gC" jaargang. Zondag 24 November 190?. No. 12550 Derde Blad. De rol der kleine volken, ENÖELSCILE BiUEVEN. skhiedimsche: courant Deze courant ver sol lijnt d ago! ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal: Voor Scltiedam en Ylaardingen fl. 1.25,Faanc'o per post fl. i .65- Prijs por week: Voor Schiedam on VIaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advfiitentiön voor liet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Ilavon No. 141 (hoek Korte Haven.) i Prijs der Ad vertentiën: Van 16 Tegels fl. 0.92: iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Ad vertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan bet Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en "Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advcrtentiöu opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan liet Bureau te voldoen. f voor de Redactie No. 123. latere. Telefoon yoor fl(J Admjnistratic No. 103. CXNI. van ALLERLEI MENSCHEN EN OPTOCHTEN. (Vnn onzen Londenschen medewerker.) Londen, 18 November 1907. Gisteren heb ik hier een van de zonder lingste optochten gezien, die men zich kan denken, een optocht bij plaatsvervanging. Niet zooals bij dien van den Lord Mayor, waar men lang overleden vorsten cn edelen door figuranten liet vertegenwoordigen, clorh liet waren ditmaal werklui, die geregeld werk hebben cn nu gingen beloogen ten be hoeve van de werkloozon. Bij nader inzien leek mij het denkbeeld niet kwaad. De «erkloozen zien er in hun havelooze plunje m uit, dat het groote publiek, 'gedachte locs als het is, in den regel denkt, dat liet zulke menschen zelf ook liever niet in dienst had. Dan kwam er bij, dat talloozen men schen in die optochten hadden herkend die ze wegens luiheid, of ongeschiktheid hadden ontslagen. Anderen zagen er bedelaars van kroep bij, uit hun buurt; in één woord, do zaak leek niet betrouwbaar meer, vooral toen men ze ging betalen om moe te loopen en het werkloos zijn op die wijze niet onvoor- deelig bleek. Daarom heeft men 't nu over m anderen boeg gegooid en laat knappe ordentelijke werklui bctoogen ton behoeve ran de werkloozen, die in elk geval clan tocli nog altijd bij tienduizenden te tellen zijn en'zeer zeker niet zonder hulp kunnen ge laten worden. Toen Woensdag de keizer de City door trok, hebben die werkloozen, onder leiding der soeiaal-democratcn, een poging gewaagd daar den stoet in de war te sturen. In Can non Street had een hecle kloppartij plaat-, en do bereden politie joeg ton slotte door betoo- gers en kijkers beiden heen, zooals dat dan meer voorkomt. Wel eigenaardig is iiot in- tnsschcn, dat die intocht de» keizers juist viel op 'den twintigsten jaardag van de ar restatie van John Burns. Deze had den 1*1 November 1887 de bekende belonging in Trafalgar Square belegd en duf schoon der regeering zoo gevaarlijk, dat zij de bereden politie, toon de grenadiers van de garde er eindelijk een paar escndrons van de lijfgarde or op afstuurde en het plein liet schoon vegen. Burns liet zich echter niet afschrik ten, doch liet zich nrrestcercn, als protest voor do vrijheid van spreken in Engeland, Burns is nu zelf een der voornaamste minis ters, is den meest geavanceerd en lang niet „rood" genoeg meer cn is verleden zomer bij den keizer op bezoek geweest, ter cere van de manoeuvers enz. Zoo kan 't. vorkcoron. Die 14de November viel op een Zondag en keet nu nog „bloody Sunday", doeli zoo erg '3 het Li. Woensdag niet toegegaan. Het bezoek des keizers en der keizerin keeft onwillekeurig weer de aandacht gevos- 'igd op de uitgebreidheid der Diiilselie kolo nie hier. Kappers, kellners, comestiblo-wn- nfils, zij allen herinneren iulioo/e malen aan ,,das Vatcrland". In DuMon is een flink hospitaal, dat de Keizerin