No. 12532
Tweede Blad.
AT Jaargang
Zondag 3 November 1907
ïtrliliamfrs tan ie Latter.
KENNISGEVING.
DES'.
STADSNIEUWS.
O e in e e n t e r a si <i.
1!?
hC!
)RT i
unlet
Bow-
aa! It
oopen
;n, als:
ntlet-
,pan-
em.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt d a g 1 ij k a, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal; Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25.Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen woiden dagelijks aangenomen.
Ad verten lien voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
een
Prijs dor Ad vertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleino advertentiën opgenomen tol den prijs
van 40 cents per advertentie, hjj vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intorc. Telefoon
voor de liedactie No. 123.
voor de Administratie No.
103.
KCMrjKcxmMJttuasatw&acsauMftM
ftaaanmtfMM
INSPECTIE
van
301N
mie
■Bat'
rebied
lie 9
Burgemeester en Wethouders van
Schiedam,
Gezien het besluit van den heer Com
missaris der Koningin in de provincie
Zuid-Holland van 18 September j.l., A.
ito. 3775 (2de afd.) prov. blad no. 74;
brengen ter kennis van de bekmghoh-
benden
rH de inspectie over de verlofgangeis
,a' ue Landweer, die in 1907 niet onder
de wapenen zijn geweest, binnen doze ge
meente, zal plaats hebben;
voor de verlofgangers van de lichliag 1903,
wier geslachtsnamen beginnen met de let
ters A tot en met L, op 1) i n s dia g 12 N o-
vember 1907, des voormiddags ten 9ij|
are;
voor de verlofgangers van de lichting 1903,
wier geslachtsnamen beginnen met de let
ters M tot en met Z, op 1)i ns d ag 12 No
vember 190 7, des namiddags ten 1
ure;
voor de verlofgangers van de lichtingen
1004 en 1905, voor de eerstgenoemde lich
ting op Woensdag 13 N o v e m bjs r
1907, des voonni'ddags ten 91/2 ure, en
voor de laatstgenoemde lichting op
Woensdag 13 November 1907, des
namiddags ten 1 ure;
voor de verlofgangers van de lichting
1906 op Donderdag 14 N 0 v e in b e r
1907, des voonniddags ten 11 ure;
voor de verlofgangers van de lichting
1907, wfer geslachtsnamen Iwjginncu met
de letters A tot en met L, op V r ij dag 1 5
November 190 7, des voormiddag.-, ten
91/» ure, en
voor de verlofgangers van de lichting
1907, wier geslachtsnamen beginnen met
'Ie letters If tot en met Z, op V r ij d a g
15 November 190 7, des namiddags
ten 1 ure,
op het terrein achter liet gebouw de St.
kris Doelc, aan het Doolcploin;
dat aan voorschreven onderzoek mitsdien
lehooren deel te riemen, en daartoe hij
'hze worden opgeroepen, om op bovenge-
McMon tijd 011 plaats te verschijnen, al de
«ovengenoemde verlofgangers van de Land
weer;
Voorts w orden bel ;ui g h e b h e n-
«n herinnerd aan na te melden
ertikclen der L an d we e r w e t
Art. 21.
net crimineel wetboek en het Reglement
tan krijgstucht voor het krijgsvolk te 'ande
njn op het personeel van de landweer, dat
onder de wapenen bevindt, van toep as-
"'n?i en, met opzicht tot de verschillende
gevallen van desertie, op het geheele kind
erpersoneel.
Dat personeel wordt geacht ondter de wa
lden te zijn...
2oo!ang het zicli in werkclijken dienst
'1 e«ne afdeeling van de landweer of bij een
korpsen van het leger bevindt;
o- gedurende den tijd dien liet in artikel
bedoeld onderzoek duurt;
«0. in het algemeen, wanneer het in uni
form is gekleed.
Art. 31.
verlofganger verschijnt bij het onder-
'n uniform gekleed, en voorzien van
k.eeding- en uitrustingstukken, hem bij
J vertrek met verlof medegegeven, van
1" zakboekje en van zijn verlofpas.
