■s 111 imii pliefieHeine mis!... 4 52°" laargang. £onaag 20 üecemoer 'iSüS. Derde Blad. Kennisgeving. Kamers van Arbeid te Schiedam. 1 Februari 1909. ALLERLEI. EEN ONDERNEMEND JONGMENSCH. «s» O Ké»W 0 W SCHIEDAMSCHE COURANT Deze courant verschijnt d a g o 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen Prijs por kwartaal: Voor S clue dam on VI aar ding en fl. 1.25. Franco pel post fl. 1.65. Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën. voor het eerstvolgend nummer moeten dos middags vóór een gjr aan het bureau bezorgd zjn. Bureau: Lange Haven No. 141 (bock Korte Haven.) Prijs der Advertentiën: Yan 16 regels £1. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. 'Groote letters naar do plaats die zij innemen. 1 Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Interc. Telefoon f voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. muoouuunBaazarei Burgemeester en .Wethouders van Schie. dam, Geiien de wet op de Kamers van Arbeid, het Kiesreglement voor de Kamers van Arbeid en tet Koninklijk besluit van 13 Mei 1899, No. 47 herinneren de hoofden of bestuurders van de navolgende bedrijven: Voorde VOEDINGS- en GENOTMIDDELEN de brood-, koek-, beschuit-, suiker- en banketbakkerijen de slagerijen de bierbrouwerijen, de azijnfabriek, de wutziederijen de zuivel- en de kunstboterfabrieken, het bedrijf der drinkwaterleiding; de tabak- en sigarenfabrieken bet vervaardigen van kleeren, hoeden of schoenen de boek- en courantdrukkerijen; de kaarsen-, de gas-, de glas-, de soda-, ÏJde zeep- en de cartonnagefabrieken Voor de BOUWBEDRIJVEN: liet bewerken van hout, steen of metalen het schilders-, stofteerdeis-, behangers-, stukadoors-,, mandenmakers-, kurksnijders-, aardwerkers- en straatinakersbedrijf het ontwerpen van en het houden van toe zicht bij het uitvoeren van bouwplannen, san hunne verplichtingen om vóór 15 Januari e. k. eene lijst op to maken van de namen, toornatnen enz. der mannelijke en vrouwelijke per sonen, die in hun bedrijf binnen hot gebied der bovengenoemden Kamers van arbeid (hetwelk zich uitstrekt over de gemeente Schiedam) als patroons of in hun dienst als werklieden weikzaum zijn of zijn geweest gedurende hot laatst veil,,open kalenderjaar (1908) of, indien het bet bouwvak betreft, geduiendo liet laatste tijdvak van 7 maandon dat in dat bedrijf is gewerkt, en om dia lijst, mede vóór 15 Januari a.s., te zenden aan Burgemeester en Weihoudeis. Ten aanzien van hem, die in het bedrijf van het bouwvak weikzaam is geweest, wordt op de lijst opgegeven gedurende welken tijd bij m dat bedrijf weikzaam is geweest. Op dia lijsten magen niet vermeld woidenzij, die gedurende het laatst vorloopen kalenderjaar of, indien het het bouwvak betreft, gedut ends bovenbedoelde 7 maanden, niet binnen het ge bied der bovengenoemde Kamers van ai beid bij hetzelfde hoofd of denzelfden bestuurder wetK- taatn zijn geweest en behoeven mei te worden eermeid zij, die geen ingezetenen dos Rijks of geen Nederlanders zijn, of die op 15 Februari 1909, den leeftijd van vijf en twintig jaar niet H tullen hebben bereikt. Onder patroons worden verstaan do manno „Zoo jongen, is dat nu 8 uur 25 's avonds?" vroeg de oude majoor Dóntgeu niet zonder gestrengheid mm zijn zoo jtii-l van een lange zakenreis terugkeerenden zoon, den ingenieur dokter Frans Düntgcn, wiens huisgenoot hij geworden was, sedert „de jongen" een eigen huishouden had opgezet. De oudo man was namelijk bizondei" punctueel. Een „te vroeg" was bij hem evenmin goed als een „Ie iaat", en dat zijn ®on nu tegen drie uur thuiskwam, ofschoon hij gisteren nog als lijd van thuiskomst negen" had opgegeven, beviel hem "half volstrekt niet. »Ik ben in Frankfort vroeger klaar ge komen dan ik gedacht lmdverklaarde de Wn en luisterde ingespannen of Lij in de aangrenzende kamer ook ccnig geluid ver nam. „klaar waar blijft Mariüttc toch?" „Je vrouw? Ilm Ja, mijn beste jongenbromde do oude op een toon, die niet veel goeds voorspelde en zweeg toen. „Wat doet u vreemd, papa?" riep dc in genieur geiroffen en greep den oude on willekeurig hij den schouder. „Is er wat ge beurd?" „Stelligantwoordde dc majoor, ecu phtir maal langzaam met het kortgeknipte hoofd knikkend. „Fn je zult en moet het weten'! Dadelijk weten, hoewel je mij met je vervroegde thuiskomst eigenlijk overrom peld hebt." jiMaar houd mij toch niet langer op de pijnbank, beste papa," smcekio do zoon op gewonden. „Is ze ziek? Zwaar ziek, of mis schien wel verongelukt?" üjke of vrouwelijke hoofden of bestuurders van een bedrijf, waarin ten minste één persoon boven de 20 jaren togen genot van 'loon werk- zanm is, en allen, die op het beheer der hoof den of hestuurdeis toezicht houden terwijl mot patroons gelijk gesteld worden do personen, die door het hoofd of bestuurder van een bedrijf in den regel belast worden met hot ontwerpen van wetenschappelijke plannen en modellen, of met het doen van wetenschappelijke proeven, procuratiehouders alsmede de personen, die ontstentenis van het hoofd of don bestuui- i' van het bedrijf dat hoofd e.f dien bestuurder verhangen. Onder werklieden worden verslaan alle ande en, die tegen genot van loon in een bedrijf werkzaam zijn, behalve zij, die geheel of gedeel telijk gezag over anderen uitoefenen, Zij, die gedurendo het laatst verloopen kalen derjaar of, indien het het bouwvak betreft, gedurende het laatste tijdvak van 7 maanden, dat in dit bedrijf is gewerkt, niet in het bedrijf van hetzelfde hoofd of denzelfden bestuurder werk zaam zijn geweest, en die aanspraak kunnen maken om geplaatst te worden op de kiezerslijst voor do bovengenoemde Kamers van arbeid zijn bevoegd daarvan vóór 15 Januari e. k. aangifte te doen bij Burgemeester en Wethouders. De formulieren voor bedoelde lijsten en aan giften zijn kosteloos voor belanghebbenden ver krijgbaar aan de afdeeiing Bevolking, ter ge meente Secretarie. Schiedam, 19 December 1908. Burgemeester en Wethouders voornoemd, M. A. BRANTS. De Secretaris, V. SICKENGA. Als haas Jan met Riet of Potronella een arbeidscontract maalde volgens de oude tot 1 Februari a.s. geldende wel, als in. a. w. Piet of Pelronella hij baas Jan in dienst kwamen, dachten zij niet min oen arhcidsconlraol. Zij maakten een af spraakje over het loon en den werktijd. „Nu je komt Maandag, of Maandag over een week, of den eerslett Dinsdag na Kerst mis..." en klaar waren haas Jan en Piet. Zij wisten precies waaraan zij zich te hou den hadden, zij wisten dal haas Jan vol gens de Wei te groote bevoegdheid had, maar zij wisten dat Plet ert Pelronella daar tegenover een groote vrijheid hadden om zich aan de afspraak niet te storen, daar „op hen toch niets te verhalen was." Wa- i on haas Jan en Piet goede mcnschen, dan ging hel dus best en waren zij het niet, dan had öf Jan te veel macht, öl' Plet kon zich te gemakkelijk aan allo verplichtte gen onttrekken. Dc wetgever kon dien toestand niet lan ger aanzien. Hij moest zorgen dat Jan en Piet houvast kregen tegenover elkaar, in dien hun contractant nicl een goedniensch