gr Jaargang
Dazo courant verschijnt d age] ij k s, met uitzondering van Zon- en Fsestdugea.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25. Fr ansa
per post II. 1.65.
Prrjs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 <wn,t.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dageljjks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vó6r
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No.141 (hoek Korte Haren.)
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar do plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor do Administratie No. 103.
FBANSCHE BRIE VEN.
Parijs, 14 April 1(,07.
Het fr&od 'te verdienen is te Pterijs, in
weerwil van de groote menigte van be
roepen, waarschijnlijk niet gemakkelijker
dan ergens anders hot rustig op zijn
gemak 'te verorheron is cr bij de drukte
en haast, waarin die meeste ingezetenen
gedwongen zijn te leven, vaak moeilijker
dan elders, doch liet cr te bakken, schijnt
soms heel wat voeten in do aarde te heb
ben. Althans zjjn in de afgeloopcn week
tal van bakkers van de wijs gebracht door
het schrikbeeld, in dc volgende week zon
der knechts te zitten. Dioch op de bevol-
tmg heeft dat vooruitzicht slechts zeer
weinig indruk gemaakt. Men schoen vol
strekt niet bevreesd voor broodsgebrek. Hot
is waar dat onder die onverschrokken en
zich niet weinigen bevonden, die instaat
waren zich bij gebrek aan brood, korstjes
van of zelfs geheelc pasteien te verschaf
fen of zelfs Parijs zonder brood vooreen
herbergzamer oord te gaan ruilen, maar
er bleven niettemin een menigte lieden
(licht een millioen) over, voor wie brood
het hoofdbestanddeel van het dageljjksch
voedsel vormt. Diez© laalsten zouden, ware
werkelijk het brood een dezer morgens
weggebleven, niet weinig op hun neus ge
keken hebben. Maai' zoover is het niet ge
komen.
Ofschoon er op 't oogenblik nog altijd
stakers onder de bakkersknechts zijn, is
ex van „een staking" eigenlijk geen sprake
geweest. Dc ironio van Forain 'die in de
„figaro" van heden er toe komt een juf
frouw ui't te teokenen, die brood brengt
bij Jaiuès en op haai' van verwondering
getuigenden uitroep, dat hij al brood heeft,
van den sodalislïschen leider tenantwoord
krijgt: „Ik heb mijn brood uit Berlijn la
ten komen," die ironie is dus ook we
gens het gebrek aan actualiteit, eenigszins
misplaatst. En al was er een algemeen©
bakkersstaking uitgebroken, dan hadden de
Parijzenaars en de Parissienncs zich stellig
toch wel pit den nood weten t-e.redden. Ti-en
tegen een, dat er in de meeste huishou
dens brood was gebakken, liet zou zeker
niet zoo smakelijk geweest zijn, maar van
tag® of gebrek zou men toch verschoond
gebleven zijn. Ernstiger is hot gevaar, ont
staande uit de mo,gelijkheid, datde stakers
ban bedreiging van sabotage ten uitvoer
zouden leggen. Dat woord ovenals het werk
woord saboter, afgeleid van sabot (klomp,
overdr. iets van ruw, grof maaksel) be
duidt oorspronkelijk: slecht volbracht of af
geleverd werk. Een saboteur is een on
handig werkman, een knoeier.
hl deze dagen van socialistisch cn anar
chistisch streven is aan het woord sabo
ter echter de betoekenis gegeven van op-
zcttelijk het werk bederven en is er kans
°P dat do sabotage over ecnigen tijd een
Rcht wordt, dat do werkman zich aan
Matigt, om do patroons- tc dwingen tiun
dschen in te willigen. Zoo hebben zelfs
do brievenbestellers reeds van sabotage ge
sproken, betgeen voor hen 'daarop zou
aeerkomen, dat bijvoorbeeld tde brieven, ge
adresseerd naar Bordeaux, in de pakketten
zouden gestopt worden bestemd voof En-
gelsclt-Indiëj dat van do drukwerk-er de
omslagen zouden afgerukt worden enz enz.
