A
II.
[81
m
§2'w Jaargang,
Zondag 13 December 1908
No. 12873
Derde Blad.
Zonder haastigen spoed.
Klein© Tuinen.
I-en
iaar,
it),
tant.
k uur,
FRANSCIIE BRIEFEN.
UNS,
iën.
70,
aal
184.
•St.
'rente
P alle
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant yoiachijTit d a 8 01 >j k s met ui tzondexmg van Zon- en Feestdagen.
kwartaalVoor Schiedam en Vlaai-dingen il. 1.25. Franco
post fl. 1.65.
Prjjs per week: Voor Schiedam en V1 aardin Ben 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advextentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
nor aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Ilaven.)
haar
n orde
i enz.;
rlJ
I
PARTJS, O December 190S.
Er is in den Parijschcn Gemeenteraad
onlangs ernstig sprake van geweest maatrege
len te nemen voor de reinheid der stuiten.
In het centrum, en op drukke verkeers-
srgens elders, treft men, zoo klaagden som
mige gemeenteraadsleden, die hier al even
spraakzaam zijn uitgevallen als in sommige
Hollandsehc steden, op elk uur van den dag
lompen, vodden en afval van groenten en
andere levensmiddelen aan. Bijna was men
or toe overgegaan, evenals in Constantinopcl,
de bonden met den reinigingsdienst te bu
lasten. Hieraan zou men niet kwaad gedaan
hebben, want ik heb een Parijsehen straat
reiniger inderdaad de straat nooit schooner
maar altijd vuiler zien maken. Doch zoo radi
cal hondsch heeft men niet willen zijn. Men
heeft voorloopig er toe besloten verordenin
gen te inaken om het wegwerpen van afval
te verbieden en, wat veel practischer lijkt,
een belasting te heffen op het uitdeelen van
prospectussen, prijscouranten en reclame-
briefjes op den ptiblieken weg. Deze laat
ste soort van vuilnis brengt er namelijk het
meeste toe bij sommige Parijscho straten en
pleinen op den vloer van voddenkeklers te
doen gelijken. Een vreemdeling en meer
speciaal een Hollander, valt het. dan ook ter
stond bij zijn aankomst te Parijs op hoe
hemelsbreed de openbare weg, op het punt
van zindelijkheid, verschilt van hetgeen hij
te huis gewend is. En hij F nog te meer
lerwonderd wanneer hij hot heer van, in
iele categorieën verdeelde, straatreinigers
aanschouwt, allen gewapend met verschillen
de distinctieven en gereedschappen. Het
euvel komt daaruit voort, dat do Parijze-
naar veel meer gevoelt voor het systema
tische en geordende, voor het rangschikken
de en klasseorendo dan voor liet element van
properheid. De vorm en dc schijn zijn in
de oogen der bevolking van de Fransehe
Hoofdstad veel meer waard dan iiet wezen
der zaak. Hetzelfde kan men, om bij een
gemeentelijken dienst te blijven, opmerken
hij bij Parijscho politie. De a enten zijn in
tallooze rubrieken verdeeld, maar of ze daar
om vlijtiger zijri in het bewaren" der orde
en rust staat zeer te bc/.ien. Wel dragen
ze, naar gelang van hun dienst, verschil
lende herkennings- of onderocheidingstecke-
nen, cn de tegenwoordige prefect van politie
schijnt er behagen in te scheppen deze nog
te vermeerdoren. Zoo heeft hij eenigen tijd
geleden agent-tolken aangewezen voor de
wijken, waar zich overdag doorgaans de
vreemdelingen bewegen. Ofschoon ik in de
taalkennis dier rustbewaarders geen groot
vertrouwen heb, zoo mag het toch voor een
vreemdeling, die voor het eerst van zijn leven
in Parijs komt, een aangename verrassing
heeten, wanneer hij gerechtsdienaren op
straat tegenkomt, wier linkerarm versierd ia
met een kleurig en keurig geboruuurd op-
legsel, de woorden: ,,I speak English of
wel „Dollmctscher" vormende. Erkend moet
worden dat deze taalkundige gerechtsdienaars
hijzonder beleefd zijn, wanneer het een vreem
deling invalt in zijn moedertaal en hun spe
cialiteit het woord tot hen te richten. Ze
doen zich dan gansch anders voor dan wan
neer ze bij groote samenscholingen op straat
tot een zoogenaamde „service d'ordre" opge
commandeerd zijn. Bij zulk een gelegenheid
8 het zaak hen liever niet aan te spreken.