o. a. bezocht, er djn hier 4 of 5 Duitoeho kerken, in alle kelen van Londen en misschien wel 20 Duitsche scholen, naar mij verzekerd is, /or- jMschijnt een Duitsche Courant, of twee en ut één woord alle middelen zijn aanwezig wn den band met liet vaderland in stand te houden. De Fransche kolonie is natuurlijk ook zeer belangrijk, hoewel er een grooter afscheiding kstaat, tusschc.n baar leden, daar men hier veel rcvolutionnaircn cn anarchisten, vee' ^yalisten en natuurlijk het meeste republi keinen vindt. Do Fransche aristocratie heeft z«fs haar eigen kerk, dc Chapelle Royale, gesticht na de Fransche revolutie, in St. Georges Street, vlak bij Portland Square. e me°r democratische Fransehen gaan daar- ptegon ter kerke in de Norto Dame dc ranee in Leicester Square, of liever vlak achter Daly's Theater. Die Chapelle oyalo werd indertijd trouw bezocht door ®n Graaf van Parijs, docli 'diens zoon, de ertog vim Orleans, komt er zelden of nooit. SeeD deze jaarlijks een flink bedrag voor z'ln onderhoud. De familie is er Iron wens jjjk genoeg voor. "Wie de onlangs verschenen 'neven van koningin Victoria leest, kan aantl z'en, hoe deze in 1848 zeer begaan ffas met de familie van Louis Philippe, wijl doodarm uit Frankrijk waren gekomen. J*tert dien tijd hoeft de republikeinscho S^ng hen echter weer in het bezit gesteld van alle hun particuliere bezittingen cn zijn ze van geldzorgen ontheven. Do Fransche en ook de Engelscho aristocratie had het ovenwei aardig gevonden als Prinses Louise on Prins Clutrlcs do Bourbon, nu maar in Londen in die Chapelle waren getrouwe1, cn ais er op liet buiten van den hertog maar niet een speciale kapel ware gebouwd voor den dienst bij die gelegenheid. Doch cr Is bij dat huwelijk toch geld genoeg onder do menschen gekomen, want het moet zoowat 6 ton gekost hebben. En de Londenaars die nu nog niet hun bekomst hebben van optochten, kunnen zich alweer verheugen in het vooruitzicht op iets nieuws op dat gebied. Men organiseert bier namelijk een tentoonstelling van damesklec- ren en wil in verband daarmee eca histo- rischen optocht houden, die dc vrouwen kleed!] laat zien van de vroegste tijden af lot lieden toe. Dat „vroegste" zal wel met ecnige bescheidenheid opgevat worden. Tiet parad ijskostuum zal er wel niet we/en, dat bleek volkomen duidelijk, toen er sprake was om een cafó-chantant-schoonheid als Lady Godiva te laten optreden in 'Jen stoet. Lady Godiva had namelijk haar wreeden gemaal om genade gevraagd voor de burgers van een stad. Hij wilde die verlcenen, als zij moedernaakt door de straten wou rijden. Zij deed dit en de burgerij maakte liet haar gemakkelijk, door allen thuis te blijven en overal dc blinden en gordijnen te sluiten. Dat gaat nu bij een gewonen optocht moei lijk en vooral in Londen ware het nauwe lijks te controleeren, zoodat de „oudste damesklecdij, dan ook wel waarlijk kleedij en niet de volkomen ontstentenis daarvan zai wezen. Doch het zal zeker zeer interes sant zijn en mooi ook, want men doet ten minste zijn bost de dingen goe'd le. doen en ziot niet op geld voor studiën en stoffen beiden, om het zoo echt mogelijk te laten i ij hen. De nieuwsgierigen die naar het Duce- Portland proces gaan luisteren vormen ook haast een optocht. Men weet de historiede vorige hertog van Portland was een zonder ling, die als meneer Drucc een meubelzaak dreef, vlak bij zijn pleis in Londen. Op zekeren dag stierf Druce en werd begraven, docli zijn vrouw en kleinkinderen beweren, dat bij nooit begraven is, doch dat dc her tog zijn dubbelganger 'de wereld uitlne-lp en in do doodkist wal lood iiet leggen, om deze liet noodige gewicht te geven. Nu zou men zeggen, dat niets eenvoudiger ware dan die kist even op te graven en te openen. Dan kent men evenwel het