I
l! 62"*'laargang.
Dinsdag 4 Augustus 1908
No. 12760
n.
Bericht.
ing© Sonclegg.
IS,
o.
rst:
GYMNASIUM te SCHIEDAM.
ra
il.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Doze courant verschijnt d a g e 1 ij k's, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en VI aar ding en fl. 1.25, Franco
per post 11.1.65.
Prys per week: Voor Schiedam on V.laardingen "10 coat.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën vocxr het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan. het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
U-A
Prijs der Advcrtentiën: Van 1—6 Tegels fl. 0.92; iedere regel moer
15 cenls. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intcrc. Telefoon
voor do Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
Aan hen, die op reis gaan, kan do
„Schiedamsche Courant" tegen vergoe
ding der portkosten toegezonden wor
den.
lie
>Y0
N,
nn
op
op
in
tik.
o/o'
les
ïes
'1
6n
Ct,
en
Ouder nadere goedkeuring van Curatoren
zal den 4n September a.s. het 2e Toela
tingsexamen gehouden worden.
Belanghebbenden worden verzocht zich vóór
12 Augustus a.s. «ubrmeiijk onder opgave
van leeftijd en tot dusverre bezochte onder
wijsinrichting te richten tot
Dr. C, J. VINKESTEIJN,
Schiedam, Juli 1908. Gymn.-rcct.
Schiedam, 3 Aug. 1908.
FILVNKRT.TK.
Weer staking.
Tengevolge van do bloedige gebeurtenissen
te Villencuvc heeft do eonféclóration du Tra
vail voor heden, Maandag, een algemcene
sinking voor 24 uren afgekondigd als protest
tegen liet optreden der troepen. Intussehen
zijn alle bestuurders van dezen anarehistischcii
arbeidersbond in hechtenis genomen. Onder
hen bevinden zich bekende voormannen als
Grüfuelhes, Bousqiiet, Lévy, Ivetot. Reeds
vroeger werden enkele hunner vervolgd we
gens heftige anti-militaristische propaganda,
maar tot veroordeeling kwam het niet. Thans
zullen zij vervolgd worden wegens aanslag op
het gemeene recht, prediking van opstand en
verat tegen de openbare macht. Van clcri-
calc zijde wordt in de pers, o. a. in de „Dé-
tori" aangedrongen op ontbinding van dien
arbeidersbond, die staatsgevaarlijk genoemd
wordt omdat zij tot uitspattingen aanspoort
die een zeker deel der werklieden in directe
botsing brengt met do gendarmen en de sol
daten. De Parijselie bladen, behalve de unar-
christiseho bladen en de soc.-domoor, „llu-
manitë", schuiven de gebeurtenissen van
VigneuxVillenouve op rekening van dc
leiders der confederation, die vooraf een plan
de campagne beraamden om het tot een bot
sing niet do troepen te laten komen. In
enkele bladen wordt echter de regeering
verweten dat zij niet oerder eon actio in-
stelde tegen de agitators, waardoor 'fc bloe
dige conflict had vermeden kunnen worden,
tsamentrekken van de zeer aanzienlijke
militaire macht wordt ook in radicale bladen
'gelaakt.
De vervolging tegen de bestuurders van
de Mnféddralion zal geen ontbinding van do
Roman n a a r h e t D u i L s e h van
TIEDW1G ERLTN.
id.
ui-
X
3
5
en
j 65)
Professor Lchrrmm had hem iu het hotel
gesproken, waar hij gelogeerd was. En tut
kon hij bij rsn niet genoeg lof over hem ver-
1 en. Jellinghaus had, otn tenminste niet
zoo midden in zijn studie op to houden, zijn
p natsoxampn, gedaan aan een universiteit in
e nabijheid van zijn landgoed. En nu was
|nj naar hier gekomen om nog eens'z.ija stu-
wgenooten en professoren onder een gc-
l'antenjijk feestdiner te verecnigcn oer liij
I» ■!111 heerschappij ovrer Roten Fels zou nnn-
fi'"'narden.