RArt. 32.
s-dens het bepaalde in art. 21 kan
van twee tot zes dagen, te onder-
(n de naastbij gelegen provoost of het
Qnrnrj;.i Zlindfe huis van bewaring, door den
1 ïhictscommuudant
•obUi
enk
nas'-
jenid®
frt
jfrl
l
vetule
voloO'.
tAJlhj
,~HM,lauuaul worden opgelegd aan
^"verlofganger: b
°- die zonder geldige leden niet bij het
""derzoek verschijnt;
te]/" ^aar®j verschenen zijnde, zonder
c reden niet voorzien is van do in het
artikel vermelde voorwerpen
kleeding- of uitrustingstukken
j et onderzoek niet in voldoenden staat
°™en bevonden
die kleeding- en uitrustingstukken
en
aan een ander behoorende, als de ziine ver
toont.
Art. 33.
Is de verlofganger, wien krachtens het
vorig artikel wrest is opgelegd, bij het on
derzoek tegenwoordig, dan kan hij dadelijk
onder verzekerd geleide in arrest worden
gebracht.
'S hij niet tegenwoordig en onderwerpt
hij zich niet aan de hem opgelegde straf,
dan wordt hij, op schriftelijke aanvrage van
den dictrictecommandant, te richten aan
den Burgemeester der woonplaats van dien
verlofganger, aangehouden en onder veize-
kerd geleide naar de naastbij gelegen pro
voost of het naatsbij zijnde huis van bewa
ring overgebracht.
Art. 34.
Onverminderd de straf in art. 32 ver
meld, is de verlofganger veiplicht, op den
daartoe door den districtscommandant te be
palen tijd en plaats en op de i'n artikel 31
voorgeschreven wijze voor hem te verschij
nen om te worden onderzocht.
Art. 35.
De verlofganger die zich bij herhaling
schuldig maakt aan het feit sub 4o. van ar
tikel 32 bedoeld of niet overeenkomstig ar
tikel 34 voor den districtscommandant ver
schijnt, of, voor deze verschenen zijnde, in
het geval verkeert, sub 2o en 3o van arti
kel 32 vermeld, wordt in werkelljken 'dienst
geroepen en daarin gedurende ten hoogste
drie maanden gehouden.
Dn is hiervan afkondiging geschied, waar
hef behoort, den 2en November 1907.
Tturgemeetier en Wethouders voornoemd
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Avondzitting van Donderdag 31 October,
71/2 uur.
G emeente-begroot ii n g.
(Vervolg.)
Volgn. 18. Schoolgelden L. O. 16050.
Den heer v. d. L a a n is het opgevallen
dut de schoolgelden aan tie gewone lagere
scholen slechts 6450' bedragen. Spr. weeft
daaróm deze zaak eens nagegaan en is daar
bij tot de wetenschap gekomen dat het totaal
aantal leerlingen 2200 bedraagt. Door oen
eenvoudige becijfering komt. men dan tot een
gemiddeld schoolgeld per Leerling ad ƒ2.90
jier jaar. Spr. hoeft toen geïnformeerd bij
do besturen der bijzondere scholen. Van twee
scholen heeft spr. de volkomen juiste cijfers
gekregen en daaruit blijkt dat voor 700 leer
lingen een totaal van 5800 door de
ouders wordt betaald, wat per leerling 8.25
per jaar beteekeut. Er wordt Vel door het
suppletieibnds op het schoolgeld der leerlin
gen bijgepast, maar die bijslag is niet be
grepen '111 bel bovengenoemd bedrag. Op dt
school 2e kl. zijn 728 leerlingen die ge
middeld 154 cent per week betalendat is,
een jaar gesteld op 40 weken, een totaal be
drag van 5190.G4. Hierbij is aangenomen
het volle schoolgeld.
De 1ste kl. school telt 1477 leerlingen
met een gemiddeld schoolgeld van 74 cent
en dal berekend naar 4 6 weken per jaar,
geeft een totaal hedrang van 5095,65. ITet
totaal bedrag aan schoolgeld zou dos kun
nen zijn 102S5, terwijl dat in werkelijk
heid is 6-150.