Engelscho recht niet dat gelegenheid geeft over zoo'n zaakcindelooze processen te voeren, die aan advocaten, ge tuigen met dezer reis- en verblijfkosten tien- duizendmna! moer kosten dan dc opgraverij van de kist. Men heeft een geinige uit Amerika laten komen, die zich op de gekste manier tegenspreekt en dingen laat gebeuren in jaren waarin dat onmogelijk kon en die dus den advocaten allerlei gelegenheid geeft hun handigheid in liet ondervragen te too- neu. Zooals ik zei, liet wordt gaandeweg een publieke vermakelijkheid, met lange files liet gerechtshof, met weddenschappen don afloop cn alles wat cr zoo bijbe- hoort. In dc families en de treinen, partijtjes en hij diners spreekt men alleen over liet Druce-proces en zelfs de kom.-t des keizers verdween er haast bij in 't niet. Aren heeft nu in de couranten de por tretten \an den hertog afgedrukt naast, die an den heer Druce, in welke laatste qua- litoifc bij valsche snor en kinbaard aandeed en ik moet zeggen, dat die twee elkaar ge lijken. Doch 7X)o ken ik in het East-End een Jood.scli kleerkooper, die sprekend op 'den koning van Engeland gelijkt, terwijl der gelijke dubbelgangers telkens en telkens weer bekend zijn geworden. liet. is dus best mogelijk dat de lieer Druce op den hertog geleken heeft cn het aardig vond zich tc laten aanleunen, dat hij en de hertog de zelfde personen waren. Eén ding is zeker, ais dat proces gaat, zooais liet tot. nu toe ge gaan is, zijn wc allemaal dood en begraven echt begraven voor liet einde er van in zicht komt. Een ander proces, dat weer laat zien wat Londen mogelijk maakt, is dat van een ko miek, George Robey, tegen zijn directeur Hij was voor drie jaar geëngageerd tegen het vrij aardig salaris van 13GO guklen i n d e wee k, dat eik jaar dan f 120 per week lioogcr zou worden, en dus tot f" 1800 per week opklom. Robey verhuurde zich na af loop voor 2400 gulden aan een ander thea ter, docli de eerste directeur beweert, 'dat hij de voorkeur had" en het contract, behou dens zijn'opzegging met eon jaar verlengd was. De rechter was het met den directeur eens cn de arme Robey moet nog een jaar voor het armzalige loontje van I960 in dc week spelen. liet. bewijst in elk geval, dat do Londenaars veel meer geld over hebben voor grappen, dan voor ernstige kunst, want geen acteur kan voor dramatische en tra gische rollen zulk een tractcment bedin gen. En dan zeggen zo nog, dat de En* gelsclien zoo somber en droefgeestig zijn \oor over Onder hen wien, als ons, het behoud van onze nationaliteit en zelfstandigheid zeer ter harte gaat, zijn in don laatsten tijd velen op te merken, die uit de nevelen van vage cn algemeeno politieke theorieën gekomen zijn tot een meer nuchtere e.n meer realistische beschouwing van zaken. Van een romantisch- ethische, theoretische politiek zijn deze mannen waaronder wij onze kranigste po litici van zeer verschillende richting vinden gekomen tot een nuchtere feiten-politiek. Vroeger heette liet, dat de groote staten niet zouden dulden dat ons gebied door andere groote staten werd geannexeerd en dat ons leger zijn plicht zou doen, in dien het maar zoolang stand hield totdat een groote mogendheid de gelegenheid zou hebben gehad te interveniecren. Thans zijn wij, na den Spaansch-Amerikaanschen cn vooral na den Zuid-Afrikaanschen oorlog, wijzer geworden, en hebben do besten en verst vooruitzienden onder ons begrepen, dat die interventie lang niet zoo zeker is ais vroeger gedacht word. Ook een neutraliteits- verklaring het is 'de lieer Pierson, die het nu weer zoo terecht in do Tweede Ka mer gezegd heeft geeft onvoldoende "zeker heid. Wij moeten dus zooveel mogelijk op eigen kracht vertrouwen en overigens uitzien naar wat ons in benarde omstandigheden zou kunnen helpen. Nu