Lohrumn informeerde mot be-
"Sslelling j)ij linftr man naar Jellinghaus
cn '°e wendde ze ook het woord tot
8®i maar deze z.weeg als ging haar het
ffelioud absoluut niets aan.
echter had ze war huiselijke
ac',tor den rug eti was zc alleen in
oen koortsachtige onrust maak-
UTetH Vlltl '1!Ulr ,necst°r, Cf,u stormachtige
Vrf C' ZQn^cl' verder overleg, zonder
dfier V01"01' 1111111 zc een kloek besluit,
ïoor m bijzijn van anderen vvil'de ze hem
Êj]i e «cretc maal weer ontmoeten, neen,
itvootd Cn zom'cr gcriiigen zouden 'docerste
fg, 0nCn, ^'°r{len gesproken tot hem waar
v j p'GCilt
Middags had Ingo eenigo boodschappen
zen hond tengevolge hebben. Voor de aange
kondigde staking op heden heeft de' regee
ring uitgebreide maatregelen getroffen. Ver
moedelijk zal het niet tot een groote staking
komen, enkele gedeeltelijke stakingen zul
len uitbreken, maar de bakkers- cn de elec-
tricicns-federalies moeten weinig tot staken
geneigd zijn. Do anarchisten waren gisteren
druk in de weer otn overal tot staking van
Zondagavond tol hedenavond, aan te zetten.
De anti-militarist Hervó publiceerde een op
roep mot alles behalve vreedzame bewoordin
gen ais dezeLeve de nlgemeonc werksta
king, maar niet de lijdelijke staking. Tegen
over dc gewelddaad der regcering moeten wij
actief tegenstand bieden. „Wij zijn geen lam
meren. Tegen geweld moet men geweld ge
bruiken."
Do „Ilumnnitó" publiceert een motie den
vorigen avond door bet partijbestuur aange
nomen. Tn 'die motie wordt de regeering be
schuldigd den „arheidersmoord" te Ville-
neuve to hebben, gewild en voorbereid. Do
socialistische partij brandmerkt de beulen,
zoo heet het, cn verklaart zich solidair met
do slachtoffers en de strijdende arbeiders. Ge
protesteerd wordt tegen de arrestatie der
leiders.
Verschillende interpellaties zijn voor de
volgende Kamerzitting aangekondigd. Zelfs
wilde de socialist Scmbat 'n buitengewone
Kamerzitting bijeen doen roepen. De elc-
ricalen Combouzo en Lasies zullen de regeo-
ring aansporen 'n eind te maken aan het
drijven dor anarchisten.
7 personen die te Parijs biljet ten van de
confederation en van den hond van syndi
caten aanplakten, zijn gearresteerd, een hun
ner werd later in vrijheid gesteld. Op een
groote drukkerij te Parijs, waar verschei
dene couranten gedrukt worden hebben Zon
dagavond om 7 nnr dc zetters liet werk neer
gelegd. De staking is dus al begonnen en
Parijs dreigt vanavond zender kranten tc zijn.
De socialistische „Petite Rf-publiquc'! zal
heden niet verschijnen.
Een clectrieilcits-maatschappij gaf haar
afnemers kennis dat do electriciens wellicht
aan de staking zouden meedoen. Een sport
blad to Parijs nam do voorzorg oen locomo
biel gereed te houden om de machines in
gang te zetten, wanneer er geen electriseho
beweegkracht word geleverd'.
TURKIJE.
Het nieuwe bewind.
Tiet 'ministerie is hervormd en een nieuw
manifest van den sultan uitgevaardigd,
waarbij hij verklaart geen aanslag op de
toepassing van do grondwet in, den zin
to hebben. Van "dc vroegere ministers csrt
raadslieden van den sultan blijven op hun
post: de sjeik-a 1-islam, de minister vanbui-
lenlnndseho zaken Tewfik-pasja. Ah'docr-
rbaman, minister van justitie, wordt tevens
minister-president; Amerroechd, minister
van oorlog; Rami-pasja van marine; llak-
hiya onderwijs; Assam Akif, binncnland-
scho zaken; Tcwfik landbouw en mijnen;
Zia-pasja handel; llauin pasja (katholiek)
openb. werken; Raghib-bey financiën. Ka-
mil-pasja is minister zonder portefeuille.