Tevens komt dan het omslaglievcnd, noodc-
loos reglemeriteerend karakter der Fransehen
aan den dag. Ik weet niet of, met het oog
daarop onlangs (het was bij de begrafenis
van Sardou, die natuurlijk een menigte volks
hij het sterfhuis had doen snmenstroomen)
ten onder-inspecteur van politic uit Den
Haag in groot uniform, tot niet' geringe ver
wondering van de Parijzenaars, zich hij dc
Fransehe politic-autoriteiten had aangesloten.
In allen geval verzekerde onze landgenoot
We dat hij een paar weken lang de inrich-
'ing der Parijsehe politie was komen bestu
deren en tot dat doel velschillende corvécs
meemaakte. Ik heb hem niet weergezien en
kan niet zeggen in hoeverre hij is kunnen
doordringen tot de geheimen van het politie
wezen alhier. "Ware hij tot. heden te Pn-
hjs gebleven, dan zou hij in de gelegen
heid geweest, zijn van nabij het verloop der
Heest sensatievolle strafzaak waar te nemen,
Welke Parijs in de laatste tijden heeft aan
schouwd. De Stcinheil-zaak (men ziet dat
ten dagbladcorrespondent er, als het waie
z'jns ondanks toe, komt dit pikante maar
tevens verschrikkelijke cn weinig aantrekke
lijke drama aan te roeren) de Steinheilzaak
toch, heeft sinds een paar weken alles wat
te Parijs ademt, in beslag genomen. Men
verhaalt dat er eenigen tijd geleden in dc
omstreken ceri spoorwegwachtcr gevonden
werd, die nooit van de Dreyfusxaak had
hooren spreken. liet is zeker dat zelfs deze
gelukkige sterveling, die waarlijk cenig in
zijn soort genoemd mag worden, op dc hoog
te is van hetgeen er in de laatste dagen over
den moord op den schilder Steinheil en zijn
schoonmoeder is geschreven en verteld. On
gelukkigerwijze is de brave man in dat ge
val, wat dc moordenaars of den moordenaar
betreft, nog oven wijs. Ik geloof niet dat
de geheimzinnige sluier opgelicht wezen zal,
wanneer deze regelen onder de pogen der
lezers gekomen zullen zijn. Het is trou
wens niet om nieuws mede te doelen dat ik
spreek over feiten, waarvan ik de hoofdpun
ten in Nederland bekend mag veronderstel
len. Ik roer ze alleen aan, daar er, de Drey-
fusznak uitgezonderd, geen voorbeeld kan
genoemd worden dat een strafzaak bij ieder
en in alle klassen der maatschappij, zulk een
spanning en nieuwsgierigheid veroorzaakt
heeft. De historie der groote Thórbse Hum-
hert liet menigeen, die in haar '-'éts meer
dan een buitengewoon handige oplichtster
zag, totaal onverschillig, maar die van Mar
guerite Steinheil sleept alle Parijzenaars zoo
danig mee, dat ze aan niets anders meer
denken. Het is de vraag, indien er op het
oogenblik oorlog ontstond tusschen Servië,
Turkije cn Oostenrijk, of velen in de
Fransehe Hoofdstad aan een dergelijke we
reldgebeurtenis de noodige aandacht zouden
wijdon. Die bewering is niet van mijik
heb haar in het Palais Bourbon door een
dóputó hooren uiten. liet ergste is dat die,
altijd min of meer, ongezonde belangstelling
volstrekt niet geévenredigd is nan het wer
kelijk gewicht. liet maatschappelijk belang
immers, dat de gansche geschiedenis op het
oogenblik heeft, bestaat hierin dat de schul
digen gestraft worden. Al het andere geeft
slechts voedsel aan verhitte fantasie, aan im-
raoreele aandoeningen, aan verkeerde nei
gingen. TTet is niet waarschijnlijk dat er iets
in de Parijsehe maatschappij gezuiverd zal
mpnlen door het uitpakken, ten aanschou
wen der hoede wereld, van de vuile wasch
der zoogenaamde mondaine kringen, waarvan
overigens een groote schoonmaak noodzake
lijker zou wc/en dan van don openbaren weg.
waarover ik zooeven sprak. ITet publiek is
echter in zooverre te verontschuldigen, dat
het oen gedeelte dor Parijsehe Pers geweest
is, 'die door haar optreden algemeen de
nieuwsgierigheid gaande gemaakt en dc ver
beelding geprikkeld heeft. Het is nan een
collega, eer het bewijs daarvan geleverd is,
niet geoorloofd minder edelaardige beweeg
redenen van eigenbelang te veronderstellen.
