ie1
1
m
0' Jaargang.
Zaterdag 14 November 1908
No. 12848
Holt,
De Speelduivel.
T,
el,
mu-
1880.
ont
baste
I
BUITENLAND.
s.6
S)
BiNNSNLANB.
i
s h
i
•g tier
ULEN.
IOPF,
OFF-
SCHIEDAMSCHE COURANT
Dozo coirrant verschijnt d ag c 1 ij k s, met uitzondering van Zon-en Feestdaocn
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en V laar dingen fl. 1.25. Franco
551 post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummer# 2 cent.
Abonnementen warden dagelijks aangenomen.
Advertentiën vootr het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór eon
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven Ho. Ml (hoek Korte Haven.)
groo'e
voor-
i 3918,
!E!ÏIU
Schiedam, 13 Nov. 1908.
DXJITSCIILAND.
De politieke toestand.
Het tweedaagsch debat in den. Rijksdag
keft niet veel helderheid gebracht in den
politieleen toestand. De critieken, die vooral
Jen tweeden dag werden geoefend op hot
persoonlijk bewind des keizers, op het ont
breken van feitelijke ministericele verant
woordelijkheid, hebben voorloopig geen resul-
tjot opgeleverd. Do regeering heeft don Rijks
dag laten praten en opnieuw is duidelijk ge
bleken hoe weinig invloed de geweldige Rijks
dag bezit op den gang van 's lands zaken.
Hoewel enkele fracties der rcgcering»mcerder-
heid, n.l. de vrijzinnigen, de noodzakelijk
heid bepleitten van ministericele verantwoor-
ijkheid, nemen de conservatieve elementen
van het '„blok" genoegen met de slappe,
vage verklaringen van prins Biilow. De Rijks
dag is zonder twijfel zelf de schuld van don
onmogolijken toestand en uit het verloop dor
jongste debatten is to concludeeren dat
Duitschland in werkelijkheid geen parlemen
tairen staat is. fn de nuichtshcvoegdbeid van
de volksvertegenwoordiging staat. Duitsch-
land dus ver achter hij "Frankrijk, Engeland
en zelfs bij Nederland.
De rijkskanselier is slechts verantwoor
ding schuldig aan don keizer en staat geheel
onafhankelijk tegenover den Rijksdag, die
alleen oppositie tenen do rogecring kan voe
ren door de begrooting te verwerpen of wee-
ten af te stemmen. Dan volgt- geen minister-
crisis, zooals in andere constiüitioneclo lan
den, maar ontbinding van hot parlejnent.
De Rijksdag kun prins Bülow niet dwingen
waarborgen te verschaffen, die hij (Rijksdag)
eisehtj maar het jongste debat kan toch
beschouwd worden als 'n keerpunt in de ge
schiedenis van het keizerlijke absolutisme.
De oppositie door de woordvoerders van
bijna allo partijen tegen het peisoonlijk regime
is een begin van uitbreiding der parlemen
taire rechten, die vroeg of Iaat moet. ver
leendworden. Op welke wijze dit zal go.-chie-
(Ica is moeilijk uit te maken, maar 't valt
zoor tc betwijfelen of de keizer vrijwillig af
stand van zijn tegenwoordige macht zal doen.
Helderheid in den poliliekcn toostend zal
eerst verkregen worden inclien men 3 c finsfa
plannen des keizers kent.
Hot oordeel der bladen.
Do Duitsclic bladen zijn algemeen onvol
daan over het resultaat van het Rijksdag
debat.
Dat do koizor in dó Duitsche bladen een
„slechte pers" had, blijkt wol duidelijk uit
oen artikel in do „Koln, Ztg.", in den regel
geen regccrings- of keizersvijnndig orgaan.
Het blad wijst cr op, dat v. Biilow mogelijk
geen definitieve verklaring kon afleggen
doordien hij na Dinsdag j.l. geen overleg
mot den keizer kon plegen, die, zooals ge-
NT a n r het D' u i t s c h van
II. REIN HARDT.
es
enz,
lit,
rdtvan
heden
n nola
HOES.
4.-1
stand-
Foto's
atidd.