behoort hier al dadelijk één ding op den voorgrond gezet tc wordenDat van een algemeen politiek of militair verbond mot wie ook, voorloopig althans zeer zeker, geen sprake mag zijn. Een verbond met een groote mogendheid moet noodzakelijkerwijs leiden tot het bekende geval uit dc fabel, waarin een kleine met een groolere samenging totdat ten slotte dc kleine door zijn bondgenoot was verorberd. En ook een rerbond met een mo gendheid van denzelfden rang is voorloopig ongewenscht en niet afdoende. Doch als wij de gedachte aan een verbond of entente, ook als achterhoofdsgedachte, be slist van ons gezet hebben, dan blijven er toch nog wel middelen om langs vreedzatnen weg onze positie in den volkerenkrans tc ver sterken. En die middelen zouden wij widen zoeken 'in een vreedzame volkstoenadering van de kleine staten onderling. Wij moeren trachten te komen tot. grooter solidariteit Lu dien de beschaafde- Noord-West-Europec- sche kleine volken. Met voordacht gen wij volken, niet staten, omdat de bewe ging welke wij ons A'oorstellen, volstrekt Lui ten de regeeringen om moet gaan. Er irag hier niet de minste aanleiding gegeven wor den tol de nteening, dat de verschillende regeeringen er achter zouden zitten en iwo moet men zelf-, later bij de keus van de por seinen, die tot dit doel zullen meewerken, bij voorkeur niet bekende staatslieden uitnoo digen zich aan het hoofd der beweging te stellen. De kleine volken dus moeten nader tot elkaar komen. Waarom? In do eerste plaats (negatief) omdat zij verder van elkaar af staan dan de groote staten onderling of dan de kleine van de groote staan. En 'dan (positief), omdat zich door die toenadering kan vormen een belang rijk beschavingsmilieu, een sterke publiek opinie, die zou staan buiten den invloed van de concurrentie der groote mogendheden cn dus buiten 'den invloed van do door die con eurrentie in het leven geroepen eenzijdig heid en eerbied voor wapengewelden ver der, omdat die publieke opinie een veelzijdig heid en daardoor een gewicht zou hebben die tevorgeefsch in de groote landen gezocht zou worden. Dit is terecht reeds door velen gevoeld Het is indertijd 'door den grooten Björnstjernc Bjórnson het eerst gezegd en het is herhaal de malen op en naar aanleiding van ITaagschc conferenlite verklaard, dat de kleine staten op de groolc zaak van 'den vrede een gewichtigen invloed zouden kun nen hebben. Eindelijk zullen wij de zoo be langrijke onderhandelingen tusschen Bel gische en Nederlandsche burgers van 'den laatsten tijd voor een gedeelte wel mogen be schouwen als een uitvloeisel van cfe/c zelfde opvatting. Maar waarom is dan in deze richting al niet meer bereikt? Omdat, gelijk wij boven schreven,3c af stand tusschen de kleinere volken abnor maal groot is, grooter is dan tusschen de groote onderling en tusschen 'de groote en de kleine. Deze omstandigheid is uitstekend te ver klaren. De kleine volken hebben gewoonlijk ai zooveel te doen met de gebeurtenissen in do groote landen rondom hem, dat maar luttel tijd en directe belangstelling overblijft ;oor wat in eikaars land gebeurt. Zoo komt liet, dat de dagbladen niet over eikaars lan den schrijven, dat er weinig directe verbin- ing is, dat men eikaars economische, poli tieke, wetenschappelijke en kunstbeteeke- nis haast niet kent, kortom dat men niet met eikaar medeleeft. En dat ofschoon er wöl natuurlijke sympathie bestaat tusschen een dc kleine volken, een sympathie, die bij elke gelegenheid tot uiting komt en die berust op wederzijïlsche achting, op de overweging, dat al dc kleine volken in hot verleden met, de zelfde moeilijkheden te kampen hebben ge had cn dat het feit dat zij nu nog bestaan een presumptie geeft van kracht en van een levendig en oprecht nationaliteitsgevoel. En