Nu zal de wethouder op deze rekening
de bemerking maken dut op de scholen le
kl. heel waf leerlingen zijn die of geen- of
weinig schoolgeld betalen en dat- is ook zoo
daarom zal spr. van het bedrag van bijna
5200 aftrekken een som van 2000, maar
dan blijft er nog een bedrag van circa
8300, waaruit blijkt dat de post 2000
hooger moest kunnen worden geraamd. Spr.
wil hierbij meteen mededeelen hoe men bij
do bijzondere scholen te werk gaal. Bij zijn
onderzoek is daarvan aan spr. een recent
geval medegedeeld. Een vader komt hij het
hoofd van een bijzondere school om zijn kin
deren daar te plaatsen, liet antwoord luidde
dat de kinderen daar konden worden ge
plaatst legen 2 per maand voor 2 kinde
reu. Op do vraag waar 'de kinderen hadden
school gegaan, was het antwoordop do
openbare school. Wat hij daar betaalde:
niets. Hij kon echter, zoidc hij, die 2 wel
missen, want hij had een goed weekgeld en
dus gingen zijn kinderen naar de bijzondere
school. Dat is een illustratie van de handel
wijze der ouders.
Reeds heeft spr. in 'de sectie erop aange
drongen dat de verordening op de heffing
van schoolgeld beter zou worden nageleefd
wel heeft upr. het antwoord van B. en W.
gelezen, maar uit de medegedeelde cijfer»
blijkt toch dut, er meer te heften is.
Ook heeft spr. nagerekend de opbrengst
van de scholen A en B. Daarop zijn te
samen 2-10 leerlingen. Als men daarvoor het
gemiddelde schoolgeld stelt op 55 dan
geeft dat een opbrengst van 13200, ter
wijl er slechts een bedrag van 9000 voor
is uitgetrokken.
Nu wil spr. den wethouder van onderwijs
ook hierbij tegemoet komen, 'door er reke
ning mede tc houden dat ook daar leerlin
gen worden toegelaten tegen betaling van
hall' schoolgeld, al zal dat aantal dan 1oeh
niet zoo groot zijn, en daarbij tevens uitspre
ken dat deze verordening spreker'» sym
pathie niet hoeft
Spr. i.s van meening dat als een ouder
,-oor zijn kind die opleiding wenscht, hij die
dan maar uit zijn eigen beurs moet betalen.
Wordt van andere zijde een school gesticht,
dan wordt die ook uit de beurs der oudera
betaald 011 spr. ziet niet in waarom deze
scholen moeten betaald worden uit de ge
meentekas.
De heer II o 11 n er 1 a g o Grote zegt
dat het voor den lieer v, d. Laan en voor
elk lid van den Raad natuurlijk yeel ge-
makkelijker is 0111 een rekening op te ma
ken dan voor den wethouder om aan de
centen te komen. Ook gaat de vergelijking
van de opbrengst eener bijzondere en ooner
openbare school niet op.
De wet maakt drie categoriën van leer
lingen die op de openbare school moeten
worden toegelaten. De helft der leerlingen op
de gewone lagere scholen worden kosteloos
toegelaten, niet enkel in de laatste jaren,
want spr. heeft het zoo reeds gevonden toen
hij als wethouder optrad en het is zoo blij
ven voortgaan. Het is werkelijk een van de
zwaarste gedeelte van de taak die op den
wethouder van onderwijs rust om die school
geldheffing billijk te regelen en zij kost zeer
vee! tijd. Het gebeurt telkens dat ouders
aangeslagen worden die niet kunnën be
talen en dikwijls i.» liet dan beproefd met
hef lialvo schoolgeld.
Waar hipr de arbeidersgezinnen over liet
algemeeen nog al rijk met kinderen geze
gend zijn, kan men niet veel schoolgeld
eischen, vooral waar er zeer velen zijn die
slechts 10 5 11 ontvangen. liet is
hcusch niet verkeerd gezien dal zulke ge
zinnen gerekend worden tot de onvermo
gen don.
Daarbij komt dan een groot deel dut maar
half schoolgeld betaalt, en een klein gedeelte
waarvan het volle schoolgeld geheven kan
worden.
