bal is waar, Ben schroef me, dat Binl-
sall een goede betrekking in New-York
had gekregen," dacht Parsons.
Het briefje 'luidde: „We zoeken korte,
goedgeschreven verhalen wat heter dan
men ze in de meeste kranten vindt. 'Je
kunt ons die zeker wel laveren, kom dus
hoo eerder hoe beter bij ons en
vraag naar G. Birdsall."
Op een anderen tijd zou Parsons terug
geschrikt zijn voor het schrijven in een
advertentieblad; maar als iemands maag
om voedsel vraagt, is het geen tijd tof
aarzelen.
dragon hem op dc handen. De toekenning
van de Darwin-medaille aan dezen Neder-
Iandsehen geleerde is een glorie voor het
land en een bijzondere eer voor de Am-
sterdamsche universiteit.
Ten slotte nog wat klein goed uit de laat-'
ste, betrekkelijk stille, dagen.
Do waskaarsenfabriek bij liet Rijksmu
seum is nu geheel verdwenen en alleen dui
den een (paar zeer liooge i'ubricksclioor-
stocnen, de plaats aan waar die onwelrieken
de stu-in-den-weg, zoovele jaren de nabijge
legen stadswijken bcwalmde met vluchtige
vetzuren. Er mogen op het vrijgekomen
groote terrein alleen z.g. hoerenhuizen ge
bouwd worden. Die nieuw te bouwen buurt
sluit zich dus goed aan bij dat stadsge
deelte.
Een nieuwtje is dat we posttrammen krij
gen, d.w.z. posttramwagens, hetgeen de
gewone tramwagens zal ontlasten van de
veel plaatsinnemende brievenbestellers, die
met elke bestelling (en cr zijn er minstens
zes per dag) de vóór- en achterbalcons op-
zwermen en met hun manteljassen cn boor
devolle tassehen, dc gewone passagiers lce-
lijk in den knel brengen.
Nóg een nieuwtje is dat er nu, nu het
koud wordt, buitengewoon goed geventillecrd
wordt in de tramwagens, hetgeen pleit voor
de bewering dat dc gemeentelijke diensten
langzaam geadministreerd worden en wij dus
tegen den zomer kachels in de wagens en
gesloten vensters etc., zuilen krijgen.
Ter sprake is deze week ook weder ge
komen voor de zoovcelste maal, het don
kere Amsterdam, gelegen in het Vondelpark.
Vondel zit te hoog en kijkt te hoog om
iels te zien van de brutale aanrandingen
die daar 's avonds, aan zijn voeten, onder
de boomen en achter de struiken plaats
hebben.
Een park is overdag een heerlijkheid voor
een groote stad, maar 's avonds, wanneer
het niet gezuiverd kan worden van nacht-
gedierte op twee voeten, is het een hel vol
misdaad en verleiding. Een Amrterdamschc
poliiie-agent staat lager dan Vondel en
wanneer hij eenmaal slaat kijkt hij veelal
ook te laag of heelemaal niet in cTc goede
richting. Dit schijnt een chronische kwaal
le zijn. Hierin is vermoedelijk de reden te
zoeken waarom men tol nog loc bij Vondel s
standbeeld in het bijzonder en in het Von
delpark in het algemeen, politic-agenten op
een fiets laat rijden en deze fiets, opdat de
naderende ordebewaarder zijn komst vooral
reeds uit de verte zichtbaar kan maken,
voorziet van een prachtige acctyleen-lan-
taam..
De nachtvlinders welen darmhoe laat het
is en vladdoren in tegenstelling met de
stomme insecten van het licht af.
Het is wel merkwaardig dat Amsterdam-
sclie rechercheurs en politie-ngenten, op een
afstand reeds, zoo duidelijk herkenbaar zijn.
Het kantoor was dichtbij. Toen hij straks
de trap opging, kon hij den oenen voet
haast niet voor den anderen zettenmaar
de hoop heeft verbazend veel opwekkende
kracht. Die handelsbladen betalen goeden
vlug. Hij kon het stak geven, dat Came
ron geweigerd had.
Hij ging vol moed naar het kantoor
Het was nog geen twaalf uur zoodat BiircV
sa!' er wel zou. zijn. Bij de deur hield
Parsons een oogeinblik stil. Hij kreeg op
eens we.or een gevoel van wanhoopmaar
dat kwam door zijn lichainolijkeu toestand.
Ilij vermande zich on tradhet gebouw
binnen.
Hij zag Birdsall haastig naar hom loc
komen.
„Ik had niet gedacht, dat je, zoo gauw
zou komen, Parsons," zei hij hartelijk, ter
wijl hij hem de hand toestak. „Ik kreeg
jc adres van !J3em: Ilij zei, dat het je
hier goed ging. Ik heb zelf een paar van
jc verhaaltjes gelezen. Een ervan was goed
- heel goed!"
Hij lachte op zijn drukke manieir. „Hier
kunnen wc niet praten. We kunnen ons
zelf niet verslaan. Als ons kantoor wordt
vergroot, krijg ik een kamer voor mijzelf
De zaak gaat prachtig."
