m
m
Qp® Jaargang-
Vrijdag 28 Februari 1908
Aio- 12629
op het leven in
een groote stad.
A
'd-
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k' s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25.Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
BUITENLAND,
Schiedam, 27 Febr. 1908.
DUITSCIILAND.
De 2e lezing der Polen wet.
Gisteren beraadslaagde het, Pruisische
Heerenliuis in tweede lezing over de ont
eigeningswet van Poolsch grondgebied ton
bate der Duitschere. l)o tribunes waren
stampvol. In de hoiloge had kort na 'i be
rin der zitting de kioonprinfe plaats genomen.
Aan de ministeistaïei piins Bulow, Rbein-
babert, v. Araini en andere ministers.
De Polen vet, zooals oorspronkelijk dooi
de regeering ingediend, heeft nog al renige
wijziging ondergaan. De Pruisische Landdag
beperkte de onteigeningsmiddelen en bepaalde
dal niet meer dan 70.000 IL.A. grond ont
eigend mochten worden. 3Iet ITceienhuis ver
wees de wet bij eoirtc lezing naar een com
missie, die de bevoegdheid tot onteigenen
verder beperkte en bijv. verbood Poolsche
grond te onteigenen die sodeil 10' jaren
in een hand is geweest en die door erfenis
op den tegenwoordigen bezitter is overge
gaan. Voorts wordt een wijziging in de sa
menstelling der kolonisatie-commissie voor
gesteld.
Do rapporteur dezer commissie, dl", v.
Burgsdorff, constateert dat de Polen van
geen verzoening willen weten. Onteigening
is in 't Duitsche rijk niets zeldzaams. De
commissie was eenstemmig over de kwestie
de „Ostmarken" voor do Duitschers tc be
houden, maar een deel der leden opperde
ethische, wettige, politieke cn grondwette
lijke bezwaren. O. a. werd gezegd dat de
wet de eigenlijke leiders van het Polonis-
mus" niet treft, want de leiders der Polen
zijn tegenwoordig de doktoren, advocaten,
redacteuren, kortom de middelklasse en niet
de Poolsche adel. Spr. betuigt de bereid wil
ligheid van het Huis om do regeering te hel
pen in haar „Ostniarken"-politick, alleen
over den te volgen weg moet men 't nog eens
worden.
v. Amim Grieven, minister van land
bouw, wijst in nlsemecne trekken op Sret
Poolsche gevaar, hij stelt in het licht, dal
een politiek van verzoening tegenover Polen
nooit op succes her ft kunnen bogen, dam
de Polen 'de Duitschors trachten te verdrin
gen en daarin schuilt het eigenlijke gevaar,
dat alleen door Duikel e kolonisatie kan wor
den afgewend.
Do minister ontkende, dat eert verzoe
ningspolitiek de Poolsche kwestie zou kun
nen oplossen. Het valt natuurlijk hard. zoo
ging de minister verder,, 'dat men zijn toe
vlucht moet nemen tot zulk een scherpen
maatregel als de onteigening, voornamelijk
omdat men toch een zekeren eerbied moet
koesteren voor het Poolsche nationale ge
voel.
Spr. eindigde aldus: „Wij staan voor
Roman van
LOUISE WRSTKIRCH.
67)
XIX.
Mevrouw von Róssing had 's nachts slecht
geslapen, De verkoop van liet familieg-ocd, het
'dekenhuis, dat ze wilde stichten, deed alle
oude herinneringen weer boven komen, welke
m den loop der jaren tot rust gekomen wa
ren. Mnnr do ziel kat niets verloren gaan
en de dingen weipen andere schaduwen ah
'de levenszon in haar volle kracht, kaarsrecht
ze ^schijnt, dan wanneer ze, ondergaand,
schuine stralen ze verlicht. Wat me
vrouw von Róssing van haar middaghoogte
gezien een ergerlijke onregelmatigheid had
'öegeschenert, werkte zich, van lie' stand
punt van haar avondzon gezien, machtig op,
nam vorm, aan en klaagde haar aan met een
raciisehelijk aangezicht.