Beoel'-pasja, oud-wali' van Saloniki, is tot
pasja van Koristanti'nopel benoemd.
Zaterdagnacht werd een manifest of „bat
liounayouri" betreffende do grondwet uitge
vaardigd, waarin, o. a. 't volgende wordt
gezegd: Alle rijks onderdanen werden be
handeld op den voet van volmaakte gelijk
heid cn van volkomen bescherming en
handhaving hunner rechten volgens de be
slaande wetten. Tegen onzen wil hebben
dto beginselen in sommige streken ontevre
denheid verwek L. Om den huidigen toe
stand te handhaven cn de toekomst te ver
zekeren, heeft dc regcering do beginselen
van hot gemeene recht uitgebreid op dq
volgende punten:
lo. Alle Ottomaanschc onderdanen, zon
der verschil van ras of godsdienst, bezitten
persoonlijke vrijheid en hcblxm gelijke rech
ten, 2o. Niemand kan zonder wettigen
grond ondervraagd, gearresteerd, in de ge
vangenis gezet, noch gestraft worden; 3o.
Uitzonderingsrechlbankoai worden afge
schaft. 4o. De woning van' ieder onderdaan
is onschendbaar, öo. Do ambtenaren en
edeion of andere notabelen, kunnen niemand
doen vervolgen, dan alleen op grond van
de wet. 6o. Vrijheid van woonplaats. 7o,
Vrijheid van drukpers: dc kranten behoe
ven niet aan' d'ej controle der regeerinw
te worden enderworpen alvorens afgedrukt
te worden. De brieven mogen aan hof post
kantoor niet onderschept worden. Pers
delicten zullen door gewone rechtbanken
worden berecht. 8o. Vrijheid van onderwijs.
9o. "Ambtenaarsvcranlwoordetlijkheid. tOo.
De grootvizier kiest de ministers, behalve
den sjeik-al-islam en de ministers vain oor
log en marine.
Art. 13 hel re ft do begrooting, die aan
't begin van ieder jaar za.l worden gepu
bliceerd, zooals ook die van elk departe
ment en van elk vilayet 14o, Na herzie
ning der bestaande wetten cn reglementen
betreffende de organisatie van ministeries
en vilayets, zullen deze vijzigimrcin bij de
Kamer, die spoedig bijeenkom!, worden in
gediend. 15o. Reorganisatie van het leger.
Dit manifest bevat dus een verlociiing
van de liberale, vrijheden, zooals ze in
West-Europa simL ruim eeu halve eeuw
beslaan.
In de buitenlandschc bladen van heden
morgen komen nog enkele berichten voor
over onlusten: Znkudagmiddag liep inde
kazernes tc Adrinnopel het gerucht, dat dc
sultan vermoord was, of dat een aanslag
op hem gepleegd was tijdens de Selamlik.
Gewapend verlieten de soldaten dc kazerne,
bedreigden et\ mishandelden den kolonel
Galib en de leiders der jong-Turken, die
hen wilden kahnceren. In groote wanorde
trokken zij mot enkele muz.olmansche pries
ters aan 'L hoofd naar het station. Enkele
officieren nemen ook deel aan deze anti
revolutionaire beweging. De soldaten ruk
ten de insignes der constitutionookrn af en
uitten bedreigingen tegen de vijanden des
sultans. Zij eischten extra-treinen om naar
Konstan tinopel te gaan, den sultan te zien
en hem te verdedigen. De bazars werden
gesloten, enkele inwoners namen de wijk
in het Fransche consulaat. Over den uit
slag van deze legen-omwentelLng wordt niets
gemeld. Wellicht heeft men hier te doen
met een op Russische leest geschoeide)
contra-revolutie.
