62"? Jaargang. Zondag 11 October 1908 No. 12819 Tweede Blad. Dit de Balkan-geschiedenis, De gesloten villa. liiMMLMI), SCHIEDAMSCHE COURANT JDeze courant verschijnt d a g o 1 rj k s, mot uitsondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en V.laardingen £1.1.25.Franco ur pOSt fh 1-65. p prp per week: Voor Schiedam en Vlaardingon 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertcntiën voor het eerstvolgend nummer rnooton des middags vóór een aur aan het bureau bezorgd zij.a i Bureau: Lango naven No. 141 (hoek Korte Haven.) Prijs der AdvertentiSn: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel me-ei 15 oenis. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar do plaats die zij innemen. lil- 1 Advertentiën bij abonnement op voord eclige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsda g-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau to voldoen. Interc. Telefoon voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. Het bfegin dezer week bracht groote po litieke gebeurtenissen op don Balkan: aan Buhnije "de onafhankelijkheid, Oostenrijk palmde tweo belangrijke Turksche gewes ten in, n.l. Beside cn Iferzegcvrind en: gaf <s een aan Turkije terug: Novi* Bnzar. In diplomatieke, kringen L-e Wtóencn ziet ton hierin de meesterhand van don Oos- toijkschen minister van buiLonlantlsche 'aken feon v. Aorcnthal. Deze hoeft in ren omvangrijke memorie aan den keizer indertijd zijn werkplan als volgt omschre ven: herstel van de vriendschappelijke be trekkingen met Bulgarije, versterking van Se goeds betrekkingen mot Roemenië, po litieke ri'Hitralisecring van "Montenegro cn volkomen isoleering van Servië. De loop der jongste gebeurtenissen lat® lie dat Oostenrijk de Bulgaren een rugge steun gaf en zelf, ten koste van Rusland, zijn positie, op den Balkan geducht ver sterkte. Opmerkelijk is, dat dc oude vriend tan Bulgarije, Rusland, thans door Oos tenrijk is verdrongen. Wat Bulgarije aan Rusland te dankefc cn le verwijten hoafl, loert een kort overzicht uit dc geschic- tlrnis van het nieuwbakken koninkrijk: Het derde Bulgaarsche czarenrijk werd in 1393 door do Turken onder sultan Moe rad I veroverd. Hot in do middeleeuwen krijgshaftige, Bulgarenvolk komt tot diep verval. Ee,rst in de tweede heltt der lSd 'eeuw leeft het nationaliteitsgevoel weotrop. Da Russische, veldtochten van 180G—'12 en 1828—'29 brengen de Bulgaren in be weging cn na don Kirimoorlog weten de Bulgaren den sultan een besluit af te dringen, waarbij hen een eigen kerk, met ten aartsbisschop, exarch, aan *'t hoofd, 'tvordt toegestaan. Tengevolge van oen op- Stand 'in Bosnië 'en Hpirzcgowinn. in 1875 breekt 'begin Mei Van 't volgend jaar ook con opstand in Bulgarije 'uit togen de Turk- kche onderdrukkers. Binnen 'enkele dagen Svorden de opstandelingen verpletterd, de Turken richten onder de bevolking 'n Vreeselijk bloedbad aanin de provincies Philippopel c,n Tirnowo worden 58 dorprai ie Vuur cn tc zwaard verwoest en 12000 inenschon van elk geslacht cn eiken oudcr- ilom In 'koelen bloede afgemaakt. Deze gruwel 'wekte vooral in Engeland groote sensatie: Engeland eischto christen-bewind voerders voor dc Biilgnarschö provincies, maar He Porto weigerde. Rusland, 'dalt or op tut was zijn positie in 'het 'Oosten van Europa! te versterken do Slavische volken op den Builkun tot dop opstand 'togen Turkije ptanzetto, komt hen eindelijk te hulp en verklaarde 2-1 April 1877 Turkije, don oorlog. Doze 'oorlog, ge.kc-nmerkt 'door 'de bloedige veld slagen hij Plewnal 'en Sjipka leidde tot den 