liet was tevergeefs, dat ze in haar ge
wetenswroeging het boclcwerk bedacht had,
et ziekenhuis, dat do naam van haar 7,0011
eeuwenlang zou dragen„En al hielp u
e.'ect' en ziekte uit de wereld," klaag-
e, ('e ^0|,do „7.011 dat m ij een uur van
j^j^tttniggeven, hetwelk go mij ontnomen
Had ze het spook overdag overwonnen,
an kwam het s' nachts in den droom weder
erug> strekte 'de skekttenhand uit, tusschon
een harde noodzakelijkheid, wij moeten 0111
te zegevieren toonon,, dat wij willen
overwinnen. De regeering verzoekt u de
besluiten, door het Huis van afgevaardig
den goedgekeurd,, aan te nemen,- want al
zijn dezie niet het meest welkome middel
ter bestrijding van het Poo-lsche gevaar,
zij worden, toch voldoende geacht."
Graaf Mirbaeh. een leider van de agra
riërspartij, wijst er daarna op welk een
kreet van verontwaardiging er in heiland
zou opgaan, wanneer de Russische regee
ring eens de goederen van de Duitschers
en de baronnon aan de Oostzee zou willen
onteigenen. Spreker acht versterking van
h'et Duitsche bezit in de bedreigde streken
liet 'Tiesto middel ter bestrijding van het
Poolsch'e gevaar. Hij kan in deze met Von
Rulow's staatkunde niet medegaan en stelt
voor de onteigening te verwerpen cn ove
rigens het ontwerp aan te nemen.
Wilms, le-burgemeester van Posen, erkent
dat htet beginsel van onteigening aan ern-
stigie bedenkingen onderhevig is. Baron
Lucius htoeft dezelfde bezwaren tegen do
onteigening als graaf Mirbaeh.
Daarna verklaart minister -president Von
Bülow: „Er is gewezen bp den indruk,
dien het ontwerp in het buitenland zpu
maken. Ik zie niet in, dat ,onze binnen-
landscbe poli lick op de een of andere wijze
zou moeten afhangen van het buitenland.
Wij willen eon rechtvaardige,, kalme bui-
teniandsche politiek voeren,, rlie ons de
achting van andore volken verzekert en ons
gelegenheid geeft, mede te werken aan den
beschavingsarbeid. Wjj moeten ons eraan
gewennen, grootore onverschilligheid te
betooncn tegenover lof en afkeuring. Do
regeering ziet in de besluiten van de com
missie geen verbetering van het ontwerp.
Met het daarbij toegestane wapen kan do
zege in den strijd om don bodem van de
„Ostmarkcn" niet bevochten worden. Het
is verkeerd het vooistel, zoo te verzwak
ken, dat het odium blijft, maar bet suc
ces ver te zoeken raakt. Hoe Bismarck
over het voorstel gedacht zou hebben,, kan
op het oogenblik niemand met zekerheid
uitmaken; ik echter geloof,, dat hij aan
hot ontwerp zijn goedkeuring niet zou ont
houden. Onder algehoele goedkeuring van
de Kroon en in overeenstemming met het
Huis van afgevaardigden,, verzoek ik bet
gevraagde .niet te weigeren en het voorstel
aan to npmen."
Veldmaarschalk graaf Hasplex en graaf
v. Sclmlonburg verklaren zich 'tegen ont
eigening,. op groncl van schending van
art. 4 der giondwiet, volgens hetwelk alle
Pruisen gelijk zijn voor de wet. liet ont
werp aannemen zou zijn zelfmoord plegen.
Tot stemming kwam lipt gisteren niet:
na ^en rede van Adiekes, burgemeester
van Frankfort, werd do zitting tot heden
verdaagd.