Om elf uur 's morgens gaat de speelzaal
°pen. Maar reeds langen tijd tc voren zijn
de banken bezet in het wonderlijk schoon
aangelegde park, dat liet weelderig ingerichte
Casino omgeeft; het zijn personen die liet
üur haast niet kunnen afwachten dat zij
plaats zullen nemen aan de speeltafel. Zij
'lebben geen oogen voor de schoonc omge-
',lng; bun blik is onafgewend op de deur
gericht. En boc mcer het uur nadert, hoe tal
rijker worden de ongeduldigcn. Zij wandelen
°P en neer in de gangen, die door palmen
en tropische gewassen gevormd worden.
dames laten haar zijden kleederen rui-
en on gebruiken haar kostbare waaiers om
?-ich te bekoelen. De hecren strijken zenuw
achtig mot de hand over hun nieuwmodisch
snorretje, klemmen nu eens het monocle vast
s net oog, om het weldra weer to laten
vallen.
Vfeomtc Saint llonorë, do dame die hij
als gravin aansprak en March esc Boiimartini
Varen ook reeds aanwezig. liet duurde niet
ang of men zag Senora Cobija, den Rus, mr.
hickley en don Kongnnrsehcn grondbezitter
aankomen. Graaf Czaczn naderde met ma-
jame Bonnet. En eindelijk verschenen ook
'aion Neuhoff en de Duitsche graaf. Ed
ward ^Spencer alleen liet nog op zich wach-
®n- Natuurlijk werd zijn onzinnig voornemen
"'gemeen besproken.
j,Dc toegang tot de speelzaal moest hem
meld, op de vossenjacht was te Donatio
aching en (Baden). „Rot is begrijpelijk, onr-
declt liet blad, dat in den Rijksdag openlijk
uiting word gegeven aan de ontstemming
oyer do afwezigheid dos keizers uit Ber
lijn, want per slot van zaken zijn de rede
voeringen in den Rijksdag slechts een echo
van do gcdachtenprooosscn, die in het volk
plaats vinden. Wij moeten echter openlijk
te kennen geven, dat het volk niet begrijpt,
dat de keizer, wat nu tc Berlijn geschiedt,
klaarblijkelijk als zoo onbelangrijk be
schouwt, dat. hij zijn reis- en jaciitgenoc-
gens cn hoffeesten niet onderbreekt, om
naar Berlijn lo komen. Als wij ons niet
vergissen is het volk dit reizende rogoe-
ren hartelijk moede, on het was niet noo-
dig, dat juist de tegenwoordige onderhande
lingen weer eens het klaarblijkelijk bewijs
moesten leveren, dat do noodigo eenheid
in do Rogecring door het ononderbroken
reizen van 'den keizer moet lijden."
Mot deze terechtwijzing kan' Z. M, voor-
loopig genoegen nemen.
De „Vossisclic Ztg." eisciit van Biilow
daden, geen woorden, waardoor alles bij
t oude blijft. Het blad geeft den raad liet
voorbeeld van Engeland te volgen.
Hooft het Pruisische ministerie, dat na
de Rijksdagzitting bijeenkwam, maatregelen
genomen om waarborgen to geven aan het
volk? Het is dringend noodig, dienaan
gaande zekerheid te hebben. Met dc twee-
daagsche beraadslaging over de interpellaties,
zonder dat ook maar voor Oen vorm een be
sluit is genomen, kan en mag een aange
legenheid, die het binnen- on buitenland diep
bewogen hoeftonmogelijk afloopen.
Het „Bediller Tagcblutt" vindt evenmin,
dat er licht in den poliliekcn toe-tand is ge
komen. De beraadslagingen zijn maar -en
kleine pleisterplaats, op don langen weg naar
liet parlementarisme gow eest, maar wij mogen
wol aannemen, dat de keizer uit dezen vor
stenspiegel, dieiiyde Rijksdag hem voor heeft
gehouden, over de stemming van het volk
en van den Rijksdag veel vernoemt, wat de
hofjonkers en de lakeien hem niet durven
zeggen. Of Int wat helpen zal, is een an
dere vraag.