'vre,de Van 'San Stefano. Turkije kwam er slc,cht af, want behalve Roemcliö jir-ord 'pok een deol van Macedonië hij Builgatrije gevoegd, liet BcdijnscTro congres (Juli 1878) gaf Macedonië aan Turkije terug en regelde- den toestand op den Balkan zoo als dro vóór dezo week nog bestond, Bul- gairijj werd. een zichzelf beglurend vor stendom, schatplichtig aan don sultan, met oen cbriston-regeeriing cn een nationale mi litie. Ook ltoemelic kreeg don Rulgaairschan vorst tot gouverneur, maar bleef ondar po litiek en milibaiiir gezag van den sultan. Rusland had eindelijk do Bulgaren recht gedaan, ten koste van. de gruwelen van 1876; hot Russische volk wordt nog he den ten dago ails do bevrijder door dc Bul garen geëerd. Een Duitsehe prins, Alexan der van Baitifsmberg, werd tot vorst geko zen cn dank zij Ruskinds bescherming dn dc medewerking van Russische officieren, ging Bulgarije een leger vormen1 cn waling* werken aanbrengen, hoowci do Turksche souverein er zich Legen verzotte. Do liberate]}, voorstanders van eon inlij ving va.n Rocinclië, organiseerden daartoe, een levendige a.giitalbio. In do Sobranja (par lement.) hadden do liberale on radicale par tijen dc overhand. Do vorst besloot tot een staatsgreep cn wist met hulp van Oosten rijk in 18S1 de constitutie op te boffen, waardoor hij zich den haat dos volks op don hals haalde. Hij wendde zich tot den czaar om Russische bewindvoerders, maar do Bulgaren, van oordeel zichzelf te kun nen rC'geeren, herstelden do constitutie en dwongen do Bussen heen te gaan. Be veir- eeniging met Roe-meliö kwam daarop (1SS5) tot stand, in September van dat jaair werd dc Turksche gouverneur Ga.vui- pasja uit Philippopel verjaagd. Alexander van Battenberg nam den titel aan van „vorst der beide Bulgarijcn". Se dert do vcrceniging met Roemelië warende Bulgaairschc politici or op uit da goed keuring van Europa te verworven en te strijden togen do Russische partij. In 1887 word Alexander weggejaagd en vervangen door Ferdinand van Coburg, wiens eerste work was Stambocloff als minister-presi de rat le, kiezen. De Russische partij intri geerde on smeedde samenzweringen om het land wctlar onder Rus sis eten invloed tc brengen. Ecnigtó moordaanslagen op ministers werden beantwoord niet een schrikbewind cn uitzonderingswetten, wnar- van èn liet volk èn Ferdinand spoedig hun bekomst hadden. Na. do vermoording van S'tamboeloff in 1S95 had do verzoening met Rusland plaats. Eerst 14 Maart van 't volgend jaair werd Ferdinand door Rus land cn daarna door do overige mogend heden als vorst erkend. Hij was voorts gouv.-genciraal van Oost-Roemoliö, maar- Door C. C. Veertien dagen lang had hel. reeds ge iend, geregend, geregend, en daar tus- schendoor gewaaid, gewaaid, gewaaid! zoo- dat do mooie wandelwegen rond het hotel ia do kleine badplaats er verlaten en een- Mm uitzagen en het werkelijk spookach tig werd als men do eetzaal btimnnlrad W do volo gedekte tafcis zag, waaraan Memand zat (of at). Zoowel de keil nors. ds do kamermeisjes zagen or uit, alsof 21J juist van cön begrafenis waren thuis gekomen. Do weinige optimistische badgas ten, Oio op hoop van beter woog waagden te blijven, liepttn mot paraphilia's en over schoenen op de natte wegen onder do tlmi pende boomen en koken troosteloos uit over •ion grauiwein, door don wind gezwccjiten (lid aan don horizon overging in dikke neJvels era waarop eon prol don storm «mpondc zeilboot nu eens hoog wordop- Eohovca en dan weor in de diepte ver dween. ÏIct was meer dan droevig. Toch was hel. woo!ijk bij dol