De Seniorenconvent van clen Rijksdag
besloot na afhandpUng van de noodzake
lijkste zakpn. in Mei den Rijksdag tc ver
dagen tot den herfst. 10 April begint 'de
Paaschvacantie.
welker knokken alle schutten der wereld
heen gleden 011 zeide: „Geef me de jeugd
»cn\ de liefdeGeef me mijn vrouw het
kind, dat ik ha'd hunnen hebben! Geef me
mijn leven terug. Tk ben niet gek geweest
en u hebt het geweten. Levend hebt u me
laten begraven. Ik moest mezelf dooden.
In het graf belmoren slechts dooden."
Dan werd nrwrouw Von Rös-ring wakker,
badend in het zweet, en hoorde haar hart
kloppen, zoo lmrd, als klopte er een vinger
tegen het hout van haar ledekant. Ze durfd 3
niet weer m te slapen, uit vrees voer
nieuwe droomen, zat rechtop in bed cn
wachtte op den naderenden dag.
De morgenpost bracht don brief Van W me
lius. Mevrouw Von Róssing besloot dadelijk
zelf naar de Zehdenickerslrasse te rijden.
Toon zo door den tuin ging, zag ze achter
de rozen Lisbeth Pul lom an staan, zoo in ge
dachten, dal zc de voetstappen op het kiezel
zand niet hoorde. Mevrouw Von Róssing riep
haar een „goeden morgen" toe. Ze was weer
dame van de wereld, zoodra een menschc-
lijk oog haar zag.
„AVel, mijn kleintje, 7.00 in gepeins, zoo
liefelijk nis dc bloomen om je hoen?"
Lislïcth liep op haar toe, kuste haar de
hand.
„Tiet was maar onzin, lieve me., uw.
Ik had liever op moeten letten."
„Zeg dat niet. Onze droomen zijn dikwijls
liet beste deel van het leven. Dc uwe raadt
uw oude vriendin wel. Ze hebben bruine
oogon, en zwarte haren."
„Maar lieve mevrouw Lisbeth kreeg
een kleur.
„Vergeef de oude int!Geroete tante. Ik
verheug er me 7"~o Sn, als r' !iefde opbloeit.
ENGELAND.
De Belgische Kongo.
De Kongo-beweging in Engeland betreft
niet alleen een strooming in een zeker deel
van het publiek, maar drong ook door tot
in de beide huizen van het Parlement en
steeds hoort men de stereotype afkeuring
over het bewind, dat in dien staat wordt
gevoerd. Gisteren vermeldden wij hoe on
gunstig oen Afrika-kenner als lord Cromer
zich uithol over het beheer van den Kongo,
gisteren is in het Lagerhuis een mo
de aangenomen, waarhij het huidige be
stuur van clen Kongostaat (onder opper
bestuur van koning Leopold) streng werd
veroordeeld.
In deze motie werd voorts een beroep
gedaan op de Engelsche regcering om haar
best te doen ten einde een fundamenteele
Wijziging van het bestaande stolsel tever-
zekeren. De motie werd door bet Lager
huis met algemccne stemmen aangenomen.
Toen de minister van buitenlandsche za
ken, Grey, de motie aanvaardde, vermeld
de bij de Belgische naastingsvoorstellen.
Hij zeide niet te geloovcn, dat het Bel
gische parlement de verantwoordelijkheid
voor den Kongo zou aanvaarden, tenzij het
de volledige controle had. Wij zullen
zeide do minister wachten tot de zit
ting van het Belgische parlement gesloten
is en als dan België den Kongo niet op
bevredigende voorwaarden zou hebben
overgenomen en wij nog altijd met
een ongewijzigde Kongo-regcering hadden
te maken, dan zouden wij zoo vrij zijn
de kwesties, uit het verdrag voortsprui
tende, op onze eigen manier te behandelen.
Wij zouden in overweging hebben to
nemen of onze toestemming tot invoering
van in- cn uitgaande rechten in den Kongo,
welke oorspronkelijk wexd gegeven om dc
uitgaven voor den moreelen en zedelijken
voox-spood van de inboorlingen te bestrij
den, niet onder valsche voorwendselen
werd vei'kregon en of de voorwaarden,
waarop die toestemming verleend werd,
niet geschonden zijn, en of dc Kongostaat
niet alle rechten op internationale erken
ning heeft verbeurd (toejuichingen).