Ik zal mij dan ook hiervoor hoeden, al heb
ik hooren vertellen dat de zaak opnieuw op
gerakeld werd door de „Matin" ten, einde
een groot, daarbij betrokken, industrieel, die
van plan is liet blad oen geduchte concur
rentie aan te doen, onaangenaam .te zijn.
Den door de „Matin" in dezen betoonden
ijver alleen toeschrijvende aan de .begeerte
de waarheid aan het licht to helpen brengen,
mag men niettemin de opmerking maken
dat het al heel zonderling is dat haar redac
teuren op eigen hand de functie van rech
ter van instructite waarnemen, gelijk feite
lijk gedaan is door dc la Bruyóre in verceni-
ging met Marcel Tlutin van de „Echo de
Paris" (die, geen van beiden, volgens den
burgerlijken stond, noch de la Bruyère, noch
Marcel Ilutin heeten). Dergelijke zeden, om
welk motief ook in praktijk gebracht, doen
ontegenzeggelijk meer kwaad dan goed aan
den rechtstoestand en het rechtsbewustzijn
van een volk. Men kan et «aktfr van zijn dat
ook zonder tusschenkomst dit.T beide journa
listen, Mevrouw Steinheil genoodz.aakt ge
wcost zou zijn van front te veranderen. Zoo
dom ia de Parijsehe opsporingsdienst niet
in weerwil van het kwaad, dat ik zooeven
van dc Fransehe politic sprak. Zeer waar
schijnlijk is de heer Ilamard, chef van dien
dienst, die aan do bladen ook niet alles
toevertrouwt wat hij weet en ontdekt heeft,
van den beginne af op dc hoogte geweost
van het verleden van mevrouw Steinheil en
heeft hij daaruit gevolgtrekkingen gemaakt
die hij niet noodig vond voor het oogenblik
te openbaren, maar waarvan men later, te
zijner tijd, we! het resultaat zou hebben kun
nen constatecrcn. Wat de wij/.e betreft waar
op Félix Faure's naam bij dit alles ge
noemd wordt, ofschoon zulks voor velen de
voornaamste aantrekclijkheid vormt, doet
nicn hei best althans dien doode te laten
rusten. Dc Parijzenaars, die van een tegen
overgesteld gevoelen zijn, geven waarlijk
geen" bewijs van kieschheid en nationale
eigenwaarde, al zijn het juist do nationalis
ten die de historie van het verscheiden van
den President op deze onverkwikkelijke ma
nier weer oprakelen. Doch zoo zijn he
laas dc huidige republikeinsche zuiden.
Breekt een schandaal los, dan worden hemel
en aarde bewogen om er dc politiek in te
mengen.
Is er een juister vergelijking denkbaar om
zulk een polemiek te brandmerken dan het
gooien mot modder en no» i ryvr? Nu reeds
kan men er van opaan, dat velen door dat
slijk bevlekt zullen worden, en dc vlekken
zuilen voor menigeen niet moer uit te wis-
schen zijn. En daarnaar juist haakt de
wreede op rampen cn vernietiging beluste
foule. En daarom juist geeft een geschiede
nis als de Steinheilzaak, waarbij de dub
bele moord zeer op den achtergrond geraakt,
zulk een treurig beeld van den tijdgeest in
bepaalde omgevingen en kringen. Dat is de
moraal van de historie, die, gelijk alles,
echter ook eenmaal haar einde zal hebben,
en met de ontdekking der waarheid afloo-
pen, tenzij wat enkelen voorspellen, me
vrouw Steinheil in krankzinnigheid, of een
daaraan grenzenden toestand, voor schuld
boete en vergetelheid vinde en op die wij/.e
de sluier van het mysterie nooit opgelicht
worde.
Uit hetgeen van de verhooren der be
schuldigde bekend is geworden, zou men
evenwel mogen opmaken dat deze vrij helder
van geest en zelfs vrij gevat is. Tot. heden
is dan ook, al is haar moraliteit in een
treurig licht verschenen, geen bewijs van
schuld tegen de weduwe bij gebracht. Van
daar heerscht bij het publiek nog groote on
zekerheid cn hij gevolg verandering van
mecning. Er zijn dagen dat men gunstiger
over mevrouw Steinheil denkt dan andere
en zelfs dat men haar van medeplichtigheid
vrij spreekt. Dan weer is do strooming der
publieke opinie geheel en al tegen haar.