Zaterdagavond is Izzet-pasja, oen der
meest gehate hovelingen, op een Eugdsch
schip uit Konstantinopel gevlucht. Een woe
dende menigte op 'dc kade oischte zijn uit
levering, maar de scheepscommandant wei
gerde. De havenprefect weigerde tusschen-
bcide le komen. Er ontstond oen geweldig
tumult, revolverschoten werden gelost cn
de prefect werd door een sabelhouw ge
wond. liet Engelsche schip „Mary" mot
den vluchteling aan. boord, kwam 's nachts
in de Dard an ellen aan. Er worden onder
handelingen gevoerd over do uitlevering van
Izzet-pasja.
In alle kazernes hebben officieren en sol
daten den eed op dc grondwet afgelegd.
In een telegram van het „comité van een
heid cn vooruitgang" te Adrianopol wordt
de sulfan de cenige toevlucht in den hui
digen toestand genoemd. „Onze eisch was
do verwijdering van enkele verraders. Onze
padisjah heeft ons dien eisch toegestaan
en zich eveneens verlaten op il.cn trouw
van het leger. Er is niets meer te wen-
schen, niets meer te cischen. Leve da
sultan!"
Te Saloniki was het gisteren feest: mu
ziekuitvoeringen en betoogingen zonder
eind. Zelfs de straatvegers marcheerden
met hun bezems op den schouder mee in
den stoet I Behalve enkele Turksche liede
ren word vooral de „Marseillaise" en
ookhet Engelsche nationale lied „God
save the king" gespeeld. De hymne op den
snllnn werd niet gehoord.
Als een bewijs van do vijandschap, die
tegen den sul fan hecrscht. is de mooiste
straat van Saloniki, de Hnmirl-bonlevard,
herdoopt in Eendrachts-boulcvard en oen
andere straat kreeg den naam van Midhat-
pasja, de vader van de grondwet van 1S76.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Duitschland.
Keizer Wilhelm en de kei-erin zijn Zater
dagavond naar Stockholm vertrokken.
De ïSüdd. Reichskorr." schrijft: sin een
artikel in het Kopenhaagsche blad sPolitikeri"
heeft sir Max Wachter verklaard niet te ge-
looven dat keizer Wilhelm het hem van
andere zijde toegeschreven plan van de vor
ming van een Europeesehen Statenbond onder
Duitsche hegemonie ooit, heeft aanbevolen.
Deze verklaring van den heer Wiichter is
aan den keizer voorgelegd en door dezen
voor juist erkend. Men heeft dus niet langer
het recht zich ten opzichte van de tenden-
tieuse leuze van de Duitsche hegemonie in
Europa te beroepen op een uitspraak of een
bedoeling van keizer "Wilhelm".
in dc stad tc doen en het zou natuurlijk niet
opvallen als ze, iefs langer dan noodig was
wegbleef. Zo kende hot hotel, waar Jelling
haus zijn introk bad genomen. Rij hot hotel
was oen eoneerfttrin, die voor elkeen toegan
kelijk was. Daar zou ze dus post kunnen
vatten om steeds het terras in het oog te
houden, waarlangs hij toch in elk geval heen
of terug moest gaan. Daar wilde zij item
ontmoeten. Niet. een enkel oogenldik dacht
ze nan het ongewone, ja bijna onbehoorlijke
van haar iinal.
Zoo nam ze dan plaats op een bank on
der een getuigen vlierstruik om op zijn ver
schijnen fe wachten, liet park was nog bijna,
geheel leeg, geen wonder, daar het concert
eerst tegen deunvoncl zou beginnen. Vaa
liet ferms af drong het rinkelen van borden
tol haar door, waar dc gasten zaten te dinco-
ron. Jellinghaus bevond zich echter niet
onder hen. Zoekend liet Inge haar oogen van
de eene tafel naar 'do andere gaan. Daar -
aan den ingang der zaal verscheen zijn lange
gestalte. Hij ging het terras af, don weg
tiaar het park op.
lage stond op, het bloed suisde oti bruisch-
tc haar naar het hoofd, zo had zoowel kan
nen lachen als huilen, en toen ze hem tege
moet snelde luid ze werkelijk ook moeite zich
le bedwingen niet in luidruchtig juichen of
in snikken uit le bnt'slcn.