Dat toch vaak geprobeerd wordt meer
schoolgeld te heffen, heeft tengevolge dat
-pi', daardoor zeer veel moeite en last, heeft
011 telkens, zoowel aan huis als op kantoor
cn stadhuis bezoek krijgt van ouders die
zich daardoor bezwaard gevoelen.
De bijzondere scholen daarentegen b fi
ll 00 ven geen on- of minvermogenden toe
te laten en bovendien wcot de hoer v. d.
Laan even goed als spr. dat voor leerlin
gen aan de bijzondere scholen wel dikwijls
bet volle schoolgeld wordt betaald, maar dan
door anderen dan door de ouders. Een zelfde
toestand als op de gewone lagere scholen,
bestaat op de scholen A en B.
Er is reed» dikwijls over gesproken om
het schoolgeld te herzien en spr. gelooft ook
dat het. wel wenschelijk is.
Spr. heeft, toen hij nog raadslid en gem
wethouder was, meegewerkt om liet- school
geld hoog op te zetten en als er nu sprake
is van herziening van hel schoolgeld dan
zal dat moeten zijn naar de laagte. Ook dan
zullen er drie categoriën van leerlingen 11100-
zïjn. Er zijn tamelijk veel minvermogenden
en het schoolgeld loopt nu op tot 60 en
70 per leerling wat, gejijk staat aan het
schoolgeld op II. B. School en Gymnasium.
Als er nu ouders komon. behoorondo
tot den middenstand, die hier kinderen op
dio scholen wenschen geplaatst to zien,
dan moeiten die worden toegelaten, maar
dan kan tmieit meer gevraagd worden dau
£25 tot 35 por leerling. Deed men dat
nieit„ dan zouden die scholen al vrij dun
bevolkt zijn. Spr. heeft over den. tijd, dpt
hij wethouder fs oen staatje van 'do op
brengst diier scholen en dat leert dat die
wasdn 1905 f 5000in 190G f 5S00in
1907 16000; nn 1908 16-100.—. Er is dius
een climax ie zien, echter meer in geld
dan in bevolking. Men zied dus, dat er wel
naar gestreefd wordt om de vcrordcnüng
zoo streng mogelijk toe tc passen, maar
men mag 11v.it wreed worden.
"Ilct onderzoek naar de omstandigheden
van een gezin wordt natuurlijk niet per
soonlijk door den wethouder ingesteld, maar
door een ambtenaar. Bovendien verandert
de maatschappelijke positie der oudera
dikwijls.
Een onderknecht uit een branderij, met
een giool gezin, die 111.ontvangl, zal
bijv. i kinderen op scho'ol doen, en
woidt dan vrijgesteld van het betalen van
schoolgeld. Maar nu wordt deze meester
knecht en ontvangt i" 19.Nog nooit
is het gebeurd dat zoo iemand kwam zeg
gen, dat Jig 1111 wel in slaat was school
geld te betalen.
Dat wreekt ^'icli natuurlijk wel, want
zoodra het feit is gebleken, wordt hij voor
vol schoolgeld aangeslagen. Zoo zijn erin
den laatstcn tijd al eenigen ontdekt. Doch
spr. moet verklaren dat hij, met inacht
neming van de billijkheid, niet inziet dat
meer schoolgeld kan geheven worden.
De heer v. d. Laan dankt voor de toe
lichtingen van den wethouder van ondei-
wijs, maar moet daarop toch nog ecu paar
opmerkingen maken.
In de eerste plaats wtil hij er op wijzen,
dat do bevolking der bizóiydere scholen
toch ustt dezelfde klasse van mcivsehen
voortkomt nis dite der openbare scholen.
Er is éóu hizondcre school, waai nooit
een leerling wordt geweigerd en ook daar
is het gehalte gelijk, aan dal der openbare
scholen. Men vergete niet, dat de hcll'tdcr
schoolgaande kinderen plaatsing vindt op
de bijzondere scholen.