Het is^ waar dat de Franschc bestellers
pist niei VQOT He geadresseerden
onplezierige maatregelen him toevluchtbo-
oeven te nemen om toch gekke dingen
zien .gebeuren in dc postadministratie.
eens drie weken na de verzending
Parijs een postwissel gekregen, waar
in hot adres volkomen in orde was en
io uit Haarlem kwam. Blijkens een stem-
P~ )'an post had die wissel eerst een
j®sJB gemaakt naar Turin. Maar revenons
M>s moutons of liever gezegd tot desa-
Jotege, Het is duidelijk dat wanneer in
A ^rooddoeg glassplinters of andere
p delij'kc elementen gemengd worden, de
uzpenaars maagaandoeningen zouden kun-
e'i oploopen, nog erger dan die, veroor-
",lari door het gedurende een paar xnaan-
achtereen eten in een Parijsch res-
®aat. D© sabotage van brood "is dan
een vergrijp tegen de volksgezondheid
f.streng gestraft kan worden,
"kig is het in de laatste dagen slechts
«gekomen bij twee hakkers, cn is het
i ontdekt, éér het brood in de ingewan-
der 'Wanten beland was.
^akkers wilden dan staken, naai' het
heet omdat de Zondagswet niet volledig
op hun bedrijf was toegepast en ook nog
ter zake van andere grieven. Of liever
wilden ze, naar gebleken is, volstrekt niet
staken, maar wilden de drijvers, de gró-
viculteurs (gelijk het met een ander kunst
woord heet) dat zo staken zouden. Bous-
quet, de secretaris van bet werklieden-
syndikaat der. voeding, heeft zelfs de al
gemeen© staking doen afkondigen, waar
schijnlijk daartoe door politieke beweeg
redenen gedreven.
Doch de meeste knechts zijn zoo wijs
geweest, al hebben ze misschim* op de
vergadering, voor de staking gestemd, toch
naar hun werk te gaan. Eergisteren had
den er op 6000 knechts ongeveer 600 ge
staakt. Een staking van 10 pet. nu, is al
les behalve algemeen to noemen en het
laat zich aanzien, dat de beweging gaan
deweg zal afnemen. De bakkersknechts zijn
in weerwil van hun zwaai' beroep niet on
tevreden met hun lot. Ze zijn gewoon,
wanneer hun dat lust, oen maand of een
paar weken vacantia te nemen en de Zon
dagsrust, gelijk de wet die bedoelde, laat
hen'vrij koud. Alwoer een bewijs, dat die,
haastig samengestelde wel, een groote on
handigheid is geweest en haar oorsprong
alleen ban verkiezingsdoeleinden te dan
ken heeft gehad.
Een bakkersstaking is, al neemt ze
zoo'n vaart niet, daarom een gewichtige
gebeurtenis te Parijs, omdat het brood daar
misschien nog meer dan elders, een hoofd
rol speelt in de voeding. Is bij het echte,
Parijsche volk do „boterham", d. w, z. de
beboterde, belegde of onbolegdc sneden,
gelijk we die in Holland hebben, een on
bekende grootheid, zoo wordt er daarom
niet minder brood verbruikt, eer meer,
want men gebruikt het met groote, niet
afgepaste brokken. Vooreerst 'onder den
maaitijd. Bij deze noemt het brood de
plaats in die de aardappelen ten onzent
bekleeden. Groote stukken, van de meter-
lange brooden, meestal afgebroken (want
in Frankrijk is hot niet bijzonder netjes
aan tafel, van het brood dat men genomen
heeft kleine snecdjes te maken) verdwij
nen, bij jeugdigen eetlust vaak tot een ge
zamenlijk gewicht van een. half pond, als
toespijs in een eenpersoomsmaag. Dut ver
schijnsel verklaart ten volle do klacht van
menig Franschman, die in Plolland reis
de, „quc'on ne vous donnc pas de pain
dans ce pays".
's Morgens daarentegen .wordt in het al
gemeen weinig brood gegeten. Men ver
genoegt zich met een of twee „croissants",
aldus genoemd naar den luiken maan vorm,
maar die overigens niets hebben uit te
staan met het Rijk van den Gxooten Heer.
Bij het „goüter" evenwel wordt weer een
goede dosis brood naar binnen gewerkt,
al geven verfijnde gestellen met goed ge
spekte beurzen ook do voorkeur aan taart
cn Engelsche cake. Dal „goater" kan men
vertalen met „vier of vijf uurtje".