De conservatieve „Port" verneemt, dat de
redevoeringen ongeveer den indruk hebben
nagelaten, waarmee scluildei.-cbers een verga
dering verlaten, nadat zij gedwongen zijn ge
weest, hun schuldenaren een langdurige op
schorting van betaling toe te staan, terwijl
zij niet. weten, of zij nog eens hun recht, zul
len kunnen laten gelden.. Men kon Haar niets
stelligs streven, en men heeft niels bereikt,
wat voor de toekomst een herhaling van een
gesprek, dat op de staatkunde een ongun-
stigen invloed kan oefenen, zou moeten ver
hinderen.
De „Daily Telegraph", liet Engelseho blad
dat 't keizerlijk interview liet eerste publi
ceerde, handhaaft de juistheid van het open
baar gemaakt gesprek cn zegt: liet interview
werd eerst gepubliceerd, nadat iedere moge-
Prijs der Advertentiën: Van 18 regels fl. 0.92; iedere regel moer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letter's naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
hi tere. Telefoon
voor dc Redactie Xo. 123.
voor de Administratie No. 103.
■stKHainctimwi
geweigerd worden", beweerde mevrouw Bon
net. „Hij brengt ons allen, die met hom
in aanraking zijn gekomen, slechts ongeluk
aan. Tk durf vandaag geen tientje opzetten."
„Den toegang ontzeggenriep Neuhoff
uit. „Ach komdaar zou hot comité van de
speelzaal geen genoegen mee nomen. Van
zulke nieuwelingen moeten zij het juist heb
ben. Hoeveel zei hij ook al weer dat hij
bezat? Zeshonderd duizend markEen mooi
stuivertje geld Maar cr zijn hier ah vrij
wat grooterc sommen naar den kelder ge
gaan. Er is geen haan die or naar kraait.
Waarom dan toch al die opgewondenheid?
Trouwens, ik heb den jongen man nog niet
gezien. 'I Is bost mogelijk dat hij zich be
dacht heeft."
„"Was dat maar liet gevalHij brengt
mij zeker ongeluk aanging madame Bon
net voort. ,.lk ga nooit meer aan hetzelfde
tafeltje met- hem zitten om te eten en om te
spelen evenmin."
Op dat oogonblik worden do deuren der
speelzaal geopend cn allen stroomden naar
binnen.
Spencer was ct nog niet. Dat kwam ech
ter alleen doordat liet bankiershuis, waar
hij 's morgens om netten uur zijn cheques
had willen to gelde maken, eerst telegram
men moest wisselen mol het bankiershuis
te Londen, waarvan liet een filiaal vorm
de; het antwoord was nog niei gekomen,
's Middags kon 'dc uitbetaling echter plaats
hebben.
Met driehonderd biljetten van honderd
pond in zijn zak spoedde Spencer zich
naar hef rampzalig oord, waar dc ganseho
voorname wereld zich' reeds verzameld had.
lijke Stap was gedaan, om zekerheid te ver
krijgen, dat die publicatie in overeenstem
ming was met den wen sell van den Duitschen
keizer en dat de onderwerpen in het inter
view besproken, de meeningen waren van den
keizer zelf.
De officicuse metdeeling der Duitsche
regeering (in dc „Nordd. Allg. Ztg.") beves
tigde ook de juistheid van 't meegedeelde
over het veldtoehtspkn van den keizer
tegen dc Boeren.
William Stead schrijft in dc „Review of
Reviews" dat de keizer een Europeesch ver
bond tegen Engeland tijdens den Boerenoor
log verhinderde, maar na den Jameson's
inval in Transvaal een Europeesch verbond
tegen Engeland had willen vormen. „Tegen
zulk 'n onberekenbaren man, besluit Stead,
die tegen d'en wil van de meerderheid van
zijn volk Duitschland's politiek kan leiden,
moet Engelnnd's maatregel zijnonverwijld
de vloot versterken.
Het seniorenconvent von. den Rijksdag
heeft Ier regeling der werkzaamheden
vergaderd en besloten 19 Nov. te beginnen
met do eerste lezing van de nieuwe be
lastingwetten, die negen dagen zal duren.
2 Dcc. begint het begrootingsdebat cn dc
behandeling der wet op dc ambtenaa.rs-
traklemonten. 11 Dcc. gaat de Rijksdag tol
na Kerstfeest uiteen.