(Juniors voel stokte toen hij Inge's ge
stuite gewaar werd. Over zijn voorhoofd vloog
een bloedgolf en oen onzekere, verschrikte
uitdrukking veranderde zijn gelaatstrekken.
Hij gevoelde liet onmiddellijk, dal deze ont
moeting geen toeval was. Inge had op hem
gewacht.
En nu zei ze het hem zelf, hem met haar
groote eerlijke oogen recht aankijkend. „Ik
heb u gaarne willen ontmoeten, mijnheer
von Jellinghaus, daarom heb ik op u ge
wacht. Vroeger" haar stem scheen fe wil
len weigeren, maar zc wist zich dapper er
tegen le verzotten „vroeger helt ik zoo
dikwijls uw weg gekruist, dat ik meende
het nu nog wol eens te mogen doen."
Hij wilde oen verder gesprek verhinderen,
zij bracht hom immers heelemaai ia de war,
Ze zag er weer uit als indertijd, toon ze ook
straalde van levenslust en levenskracht -
en toch welk een geheel andere was zij ge
worden, hoe geheel anders sprak zij.
„Juffrouw Kondegg
Ze liet hem niet. den lijd tot verder spre
ken. „Neen, neen, val luij als 't u blieft nu
niet in de rode, maar luister eerst naar mij
Zwijgend boog Jellinghaus zijn hoofd, ter
wijl hij een beweging maakte als om lage
te verzoeken met hem door te loopen, veuler
liet park in om zich aan mogelijk nieuws
gierige blikken te onttrekken.
Zij volgde hem. „Sedert maanden reeds
heb ik op dit moment van weerzien gewacht,
sedert, ik thuis ben geweest en Hier
stokte weer haar stom, maar na een diepe
ademhaling vervolgde ze ernstig en dapper:
„Nu heli ik alles gelezen wat u indertijd
mijn moedor hebt, geschreven, tot. nu toe had
ik dat. niet gedaan."
Hij was blijven staan, terwijl zijn voor
hoofd zich diep had gefronst. „"Waarom wekt
tl die oude herinneringen weer op, juffrouw
Sondegg? liet ligt reeds zoo ver achter ens
en niets van dat alles is immers ongedaan
te maken."
Engeland.
Zaterdag bracht een. verkiezing voor hot
Lagerhuis in 't district. Haggerston (bij Lon
den) een meuwb nederlaag voor de regeer
ringspartij. Dc unionist Guinness behaalde
2867 stemmen, Warren (liberaal) 1724, Bur-
rows (socialist) 986 stemmen. In 1906 be-
droeg de liberale meerderheid -101 stem
men" (2772-2371).
Ze zag smeokend tot hem op. „Och hoor
mij tenminste even aan. Nu, terwijl u mij
toch niet behoeft te wantrouwen, waar ik
geen enkele bijbedoeling kan hebben, waar u
geheel en al uit den gewonen kring is ge
nikten 'k dus niet. meer tot den man spreek,
tnaar alleen tot den mensch in U, mag ik
toch zeker wel openhartig tegen u zijn.
Laaf mij u clan vertellen,dat ik nooit zoo
het volgzaam kind van mijn moeder ben ge
weest als u dat wel heeft moeten gelooven!"
Nauwelijks had Inge zich zelf deze woor
den hooren uitspreken of eeu gevoel an
schaamte kwant over haar. Ze had haar moe
der van zich gestooten tegenover oen vreem
de. Dat mocht ze nietdat wilde zc weer
horstellen, in elk geval eenigszins ver
zachten.
En haastig sprak ze verder: „U moet niet
meenun, dat het. mijn bedoeling is mijn moe
der aan fe klagen o neen. Alleen - men
zou misschien in vele opzichten heel andets
bobben gehandeld, indien
Weer stond ze voor de moeilijkheid iioe
zt-'h voorzichtig verder uit te drukken. De
kinderlijke uitdrukking op haar gezicht och
ter sprak evenveel als woorden luidden kun
nen doen.