„Dat schijnt zoo," antwoordde Parsons
„Waarom zou zo ook niet?" vroeg Bird-
sail. „Dat boord van ons is een mooie
uitvinding. Niet nieuw natuurlijk niet.
Niets is nieuw in deze wereld. Maar dc
menschen zijn da oude dagen met do-pa
pieren boorden vergelen. We zullen ze er
aan helpen herinneren. Daar hebben wij
FRANSCHE BRIEVEN.
TWEE TOONEELSTUKKEN.
(Van onzen Parijschcn medewerker.)
Parijs, 11 November 1906.
liet ministerie Clémcnceau is verleden
week voor het eerst in de Kamer opge
treden. Bij die gelegenheid en bij "monde
van den premier is de traditioneele ver
klaring voorgelezen, die in de spreektaal
irogramma heet. Den inhoud van dat
programma nagaande, moet ieder ver
baasd slaan over dc uitgebreidheid ervan.
Indien het aan Clémenccau gegeven wordt
te volbrengen wat lrij zich voorstelt, is
hot noodig, dat" hij jaren minister blijft.
Doch daarbij komt, dat elke horvorming
op zich zelf genomen, beslist een revolutie
zal vormen in de sfeer voor welke haar
gevolgen bestemd zijn. Ik bedoel minder
bijv. dc staatsinkoinstoribolasting, de naas
ting van den Westerspoorweg en andere
reeds lang op het tapijt zijnde maatregelen
van welke bijna alle burgers de, al of
niet, heilzame resultaten zullen ondervin
den, -maar nel) liei oog op sommige speciale
weiten. Daaronder kunnen genoemd wor
den do afschaffing der doodstraf, de af
schaffing dor krijgsraden en de afschaffing
der bepalingen, waarbij het adultcrium
strafbaar gestold is.
Natuurlijk vindon bedoelde ontwerpen
allo hun grond in oen gevoel van humanx-
nitcit on mildheid jegens den evenmensch.
Ilij, die ovenwei daaruit zou afleiden, dat
do Fransche on in het bijzonder de Pa-
rijschc maatschappij er zedelijk op vooruit
gaal, en dat zij zich die grootere 'mildheid
als '1 ware bij voorbaat waardig gemaakt
heeft, zou zich bedriegen. Het is integen
deel een opmerkelijk verschijnsel, dal hef
humanitcitsgevoel zich bij den wetgever
ontwikkelt, naar mate do maatschappij'
of een bepaalde maatschappij moreel
zinkt. Dat de Londensche hoeren en dames
minder ingetogen worden, schijnt haasteen
reden de reeds mei. groote zachtheid toe
gepaste artikels der strafwet op den Parij
sehen „p'échó mi gil on" af te schaffen.
Op een lijdstip, dat het antimililaxisme
meer en meer vorderingen maakt, gaat men
er toe over de krijgsraden door een civiele
rechtspleging lo vervangen. Terwijl hel hoe
langer hoe gevaarlijker wordt 's nachts
zonder een geladen revolver over de Parij-
sche straten te wandelen, gaat men den,
op zichzelf prijzenswaardiger) wensch van
de tegenstanders der doodstraf verhooren.
Men versta (lit alles goed. Buiten kijf heb
ben de krijgsraden veel op hun geweten;
zonder twijfel is in veel gevallen de dood
straf af te keuren, maar bij don tegonwoor-
digen toestand doen beide instellingen moer
goed dan kwaad. En wat het delicate derde
pont betreft, is het te vreezen, dat men
te Parijs het aantal echtscheidingen, dat
toch reeds aanmerkelijk is, woldra onrust
barend zal zien toenetaen. Dat dc wetge-
je voor noodig en nog enkele ande-
ren, die kunnen schrijven."
„Ga je een handelsblad uitgeven?" vroeg
Parsons.
„Iets beters," riep Birdsall weer lachend.
„Het is eexx schitterend denkbeeld, ik zal
het je vertellen. Heb jo haast? Ga je met
mij koffiedrinken? We kunnen in de res
tauratie praten. Best! Ik ben dadelijk te
rug."
De kamer draaide met Parsons rond
toen hij stond te wachten op Bjrdsals
terugkeer. Een jaar geledon zou hij be
leefd maar beslist bedankt hebben voor
de uiitnoodiging om op Birdsalls kosten
iets te gebruiken. Hij hield niet van hem
Het was niet mooi om onder die voor
waarden met hem te eten; maat zijn wil
was niet krachtig gexxoeg om „Nccnl" te
zeggen.
II.
'Tien minuten later zaten ze tegenover
elkaar aan een tafeltje in een hotel en
de kellncr had de soep voor hen neer
gezet. Parsons at die langzaam op, lepel
voor lepel, terwijl Birdsall praatte..