Vandaag en morgen interpellaties over
de werkloosheid en over de groote mijn
ramp.
In de zitting van hot Pruisische ministe
rie hebben dc ministers unaniem hun goed
keuring gehecht aan dc houding van den
rijkskanselier bij de jongste debatten. Van 't
geven van „waarborgen" aan het volk, die
in de bladen algemeen werden geëischt,
geen sprake, dus alles blijft zooals het
"was.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Op den dag zelf van zijn vrijlating zal
Gustavo Jlervé in Parijs spreken.
Engeland.
In het Lagerhuis vroeg de afgevaardigde
Lee gisteren inlichtingen over dc vloolsterk-
te, n.l. of de jregeering don tweemachts-
standaard voor "de viool opvat in dezen
zin, dat de meerderheid der Britsche vloot
zal zijn 10 proc. boven de gccooibineeide
sterkte van de twee sterkste vlootmogend-
heden. Ecrste-minister Asqniih beantwoord
de deze vraag bevestigend.
F r a n k r ij k.
Gustavo Hervé, de anti-militarist, die door
het Pftrijsehe gerechtshof tot een jaar ge
vangenisstraf was veroordeeld, zal, naar
de „Temps" meldt, aan het einde der aan
slaande week de gevangenis verlaten. Zijn
straf, die 18 Februari van dit jaar in was
gegaan, eindigt feitelijk eerst IS Februari
a.s. Maar omdat hij zijn straf in cellulaire
gevangenis ondergaan heeft, wordt zij met
drie maanden verminderd.
0 o s t e n r ij k-1 ho n ;r a r ij e.
Evenals in de llongnarsclie Kamer is in
de Oostcnrijksche Kamer hel wetsontwerp
ingediend lot goedkeuring van dc inlijving
van Bosnië cn Herzegovina.
In de marmeren vestibule wierp bijeen
portier in livrei met gouden tressen zijn
hoed en stok too on vertoonde zijn pas
aan een gedistingeerd uitziend heer in een
rok en witte das. Zonder legitimatiebewijs
is het niet veroorloofd de speelzaal binnen
te treden. Dit staat in de statuten. lleL
is echter niets meer dan ecu wassen neus.
Een visitekaartje bijv. wordt ook als legi
timatiebewijs beschouwd.
De tafels waren haast niet toegankelijk
door de menigte menschen, die or zich
omheen verdrongen; het spel was reeds
in vollen gang. Slechts enkelen, meestal
(reizigers, door nieuwsgierigheid naar de
speelzaal gedreven, zaten op do divans
langs dc muren. De lucht was drukkend,
verpest door koslbaro parfumerieën als
oponopax en koro-lopsis.
Aan het naastbijzijndc tafeltje heerschto
ecnige opschudding. Er was een groote som
verloren. Maar dadelijk klonk weder dc
eentonige stem van don croupier:
(„Faites vos jcuxl... Vos jeux sont
faits?"
Spencer stond achter oen dame, die op
de voorste rij zat. Hij wierp tien briefjes
van honderd pond over haar schouder heen
op 17 rood, zonder eigenlijk ergens op to
letton.
„Vos jeux sont faits?" herhaalde do crou
pier. Daar niemand meer opzette, riep hij
„Riem no va plust"
Een 'dor kleine witte ivoren kogeltjes,
die don dood van al die naamloozon op
liet afgelegen kerkhof op hun geweten heb
ben, die oneindig veel lood brengen en ge
bracht 'hebben over duizenden cn nogmaals
B a 1 k a n-S t a t e n.
Bulgarije heeft aan Turkije een schade
loosstelling van 120 milliiocn voor de spoor
wegen in Oost-Roemeiië aangeboden, in
plaats van 'dc 51G millioon, die gevraagd
zijn. In diplomatieke kringen te Sofia is men
van meaning, dat er een kabinelswijzising
zal moeten plaats hebben, in geval zich
moeilijkheden voordoen of de onderhande
gen schipbreuk mochten lijden.
S i a m.