Sommigen gelooven nog aan de schuld van
Wolf, don zoon der keukenmeid, anderen
willen in de misdaad een man van hoogcrcn
stand betrekken. Er zijn er, die mee non dat me
vrouw Steinheil met voorbedachten rade ge
handeld heeft, en er zijn er, die meenen dat
een samenloop van omstandigheden, welke
overigens in haar nadeel pleiten, veroor
zaakt heeft dat zij als machteloos getuige
dun moord van haar man cn schoonmoeder
bijwoonde. In 't kort, trots alle commentaren
en beweerde onthullingen, is er tot heden
niemand, die licht in dc duisternis van den
moord heeft gebracht. Zij die de Regeering
beschuldigen, om, voor haar aanhangers,
compromittccrende feiten de zaak in den
doofpot te willen doen, slaan ongetwijfeld
de plank ook mis. Al die verschillende
opinies hebben echter ten gevolge dat de
nieuwsgierigheid hoe langer hoe meer ge
spannen wordt. De Steinheilzaak wordt zoo
doende voor Parijs de„clou" van het sei
zoen. Men zal toegeven dat er een vroo-
üjker einde voor het reeds, in voel opzichten,
ongunstige jaar 190S denkbaar .ware ge
weest.
JU VENTS.
In „Onze Eeuw" van deze maand geeft
mr. T. M. C. Asser, de bekende staatsraad,
minister van staat, oud hoogleeraar in han
delsrecht en internationaal privaatrecht, ons
een kijkje in wat minister Heemskerk de
Prijs der Advertentiën: Van 1G regels 0.92; iedere regel moei
15 cents. Reclames 30 cents per regel. 'Groote letters naai- de plaats die zij
innemen..
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 4b cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan bot Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
keuken van de Ilaagschc Vredesconferentie
zou noemen. Wij vestigen, gaarne met groe
ten nadruk de aandacht op deze gelegenheid
om onder leiding van dien voortreffelijke!!
opperkok eens een kijkje in die keuken te
nemen, omdat naar onze vaste overtuiging
het oordeel over wat die vredesconferenties
betcckenen, volmaakt billijk is.
Dat men in dat oordeel onbillijk is, be
hoeft waarlijk niemand te verbazen. Die
samenkomsten in Den Haag, met dien wijd-
schen naam, gehouden in de pauzen tus
schen een oneindig aantal diners, lokken als
het. ware uit tot gemakkelijker! spot. De di
plomaten zijn te weinig talrijk en te ver om
hun wraak to vreezen. Men kan dus zonder
eenig gevaar voor persoonlijke of politieke
wraakneming, spotten en men hoeft even
min bang te zijn, dat men binnenkort zelf
in hun plaats zal z.ijn en dan eventueel nog
minder zou doen dan zij zelf. ITet is voor
een jong en spottend gemoed een waar
festijn.
Daarbij komt dan, dat men vast overtuigd
is dat dit alles als het maar anders was
heel gemakkelijk zou alpi. Als liet ten i.f
andere diploma zelf de wereld com even zou
hervormen in An weck zou dc Ilangsche
conferentie den eeuwigen vrede ingesteld et.
verzekerd hebben, Of ala eui week te krrt
ware, rds men eerst den tijd zou moeten
bobben om wat reactionnnirc nesten uit te
halen, nu dan zou toch wel een jaar hei
allermeeste zijn, dat men noodig zou hebben.
En nu zijn wel niet allen even dwaas als
dat jonge meHeh. Nu hebben enkelen wel
eens de ervnring opgedaan, dat. critiseeren
vaak oneindig gemakkelijk, dat de kunst
daarentegen heel moeilijk is, ook al gaat het
dan om samenwerking te verkrijgen timschen
twee voetbalclubs of om een leesgezelschap
o]) nieuwe grondslagen te vestigen. Maar
toch -wie is ten aanzien van de vredes
conferentie zonder zonden, wie heeft wel eens
niet een beweging van ongeduld hij zich
voelen opkomen, als hij zag hoe weinig dc
zaak verder kwam.