Het is namelijk 'te begrijpen, dat op ge
noemd tijdstip vgn den dag, wanneer men
om 12 uur gedejeuneerd heeft en eerst
om 8 uur 's avonds zoogenaamd middag
maalt, de werkende of wandelende mensoh
versterking behoeft. De werklui nomen dat
tusschenmaal (welke operatie zij met den
plastischen naam van casser la croüte aan
duiden) iels vroeger, omdat ze gewoonlijk
reeds tusschen 10 cn 11 uur dejeuneeren,
'Oin 2 of 3 uur kan men ze in grootcn
getale bij bepaalde marohands de vins
zien, waar ze onder het genot van een
halven liter wijn niet alLeen aan die korst
(croüte), maar ook aan het brood Zelf en
soms nog aan. een enorm stuk kaas of
worst zich to goed doen. Een groote rol
speelt dat igoüter ook in het dagelijksch
leven van een andere categorie, namelijk
dio der kinderen. Daar heel het soms ook
„dinette". Faire "la dinette is, onder toe
voeging van een glaasje melk, een stuk
chocolade, een appel of wat confituren,
brood eten. Alen ziet derhalve dat in. Pa
rijs niet minder brood verbruikt wordt
dan in Holland, ook al heeft men er geen
boterhammen en al vormt het brood in
Frankrijk niet, zooals in Holland, het hoofd
bestanddeel van 'het tweede déjeuner.
Wat de 'hoedanigheid van het Parijsche
brood "betreft, geloof ik niet dat het voor
het Hollandsche onderdoet. In'talgemeen
is 't hairier gebakken, heeft 't meer korst
en is het daarom reeds gezonder. Doch
men vindt te Parijs zoo'n massa ver
schillende soort-en van brood dat het moei
lijk is in dezen eien algemcenen regel te
stellen. Vooreerst heeft men het gewon©
brood, le pain francais, vervolgens tot
pain allemand (of viennois) en anglais.
Al die soorten kosten, doorgaans 20 cen
times het pond (500 gram). Eindelijk le
pain de gruau ook pain ïïohe genaamd,
en van een fijner en zuiverder soort meel
gemaakt. Dit laatste is niet zoo voedzaam
en kost 30 centimes het pond. Het wordt
doorgaans niot in de huishouding gebruikt.
Alleen hij diners en in de betere restau
rants.
Naar den vorm waarin het gebakken iSj
kan men het Parijsche brood verdoelen in
pain fendu, pain bouleau en pain dephan-
Laisie. Het eerste heeft een spleet of in
snijding in do lengte, over het midden. Hot
tweede mist die inkerving, doch draagt in
de breedte eenige kerven. Het zoogenaam
de fantasiebrood kan allerlei willekeurige
vormen aannemen.
De meest bekende daarvan is de zoo
genaamd „baquette", eon eindeloos lang
stuk, dat gemakkelijk gebroken kan wor
den en dan ook meestal niet gesneden wordt.
Het fijne of pain de gruau wordt alleen
in diep fantazievorm gebakken en niet bij
het gewicht verkocht. Ook daarom komt
het duurder uit. Voorts zijn er nog tal van
andere benamingen voor bijzondere soor-'
ten van brood, kleine Napoleon-broodjes,
(galettes in den vorm van een ronden koek),
du pain complet, d. w. z. vaster gebakken,
dus substantieeler.
Dan nog gezondheidsbrood (pain liygie-
niqne), donker van kleur, het pain do
gluten voor lijders aan diabeters enz. enz.
Aan keus dus geen gebrek. Doch er ont
breken onze kadetjes, onze krenlohroodjes,
ons klein, zwart smijdig roggebrood.
Voor o.en Hollandsche maag, die heim
wee voelt, is dat gebrek niet gering en
schrijver dezer regelen voelt zich herleven,
wanneer het hem gegeven is van tijd, tot
tijd dien vaderlandsohen kost te genieten,
moge hij wellicht niet zoo gezond zijn als
hot Parijsche brood, van goede qualileit.
'JUVENIS.
TEFi OONSTELLINGEN.
Raken de groote wereldtentoonstellingen
uit den tijd?
Al jaren geleden is op deze vraag een
bevestigend antwoord gegeven. En toch wor
den ze telkens weer gehouden en toch neemt
het aantal bezoekers, het aantal inzendingen,
de grootte van het terrein en .de tekor
ten (niet zelden) toe.