Koning Chulalongkorn, viert hot -10-jarig
jubileum van zijn troonsbestijging. Öp 15-
jarieon leeftijd kwam hij aan dc regeering en
deed zich later kennen nl» de eerste Oosler-
htlie vor.rt, die met graagte do VVest-
Europee-che besclun ing aanvaardde die hij
in zijn land ingang trachtte te doen vin
den. Op zijn korten studeerden jeugdige
Siameezen aanEnirels-ho hooge.-eholen. Do
univor.riteit. van Cambridge verleende den ko
ning daarom verleden jaar het eere-doctorant.
Te Bangkok zijn eroote feesten aan den
gang: er is een standbeeld voor den koning
onthuld en 's avonds worden de Siameezen
verblijd met illuminatie cn vuurwerk.
A z i
Nu er goud is gevonden In liet zuide
lijkste gedeelte van Duitsch-Nieuw-Guinea,
hebben Engeland en Duitschland ingezien,
dat het. tijd werd in plaats van de tegen
woordige begrenzing door oen geographi-
sclie lijm, een natuurlijke gtens vast te stol
len lusschon Lot gebied van beide landen.
Duitschland heeft dan ook reeds een com
missie voor die grensregeling benoemd.
De Koningin in de residence.
De Koninklijke trein kwam te 3.35 uur
hel Slaulsspocrslation binnen.
Het rijtuig van il.M. hield voor de Vor
stelijke wachtzaal stil. Een schuin oploo-
pende loopplank, door een looper bedekt,
werd tegen dc treeplank geplaatst en 'l was
over dit zachthellcndo vlak, dat H. 31. het
perron boicikte.
Aldaar vond de Vorstin ter 'begroeting
aanwezig, den burgemeester cn de gou
verneur der residentie en den waarnemen-
dcu stalmeester jhr. van Rcygersborg Ver-
slmys. 11. M. sprak eon vriendelijk woord
tot dc autoriteiten cn verbleef daarna
eon oogcnldik in het Waehlsalon voor liet
Hof.
duizenden, danste als een coquette Pari-
sienne uit het kokertje over de zwarte
en ïoode getallen dei roulette. Eindelijk
bleef het stilliggen. Op '25 zwart.
De croupier haalde de honderd-pond-bil-
jettcn niet zijn harkje naar zich toe; zij
vertegen worn digden oen waarde van twin
tig duizend mark, maar hij deed hei even
ouvcischillig als toen hij de enkele arm-
izalige louis d'or op cte andere nummers
annexeerde. En nnrt dezelfde onverschil
ligheid betnakie hij ook hel geld aan hen
die gewonnen hadden.
„Faiies vos jeux!" hoorde men alweer.
Weder vielen twintig banknoten van hon
derd pond op 17 rood.
De dame. d;e vóór Spencer zat, had ge
wonnen; vol ijver voor haar eigen spel had
zij nog geen acht geslagen op den man
die achter haar stond. Nu draaide zij zich
toch even om. Zij kon een kreet van schril
niet bedwingen. Zij stond haastig op en
verwijderde zich in allerijl. Zij hield een
zijden zakdoekje voor den mond.
Het wns madame Bonnet.
Spencer was blij dat zij heenging. Nu zat
hij op de voorste rij. Maar door tiaar gil
len cn haar overhaast vertrek was men
opmerkzaam op hem geworden. Daaren
boven kwam hel geboete gv.oiscliap, dat
's morgens bij elkaar was geweest, naderbij
cn bleef achter Spencer slaan,
i „Vos jeux sont faits?" vroeg de crou
pier. ,,Ricn ne va plust"
Dc kogel ging aan liet rollen. Ketst scheen
hij wel van plnn tc wezen op 17 rood
te blijven liggen, hij rolde echter een num
miertje verder.
De Rijnstraat, tegenover hot stationsge
bouw stond zwart van dc mensehen.
De I lot rij tui gen stonden gereed, m.ru
il. 31. keerde weldra uit de wachtkamer
op het plankier terug, om langs de kade,
die tegen dc huizen van het Rezuidenhout
uitmondt, te voet den weg naar het Paleis
te nemen.