De wethouder van onderwijs heeft gewe
zen op de positie der ouders, als een be
zwaar voor schoolgeldhei fing, maar spr.
heeft toch aangetoond, dat op de bijzon
dere scholen gemiddeld fS.2ö per leerling
wordt betaald en dat geld komt uit de
zakken der ouders. Het volle schoolgeld
is op de bizondere scholen fl,a 11.10
per maand, maar omdat er oudera zijn
die niets of de helft betalen, komt liet
gemiddelde cijfer op f8.25 en er is loei;
een heel verschil tusschon do 18.25 der
bijzondere en f2,90 der openbare scholen.
Waar de ouders der leerlingen van de
bijzondere school financieel niet sterker
zijn dan van die der openbaie school, daar
wil het spr. voorkomen, dat ook uit de
zakken van deze ouders meer te halen is
voor de gemeentekas.
De heer Mr. von B r i e 1 Stisse hoeft
gehoord, dat het misschien noodzakelijk
zal zijn de sehoolgeldhefüng te herzien;
in dat geval wil hij in overweging geven
om over te gaan tot proportioneel school
geld. Spr. meent dat dit wel meer in den
Raad is besproken voordat hij nog daarin
zitting had, en gelooft wel, 'dat verschei
dene leden daarvoor te vindon zouden zijn.
Men k,an in elk geval eens overwegejn
of d,'rt niet de eerlijkste
De heer Ilonncrlage Grete: de bil
lijks te
lle hoer Mr. von B ra 0 1 S as se en
de billijkste wijze van heffing Ls.
Spr. onderschrijft overigens de opmer
kingen van den heer v. d. Laan, ook albe-
grijpt spr. wel, dat de positie, van den
Weihouder van Onderwijs een andere is
dan due van penningmeester van het be
stuur cener bijzondere school.
Een algemeen erkende waarheid is het
overigens, dat wat betaald wordt, mecrop
prijs wordt gesteld.
De heer De Bruin heeft met belang
stelling de debatten gevolgd en mei ge
noegen üumgohetord, wat de wethouder van
onderwijs hoeft, gezegd.
Maan- de, heer v. d. Laan heeftitn, zijn rede
één zaak verzuimd, n.l. te bewijzen, dat
do mymtstaf, waarnaar op de bijzondere
scholen het schoolgeld wordt geheven, ook
de maatstaf moet zijn bij het openbaar on
derwijs.
.Spr. is vpn meenimg, dat de Gemeente
moet zorgen voor onderwijsen dat men ook
bijzondere scholen opricht, kan spr. zich
begrijpen; maar daar sluiit niet in, dat de
bijzondere school nj moet aanwijzen hoe
hot schoolgeld moet worden geheven.
Voorts wil spr. nog vragen: wordt op
de scholen A en B niet te veel school
geld geheven. Dc wet bepaalt, dat niet meer
mag worden geheven, dan den kostenden
pa-ijs en spr. heeft hooren beweren, dat,
lie.t schoolgeld op die scholen hooger is.
Dc heer lionnerLage Grote heeft
d,at niet zoo precies nagerekend maar ge
looft liet niet,
Ook op diie scholen zijn heel wat. kin
deren, voor wae slechts hall' schoolgeld
wordt befauld on dio betalen zeker niet
den koslendeu prijs.
Indien spr. een andere regeling voor
stelt, zal hel echter stelliig een verlaging
zijn van het schoolgeld, maar een die meer
in de gemeentekas zal brengen, omdat dan
het aantal, dat vol schoolgeld betaalt,
grooter zal worden.
Spr. is persoonlijk geen vijand van pro
portioneel schoolgeld, maar vreest dat dit
geen financieel voordeel voor de gemeenlo-
kas zal opleveren. De ervaring heeft ge
leerd, dat daarbij de opbrengst minder
woidt. Bovendien moet men, om dat goed
toe te passou, een zuivere basis hebben,
en spr. vraagt of onze inkomstenbelasting
dat wol is.
Dc heer v. d. Laan wil aan den heer
De Bruin opmerken, dat hij de schoolgeld-
heffing aan de bijzondere school niet als
maatstaf voor de openbare school heeft
gestold. De schoolgeldheffing voor de open
bare school is immers bij verordening ge
regeld. Spr. heeft alleen gevraagd 0111 'die
verordening beter te handhaven.