Nu weer wordt de bovengestelde vraag te
Berlijn ijverig besproken. En met Duitsehe
grondigheid werpt men op de moeielijke
kwestie stralenbundels verblindend licht.
Het voorstel was om in 1913 ter herinno
ring van liet 25-jarig keizer-jübileum van
den tegemvoordigen keizer een jubileum-ten
toonstelling te houden.
Daartegen komen reoral de ,'ndustrieelen
in grooten getale in het geweer. Zij moeten
over het geheel niets van die groote tentoon
stellingen hebben. Het kost hun geld en het
brengt niets op.
Professor Budde, directeur van de bekende
gioote clectriciteits-firma van Siemens en
Ilalske, berekent b.v. dat voor een vennoot
schap als de zijne, deelneming aan één we
reldtentoonstelling niet minder dan 600,000
mark kost. En hij betoogt, dat die 600,000
mark geon rente opbrengen. Te loeren is
voor den technicus op zulk een tentoonstel
ling maar heel weinig. En rente, d. i. bestel
Iingen, komt van die tentoonstelling niet
liet slechtste jaar voor de electriciteitsin-
dustrie was 1892, het jaar na de schitteren
de Frankfurter tentoonstelling.
Dat de ijzerindustrie er net eender over
denkt aldus prof. Budde volgt, uit het
mei algemeene stemmen aannemen van een
motie tegen wereldtentoonstellingen op de
laatste algemeene vergadering van de Duit
scha vereeniging voor de ijzer-industrie.
Prof. Budde beschrijft dan het totstandkomen
van eon tentoonstelling wat wij, uit eigen
ervaring in het buitenland aanvullend, aldus
kunnen weergeven;
Er is een comité, dat wellicht in zijn ge
heel ten bate van stad en land het goede wil
en misschien voor een gedeelte knoopsgat-
vullende bij-oogmerken heeft. Dit comité
tracht eenige fabrikanten over te halen. Zoo
heel gemakkelijk gaat dat niot. Doch als „de
eer van het vaderland" ter tafel kan worden
gebracht zijn er wel middelen. Zoo herinne
ren wij ons het geval van een groote bui
tenlandsehe firma, die via de regeering van
haar land (waarin de tentoonstelling gehou
den werd) gedwongen, werd moe te doen
Men had een zeer hoogen ambtenaar warm
kunnen maken voor het tentoonstellingsplan
en deze liet nu de firma eenvoudig weten.
dat zij een groote regeeringsleverantie niet
zou krijgen, als zii niet meedeed aan de ten
toonstelling.
Volgens deze en dergelijke methodes krijgt
men dus in enkele branches enkele fabri-
tanten. Zij zijn dc „eerste schapen", die
eens over de brug zijnde er andere doen
olgen. Want de concurrenten kunnen niet
achterblijven cn zoo wordt dus de gehecle
industrie - zij hot met een zuur gezicht
,\oor het- plan gewonnen."
Ten slotte krijgt dus een groote wereld
tentoonstelling het karakter van een zware
belasting, gelegd 0£ de groote industrie.
De lieer Budde denkt blijkbaar aau een
tijd, dat de industrie zich zulk een belas
ting niet meer zal laten welgevallen en van
een tentoonstelling eenvoudig zal wegblijven.
Doch zoover zijn wij nog niet. Zij komen
nog. En waar wij zien, dat de belasting,
>P die groote ondernemingen gelegd, wël le
dragen i», daar komen wij voor de vraag of
deze belasting ook nut opbrengt.
„Neen, heel weinig," zeggen de sceptici.
En hun eerste argument, dat zoowel vóór
do laatste tentoonstelling te Parijs als nu
vóór de Berlijnsche gehoord wordt, is curieus.
De groote Mogendheid aldus dit argu
ment die in haar hoofdstad een wereld
tentoonstelling organiseert, is in de politiek
niet vrij. De tegenstanders weten dat aan het
jnbileerende land, gedurende den tijd van
voorbereiding en van den duur der tentoon
stelling, de handen gebonden zijn on dat dit
nnkmocdiger dan anders zal optreden omdat
het niet gaarne den wereldvrede verstoord en
daarmee zijn tentoonstelling mislukt zal zien.