„Neen, hot is geen handelsblad. Die leest
tegenwoordig niemand meer. Wc moeten
zorgen, dat er navraag komt naar onze
boorden. En ik geloof, dat ik daarvoor op
do goede gedachte hen gekomen. Er is
geen man van dprtig jaar in deze Ver
eenigd,e Staten die hier geboren is, be
doel ik die zich het oudcrwetschc pa
pieren boord niet zal herinneren. We moe
texx hen er toe brengen ze weer te koo
pen. Advexdperen is goed en wel; maar
ver trouwens de aanslaande verdwijning
van het adultcrium voor oogen gehad
heeft, is moeilijk te veronderstellen. Wat
zoxi den dramatischen auteurs in Frankrijk
oor onderwerp overblijven, indien ze hot
hoofdmotief voor hun intrigues kwamen te
missen?
Dat in weerwil van den allerwegc uit-
ekraaxnden zin voor waarheid, voor recht,
oor het streven naar humaniteit cn alge
meen menschengeluk en teix spijt der vor
deringen van het socialisme, de Parijze-
naars, individueel, er niet minder cyniek
op worden, kan men ieJoren dag consta-
teex'on. De jacht op' fox-tuin en de zucht
naar zingenot, worden hoe langer zoo meer
de 1 actoren, dio de maatschappij der groo
te stad besturen. Om' op hot stuk der te
verdwijnen krijgsraden terug te komen, is
het duidelijk, dat het antimililarismc groo
tend eels zijn grond vindt in don weer
zin om te gehoorzamen aan de voorschrif
ten van orde, discipline, regelmaat en dage-
ijkschen arbeid. Wie moot niet do schou
ders ophalen over den brief van een Iroepjo
Fransche, naar Italië gevluchte, deserteurs,
waarin die jongelingen van 20 jaar de hoop
uitspraken, dat het hun weldra gegeven
mogo zijn als „vrije burgers" van een
,vrij" land in hun vaderland terug te
koeren.
O die „Vrijheid" waarvan vooral
zij don taond vol hebben, die haar niet ver
diend hebben, of die er nog niet rijp voor
zijn
Toch spreekt niemand tegen, dat crook
in hot Fransche leger misbruiken bestaan.
Al is het nog zoozeer wenschelijk, die te
doen verdwijnen, blijft het echter te be
jammeren, dat de antimilitaristen ze cx-
ploiteercn om verdenking te worpen op de
gjuische instelling van het leger. En al
doen te zulks niet, de groote menigte, die
misbruik op al te violente wijs hoorende
gispen, gaat van zeil' tot gevolgtrekkingen
over, die onjuist of misdadig zijn. Uitdat
oogpunt kan men bijvoorbeeld het nieuwe
stuk van Georges üariën cn Marcel Lau-
sas, getiteld „Tliribi" in liet Theatre An-
loino volmondig afkeuren. Over Biribi, an
ders gezegd de garnizoenen in Algcrië,
waar de „Compagnies de discipH-
n e" gevestigd zijn, is reeds herhaaldelijk
geschreven. Een campagne, indertijd door
de Revue Blanche ondernomen, heeft
roods eenige vruchten afgeworpen en men
mag veronderstellen, dat die strafregimen-
len eerlang, vooral onder het bestuur van
een Picquart, verdwenen zullen zijn. Onder
scheiden van de coin'pagniën der zooge
naamde „joyeux" (waarin de jongelieden
worden ingedeeld die voor hun diensttijd
door den civielen rechter veroordeeld zijxi),
en van de Bataillons d'Afrique (waarin
de door de krijgsraden veroordeelde mili
tairen worden opgenomen) worden de ca-
mi sards, gelijk do naar Biribi gezonde-
non, in de wandeling genoemd worden,
gevormd door lien, die zwaardere vergrij
er zijn hoopen menschen op wie adver
tenties niets uitwerken. Die moeten we
zi.en te bereiken."
„Ik begrijp friet begon Parsons, ter
wijl de kellner de ledige soepterrine weg
nam.
„Je begrijpt niet, wat jij daarmee te ma
ken hebt, hé?" vroeg Birdsall. „Ik zal
liet je vertellen. Wc hebben jc noodig,
om verhalen te schrijven, die do lezers
aan die boorden zullen herinneren, Niet
aan onze boorden in 't bizonder. Neen,
dat zou uiol goed zijn. Maar in den loop
vair het verhaal moet. zoo'm boord, dat
omgeslagen kan worden, genoemd wor
den. Begrijp jc?"
„Ik zie nog niet goed. in, hoe hel ge
beuren kan," antwoordde -Pa is ons.
„Dat is zoo gemakkelijk mogelijk. Iemand
met jouw schrijverstalent kan daar- niet
tegen opzien. Heb je daar een hand
schrift?"
Hij keek naar het papier, dat Parsons
op tat'el had ncci-gclegd. Deze knikte. „Al
verkocht?" vroeg Bjrdsall,
„Neen," zei Parsons kortaf.
„Mag ik hot even lezen? Ik wed, dat
mijn idee in dit verhaal kan worden uit-
geweiht. Ik heb in een slapeloozen nacht
de papieren boorden tc pas liggen bren
gen in ieder verhaal, dat ik in den laat-
sten tijd gelezen heb. Ik zou het ook in
dat aardige verhaal van jon hebben kun
nen vlechten. Bat was een goed werk,
Parsons!"
Hij noorlas het handschrift en had er
blijkbaar plezier in.
COURANT.
ak
