Dinsdag 28 Juli 1908 No. 12754 g2~ laargang. £g GYMNASIUM te SCHIEDAM. Inge Sondegg. Boriclit. BUITENLAND. BINNENLAND. 'erin. «IVft me waat 1 var «ka han te lend, jlijb Tien Man istet, sseu 'ritci Zoo- aan te \a den lieni ter aam nea, Ian foot Tad tin; En ten olde liuis van De ilnj 1 n 1 te leef lit leer )cn, ml een om del! lij akt de- ,en SCHIEDAMSCHE COURANT Deze courant verschijn!: d a g 1 ij k s, met uitzondering van Zon- c, feestdagen. Parijs per kwartaal: Voor Schiedam en VJaardingen £1.1.25.Franco rper post XL 1.65. I Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen '10 cent. Afzonderlijke mummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advcrtentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een fnor aan het bureau bezorgd ?ijn. BureauLange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) - Aan hen, dio op reis gaan, kan do Scliiednmseho Courant" tegen vergoe ding der portkoston toegezonden wor den. Onder nadere goedkeuring van Curatoren 'zal den ln September a.s. bet 3e Toela tingsexamen gehouden worden, ij Belanghebbenden worden verzocht zich vóór 12 Augustus a.s. schriftelijk onder opgave ran leeftijd en tot dusverre bezochte onder wijsinrichting te richten tot Dr. C. J. VINKESTEIJN, Schiedam, Juli 1908. Gymn.-rcct. Schiedam, 27 Juli 1908. TURKIJE. Do grondwet. - De Turken zijn, naar luid van de berich ten, opgetogen over do wederinstelling van ;"de grondwet van 187G. To Konsluutinopcd (had Zaterdag eon groote meeting plaats, waarna duizenden in optocht naar het paleis jan den grootvizier trokken en hem een Lulde-adres aan den sultan aanboden. De ,grooie heer" liet zich bij deze volksmanifes- M'o niet zien. Een iradé is dicnzclfdon ig afgekondigd, waarin de sultan amnestie -verleent aan de politieke gevangenen en de censuur, alsmede de geheime politie, opge- ,heven worden verklaard. De hoofdinhoud der nu herstelde grondwet ffi ban 187G is als volgt: 03, l Het Ottomaansche rijk Ja-ondeelbaar. Do rultan is Khalief (geestelijk hoofd) van alle 43 .Mokmedanen en de souverein aller Otto- 75 -mimi. De rechten en prerogatieven van don -sultan zijn dezelfde als die van Europeesche constitntionee 1 o vorston. De onderdanen der 'Djks Jiecten Ottomanen. Hun persoonlijke vrijheid is onaantastbaar. De Islam is staats- religie, doch zonder theocratisch karakter. jr, (De lechten van bestaande kerkgemeenschap- :pcn ea de vrije belijdenis aller godsdiensten blijft gehandhaafd. Verder geeft de grond trek vrijheid van pers, onderwijs, ver eniging en petitie aan de Kamers, ver- J'licht lager onderwijs, gelijkheid, van alle onderdanen voor de wet, benoembaarheid tot (ambten zonder verschil van godsdienst, ge- •hjke verdeeling dor belastingen. De eigendom en het huisrecht worden gewaarborgd. - Verder worden de bevoegdheden der rocht- banken geregeld. Confiscaties, heerendkm- Kom an naar het Duitsch van TIED WIG ERLIN. 59) „Wat gp Inter zag en wat ge nog kunt zien!Deze woorden klonken als een snik kende gil uit Inge's mond. „Houdt men dan nooit op Schuldig to njn. Kan berouw en boetedoening en bitter jjden dan nooit goed maken, waar men hooft 'gwvnald en gefaald?" j>H°e kan u mij dat nu vragen, juffrou Vadegg en welke waarde zou mijn ja of neen ,0°r u kunnen hebben. U zou u zelf en mij ^at hebben kunnen besparen." k°de buiging en hij was verdwenen; '(bolde den parkweg langs dc eerste zijlaan jijsaand, die hem aan haar blikkon ontrrok. strakke