nu bestaat er inderdaad in die kleine landen zulk een krachtig nationaliteitsgevoel. Alen moge speciaal in ons land wel eens twijfelen of vaderlandsliefde voor de groote massa niet is een verouderd be grip. Afaar toch pleit het nuchtere feit, dat ondanks de steeds scherper wordende con currentie van de .groote volken 'de kleine olken hun onafhankelijkheid hebben weten te handhaven, voor hun levenskracht. En er is dan ook niet aan te twijfelen, dat men zich die vaderlandsliefde meer bewust zou worden, indien men zich sterker gevoelde, wat o. i. o. a. door de aankweeking van dc solidariteit van de kleine volken het geval zou zijn. Zulk een samenwerking van deze kleine volken zou dus eenorzijtla een gunstige uit werking hebben op het nationale leven van de volken zelf, anderzijds zou zij het vormen van oen krachtige publieke opinie in dc kleine landen tengevolge hebben, die ën voor liet geval van feitelijke aantasting van de onafhankelijkheid van één in het bizondor, ön in liet. algemeen voor de zaak van de algemeeno beschaving en van den algemee- ncn vrede, oen grooten invloed ten goede zou kunnen hebben. Het is waar, de publieke opinie is niet van dezelfde waarde als een paar leger corpsen. Doch wat zij nu reeds vermag be wijzen de ITangsehe Conferenties cn wat zij in de toekomst zal vermogen begrijpt ieder, die de ontwikkeling 'daarvan in don iaalsteii tijd hooft gadegsingen. TTot is dus voor de groote zaak van de beschaving zoowel al«t voor do onafhanke lijkheid van de kleine landen vnn het groot ste gewicht, dat die inniger samenwerking tusschen de kleine volken zoo spoedig moge lijk worde bereikt, Tn een volgend artikel hopen wij aan te geven, welke kleine volken wij hierbij op het oog hebben en boe men naar onze meening zou moeten verwon om eerst de vervreem ding tussehen 'de kleine volken op te hef fen en vervolgens liet gevoel van solidari teit tusschen hen aan te kweeken. Alzoo zou een strict offieieusc toenadering van de kleine volken onderling zijn Cm in het belang van dc nationale zelfstandig heid van die volken èn in het belang van de beschaving, omdat zich door die toerende ring een publieke opinie zou vestigen boven en buiten den invloed van de waponings- concurrentie der groote mogendheden. Die kleine volken zouden beter gevoelen Lij el kaar te hooren, zij zouden meerder ze if be wustzijn krijgen, zij zouden in tijden, dat men in de groote. staten door oorlogswoede en naijver het hoofd verloor, de objectiviteit kunnen bewaren, zij zouden door de kracht hunner publieke opinie den vrede kunnen be vestigen, kunnen opkomen tegen onreclitvanr dige oorlogen en zij zouden dus werkzaam kunnen zijn ten bate- van den wereldvrede. Eindelijk zou door die nauwere aanraking een eigenaardige en veelzijdige beschaving, die men vindt in dc kleine landen, welke niet, zoo gedrukt kunnen gaan onder nationale vooroordeelen als de groote, krachtiger dan tot nu toe tot ontwikkeling komen cn voor do nakomelingschap boter worden bewaard Zonder naijver en zonder de nationale idee schade te doen zou er een gezond interna tionalisme ontstaan, waaraan geen onderlinge naijver of concurrentie afbreuk zou kun nen doen. Die solidariteit van de kleine volken te versterken is dus een zaak vnn liet hoogste gewicht, al zal natuurlijk dit gewield voor loopig gemakkelijker te waardecren zijn door een betrekkelijk klein aantal meer beschaaf den dan door de groote massa, welke voor niet 'direct tastbare zaken als dc bovenstaan de geen oog pleegt le hebben. Welke staten zonden nu hiervoor van Ne- derlandsch standpunt uit in aanmerking ko men? Allereerst natuurlijk België. Tlier begint de toenadering al vasten vorm te krijgen, nl geschiedt dat op andere wijze, dan wij ons hebben voorgesteld. Verder