I11 een door minister Gxvjy uitgegeven
Blauwboek, met consulaire verslagen, om
trent kwesties in verband met het beheer
van don onafhankelijken Kongostaat en de
behandeling der inboorlingen, wordt 0. a.
gezegd: „De nieuwe besluiten brengen geen
enkele wijziging in bot stelsel der hecien-
dienstcn."
Aangaande den toestand der vrouwen
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau to hekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, D onderdag-en Z aterd agavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
in den Kongo wordt in hetzelfde rapport
medegedeeld,, dat de houding van den
Staat tengevolge heeft gehad, dat de reeds
weinig benijdbare positie der vrouwen in
don Kongo nog slechter is geworden. En
verder ten opzichte van, "de rechtszeker
heid
„Vrijheid en bezittingen der inboorlin
gen zijn zonder hooger beroep overgeleverd
aan den ülanken a.gent. Soldaten, arbei
ders, bedienden kunnen op bevel van dien
blanke worden afgeranseld. De inboorlin
gen liehben niet den moed ecnig recht voor
zich te eischen."
De krachtige actie der Engelsehen tegen
het despotisch Kongo-Lestuur zal niet na
laten in België indruk te maken,, vooral
nu het Belgische parlement op het punt
slaat den Kongo als Belgische kolonie over
te nemen. Er zijn thans nog onderhande
lingen gaande over de vraag welken in
vloed den koning zal worden toegekend
in zijn vrocgeren „Onafhankelijken Staat".
Men verwacht ieder oogenblik een defini-
tievcn uitslag en dan eerst kan de Bel
gische Kamer verder handelen.
In het Lagerhuis kwam gisteren ook ter
sprake de veldtocht tegen den oproerigen
bergstam dor Zakka Khels op de Afghaan-
scbe grens.
Morlcy, minister voor Indië, verklaarde
dat do regeering van Indië opdracht had
gekregen geenerlci stappen te doex\, lei
dende tot een blijvende bezetting van het
gebied 'der Zakka Khels. De Brilsche re-
georing vvenscht niet af te wijken van den
voornaaimsten stelregel), in de grenspoli-
tiek, die gedurende 'de laatste '10 jaren
door de elkaar opvolgende regeeringen
werd gevolgd om n.l. de verantwoordelijk
heid va,n Groot-Brilannië op het gebied
der stammen niet verder udt te breiden
ejn 0111, waar zulks vermeden kan wor
den, zich te onthouden van bemoeiing met
de aangelegenheden der stammen. Het doel
dar expeditie tegen de Zakka's was geen
ander dan straf op te leggen voor een lan
ge reeks van kwaadwilligheden tegenover
vreedzame bewoners van het Britsche ge
bied. Do militaire operattes hebben dc ge-
wonschte uitwerking gehad en er is dus
alle reden om te hopen,, dat de regeering
binnenkort zal kunnen mededcelen„ dat do
zaak weder in orde is.
GEMENGDE MEBEDEELÏNGEN
Dat is -als d1* rozen, die bloeien op haar
tijd tot vreugde van zichzelf en do men-
schen. Wanneer men zulk een gevoel uit moet
rukken, is het treurig. Daar is dikwijls het
lm'ci. mede gemoeid."
Haar stem beefde. Ze bracht het gesprek
op iets anders, vees op den blief in haar
hand. „Daar heeft me mijnheer Wicelius
met zijn gewone beminnelijkheid een jongen
man aanbevolen, een middending tusschen
een bediende en een secretaris, juist datgene,
wat ik in mijn omstandigheden wensch. Ik
ben van plan naar zijn hospita te rijden en
konnis met bom te maken. Ik hoop maar,
dat ue elkaar zullen bevallen."