was. Dus kwam hij tot hen en waarschuw de hen, dat zij heter moesten afspreken Papa Dóntgeu schudde, hot voorhoofd vol diepe rimpels, het hoofd. „Noen, Frans," bracht hij er kort uit. ,,Mmu' zo bedriegt jc." „Om Gods wil, papa," riep de zoen als vernietigd. „Dat zal ik nooit gcloovcn 1" „Ik vind het ook wel wat ongehoord, tin zoo'n kort huwelijk, meen ik, hoewel ik je keuzo -altijd wel oen beetje vreemd gevon den heb, want. alles wat van het tooneel komt is eigenlijk, afvalIk heb daarom zelf geen onderzoek ingesteld, maar me tot een detec tive-bureau gewend, wat ik als zeer betrouw baar ken „Maar papa!" was alles wat dc jonge man kon uitbrengen. „Wees kalm 1 Ik ben zoo discreet mogelijk te werk gegaan," verzekerde de oude. „Ik heb me hij den directeur van het „Open Oog" vervoegd cn hem om zijn meest ver trouwden beambte verzocht. Dien heb ik op zijn eerewoord doen beloovcn, zich niet to bekommeren om den naam der dame, die ik hein in 't geheim heb aangewezen cn ter be waking aanbevolen. Je begrijpt, het moest geen aanleiding tot praatjes kunnen geven als de zaak als onschuldig uitgekomen was „En denkt u, dat men zich daaraan ge stoord heeft?" viel de ingenieur in dc rede „Ik neem het aan. Ofschoon, als hij den naam werkelijk uitgevonden hopft, aan de zaak zelve doet liet niets af. Zij onderhoudt werkelijk -betrekkingen achter jo rug; en als echtgenoot ben jc verplicht, om „Neem mij niet. kwalijk, papa," viel 'd< zoon hem in de rede, maar zoudt u zoo goed willen zijn, mij stap voor stap, van uw eerste verdenking af, tc willen vertellen, in hoe verre Mariëtte schuldig is? Voorloopig ge loof ik van dc hcele geschiedenis niets wat hun rechten cn verplichtingen waren dan zij dat tot nu toe gedaan hadden. En omdat do wetgever wel begrijpt, dal zoo'n vermaning alleen nicis helpt, deed hij hun in een reeks nieuwe artikelen van heLBur gerlijk Wetboek regelen aan de hand om dat arbeidscontract goed cn billijk te doen zijn en schreef hij meteen voor, dat die regelen ook tusschen partijen zouden gel den, indien zij verzuimd hadden een uit- ocrigc mondelinge of schriftelijke over eenkomst te sluiten. Ja de wetgever ging nog verder. Niet alleen dat hij in deze regelen, die zouden gelden als er geen uitvoerig contract was, herhaaldelijk maatregelen opnam om de positie van Piet of Pelronella, van den arbeider, den ge- sakirieerde, den dienstver-richter, den werk nemer dus, te versterken, hij gaf ook eenige bepalingen, meerendeels in hot be lang van deze laalsten, Waarvan partijen niet mochten afwijken," die dus tusschen hen als afspraak zouden gelden, ook al hadden zij iets anders afgesproken. Do wetgever geeft zoodoende regels, die gelden, als niet alles is afgesproken, en schrijft bovendien cenigc regels voor, waar van alleen schriftelijk mag worden afge weken en andere regels, waarvan lieelo- maal niet mag Worden afgeweken. Gaan wij nu eerst de bepalingen van dwingend recht na. dc regels d,us waarvan in geen geval, ook niet schriftelijk, mag worden afgeweken. Het is niet mogelijk die bepalingen alle in extenso of in de wettelijke formulee ring te geven. Wij duiden de belangrijkste dus in algernecne bewoordingen aan. Vooreerst worden enkele afwijkingen van bepalingen in de fnbrieksreglcm-onten nie tig verklaard. Dan schrijft de wet voor, dat van boetebepalingen, die binnen ze kere grenzen cn schriftelijk mogen worden vastgesteld, niet mag worden afgeweken. Nooit mag de werkgever voor één feit boete heffen cn tevens schadevergoeding vorderen. Do