mooie, grt- zolligö villa, die ik ontdekte op con mijueir wandelingen in het midden vaneen,denncn- bosch.' boor hot open venster klonk hat gomid vaa c0» vu'oolijkc kinderstem, nu cn dan ondcshroke.n door dc tonen van eau uit stekend bespeelde piano. V-oor dc villa "loeiden seringen en stonden allerlei soor ten van boosters. In hot boseh was alleen plaats gemaakt voar een rónd hot huis loopend zandteirrein, waarin vele mooie, door gras omzoouido bloemperken prijkten. Hot tón daar onder te groote dennen ston den sierlijke tuinmeubelen. Dc bouw van dc' villa was zeeir bijzonder, in zoover, dat ar aan ontbtrakon dc ge wone kleine torens, balkons, verandas en andoro banale uitbouwsels. Do bovenste verdieping werd aan de vier hoeken ge dragen door vier pilaren, zoodat de eerste verdieping op oen kruis geleek; onder dc kamers, gesteund door dc pilaren, waren ruimten, gemeubileerd met rieten meube len, waar men prettige, half verscholen zitplaatsen vond, en die door groote glazen deuren, konden worden afgesloten en mot trappen in den tuin voorden, Itot dak was geheel plat, omgeven door coti balustrade, en men kon begrijpen, dat men daar een heerlijk uitzicht op dobosch- rijkc omgeving cn den fjord had. Vlak /voor den hoofdingang leidden eenigc trappen naar een hoog klipplateau. Ik klom erheen, on zie, daar lag de fjord voor prij in lieel zijn overweldigende schoonheid. Ver weg aan den horizon was nu een hooi .smalle, lichte rand, die den strijd had aangehou den me-l den storm, welke do wolken her c.n dar dreef, hen uil. elkander joeg po wedeff le zanten bracht, ben voor zich uit zwccpoiul, evenals do schuimende golven, die tegen de klippen en riffen van ,dc kust braken. En al dien lijd, dat ik daar stond en dc elementen zag kampen, klonken door hot open venster achter mij de tenon van Beeilhovon's Sonate Appassionnla, en daar l.usschendoor het geluid van de vroolijkc kinderstem. Een eigenaardig concert! Plotseling verscheen een jonge man aan de balustrade van liet dak en koek ui to vel den fjord, dc oogen met do liand .beschut- schalk van hot Turksche, leger, adjudant van don sultan. Vorst Ferdinand ging nu met. geduldig overleg to werk om het groote doel, 's lands onafhankelijkheid en zijn verheffing lot koning, tc bereiken. Langzaam aan maakte hij Europa met 't denkbeeld vertrouwd dat Bulgarije zijn onafhankelijkheid waard was. Rokend zijn de reizen van, den vorst naar de Ëuropeesche hoven, gewoonlijk was Ferdinand geen drie maanden van 't jaar in zijn land. De staatsgreep van Bulgarije is niets meer ge woest dan eon vormkwes tie: Bulgarije was reeds in werkelijkheid onafhankelijk. Sedert 1882 stond de Bul- gaarsche zaakgelastigde te Konstanüinopol in directe betrekking met do Porto; het vorstendom sloot met Turkije verschillende handels- en postverdragen, en evenzoo met dc andere mogendheden. In 1907 op. de Rlaagsche conferentie werd de gezant van Bulgarije op gelijken voet behandeld als die van andere staten en hij teekende hot protocol met dezelfde volmacht als dc Turksche gezant. Op papier was Bulgarije nog steeds va zalstaat van Turkije, maar dal papier (de acte van Berlijn) was org verouderd cn Maandag j.l. maakte mien er lo Tirnowo dan ook geen gewetensbezwaar van die papieren acte aan flatdon Le scheuren. En dit deed Bulgarije des te geruster, omdat no la bene een van de sam-e.ii stol 1 ars van. hot Berlijnsche verdrag (Oostenrijk) bozig was die internationale overeenkomst zon der blikken of blozen te schenden. Als 't getij verloopt, worden de bakens verzet 1 De staatsgreep