,,0, wanneer mijnhen- Wiceüus hem aan
beveeltIk meen, ik ben heel blij voor
u, mevrouw. Papa zegt ook, dat u werkelijk
te veel alleen zijt in uw buis."
Mevrouw Von Rossing knikte het jonge
meisje toe, en ging de poort uit.
„Te veel alleen," klonk het haar in de
ooren. „Ja wol, alleen 1 en niet alleen
in mijn huis 1" Maar ze richtte zich krach
tig op. Met opgeheven hoofd ging v, veder.
„Als ik gedwaald heb, dan divug ik mijn
straf ervoor. Het gaat niemand w <t aan. Als
ik er weer voor stond, zou ik het. weer zoo
doen 1 Het is beter voor een edelen stam, om
af te sterven, dan in onedele verhoudingen
vorder te leven, heter alleen te zijn, dan on-
geven van kleinkinderen van geheel andere
afkomst!"
Bij de nnastbijzijndo standplaats stapte ze
in een rij tui» cn reed naar de Zehdcnicker-
strasse.
Ze moest lang schellen en toen kwam er
een nauwelijks zeven-jarig meisje met, een
boos gezicht open maken. Ze vroeg naar
Duits chl and.
Het proces tegen den „oberst a. d."
Giidke, den militairen medewerker van het
„Berl, Tageblntt" in zake zijn recht op 't
drage» van den titel „oberst" is gisteren
voor de 60, maal voor de Berlijnsche rech
ters gebracht. Als gepensioneerd officier was
overste Giidke voor een eere-raad gedaagd,
terwijl hij zich in Mantsjoerije bevond voor
zijn blad, voor het schrijven van een artikel
over den moord op het Servische konings
paar. Hij verklaarde 0. n. in dat artikel dat
er gevallen zijn waarin de plichten van een
officier jegens zijn vaderland zwaarder we
gen dan de eed van trouw aan zijn vorst.
De Pruisische militaire overheid achtte
deze uitlating niet oorbaar voor een officier
en de krijgsraad, die in deze te beslissen
had, verklaarde Gadke vervallen van 7ijn
rang, welk vonnis bij keizerlijke kabinets
order werd bekrachtigd.
Giidke liet h«t er niet bij zitten en dien
de na zijn terugkeer uit Öost-Azië een ver
zoek om revisie van zijn vonnis in. 4 ma
len won Giidke het proces, telkens beslisten
de rechters dat dc titel ..Oberst a. d." 'n
persoonlijk eigendom was. waarvan zelfs ren
keizerlijke order niemand kon berooven. Bij
het 5e proces oordeelde de rechtbank echter
anders en gisteren bevestigde het cassatie-
bof de laatste uitspraak, „overste" Giidke
veroordeelend tot 150 Mark boete, wegens
het voeren van een titel, waarvan hij bij
kabinets-order was ontheven.
Italië.
Er heerscht op Sicilië eroote beroering
door de veroordeeling van Nasi.
Een heftig tooneel speelde zich gisteren
in de wandelgangen der Kamer af. Senator
Pierantoni sprak met Rndini en Mirabelli
over de schriding van kerk en staat, waarbij
Pierantoni Mirabelli voor leugenaar uitmaak
te. De twee heeren rankten daarop handge
meen, er vielen slagen, en een duel werd
aangekondigd.
Rusland.
Te Kielce (Polen) wierpen bandieten 3
bommen onder een troin. Uit don postwa
gen werden '20000 roebels gestolen. En
kele personen werden gewond. De rooveis
ontkwamen met bet geld.
Vandaag reeds begint voor den krijgs
raad te Petersburg het proces tegen do 40
revolutionairen,, mannen en vrouwen, die
dezer dagen op verschillende plaatsen in
do hoofdstad zijn gearresteerd,, beklaagd
van een complot tegen grootvorst Nicolaj.
Het proces "beeft plants in de Peter en
Paul-forteres.