werkgever mag met den werknemer (ten zij deze meer dan f 1 per dag verdient) niet afspreken, dat het loon, als de betaling drie dagen na den vervaldag door toedoen van den werkgever is uitgebleven, niet met rente zal vermeerderen. De werkne mer trekt van dit geltL de eerste vijf da gen vijf percent per dag, en verder 1 percent por dag en heeft daarop dus steeds per se recht tot ecu zeker maximum, wat er ook anders afgesproken moge zijn. Volgen bepalingen omtrent tegenrekeningen en staangeld (waarop wij nog terugkomen). De werkgever mag zich verder niet laten ont slaan vtm zijn verplichtingen ten aanzien van beveiliging der werklieden. Hij moet ook in elk geval don arbeider een getuig- schfifl geven als deze dat verlangt cn mag in geen geval appreciaties daarop zetten, Mijn vrouw is zoo'n eenvoudig, hoogstaand wezen, dat zij inplaats van drie maanden, tien jaar op de planken had kunnen staan, zonder zich aan zulk een lage daad schuldig te maken!" „Je bent blind, mijn zoon, zooals alle ver liefden. Maar mijn soldatenoog ziet scherp. Laat jc dus niet om den tuin leiden en grijp in, vóór je er aan te gronde gaal 1 Dat is plicht, want als jc het niet deedt, zou je mij duingen, een einde te maken aan ons amcnleveu „Ik wil eerst hooren en dan oordeelen!' besloot de ingenieur. „Vertel 1" „Tim het viel mij dan op, dat je vrouw meermalen 's middags naar de stad ging, wat anders haar gewoonte toch niet is. Toch vond ik er niet bepaald iets ver dachts in. Maar verleden week Dinsdag, toen liet huis vol werklui was, cn haar aanwezig heid meer dan noodzakelijk was, heeft zij zich weer uit de voeten gemaakt. Toevallig moest ik dienzelfdcn middag voor zaken aan het politiebureau wezen. En terwijl ik hoven voor een raam sta en naar beneden kijk, daar ik niet dadelijk geholpen kon worden, wie zie ik daar plotseling uit. het tegenover liggende postkantoor komen? Je vrouw. Nog denk ik aan niets era stigs, totdat ik merk, dat zij blijft, staan, haastig een brief opent, cn zich midden op straat in het lezen ervan verdiept!" De majoor hield hier een pauze, blijk baar om na te gaan welk oen indruk zijn verhaal maakte. l)e ingenieur zweeg even wel, terwijl zijn sombere blik eenigszins ter helderde. „Een brief, dien zij klaarblijkelijk van het postkantoor gehaald had 1" ging de oude voort. „Wat hoeft de vrouw van jc zoon mof een brief p o s t e rcslitnte Ie ma- als deze door den arbeider niet gevraagd worden. Op dit getuigschrift komen wij eveneens nog terug, omdat in de bepa lingen daaromtrent veel nieuws is neer gelegd. De opzeggingstermijn mag niet langer zijn dan G maanden en in liet algemeen mag zij voor den arbeider, die zich voor on- bcpaaldcn tijd verbindt, niet langer zijn dan de termijn van loonbetaling, tenzij hel gebruik anders is. Ontvangt men zijn loon dus bij de -week, dan kan men bij de week opzeggen. Do opzeggingstermijn voor den werkgever kan nooit korter, wél langer zijn dan voor den werknemer. Een proeftijd mag niet voor beide partijen ongelijk worden afgesproken, llij mag volstrekt niet lan ger zijn dan twee maanden. Nooit mag aan de beslissing van een der partijen worden overgelaten, de vraag of or een dringende reden is voor verbreking der dienstbetrekking. Verbreekt de 'werkgever de dienstbetrekking, dam mag "hij nooit min der schadeloosstelling uitbetalen dan het bedrag van den bovenbedoelden gewonen termijn van loonbetaling. Steeds zal de ar beider na vijf jaren een langdurige dienst betrekking mogen opzeggen. Altijd zal men