van Oostenrijk kan aan leiding geven tot oen historisch overzicht van dc bezette provincies Bosnië en Herze govina, Art. 25 van het Bciiijnschc ver drag regelde als volgt don toestand in die provincies: „Bosnië en Herzegovina zul len door Oostenrijk-Hongarijc bezet wor den. De sandsjak Novi Bazar zal onder Ottomaanschc administratie blijven, maar tor handhaving van don nieuwen, staat van zaken, van de vrijheid cn veiligheid der verkeerswegen behoudt Oostenrijk zich het recht voor er een garnizoen te Vestigen, cn militaire en handelswegen aan to leggen." De bijzonderheden werden geregeld bij een Turksch-Oosteiirijksch verdrag van 21 April 1S79. Dit veidrag kende Oostenrijk toe de administratie over Bosnië on lier zegowina, dc bevolking verkreeg vrijheid van godsdienst, de persoonlijke veiligheid cn die van den eigendom werden gewaar borgd, dc inkomsten zouden uitsluitend in de behoeften van de beide, provincies voor zien, Turksch geld was er gangbaar, do Porie behield de beschikking over wape nen oil 'oorlogsmateriaal der forten in Bos niö en Herzegovina. Do Oostenrijkscbe troe pen in den sandsjakNovi Bazar waren gehoci onafhankelijk van brat Turksche be stuur, ook Turkije kon daar garnizoenen temd. Toen boog hij zich over het ,hek en riep „Signed hot klaart op. Morgen schijnt dc zon cn dan zeilen wij mot liet kind naar den ouden Dodda op Graskarot. Hoor je wat ik zog, Signe?" De sonate was afgebroken bij het eerste „Signe" 1 on nu verscheen een jong vrou wenhoofd met glanzig, blond, krul Knul haar naast hom op het dak. Zij klom hoogor, terwijl zij con blik wierp op de kokende golven, drukte zich dicht tegen hem aan en zweeg. Iïij streek over haar blond haar en sprak weer op overtuigenden toon: „Hoor je, Signe? Zeg „Ik hoor je wel, maar ik kan mijn vrees voer den fjord niet. overwinnen, .nis hij er uitziet als vandaag. Ik wil niet zeilen, ais hof. niet zonnig en stil is, zooals op dien dag, toon wij rooiden in do badhuisbaai." llij lachte en kuste de lieve oogen, die zoo smcekerad in de zijne keken. Begrijp je niet, domoor, dat wanneer het st.il is men niet kan zeilen?" „Ja, maar „Je bent een kleine domoor. Donk jo, dat ik hier een villa bouwde en mij een zeil boot aanschafte om oen st ml «leven te leiden? Neen, ntiar huilen in dc frisscho. lucht- op den fjord, alle kleine zorgen c.n bekrompen gedachten weg laten waaien door den zuive ren, sterken wind. Zoo spoedig is het. weer winter! (In nu gauw naar beneden en maak een flinkon knapzak klaar. Ik loop oven naar Kruger en vraag hom mode le gaan. Eerst wil ik nog oven met den loods spreken om jo gerust, to stellen. Laat de kleine Signe mijn paraplu ie brengen." vestigen, maar 'Oostenrijk had ten allen tijde hot recht zooveel troepen hot wilde in Novi Bazar bijeen te brengen. Zóó luidden de bepalingen, die Oosten rijk Woensdag eenvoudig op zij zette door dc provincies te annexeeren, die vermoe delijk tot 'dc minst bekende landen van 'Europa hchoorcn, sedert Oostenrijk er zijn bestuur vestigde. 13 eeuwen geleden ver overden de Serviërs Herzegovina; in do tiende eeuw* begint de periode van dellon- gaarsche ovcrhcersching, hetgeen voor 'Oostenrijk thans oen van de redenen is voor de inpalming van beide provincies. Bellon- gaarsche ovcrhcersching door koning Si- gismond wordt gevolgd door de verovering van Bosnië in 1463 door do Tuiken. Se dert bleven Bosnië cn Ile-rzegowiria inge lijfd hij het Ottomaanschc rijk. 't Feodale systeem bleef er, golden tot den grooten volksopstand Van 1875, uitgelokt door de- knevelarijen van den Bosnréchen adel en door de misdaden van de Jandtsarm. De laatste Russisch-Turksclie oorlog gaf 0o.