Toen II. 31., loopende tusschcn een Hof
dame en don iltl. adjudant-generaal Van
Tuyll, en gevolgd door een lakei, bij het
verlaten van liet slatiunslerrein in het
gezicht kwam, ontstond wegens die on
verwachte en ongewone wijze van aan
komst, ecnige beweging onder dc sa am go-
pakte menigte.
Het gevoel van verrassing, dat zich op
dit oogonblik van liet publiek meester maak
te, uitte zich toen niet in gejuich, het
publiek bewaarde een eerbiedige stilte, oen
houding, die getuigde van diep besef der
beteekenis van dozen ongewonen wandel
tocht.
Opvallend was het zeer welvarend uiter
lijk van Iiare Majesteit, na hef tijdperk
van rust en weinige beweaimi in dc jongste
maanden op Het Loo doorgebracht.
Met het oog op de voor II.M. gewenschlc
liehaamsm&t, reed, ter vermijding van
schokkende beweging, dc Koninklijke trein
langzamer dan anders, werden dc wissels
op den weg in matigen gang gepasseerd ui
had H. M. gedurende het traject in den
salonwagcn op een rustbank plaats geno
men.
Dc straatweg, dien II. M, in dc stad
te voet volgde, was mot zand bestrooid
en oneffenheden in de straat! langs dc
tramrails, waren weggenomen door aan-
plomping.
llare Majesteit stak het Bozuidenhout
schuin over en veivolgde haar weg op
het voetpad langs den Hertenkamp.
Dit gedeelte van den weg werd door
H. M. geheel alleen, uitsluitend vergezeld
van het gevolg, afgelegd. Alleen de burge
meester volgde hier hot gezelschap.
Bij de Koningsbrag stond een dichte
menigte Hare Maejsteit af te wachten en
toen klonk zeer geestdriftig gejuich.
Jf. M. begaf zich nu, steeds te voet,
door het Korte Voorhout, naar het Lange
Voorhout, tot hot afleggen van een bezoek
aan haar Mocüer.
Ken zeer groote volksmenigte stond daar
voor het paleis geschaard cn juichte, ook
blijkbaar ten zeerste verrast, dat de Ko
ningin op deze wijze zich naar het Paleis
begaf. II. M. luide toe.
Ruim oen kwartier bleef II. 31. ten
Palcizc der Koningin-Moeder vertoeven,
waarna zij zich, over het verhoogde schel
penpad van het Lange Voorhout, tusschcn
een dichten kring van steeds juichende
menschen, cn door de Heulstraat naar het
Kon. Paleis het Noordeinde begaf.
Ook daar groote verrassing van de saam-
gestroomde menigte. Toen het gebruikelijke
33'eder kwam de croupier met zijn hark.
Spencer greep opnieuw in zijn zak, telde
veertig biljetjes van twee duizend mark
en wierp ze achteloos op hetzelfde onge
luksgetal.
Er kwam beweging onder de aanwezigen.
Zij vergaten op te zetten.
„Faites vos jeux!" waarschuwde de crou
pier. Slechts enkele weinige geldstukken
vertoonden zich op de groene tafel. „Rien
ne va plust"
Het kogeltje kwam in beweging. Spen
cer vestigde cr de oogen op met een aan
dacht alsof hij liet wilde dwingen.
Maar iiet liet zich niet dwingen. IIcol
rustig bleef het stil lipecu bij 10 rood.
De banknoten verdwenen.
De Vicomte en Bonmmtini deden bun
best hun .invloed aan te wenden op Spen
cer en hem af', te raden het spel voort te
zetten. Maar het was vorgeofsclie moeite.
Hij haalde al de banknoten die hij nog in
zijn zakken had te voorschijn en verdeelde
ze over de verschillende kansen van 17 rood
Quadruple, Colonne Chevaux, Croix.
De croupier sten op. Zijn oogen schit
terden. Met het harkje schoof hij een ge
deelte van het bankpapier terug. „Wees zoo
goed dit terug te nemen. U heeft het
maximum overschreden. Vos jeux sont faits?"
Geen enkele hand kwam in beweging
om op te zetten, liet wal mis if allen verlamd
waren door de buitensporigheid vim den
jeugdigen Engc'ischman. „Rien ne va plus!"
(Slot volgt.)