Natuurlijk begrijpt men wel, dat men om liet
succes van een tentoonstelling zich niet alles
zal laten welgevallen, doch zóó vrij als zon
der zulk een tentoonstelling is men toch niet.
Alen ziet het eenig gewicht logt dit
argument zeker Sn de schaal, al zullen de
vrienden van den vrede de zaak omdraaien
en dit argument dus gebruiken vóór het
houden van wereldtentoonstellingen.
Een tweede argument tegen deze wereld
kennissen is de beroering in hot economi.-che
leven van de stad, waar zij gehouden wordt.
Enkele mensehen aldus deze redenecring
verdienen veel, waartegenover staat dat
voor allen de prijzen hooger worden {wel 30
A 40 rekent men in Berlijn) en dat fami
lies met kleine vaste inkomens door zulk
een tentoonstelling dus gevoelig in hun beurs
worden getroffen. En nu is het natuurlijk
niet te ontkennen, dat een wercldtenloon
stelling groote (indirecte) voordeeten aan
een stad kan brengen, doch het blijft de
vraag of deze voordeelen wel opwegen tegen
de verhooging van den prijs der levensmid
delen enz., die in vele gevallen niet meer
tot de eerste hoogte nederdaalt.
Bij deze groote argumenten komen nu de
kleine: dat de volstandige vreemdelingen
een groote stad bij voorkeur niet bezoeken
tijdens een tentoonstelling, dat een tentoon
stelling genotzucht en luxe bevordert, dat cr
veel minder te lecren is dan men altijd
meent en dat zulke wereldtentoonstellingen
in haar wezen ten slotte niets anders zijn
dan groote, internationale kennissen, waar
bij de eigenlijke tentoonstelling voorwendsel
en bijzaak is.
Aldus de sceptici. Een volgende maal
willen wij eons trachten na te gaan of er
toch niet veel overdrijving is in deze bestrij
ding der tentoonstellingen en of niet ten
toonstellingen, vooral kleine tentoonstellin
gen, goed georganiseerd, groot nul kunnen
afwerpen.
ALLERLEI.
BOSNlè EN DE HERZEG O WIN A.
Ooslenrijk-Hongarije, de staat waar op
staatkundig zoowel als op etlmologisch ge
bied zooveel verscheidenheid heerscht, kreeg
op zekeren dag Bo=nië en de Herzegowina
bij zijn gebied gevoegd. Daarna zijn al bijna
dertig jaar verloopen. Dc nieuw bijgevoegde
gewesten hebben in dien tijd veel van zich
doen spreken. De vreemde beschaving kon
maar niet zoo gemakkelijk een plaats vin
den in dezen nieuwen grond.
Toch is het er andere geworden. Of het
beter geworden is, zullen latere jaren leeren
Bosnië en de Herzegowina zijn twee zeer
van elkaar verschillende landen in klimaat,
landschap en volk. Terwijl Bosnië tot de
boschrijke gematigde luchtstreek behoort
groeien in de Herzegowina vijgen, granaat-
boomen en olijven. Zware geurige wijnen rij
pen in den zonnegloed, uit den armelijkcn
bodem groeien breede, glanzende tabaksbla
deren. Er zijn geheelo landstreken in de
Herzegowina, waarover nog nooit een sneeuw
vlok gevallen is. De bergen zijn er echter
kaal en geven slechts voedsel aan stekelig
mos en klein armelijk naaldgcwas.
De Bosnische boeren leiden een zeer ar
moedig leven. Zij voeden zich slecht, wat
zuur brood, wat uien of knoflook met olie,
zelden een stukje vlecseh, melk en eieren
vormen liet voedsel der landbevolking. Op
feestdagen komt cr wel eens een gebraden
hamel of lam bij en in den zomer vruchten.
De Bosnische boer bemerkt pas, dat hij
slecht gevoed is, als hij met de andere staats
burgers uit het rijk zijn dienstplicht moet
vervullen. Dc groote, slanke, prachtig ont
wikkelde kerels, die boven alle anderen uit
steken, kunnen de vermoeienissen van den
krijgsdienst slecht verdragen en velen hun
ner bezwijken aan longtering.
Dc verschillende stammen, die hel land
bevolken, zijn dikwijls in strijd met elkaar.