->ten rijk het bezettingsrecht in de twee provincies. Het land kwam eindelijk tot rust cn al mocht het bestuur der Oostien- rijksche ambtenaren aan zachtzinnigheid te wenschen overlaten, 't was 'n groote stap vooruit, vergeleken bij do onderdruk king van het volk door, den adel cn jle knevelarijen der Turken. Onder Oosten- rijksch bestuur werd do landbouw bevor derd, wegen cn sporen werden aangelegd, 'liet onderwijs georganiseerd, kunsten pn 'kunstnijverheid bevorderd, zoo-dat zelfs de afdoeling Bosnië en Horzegowina op de internationale tentoonstelling te Brussel in '1897 de aandacht trok. 't Was de eerste maal dat de „bezette provincies" aan een tentoonstelling deelnamen. Van liet Hof. Door II. M. de Koningin-Moeder is als bijdrage in de oprichtingskosten van de Bclnppeu'sbeurs van de afdoeling Gorin- chem van den Volksbond 'tegen Drankmis bruik geschonken een som van f 60. Onze Kamerleden. Het „Hbl." meldt, 'dat thans bij de be sturen der kiesverecniging „Dc Maine" en de Liberale Kiesverecniging te Zuidhorn be richt is gekomen, dat de lieer Zijhna niet Weer in aanmerking wicnscht be komen voor oen Kamerzetel. Be Sultan vau Assalmn. De sultan van Assahnn heeft gisteren in hotel den Uudcn 'Doelen te 's-Gravcnhage aan verschillende autoriteiten, ongeveer30 personen uit do ambtenaarskring-en, een maaltijd gegeven, waarbij de eerste dronk 'door den gastheer word gewijd aan H. M. do Koningin. „Het Vpd." verneemt, dat <le sultan van Assahan den 22sLen dezes de jcis naar 'Ncdexlandsch Oosl-Indië zal aan vaat den. Hij zal de reis maken per «pooi weg van Den Haag naar Brussell'arijsLyon en (Marseille cn van daaruit por mailboot naar Indië. Don' Oden, 1-ldcn cn 17den dezer zullen door den sultan in hot hotel du, Vieux- Doolcn drie groote afscheidsdiner-, worden gegeven aan Veaschil knul autoriteiten, waaronder de ministers en het corps di plomatique. Personalia. Bij Kon. bcsl. van 7 dezer: 1. zijn benoemd: a. mei ingang van 16 October, tot substi tuut-officier van justitie bij de arrondisse ments-rechtbank te Leeuwarden, nu\ J. P. Amslioff, thans ambtenaar van het O. M. bij de kantongerechten in hut arrondissement Arnhem, ter standplaats Arnhem b. met ingang van 16 October, tot suheti- tuut-officier van justitie hij de arrondissc- mcnto-rechtbank te Botterdam, mr. D. J. Wolfson, thans substituut-officier van justi tie bit de aiTOiidk-.i'inems-recht.bank tc Zwolle;* c. met ingang van 16 Oei. tot stib.4,-offi cier van justitie, lui de aiiond.-rechtbank te Zwolie, mr. B. B. Boijer, than» substituut- officier van justitie bij de arrondissements rechtbank te Dordrecht d. met ingang van 16 October tot substi tuut-officier van justitie hij de arrondissc- mcnts-reclitbank te Dordrecht, mr. I. G. J. Toutonhoofd, thans ambtenaar van het open baar ministerie bij de kantongerechten in hot arrondissement 's-ilcrtogenbosch. voor de kantons Oss, ileusden, Waalwijk cn Oir- sckot, ter standplaats 's-Hcrtogembosch. e. lot substituuf-offioier vanju.