oogen staarde Inge hem na. Ze ,-,a 'n rijn trekken niet de gekwelde uit- b'knigopgemerkt, ze gevoelde niet hoe haastig verdwijnen diende om voor haar '4> niet meer te bedwingen opwinding te er urgen. Zij had slechts het gevoel, dat zij ftoch no^n)an's van zich had gestooten. En 1 was m haar binnenste geen haat en "lom i me°r' s'oc'lts cen onbestemd verlangen i flctcn, wanrom hij, clio tegen anderen zoo goedig en vriendelijk was, tegen nar zoo hard Cn vreemd was. i' ,n ptetseling was het haiu' of een gordijn Tjo/Pflicht, waarachter duidelijk te lezen ha. bcel zijn handelwijze tegenover ilr een reden had die zij niet kende. En I e reden had hij neergelegd in dien bcwus- sten en folteringen worden afgeschaft en de gewone waarbmgen voor onpartijdige recht spraak verleend. De ministers worden verantwoordelijk ge steld en, kunnen volgens de wet in staat van beschuldiging worden gebracht. Zonder wet- tigen grond zijn de ambtenaren ojiafzetbaar. Er wordt een parlement gevormd van twee Kamers, Senaat en Kamer van Afgevaardig den, De Sultan richt zich tot deze met de bood'schappen. De leden zijn vrij in het uit brengen hunner stem en het uiten hunner meening. Ministers on Tweede Kamer heb ben het recht van wetgevend initiatief. De door beide Kamers aangenomen ontwerpen zijn aan sanctie door den sultan onderworpen. De Senaat kan wetten, in strijd met d'e grondwet, verwerpen, of naar 'de Kamer te rugzenden. De afgevaardigden zijn onschend baar. Voorts wordt cen rekenkamer gevormd met onafzetbare leden. Alleen de Kamer kan hen ontslaan. De rekenkamer legt aan de Kamer aan het einde van elk jaar een verantwoor ding voor. liet bestuur "der provincies wordt inge richt naar het beginsel van decentralisatie en zelfbestuur. Wijziging dezer Grondwet kan geschieden op besluit van beide Kamers, onder goed keuring van 'den sultan. In Macedonië, - ln alle groote steden in Macedonië viert men feest evenals in de hoofdstad, maar 't wordt bevestigd dat de jong-Turkcn daar hun grondwet hadden afgekondigd, vóór dat nog de heuglijke tijding uit Koastantinopel kwam. 'n Feit is voorts dat do jong-Turk- sohc beweging oor. ongekende veibroedering heeft gebracht tusschen Mohammedanen en Christenen. Merkwaardig is een zinsnede uit een Eeutertelcgram d.d. 26 dezer uit Konstantinopel waarin gezegd wordt dat de autoriteiten lijdelijk toezagen bij 't afkon digen van do grondwet door de jong-Turken. De ambtenaren van den sultan werden vol komen genegeerd. Tc Monastir werd de pro clamatie door een salvo van 101 kanonschoten begroet en tc Serres werd cen „voorloopig bewind" ingesteld. Dit laatste is van "groote beteekenis omdat blijkt dal de jong-Turken eenmaal het heft in handen hebbend, dit niet zullen loslaten, nu de sultan voor hun eischcn gezwicht is. Zij voorkomen daardoor dat de vroegere sullansambtenaren in hun ambten blijven, dat een schijnparlement als in 1877 wordt ingesteld en dat de sultan toch do baas blijft. Dc Porte, meenende dat door de grondwetsinstclling de rust hersteld is en daarmee 't vertrouwen in haar bewind, zet reeds weer 'n hoogc borat. Aan hot „Berl, Tagcbl." wordt geseind, dat Said Pasja aan majoor Niazi bevel heeft gezonden zich onmiddellijk te onderwerpen. Doet hij dit niet, dan zal met uiterste ge strengheid door de troepen tegen hem wor den opgetreden. Prijs der Advertentiën: Van 1G regels fl. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeeligo voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan bet Bureau te bekomen. In do nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot don prijs van 40 cents per advertentie-, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intorc. Telefoon voor de Redactie No. 123. voor do Administratie No. 103. ten brief, dien haar moeder haar indertijd had onthouden. En met schrik en ontzetting drong zich de gedachte hij haar op in duidelijke bewoor ding: Je moeder is niet waar tegenover jou geweest zo heeft in je leven ingegrepen, zooals zc niet had mogen doen Bleek en met Ioome schreden aanvaardde Inge eindelijk met Ulli weer den terugweg. Een besluit stond nu plotseling bij baal vast, die ze zoodra ze was thuisgekomen, aan professor Lehrmnn meedeelde. „Ik zou gaarne nu eens naar huis gaan," verklaarde zc. En wat haar lippen niet uit spraken dat smeekten haar groote, verward uitkijkende oogen: „Vraag mij niets, laat Is dit nu grootspraak, of zou de Turksche regeering nog over voldoende loyale troepen beschikken? Voorloopig dient te worden afgewacht, want voorspellingen over hot verloop van een revolutie-beweging zijn steeds gewaagd. Een kenschetsend gezegde van den huldigen grootvizier, Saïd-pasja, cen voorstander van een vrijzinnig bewind, kan door hem thans in toepassing worden gebracht. Toen Said pasja in vroeger jaren (hij is al 73 jaar oud) den sultan 't verderfelijke van zijn des potisch bestuur ond'er 'fc oog bracht, eisch- ten 3e hovelingen van hem strenge maatregelen tegen de hervormingsgozinden, Saïd weiger de. „Wat hebt gij te vreezen?" antwoordde men. „Wij beschikken over dc politie en het leger." „Men kan alles doen met bajonetten," zei Saïd pasja, „behalve er op zitten." Spoedig daarop kreeg Saïd pasja do bons. Het. „Berl. Tagebl," deelt mede dat de jong-Turken wantrouwen koesteren omtrent het a.s. vrijzinnige bewind. Zij wantrouwen zoowel het besluit van den sultan in zake de verkiezingen voor het Parlement als de wis seling van grootvizier en gelooven, dat do sultan met die maatregelen slechts wil de constitutioneele revolutionairen bevredigen en het gevaar van het oogenblik, dat licht een zware crisis kon veroorzaken, uit den weg wil i-uimen. Als dat geschied is zal de sultan wel middelen vindon om de grondwet weer krachteloos te maken en in zijn lijdelijk niets doen terug tc zinken. Maar de Jong-Turken zullen niet rusten, voor de nieuwe constitu tie in werking is. In een telegram uit Konstantinopel lezen wij, dat driehonderd officieren, Woensdag avond te Monastiir in een openbaren tuin bij een, de muziek do „Marseillaise" lieten spe len. Gelijk in Rusland1 is ook in Turkije dat lied het lied van den opstand. Betoogingen. Gisteren bracht te Konstantinopel een commissie uit de burgerij een adres van hul de aan den sultan bij Tewfik pasja, minister van buitenlandsehe zaken. Gemeld wordt dat de minister „beefde van ontroering" toen hem 't adres word voorgelezen, 's Avonds was Konstantinopel geïllumineerd. Voor de overige ministerieels gebouwen werd even eens gedemonstreerd en bij sommige niet op vredelievende wijze. Bij don minister van onderwijs liep hot volk te hoop en eisehto dat hij zijn ontslag zou nemen. Te Adrianopel is de ontevredenheid met het afkondigen der grondwet niet geweken. Op do muren waren biljetten aangeplakt waarin de soldaten werden aangespoord de commandant en chef en den directeur der intendance te dooden. Te