liggen voor de hand Zwitserland en Denemarken, met welke landen wij zooveel punten van overeenstem ming hebben. Zonder twijfel is hier een groote hoeveelheid latente onderlinge sympathie, die slechts behoeft te worden losgemaakt om tot het gowen-chte resultaat, te leiden. Wij zouden echter in dit plan ook dc heide Scan dinavische volken willen begrijpen, hoewel het ten aanzien van deze niet zoo voor 'de lmnd ligt. Eener/iids beslaan voor hert de zelfde voordeeic-n als voor ons, maar dan ook zou de meewerking van de/e heide vol ken verhinderen, dat, men in de beweging een onmiddellijke politieke bedoeling zou kunnen zoeken. AVnt. de kleine staten van Zuid- en Zuid- Oost Europa aangaat, zij bestaan onder zulke geheel andere voorwaarden en hebben zoo'n geheel andere beschaving, 'dat onthouding ten hunnen aanzien, althans voorloopig. raad zaam zou zijn. Hoe nu is die volkstoenndcring te be reiken? Allereerst door kennismaking. Wij hebben hierboven gezien dat do groote landen eikaar heter kennen. Dit i.s liet gevolg van ver bonden, van wedcrziidsche bezoeken can vorsten, burgemeesters, kamerleden, journa listen, violen enz., van ruiling vnn profes soren en studenten, van geregelde berich ten cn correspondenties in de bladen, van liet feit dat de lioofiLteden der groote lan den centra van wereldbeschaving en wereld verkeer zijn, met wie men zicli van/elf bezig houdt. Diezelfde berichten en corresponden ties, diezelfde groote bciockcnis van 'dc groote centra, zijn oorzaak, dat men in de kleine landen de groote landen ook goed kent. Doch tusschen de kleine landen moet 'de kennismaking, mogelijk* geworden door Lot verbeterd verkeer, nog gemaakt worden. En waarschijnlijk gebeurt dit liet best langs den zelfden weg. Allereerst zullen enkelen, die het gewicht van 'deze ideeën voelen, elkaar van verre de hand moeten reiken. Dit zal vooral ten aanzien van de bladen van groot gewicht zijn. Betrekkelijk gemakkelijk zouden deze elkaar op de,hoogte kunnen houden van wat er in eikaars land voorvalt en geleidelijkweg zouden zij liet idee van de toenadering kun nen propagceren. Bezoeken van groote corpo raties van liet eeno land aan het andere zouden dan volgen. Een groote vcrccniging zou inmiddels kunnen zijn opgericht, die deze toenadering meer stelselmatig in de lmn'd zou kunnen werken. Professoren lau liet eene land zouden in liet andere voor drachten kunnen gaan houden, studenten zouden aan eikaars universiteiten kunnen gaan studeeren, men zou door tentoonstellin gen of hoe dan ook de aandacht kunnen ves tigen op eikaars familie, men zou vlug schriften verspreiden, een tijdschrift voor dit doel kunnen oprichten, liet reizen in el- ,kaars landen kunnen propagceren en verge makkelijken. Zoodoende zou men niet alleen werken voor do hooge idee, welke wij voor staan, doch ook de welvaart verhoogen 'door deze bevordering van indu-trie, kunst en vroenulcü ngenvcrkcer. En inmiddels zou men op liet gebied van het internationale privaatrecht "nader tot elkaar kunnen komen. Alen zou eikaars di ploma's kunnen verbeteren en vergemakke lijken en misschien ook in economisch op zicht direct voordeel kunnen trekken van deze toenadering. De zaak schijnt ons een nauwgezette over weging zeer waard, ook omdat zij. komt zij tot stand als wij ons haar voorstellen, poli tiek onaantastbaar is en dus niet dc nadee- ien zal hebben van de toenadering tusschen twee landen, waarachter veelal een onmid dellijke politieke strekking gezocht- wordt, ook al bertaat die volstrekt niet. Hopen wij dus, dat er spoedig mannen in de genoemde landen gevonden zullen wor den, die de handen ineen zullen willen slaan om het bovenomschreven doel, dat voor men-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1907 | | pagina 9