En tóch de zaak ko:m, v <rder. Eu töcb
het zijn groote vorderingen, welke onze
tijd ook op dit gebied heeft gemaakt. Doch
■anders dan met de luchtvaart en de tele
grafie zonder draad, ontgaat do groote meer
derheid der menschen de waarde van dezen
ooruitgang, die in concrete bijna niet is
waar te nemen. „Qui n'n patience, n'a pas
science" heet liet op het domein der weten
schap, waar mousehenlevens besteed worden
om de mensehheid een klein, klein stapje
verder te brengen. Welnu ook hier 'in
boort men zich eerst te verzekeren van ge
duld, moet men eerst begrijpen, welke groote
bezwaren overwonnen moeten worden alvo
rens men weer een heel, heel klein eindje
verder is gekomen om een juist inzicht te
krijgen in de beteekenis der ILuigsehe con
ferenties.
En juist het bedoelde artikel van prof.
Aww leert ons weef, met welke moeilijk
heden men te kampen heeft.
Het streven vim onzen groolen rechtsge
leerde is, gelijk men weet, oin con vaste
rechtbank, een vast hof te krijgen. Dc
smaak moet dan al etend komen. De neiging
om voor zulk een hof zijn zaak tc brengen
zzal, als zoo'n hof er is, grooter zijn, dan
zoolang hel er niet is, en de publieke opinie
zal met meer aandrang kunnen vragen een
bepaald geschil voor een rechter te breng
als de/.e rechter onmiddellijk te vinden is
en irl-i er een vaste methode is on. de znak
aan te brengen en te behandelen.
Een leek zou zeggenMaar aan een rech
ter en aan een procedure hebben wij nog
niet genoeg. Wij moeten dan ook nog een
wet hebben, welke dezen rechter tot richt
snoer zal strekken in zijn be-lissingen.
Doch blijkbaar acht een uitmuntend des
kundige ah prote-sur Asser een anderen weg
meer aangewezen.
Als men liet er over eens is, dat er een
rechter bestaat en een procedure, dan moet
de rechter maar zelf de wet maken, gelijk
dat in vroeger tijden, toen cr nog niet zoo
veel wettenfabrieken waren, wel meer ge
beurde.
Wij moeten dus eerst een internationalen
rechter hebben, want oen rechter of een rcch-
tcn-collcge is het Hof van Arbitrage niet.
Prof. Asser vestigt daarop herhaaldelijk den
nadruk als hij spreekt van het zoo ge
na am de Ilof van Arbitrage. Dat is niet
een rechter of oen hof, dat. zit om recht-
zookenden te ontvangen. Het lijkt er niet
op. Doch nu heeft de tweede Ilaagsehe
conferentie wel een dergelijk hof ingesteld,
het „Prijzenhof" dat in zaken van,-prijs en
buit, welke tot dusver uitsluitend aan de
reehupraak der nationale rechters van den
nemer onderworpen waren, in het hoogste
resfOit zal beslissen.
De groote vraag is nu, of die permanente
rechtbank want dat zou dit Prijzenhof in
tegenstelling met het „zoogenaamde Hof van
Arbitrage" wel worden of die rechtbank
er inderdaad zal komen. Want zij is er
cer&t, niet nis dc vredesconferentie gespro
ken heeft, doch als hel besluit der conferen
tie in den vorm van een verdrag bekrach
tigd is.
Zal er nu zulk een verdrag gesloten wor
den?
Mr. Asser twijfelt er aan. omdat er
in Engeland veel stemmen tegen dien nieu
wen rechter opgaan, die hooger recht zon
hebben te spreken dan dc hoogste Engel-
sche rechter. Het schijnt, dat de insulaire
trots die gedachte niet kan verdragen.
Om aan deze beweging tegemoet te komen
cn te trachten het Prij/.enhof nog tc red
den, heeft de Engclschc regoorinir nu een
conferentie opgeroepen om te beproeven (wat
niet gelukt, is ter vredesconferentie) om
vaste regelen te stellen ten opzichte van ver
scheiden vraagstukken van zeerecht. Heeft
men eenmaal die vaste regelen gesteld, dan
hooft de te scheppen rechtbank oen houvast
en weet men ook nauwkeuriger wat men
aan zulk een rechter aal hebben.
De Londenscho conferentie omvat alleen
vertegenwoordigers van de zgn. groote mo
gendheden, en v-an Spanje en Nederland.
Zal het stellen van die regeling aan die con
ferentie gelukken, dan zal Engeland zeker de
overeenkomst omtrent de instelling van een
internationaal Prijzenhof ondcrtcckcnen.
Doch alweer de heer Asser twijfelt zeer
sterk aan het gelukken van deze Londenscho
Conferentie. Hij gelooft haast, dat het niet
mogelijk zal zijn.