Damascus is bericht ontvangen dat de emir van Ilaïl, Ilamond Hou Hasj id door het volk is vermoord. Ilamoml ha'd bevel gegeven zijn neef Hou Rasjid to dooden cn trad in Januari j.l. in diens plaats als emir op. De jong-Turken hebben zich te Janina (Z. v. Macedonië) meester gemaakt van het paleis van den gouverneur cn hebben dc grondwet afgekondigd. Tc Saloniki zijn in den nacht van Donderdag drie spionnen een burger en 2 officieren, op Last van dc jong-Turken doodgeschoten. Do onlangs gemobiliseerde troepen uit Klein-Azié zuilen naar huis worden gezonden. Gemeld wordt nog dat de gevangenen tc Mo nastir niet in vrijheid werden gesteld, maar van het tumult gebruik maakten om te ont snappen. Een nieuwe sultan? Enkele Duitsche bladen ontvangen uit Konstantinopel bericht dat sultan Abdoel I lam id afstand zal doen van den troon. In den belangwekkenden ministerraad waarin tot wederinvoering der grondwet besloten is, zou de sultan tevens zijn plan hebben meege deeld afstand te willen doen ten behoeve van zijn meest geliefden zoon prins Burhan- ed-Din, 23 jaren oud. De wettige troons- opvolger is evenwel de jongere broeder van Abdoel Hamid, de 64-jarige prins Réchad, een liberaal. Deze zou als sultan den naam Mehmed V voeren. De grondwet schrijft uit drukkelijk voor dat de troon toekomt aan den oudsten prins van de Osman-dynastie. GEMENGDE MEI)EDEELINGEN me gaan i» Niemand trachtte haar verzoek ook maat hei minst in den weg tc staan. Dc profes sor legde zachtjes de hand op Inge's schou der en sprak: „D"« wat u goed lijkt, juf frouw Inge; u bent nu geen slingerend roer meer, maar u weet welke richting ge hebt te gaan. In elk geval echter hoop ik, dat u den weg naar ons zal terugvinden." Inge's onmiddellijk vertrek werd alleen in den weg gestaan door Ulli en zoo sprak het van zelf, dat Inge bleef tot'dat. do rechter Dub ring over Uili's terugkeer naar Hallberg zou hebben beslist. Om echter zoo spoedig mogelijk aan haar verlangen naar huis te gaan te kunnen voldoen, wondde Inge zich schriftelijk tot haar oom met liet verzoek to bepalen wanneer Ulli kon verwacht wortlcp. liet was deze brief van Inge, welke den heer Duhring veel zorgen bereidde. Hij hield hot epistel in dc hand, liep er de kamer mee op en neer en stootte tusschen zijn tanden door klanken, die als lange vloeken klonken. Wel een paar uur duurde'deze opgewonden gemoedstoestand, toen kwam cr een tijd van dof neerzitten totdat eindelijk Duhring cen besluit had genomen, een besluit, dat weer eens ten duidelijkste bewees, dat een verstan dig mensch toegeven moet. Het eerste wat nu moest gebeuren nas dat Kasimir Duhring's hoogc hoed voor den dag werd gehaald om aan cen grondig afbor stelen to worden onderworpen. Daarmee ging geruimen tijd verloren cn de lamp met het groene kapje brandde reeds in de kamer van dc kleine woning, die Sabinc Morgenrot had gehuurd, toen zc cen kloppen op do deur vernam. Daar haar woonkamer direct aan hot begin van de gang naast dc huisdeur was ge legen, kwam het af en toe wel voor, dat men- schen bij haar aanklopten om het cen cn an der to vragen. Onbevieesd cn zonder aarzelen riep ze dus ook nu onverschillig „binnen" terwijl ze van haar breikous opzag om den vreemdeling even te kunnen opnemen. Nauwelijks echter was deze nog maar rnet een puntje van zijn jas over den drempel verschenen, of juffrouw Sabine liet dc brei naalden uit haar handen vallen. De zwarte jas, hooge