wegens „gewichtige reden" ■echtelijke ontbinding mogen vragen. De werkgever moet voor minderjarige werklieden het werk zóó regelen, dat zij zekere inrich tingen voor onderwijs kunnen volgen. Nooit mag men met een minderjarig werknemer afspreken, dat hij niet in een concurrecrende zaak mug gaan werken. Op goede en gezonde kost en inwoning, et pleging en geneeskundige behandeling bij ziekte enz. hebben inwonende arbeiden steeds, per se. recht, ook al hebben zij an ders afgesproken. Loonbetaling aan derden, gedwongen win kelnering, loonbetaling aan den jongen, in dien de ouders het moeten hebben, enz. en/,. - ziedaar nog eenige punten waarop de wet geving voorsehrijit„zoo en niet anders.'' In liet bovenstaande vindt dus de lezer de gewichtigste bepalingen der wet, welke den wetgever zóó belangrijk zijn voorgeko men, dat hij partijen niet toestaat, daarvan af te wijken, zelfs al zouden zij dat willen. Dat, de wetgever op zooveel punten zoo kras ingrijpt, is al een afwijking van het vroe gere Tccht, waarin de wetgever in den regel er niet zoo licht toe kwam. om den vrijen wil van contractecrende partijen aan ban den tc leggen. Er is nu een tweede reeks bemalingen, die de wetgever ook graag wil handhaven doch waarbij hij niet zóó dwingend is opge- treden. „Gij moogt anders", zegt hij hier, „doch moet dan ook van uwen, van den mijnen afwijkenden, wil doen blijken door uw wenscheti op schrift tc stellen bij liet aangaan van het arbeidscontract." Schriftelijke bepalingen eisclit alzoo de wet o. a. (wij geven alleen hoofdzaken) in erband met fabrieksreglementen, van het regelen van boeten, voor liet afhouden van het gaan dienen bij een concurrent, voor het verliezen van aanspraak op loon voor korten tijd bij ziekte of ongeval enz. (of bij ver hindering der werkgevers), voor de regelen voor het controleeren van provisie of winst aandeel en voor het afwijken van den regel, dat dagloon per week en niet per 14 daag, dat maandloon per maand en nier. per kwar taal wordt uitbetaald. Wil men zijn dienst meisje per week of per maand betalen, het moet schriftelijk bepaald. Schrift eischt de wet voor gedeeltelijke uitbetaling per week voor stukloon. Geeft men oen arbeider boete, het moet op schrift. Schriftelijk zij ook de huurovereenkomst tusschen Jan en Piet. Bij voorschot op hel loon eische men steeds schriftelijk bewijs. Schriftelijk zij het staangcldbodintr. Bij arbeidsovereenkomst voor bepaalden duur. bedinge men schriftelijk voorafgaande opzegging of uitsluiting van opzegging. Wil men den opzeggingstermijn anders dan den betalingstermijn mer. schrijve. Wenscht men meer schadeloo.-dalling bij itwsch n- tijds verbreken der dienstbetrekking het kan alleen op schrift. En de vader van een minderjarigen arbeider moet den jongen in het algemeen schriftelijk machtigen een ar beidsovereenkomst te sluiten en moet zich schriftelijk verzetten tegen betaling aan 'den jongen. Ook moet de arbeider een derde schriftelijk machtigen zijn loon in ontvangst te nemen. Wij laten het hierbij. Nu verbeelden wij ons niet hiermee dezen kant van de kwes tie, met name de vraag, wat voor den wet- eever zelf de allergewichtigste bcpMingon der nteuwe wet zijn, geheel te hebben be handeld. Integendeel. Wij wezen slechts op wat volgens den wetgever zelf dc voornaam ste bepalingen zijn, in de hoop zoodoende de werkgevers in het algemeen te hebben gewaarschuwd. Wij zullen nu in een volgend artikel het contract der inwonende arbeiders, der dienstboden dus vooral, ten bate van