Jellinghaus had alles begrepen en was
aangedaan. Plotseling begon hij zich zelve
verwijten te maken. AVaarom had hij barn
door dik en dun heen vervloekt en zoo wei
nig onderzoek ingesteld. Nu had hij diepe
dan ooit ai menschenhari.cn loeren lezen
zijn eigen oordeel was van zelf milder ge
worden. Wal moest hij Inge Sondegg rat
woorden?
Zij wachtte op een vriendelijk verzoenend
Noorwegen.
Gistermiddag halfvijf is president Fal-
iières uit Christiania naar Frankrijk terug
gekeerd.
Het bezoek aan Christiania vormt liet
slot van de reis van president FaJliètcs.
De ontvangst was er zeer hartelijk en l>o-
'enal uiterst gemoedelijk. De koning baalde
den president af in ectn rooisloep: aan de
landingsplaats stond een militaire kapeik die
de „Marseillaise" speelde, overigens waren
er geen troepen te zien. Door de dichte
menigte 'toegewuifd en toegejuicht, roden
de koning en dieins aast naar het paleis.
In den namiddag maakten beiden in colbert
met lagen hoed een rijtoer door de stad
en de omstreken. Na al de staatsie cn het
machtsvertoon bij de voorafgegane, bezoe
ken, zal deze. ontvangst bij don ocmraitligen.
president misschien wol de aangenaamste
herinneringen nalaten.
Italië.
In Italiaansch Somaliland is opnieuw de
koloniale oorlog begonnen. Majoor Di-Giorgi
vertrok den 11 en Juli met 520 man uit Merka
en had te Mellet een treffen met de srebel-
leri'. Deze werden met aanzienlijke\erliezen
op de vlucht gejaagd de Italianen hadden
twee dooderi, onder wie een kapitein. Bij een
tweede gevecht in de bosschen werd de vijand
na een kort gevecht met zware verliezen
daaruit teruggedreven. Daarbij werden van
de Italianen twee Askari's gedood en zes
gewond.
Onze Marine.
Blijkens bij bet Departement van Marine
ontvangen bericht is Hr. Ms. pamtserschlp
„Piet Hein", onder bevel van den kapitein
ter zee H. T. Hoven, 1 dezer te Bergen
aangekomen. („StcL")
«te*
De kapitein ter zee W. A. Mou ton, com
mandant van Rr. Ms. pantserschip „Heems-
kerek" wordt, met 6 dezer, op non-acti
viteit gesteld. („Stct")
woord. Ilij wilde zoo iets zeggen maar
plotseling kwam er hard en scherp uit. bijna
nog eer hij het zelf wist: „En Frank ürt-
lolT?"
Inge verbleekte, haar lippen trilden. Dicht
naast elkaar stonden ze nu op den smul
len weg.
„Inge, vertel me eens, hoe kwam die in
je leven? Heb je je zelf zoo moeten ver
goten, was dat werkelijk noodig?"
„Ik weel het niet." zei ze zacht. „Ik
weef het niet. Ik wou slechts trouwen
onverschillig wie. U had me zoo diep moge
lijk vernederd en ik wist niet waarom. Uit
haat uit schaamte nu
Inge zag GunterU gezicht bewegen, en ze
meende, dat hij haar verderen woordenvloed
wilde stuiten.
Haastig echter ging ze voort: „Ik wil me
met dat alles niet verontschuldigen - neen
zeker niet. Ik wil alleen mijn handelingen
eenigszins verklaren en ze trachten goed te
maken."
..Waarom zegt u mij dat alles juist
mij?"
„Och, omdat plotseling mijn haat weer
vervloog en ik helioefte had mijn hart voor
u "uit te storten en
„En dan?"
„Om dan tenminste verzoend van n te
scheiden. Eer u voor goed uit mijn omgeving
zult verdwijnen wilde ik u nog eens dc
hand hebben gedrukt."
Slot volgt.)