Een der beklaagden van bet coiuplotvan
terroristen, gericht tegen grootvoist Nico-
laj en den minister van justitie., do Italiaan-
sehe journalist Mario Calvino, 'den 20en
Februari gearresteerd,, op wiep. ook ben
geladen bom werd gevonden,, beeft bekend
deel uit to maken van een detachement
der revolutionaire strijdorganisatie. Hij wei
gert. verdere medodeelingen te doen.
Calvino zal met de overige gearresteer
de terroristen voor den krijgsraad terecht
staan. 1
vrouw Wintermeier en kreeg geen antwoord.
Ze vroeg naar mijnheer Werner en het kind
mompelde iets onverstaanbaars. Maar ze hield
de deur open en mevrouw Von Róssing trad
binnen.
Ze had nauwelijks vijf slappen in het
schemerdonker portaal gedaan, toen een
openslaande kamerdeur Laar een tooneeltje
in hel volle daglicht te aanschouwen gaf,
hetwelk haar levendige belangstelling wek
te,: een oudere vrouw in de armen van
een "jong meisje. Van de oude zag zo
slechts de om trekken der gestalte en de
zwarte muts. Ret gelaat lag in de wanhoop
der smart tegen den schouder van de jon
gore geleund. Deze hield haar liefdevol
omvat. En do, oogen in dit vastberaden,
energieke gelaat, blikten vol deelnemingen
toch mol een. zeker gezag op haar neer.
Mevrouw Von Róssing gevoelde een zeld
zame gewaarwording, sympathie en zoo
iels als afgemat. Raar trolsche houding
te laten varen, zonder ecmge terughouding
als die. vrouw, aan oen vrouw haar nait
uit te wcenen hot zou een weldaad zijn.
Onbeweeglijk stond ze daar en keek toe.
en nooit meende zo een gelaat gezien te
hebben, dat haar zoo weldadig aandeed
als dit jonge, trotsche, eerlijke gezicht.
Eindelijk moest ze binnengaan.
„Het spijt mij, dat ik u storen moet.
maar ik zoek vrouw Wirüevmeior."
De vrouw in da armen van heb meisje
richtte zich op. Ze keerde zich half om.
„Wat? - Wie? Wat moet ik?"
„liet be.trefl een jongen man, die bij u
woont, eone mijnheer Robert Werner."
Nu nam hot jonge meisje het woord.
„Blijf zitten, vrouw Wintormeior. Blijf
stil zitten. Ga daar op de canapé liggen.
Ik zal je helpen. Zoo!"
Zo geleidde de vrouw naar een gemak
kelijk plaatsje, „als een dochter," dacht
mevrouw von Róssing. En toen kwam ze
bij haar.
„ifls u hot goed vindt, mevrouw, dan
gaan wo in mijn kamer."
A'erolitha wachtte niet op de inwilliging
van clo dame, opende een deur aan de
andere zijde van den gang en noodigdo
mevrouw von Róssing door ecu handbe
weging uit, plaats tc nemen.
„Noom mij niet kwalijk, dat ik u even
moest laten wachten. Vrouw Wintermeder
heeft een groot verdriet. Haai- zuster is
op gruwelijke wijze vermoord geworden.
En mijnheer Werner is op dit oogenblik
nog niet thuis. Maar ik wil heel graag de
boodschap overbrengen."
Mevrouw von Róssing ging zitten. „Bent
u misschien dc zuster van den beer Wer
ner?"
„O, neen, ik ben in 't geheel geen fa
milie van den heer Werner. Alleen een
boel goede vriendin en ik woon ook bij"
vrouw Wintcimeier, evenals bij. Ik ben
miss A'erolitha, die bij het Apollotheater
was."
Deze verklaring gaf deu trolsch van,
mevrouw von Róssing een, kleine steek."
„Ach, bent u artiste?"
„Ja, acrobate."
Ze zei niets moer. Ze liet dn voornnmo
dame haar schrik te boven komen, zoo
goed ze konzc wachtte zwijgend, wa.ti
deze haar Yoor Robert mede to "doelen
had.
(Wordt vervolgd.)
r'
Uil
SCHIEDAMSCHE COURANT.
tv