hoed en de drie rozen, die hij in dc handen hield, waren voor juf frouw Sabinc do duidelijkste bewijzen, dat iemand ,dic zoo was gekleed op weg was een begrafenis hij te wonen en vol deelneming kwam het van haai* lippen„Mijn hemel, wie is clan gestorven, mijnheer Duhring?" „Onze vijandschap moot van nu af dood zijn, hooggeachte juffrouw Morgenrot 1" Daar was ,,de hooggeachte juffrouw" plot- Engeland. Do bestuurbare legcrballon „Nulli Secun dus" is Zaterdag voor bet eerst te Farnbo- rough opgestegen. Ongeveer 1G K.M. wer den afgelegd. Te Bombay kwamen Zaterdagmorgen nieuwe ongeregeldheden voor. Opnieuw los ten de troepen salvo's waardoor drie men- schen werden gedood en velen gewond. De minister van financiën Lloyd George hield Zaterdag in het Lagerhuis een rede waarin hij opkwam tegen de onlangs gedane verontrustende uitlatingen, dat een hoogc uit gave voor ouderdomspensioenen onraadzaam zou zijn. Wat de mogelijkheid van cen Euro- peesch conflict betrof, zeide hij zich niet tc herinneren een tijd, dat de toestand van Europa, „niet ernstig was". Enkele jaren ge leden spraken wc van oorlog met Frankrijk, maar, zeide do minister, nu droomt niemand daarvan en een ander rijk was nu even drei gend, naar de opinie van zekere menschen, die zoo zouden doorgaan, totdat de volkeren zouden beginnen in te zien hoe dwaas 't is elkander dreigend aan te kijken cn reusach tige sommen uit tc geven voor de bewapenin gen, in plaats van te werken aan de verbete ring van den toestand des volks. Ongetwij feld zal dit geleidelijk wel veranderen. Daal de toestand ver van slechter dan gewoonlijk is, zou bet veel beter zijn alleen to zorgen dat de Rritsche hulpmiddelen voldoende va ren om Engeland tc voidedigen tegen aan vallen, en „iets over tc laten" voor ouder domspensioenen. Het was geen steekhoudend argument, dat we alle sociale hervormingen zouden moeten uitstellen tot dc menschen ophielden artikelen te schrijven, waarin zij met elkander twisten en waarin zij spreken over invallen op elkanders gebied in dc toekomst. De bcgrooling werd bij derde lezing nan- Z weden. Na een hartelijk afscheid van de ko ninklijke familie is president Fallières giste ren mot den torpedojager „Cnsrini" naar Re- val vertrokken, waar hij een ontmoeting zal hebben met czaar Nicolaas. Rusland. De directeur-uitgever van een blad te Sebas- topoi is tot een boete van 3000 roebel ver oordeeld wegens opname van Tolstoï's filip pica. Het blad werd tevens verboden vrorloopig te verschijnen. Vereenigde Staten. President Roosevelt heeft te Oy»ler Bay een oiuleihoud gehad met staatssecretaris Root cn don onder-slnalsrocretaris Bacon over den toestand in Midden-Amerika en Venezuela. Er werd geen verklaring aan gaande de besprekingen openbaar gemaakt. ITet heet, dat Engeland voornemens is bij de Venezolaansche regeering aan te dringen op inwilliging van zijn eischcn. Yan liet Hof. Men meldt uit Apeldoorn: De Stuttgarter Liederkranz is voornemens a.s. Woensdag een aubade te breng m aan H. M. de Koningin op 't paleis 't Loo. Het gezelschap komt per extra-trein en vertrekt des avonds naar Amsterdam. II. M. de Koningin verleende gisteren audiëntie aan den Zweedschen ritmeester Bernnstroem, gedetacheerd bij het 4de regi ment huzaren te Deventer. II. D. II. de Prinses van Schwarzburg— Rudolstadt met haar gevolg is gisteren per trein van 3 u, 21 m. van 't Loo vertrokken, uitgeleide gedaan tot aan bet station door