onze huismoeders meer uitvoerig behandelen, cn hopen dun later nog eens de gelegenheid te zullen vinden ook voor de werkgevers in en geren zin de algomeene bepalingen der wet, voorzoover die hen betreffen, uiteen te zetten. ken?" vroeg ik mij zelf af. Daarbij kon ik opmerken, hoe aandachtig zij de. velletjes las, en hoe er een tevreden lachje over haar trekken gleed 1" Een uitdruking van groote tevredenheid vertoonde zich op het gelaat van den jon gen echtgenoot. ,,Ts dat alles, papa?" vroeg hij luchtig, en draaide daarbij aan zijn mooicn, brui nen snor. „Jc schijnt dc zaak tamelijk licht op te nemen, mijn zoon verweet de oude hem eenigszins boos. „Waarom zou mijn vrouw geen brieven poste-ivstante ontvangen, als het haar ge noegen doet?" antwoordde Dóntgeu junior. De oude streek zich woest met do hand door de witte stoppels. „Zooiets heb ik ook tot mij zelf gezegd," bekende hij daarop ongeduldig;„ik vroeg laar- om aan tafel heel onschuldig, of zij mis schien toevallig op het postkantoor geweest was en postzegels meegebracht had. Zij dacht tamelijk lang na cn zei toen „neen". Twee dagen later herhaalde zich hetzelfde geval. Daarop ging ik naar het. detective-bureau, liet hoeft me heel wat geld gekost, nvtnr Zaterdagavond lmd ik al een resultaat „Zoo mon heeft, de bewijzen gebracht, dat Mariüttc „Indirect, ja! liet is don detecticvo ge lukt, over den schouder hoen een blik in den brief te werpen, en hij heeft, den aanhef gelezen 1" „Werkelijk?" ,,En hoe denk je, dat die was?" De ingenieur haalde de schouders op. „Nu dan, er stond: „Mijn innig geliefde, kleine muis" 1" „Kan de brief niet. van een vriendin go woest zijn?" vroeg dc ingenieur. De jeugdige Amerikaan Charles Hillliad zijn vermogen' van een nmllioon dollars er doorgebracht, zoodat hem niets anders over bleef 'dan te gaan werken of zich een. kogel door hoi 'hoofd te jagen. „Voor zelfmoord „Ben je nu lieclemnal dol geworden? Die vrouw heeft je met haar handige kunsten van het beetje verstand, dat je hadt, al heel gauw beroofden daarom heb ik gisteren mijn toestemming gegeven tot ccn daad, die niet heelcmaal wettig is. Wij hebben name lijk besloten den eerstvolgenden brief tc onderscheppen „O wee 1" was alles wat de ingenieur uitbracht. „En liet is mogelijk, dat hij nog heden m mijn bezit komtIk hoop jc daarmee hel bewijs te leveren wie v«n ons heiden zijn vijf zinnen nog bij elkaar heeft, ik of jij I' On dit oogenblik ging er oen deur open en een lichte vrouwontred werd hoorbaar. „Daar is ze 1" bromde de majoor, ,,'t ia het beste, dat ik jullie nu alleen laat. Zie maar, hoe je het klaar speelt!" „Toch moet ik u vragen, te, blijven, papa!" sprak de zoon op kaltncn toon; ,.ot' lieloof mij, don listig onderschepten brief ongelezen aan Mariëtte over te geven 1" „Daar denk ik geen «ogenblik aan," bromde de oude opgewonden. „Nu, zooals u wilt!" antwoordde do in genieur. Daarop ging de deur open eu een slanke, bevallige vrouw met stralende oogen en een beloovercnd lief lachje om dc lip pen, verscheen op den drempel. „Frans, mijn lieve, beste Frans!' riep het behoorlijke wezentje en vloog den echtge noot' jubelend om den hals. „Slang!" mompelde de majoor met som beren blik. „Tlior is ook ccn brief voor u. papa!" sprak zo, zich uit de omarming losmakend. „Ik heb hem van den besteller aangenomen: Detective-bureau ,,'t. Open Oog!" t Klinkt, housch een beetje griezelig! Wat licht u met die mcnschen uitstaande?"

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1908 | | pagina 9