De conclusie ligt voor de hand, dat ook
dit Prijzenhof er nog niet dadelijk zal ko
men. En tóch laat prof, Asser de hoop nog
niet vaien, tóch gelooft hij in de toekomst
nog aan zulk een hof, dat recht zou schep
pen cn de eerste permanente internationale
rechtbank van' algemeenen aard zou zijn.
Er is voor ons dus alle aanleiding om
met groote belangstelling het werk der
Londenackc conferentie te volgen, omdat
daar feitelijk beslist zal worden, of de cersto
algemcene permanente internationale recht
bank binnenkort zal ontstaan. En worden
wij teleurgesteld welnu dan moge men
van dit kijkje in de groote internationale
keuken geleerd hebben, dat de zaken zeer
langzaam gaan cn dat uitstel niet tot afstel
behoeft te leiden.
In vroeger jaren had men in enkele steden
van Nederland aan de buitenwegen de be
kende theetuinen, gelegenheden voor do wel
gestelde families „uit de stad, die geen tuin
aan hun stadshuis hadden, om ook eens bij
zichzelf thuis buiten te zitten.
Die tuinen zijn helaas met dien
gemoedelijken tijd verdwenen, dc eenvoudige
koepels zijn verdwenen. Zij hebben plaats
gemaakt voor meest quasi-indrukvekkende
villa's, veel te groot voor den overgebleven
tuin, of zij zijn ondergrond voor huurhuizen
geworden, toen de vroegere eigenaar hen met
goede winst kon verkoopen. De behoefte
aan lucht en buitenzijn voldoet men nu
veelal in mode-badplaatsen en zomerbuiten-
verblijven of men betrekt tpractischer en
goedkoopcr eenvoudige' optrekjes of blok-
huisjes in romantische streken. De Camera-
Obseura-tijd van de met koepeL voorziene
Singels >s door den invloed van het verkeer
verdwenen.
Doch nu komt een nieuwe klasse van men-
schcn met diezelfde behoefte: zij. die eci
verblijf in een zomcrinntenveibliji niet kun
nen betalen. Zij willen nu ook zoo erg
graag hun buitenverblijf hebben, zij het er
ook een van slechts enkele vierkante meters.
ITet is waar, gewoonweg de huur van die
enkele vierkante meters betalen kunnen ook
zij niet. Doch zij zouden het kunnen doen,
als zij den grond in hoofdzaak als moestuin
konden bewerken.
Het is waar, veel tijd daan-oor heeft het
hoofd van het gezin dikwijls niet, de werk
uren zijn niet zelden lang. Doch daar is een
oude vader, een tante, een zwak zusje, voor
wie allen verblijf in do buitenlucht uitste
kend zou zijn. Die zouden zoo best een tuin
tje van enkele vierkante meters in orde kun
nen honden. Zondags, een enkelen middag of
nvond zou men hen kunnen helpen. Men
zou in een hoekje van het tuintje een hou
ten afdakje of een prieëtlje kunnen timme
ren -en wanneer de familie vrij had zou
den zij alle op mooie dagen naar hun tuin
kunnen trekken en daar- heerlijk gezellig bij
elkaar kunnen zitten, precies als eertijds do
ouderwetsche familie in hun theetuinen.
Wat zou men zoodoende den familieband
kunnen versterken, licht en lucht kunnen
geven, aan wie het noodig hadden cn een
nieuw doel van gemeenschappelijk familie-
streven kunnen geven. Wat lijkt dit plan
aantrekkelijk en eenvoudig. Nu is er zeker
een groot bezwaar in hel huren van den
grond. Men kan lapjes, zoo klein als wij ze
ons hier denken, van b.v, 10 h 15 Meter
in het vierkant in den regel niet huren.
Doch wel zou dat, heel goed gaan, indien
men zicli verecnigde. Men zou dan kunnen
huren van een grondbezitter, maar ook b.v.
van dc gemeente, die z,oo vaak groot grond
gebied niet al te ver van dc bebouwde kom
heeft liggen. Ja zou het zelfs niet op
den weg der gemeente liggen om althans een
van haar terreinen hiervoor te gebruiken, om
zelf in deze richting het initiatief te nemen
Een proef behoeft niets te kosten. De ge
meente kan haar plannen voldoenden tijd van
te voren aankondigen, zij kan zichzelf zeker
heid verschaffen, dat zij de pacht zal krij
gen, zij kan hot,terrein behooi.ijk parcel-
loercn en gegadigden oproepen, zij kan
met. wat tact - zorgen dnt do aanstaande
tuinbezilters goeden raad en voorlichting vin
den als het er op aankomt do te verbou-