De Serviërs, die den Grickscli-orthodoxen
godsdienst belijden, staan vijandig tegen
over de katholieke Kroatcn. Dc Mohamme
danen, die met de nationale vraag als zoo
danig afgedaan hebben, hebben een scherp
omlijnd programma gemaakt, dat eiken
vooruitgang der beschaving aan den gods
dienst toetst. Soms doen zo ook, alsof ze in
do strijdvragen der Serviërs en Kroatcn par
tij willen kiezen, maar dat is slechts een
voorwendsel. Zo willen onkel en alleen het
Mohammedanisme. Om de verwarring nog
grooter te maken, staan achter de Serviërs
en Kroatcn nog twee groote staatsideeën, het
Groot-Sorvicrsc'hap en het, Groot-Kroaten-
ichap. Dc vijanden bestrijden elkaar op ieder
gebied en trachten liet land waar dc Ser-
visch-Krontische taal gesproken wordt, voor
zich te winnen. Want dit is het eigenaar
dige van dezen strijdallen spreken dezelfde
taal.
Naar hun aard verschillen de BosniGrs
en de bewoners van de Herzegowina veel
van elkaar. Dc Bosniër is zwaarmoedig, on
beweeglijk en ovvr 't ulgemeen niet heel
verstandig. De bewoner van dc Herzcoöwma
is levendig, beweeglijk, sluw, begaafd. Voor
al merkt men dit onderscheid bij de vrou
wen. Als in Aiostar, de hoofdstad van dc
Herzegowina, Zondags de vrouwen naar de
kerk gaan, is dat een schouwspel, dat den
meest geblaseerden West-Europeaan in een
vrooüjke stemming moet brengen. Lang,
mooi gevormd in witte wollen kloeren met
prachtig geborduurd© schortjes, ceintuurs cn
doeken loopcn die mooie vrouwen voort met
schitterende, lachende, blauwe oogen, liooge
voorhoofden, meest blond glad weggestreken
haar. Zoo moeten de Amazonen er hebben
uitgezien, zoo eenvoudig, schoon cn sterk.
De Bosnische echter, meestal klein van per
soon, draagt oen plompe, weinig sierlijke
kleeding, die in afschuwelijke plooien om
het lichaam valt. Ilaer gang is plomp, zon
der eenige fierheid. Op het gezicht is een
doffe uitdrukking van zorg.
Over hot algemeen zien de gewesten cr
oostcrsch uit. In iedere plaats steekt oen mi
naret tusschen do hoornen naar boven, in
de steden zijn er verscheidene, in Serajewo,
de hoofdstad zelfs honderd. De klccding
der mannen is Turksch. liet hoofd is met
don fez of tulband bedekt, dio rood, wit, of
wit met goud geborduurd is. Den laatsten
dragen de Alekka-gaugers. Korte jakjes, die
dc heupen vrij laten, breede, geborduurde
of roode ceintuurs om het midden, ruime
broeken, meest van zwaar donkerblauw of
zwart laken vervaardigd, vormen, dc gewone
kleeding. Aan den voet hebben ze lecren
pantoffels zondei hakucn. Dit algemeene
beeld wordt volledig door de beschrijving der
klccding van de Turksche vrouwen, die als
wandelende mummies moeilijk voortloopen,
met het hoofd en bovenlijf in ondoorzichtige
doeken gehuld. Die vrouwen dragen steeds,
of hef mooi of slecht weer is een parasol
in do handen, wat het komische van deze
wonderlijke gestalten niet weinig verhoogt.
Zoo ergens, dan zal bij de Bosnische Turk
sche vrouwen de vrouwenbeweging ccn vraag
stuk van het wereldgericht zijn. Anders zal
wel geen woord voor de propaganda der
emancipatie tot die als planten levende we
zens doordringen. Iïaar volkomen afsluiting
van hot openbare leven, het diepe besef van
haar mcnschclijke minderwaardigheid, de on
wankelbare overtuiging van het noodzakelijke
van haar levenswijze, houden de Turksche
vrouw terug van eiken vooruitgang. Hier
heeft het gevoel van meerderheid van den
man gepaard met traagheid en heerschzucht,
met het wapen van godsdienstigen dwang en
de wetgeving van den staat, de helft van
de mensehheid van haar monsehelijkhcid be
roofd. En de beroofde legt zich erbij neer,
dat de sterkere zonder erbarmen gebruik
maakt van z;;° macht.
1
aMMMtttBMMat mm