H. M. de Koningin en Z. IC. II. den Prins. Corps diplomatique. De »Moniteur Oriental" van Konstantinopel, van 21 Juli, vermeldt, dat Z. K. M. de sultan Z.Exc. Youssouf Missak Effendi, gezant van Turkije te 's-Gravenhage, verheven heeft tot den rang van Bala. De rang van Bala is een burgerlijke rang, gelijk staande met een graad tusschen den rang van divisie-generaal en maarschalk. seling van haar stoel opgesprongen. „Mijnheer Duhring, ik meende, dat alleen een heel ern stige reden n zou kunnen Verder kwam ze niet, want Kasimir Duh ring viel haar met een weloverdachtc toe spraak in de rede„Geachte juffrouw Mor genrot, ik w il u eens wat zoggenals cen man op mijn leeftijd zijn zwarte rok aan trekt, den hoogen hoed opzet, drie rozen koopt cn een hm, nu ja, een alleenwonende dame een visite maakt, dan moet dat /eer zeker wel oen heel ernstige reden hebben. En nu verzoek ik u, val me eens even niet in do reden, maar krop tenminste mv tegenspraak zoolang in uw binnenste op. Ten cerate dan leg ik hier voor u drie rozen op tafel; daar mee krtïïp ik om zoo te zeggen naar het kruis om mijn zonde te belijden. Eu u kunt trots zijn op zulk een overwinning, want van mijn leven heb ik nog niemand een dergelijk ca deau gedaan. Dit is voor clou enkelen kus „Mijnheer Duhring!" Een heftige handbeweging voorkwam ver der in de, rede vallen. „Op 't oogenblik ben ik aan het woord, straks bent u het. Alcent u misschien, dat liet mij geen moeite heeft gekort u te komen bezoeken? Maar neon ik dacht bij me zelfjuffrouw Morgenrot draait in geen geval uit linar zelf hij daarom Kasimir Duhring, doe jij het. Doe het terwillc van dezon jongen, die me eigen lijk niet aangaat, en voor w'ion ik sedert maanden „Dat zou u volstrekt niet hebben behoeven te doen, u weet wel, dat zijn voogd „Och wat, dio voogdPurperrood was Kasimir Duhring van opwinding geworden en in al zijn ijver bemerkte hij in 't geheel niet hot glimlachje, dat om juffrouw Sabine's lippen speelde. „De jongen zal ik in huis houden, omdat hij door uw onachtzaamheid een ongeluk heeft gekregen, maar dan ook moot u weer hij mij dc huishouding komen doen. En om hierover met ti te praten ben ik naar hier gekomen. Hier" hij sloeg met zijn hand op zijn zak, waarin Inge's brief kletterde „bij professor Lehrmnn kunnen zo den jongen niet langer houden. Hij is genezen cn moet „Goddank, dat hij weer heter isriep Sabine uit, terwijl ze onwillekeurig na deze groote geruststelling te hebben ontvangen, weer plaats nam. Dit meende Kasimir Duh ring wel als een bewijs van vredige toege vendheid te kunnen opvatten, hij zette zijn hoed nu op den grond neer cn nam zelf op een stoel plaats. Ecu paar oogenblikken was er stilte in het gezellige vertrekje, totdat weer do manlijke stem r.icli deed hooren, ditmaal echter zacht cn behoedzaam. „Juffrouw* Morgenrot hoe denkt u cr nu o\er; li moet tocli niet. zoo haatdragend zijn. Reik me nu de hand der veizocmng I» Doch Kasimir Duhring's uitsrostrekte hand bleef leeg. Juffrouw Sabine's rechterhand speelde met de rozen, de linker trok zenuw achtig aan haar horlogeketting en daarbij schudde '/e maar steeds zwijgend het hoofd. „Niet?" vroeg Kasimir Duhring op lang- goreklcn toon, terwijl hij zijn stoel nader schoof. „Kom, juffrouw Morgen tot. denk over liet gebeurde nu mam- niet verder; wij zijn immers oude menschen." (Wordt vervolgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1908 | | pagina 1