-titic bij dc arrondissements-rechtbank te Utrecht., mr. A. A. Cnopius, thans substituut-officier van justitie bij do arrondissements-rechtbank te Alkmaar; f. tot substituut-officier van justitie hij de arrondissements-rechtbank te Alkmaar, mr. J. IJanegraaff, thans suh-tituut-officier van justitie bij de arrondissements-rechtbank te Winschoten g. tot substituut-officier bij de arrondisse- mente-rochtbank to Winschoten, mr. J. W. A. M. baron van Lamswecrde. thans amb tenaar van liet openbaar ministerie bij de kantongerechten in het arrondissement Mid delburg. ter standplaats Middelburg; h. tot substituut-officier van justitie hij do arrondissements-rechtbank te Amsterdam, mr. J. Bruyn, thans ambtenaar van het openbaar ministerie hij de kantongerechten dn hot ar rondissement 's-Gravenhagc. voor de kantons 's-Gravcnhage e.n Delft, tor standplaat-a 's-Gravcnhage i. met ingang van 16 October tot ambte naar van het openhaar ministerie in liet arrondissement Arnhem ter standplaats Am- Hij luid gelijk gehad do vroolijkc, jonge man. Den volgenden dag scheen dc zon zoo stralend uit oen wolkonlooz.cn, blauwen he mel, nleof liet nooit gestormd of geregend had. Warm was het, maar oen fris>elie wind blies over .don fjord, z.oodat de zeilbootjes dansten en tegen elkander bogenx als waren zij ongeduldig om weg te varen. Een er van lag geheel zeilklaar, en zie, daar kwa men reeds mijn jonge vrienden van gisteren, papa, mama, het kleintje on ceil beladen en belaste juffrouw. „Haast je, Signe, dat wij wegkomen! Zie je, daar vaart Lindens al." Een groot, plezierjacht laveerde de haven uit mot gezwollen zeilen. Juist, loon hot voor hij de laatste klip vloog kwam er een sterk; windstoot van al het .-trand en deed het ge heel naar éón zijde overhellen. „Sven. zie je het nu, laten wij terug gaan Kruger dacht, ook dat. het buiig zou worden." „Kruger is een sukkel." Hij begon 1e lachen. „Maar wij zullen toeli wachten op den loods, niet?" „Ach kom 1 Hij kan vandaag niet. llij moet buiten dienst doen. Ik kun dit kleine bootje wel besturen, als het. niet- harder waait dan vandaag. Kom, or in gestapt!" En hij hielp zijn vrouw cn hot kleintje in de boot, wenkte de juffrouw goeden dag, wierp het touw las en vlug schooi de kleine hoot vooruit, nis een pijl uit den hoog. „Vaarwel 1" Een paar uur daarna reisde ik met don trein af. Tret word herfst, winter, lente, zomer, tel kens weer. Verdriet en vreugde, gezonde en zieke dngen', geluk en ellende wisselden voor mij af, zoonls voor alle anderen, cn toen be zocht ik weer eens na vele jaren de kleine, vreedzame badplaats aan den tjord. Op een regenachtige.!) dug zocht ik naar de vriendelijke villa voor «ren beetje zonne schijn in de duisternis. Ongeloollijk, dat mi verstandig meusoh zich met zoo iets kan paaien. Iloe was de weg ook v.eer? lfier ia slechte hot. dichte ho.-eii. Liep ik misschien verkeerd? Neen, daar schemert iets door de domie.stammen. Nog oen paar laantjes* en ik stond voor den tuin, vree.-sTijk verwaarloosd, met reusachtige heesters, voru ilderde bloem perken, brandnetels en distels. En daar was de villa! IVut had de tijd en hot seer er huisgehouden! Deinen en ven-te;» vvaien dichtgespijkerd, op óén raam na. waaiuit zoor zacht, de tonen klonken van een piano. Het, geheel z.ag cr verlaten en wanhopig treurig uit. 3H liep een liliing over mijn mg en ik liep haastig weg. Daar ontmoette ik oen ouden vissehor, die met zijn leego korven van tie markt kwam. „Wie woont, er in die villa?" „Welke?" „Die daarginds tu-s -hen de hoornen." ,.0, dat is de dtxxto villa, zooils zij zog gen. Daar w-oont z.ij. mevrouw, weet je." „Welke mevrouw?" „De vrouw vau den notaris, die vele jaren geleden verdronken is." „IToo kwam dat?" „Ja, hij verdronk hij hei zeilen. „Vertel mij eens, hoe dat gebeurde." „Ja, zie je, ik was er niet hij. ik zeilde buiten op de zee. De notaris ducht, dat hij wol alleen met dc zeilboot ovetvvrg kon, want

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1908 | | pagina 5