Spr. heeft de cijfers der bijzondere school
aangehaald, 0111 aan te toomm, dat wer
kelijk meer gold kan worden geheven. Do
bevolking van beide scholen is volmaakt
gelijk en spr. ziet niet in waarom die van
de bijzondere school meer kunnen beta
len dan de andere.
Spr. meent bij zijn berekening royaal
te hebben gehandeld door f 2000 al te
trekken voor d,e on- en mmnvormogonden.
Spr. vraagt voorts of liij goed lieefl ver
staan, dat de Wethouder van' "Ouderwijs
heeft gesproken van' klassen van leerlingen
op de scholen A cn B.
Dc heer 11 0 n n e r 1 a g e G r e L e an l-
woordt, dat hij heeft gesproken over de 3
ealegorien van leerlingen, die de wet
ciseht.
De heer v. d. Laan wijst er op, dat
de Neroidcnmg alleen spreekt over die
.scholen van minvermogenden en niet van
onvcffiogendou.
De heer Ilonncrlage Grete zegt,
dat de wet drie categorièn eischt en die
dan ook op deze scholen moeten worden
toegelaten. Spr. heeft misschien gesproken
van schoolgeld naar klassen, maar dat is dan
in verband met het aantal vakken, wantin
de leerling onderwijs ontvangt.
De heer v. Westendorp wil nog iets
toevoegen aan hetgeen de heer IJonnerlago
Grote heeft gezegd.
Indertijd bestond de schoolW'ijma, die
hestemd was voor dc kinderen uit don
burgerstand. Toon die werd opgeheven be
stond er geen gelegenheid meer tusschon
dc gewone lagere school en dc scholen,
A en Bvoor die kinderen moesten deze
scholen worden opengesteld.
Er is toen uilgesproken al is daar
voor geen speciaal besluit genomen dat
do kinderen, dio talon wilden loeren, daar
moesten worden toegelaten, maar in die
klassen, waar talenonderwijs wordt gege
ven. En die gevallen zijn or ook. Spr.
roept den Raad ook toe: wees voorzichtig
met de schoolgcldheffing op de scholen
A en B; wij staan daar op den rand van
den kosteuden prijs. Tol slechts de sala
rissen O]), dan komt men tot oen uitgaaf
van f 16820. Do ontvangsten uit school
geld en rijksbijdragen t' 16340.
Aan dc kwestie der schoolgeldheffing is
werkelijk zeer veel moeite verbondon, fti
don zeer gegoeden stand zijn er eon aan
tal, die het volle schoolgeld niet kunnen
betalen cn die moeten dus voor Half
schoolgeld worden geboekt. Met 3 kinde
ren op dc school zal oen ouder f 70, f 60
en f 50 moeten betalen.
Er beeft zich een geval voorgedaan,
waarbij het totaal bedrag aan schoolgeld
word opgeteld en dat was werkelijk con te
groot deel van liet inkomen. Het is waar,
dat op de bijzondere scholen moor betaald
wordt dan op de openbare scholen, maar
spr. wil gaarna zijn collega bijvallen, dat
het schoolgeld eon zeer lastige kwestie is
en alleen daarom is spr. blij, dat hij van
deze taak af is.
kien kan beide scholen niet vergelijken.
Rot voorbeeld, door den heer v. d.Lnan
aangehaald, is een zeer gelukkig voorbeeld
voor hem geweest, maar, is die man mis
schien, nadat zijn kinderen op de openbare
school waren geplaatst, in oen betere po
sitie gekomen.
Door den hoer v. d. Laan is gezegd, dat
de bijzondere school alle kinderen, die
zich aanmelden, aanneemt, maar liet is
toch ook waar, dat d'c bijzondere scholen
heel handig do kinderen, die zij niet willen
hebben, zich van den hals weten te schui
ven en hen naar do openbare school sturen.
De heer Wittkampi' herinnert er aan,
dat dc post sub b van dat volgnummer moet
verhoogd worden met. f300.
De heer H o n n e r I a, g e Grete beves-
J
