63"" laargang.
Donderdag 15 April 1909.
No. 12973
i
Baron m Efatag tot Moppenstein.
I
s
r-
I
I
Deze courant verschijnt dag e 1 ij k s, ïn'el uilzondering van Zon- en Feestdagen:.
Pr$5 per kwartaal: Voor, Schiedam en Vlaardingen fl.1.25. Franco"
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam' en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór oen
aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
a
f
14
BUITENLAMP.
Schiedmn, 14 April 1009.
TURKIJE.
Zooals een erikel telegram gisteren reeds
meedeelde is do Turksche hoofdstad liet
tooneel van politieke woelingen geworden.
De troepen, de liet vorige jaar uit Saloniki
nis geheel betrouwbaar naar Konstantinopcl
overgebrachte jagerbataljons, ter vervanging
van de onbetrouwbare paleistroepen, zijn in
opstand gekomen. Zo hebben hun officieren
gekneveld, houden botoogingen voor de Portc
en houden de pailementsgebomven bezet,
naartoe zij de afgevaardigden echter toegang
verleenen." De gewapende bevolking, benevens
'de'troepen van hot garnizoen, schijnen voor
het meerendeel den opstand gunstig ge
zind te zijn.
De Sjeik ul Islam trad in onderhandeling
met de opstandelingen, die gedeeltelijk wijzi
ging van het ministerie eischten. liet minis-
tone bood daarop zijn ontslag aan. Kiamil
pasja, die nog niet lang geleden door de
Jong-Turken tot aftreden werd gedwongeil,
is nu tot grootvizier benoemd, Nazitn pasja
tot minister van oorlog en Saïd pasja dot
minister van buitenlandscbe /.aken.
Dat de opstand alleen het werk van dc
muitende soldaten zou zijn isr niet tc geloo-
ven. Een op zich zeifstaande muiterij zou in
geen geval reden zijh voor een kabinet om
af to treden. Alen ziet derhalve den soldaten-
opstand meer als werktuig aan van de den
Jong-Turken vijandig gezinde partijen. De
strijd tusschem de Jong-Turken en liberalen
verscherpte in den laatsten tijd van dag tot
dag. liet groote verschil tusschen deze beide
partijen vindt zijn oorzaak in dc ver uitccn-
loopendo opvattingen over dc hervorming
Van het staatsbestuur, Het Jpng-Tuirksche
comité staat absolute eenheid des rijks voor,
torwij] do liberalen zich genegen toonden om
aan de Verschillende dcelen een zekere
zelfstandigheid toe te kennen. Daardoor von
den zij steun niet alleen bij Grieken en Ar
meniërs, maar ook van de Aloha mmedaan-
sche volken van 'niet-Turkschen oorsprong,
zooals b.v. de Arabieren.
Bij do liberalen, die in het parlement
veireweg de minderheid vormen, sloten zich
vele Oud-Turken aan, die vreesden, dut het
sjeriuat, het geestelijke recht, in de knol
zou raken dn dat daardoor liet Ottomaanse lie
rijk ten ondergang zou zijn gedoemd. Am
derc ontevredenen zijn nog de ambtenaren,
en die zijn er niet zoo weinig in het Turk
sche rijk. In het Jong-Tmfeche parlement
zagen zij hun noodlot, niet ten onrechte.
Dit parlement, wilde bezuinigen, het was hoog
noodig, en waar f van de Turksche staats
gelden door hen werden verslonden, zou hot
snoeimes wol het eerst, aan de bureaucratie
gezet worden, gelijk uit de ingediende bc
grooting bleek en duizenden zouden daarbij
als onnutte takken, die van het levenssap
van den grooten staatsbooni profiteoron, wor
den .verwijderd.
P
l
F
k
i)
„Het schijnt wel, dat de commissaris zich
vergist heeft," zei Jochem kleintjes, die juist
ep den grond het pak had geopend en uit
het veld! geslagen den inhoud in de hoogte
meid het waren geen dwarsliggers, maar
een paar reusachtige kaplaarzen, welke mot
«e stijve schachten in elkaar gestoken waren
en zoo do bed degelijke nabootsing van een
dwarsligger Vormden.
Walt bcteekent dat?" donderde hij Moek
ee, die zielsvergenoegd antwoordde; „Zoo-
u ziel, mijne hoeren, een paar kaplaar
7-en, die ik morgenvroeg gebruiken moet 1"
"i "jearom liep je als een gek weg, toen
1halt riep?", vroeg Clement verder.
„heeft u geroepen en mij achtervolgd?
vroeg Moek mot onschuldig gezicht. „We.,
larvan heb ik niets gemerkt. Ik liep
omdat !k het koud had, mijn jas is
naar dunnetjes, commissaris, de tijdon zijn
°vr e!', 8cen nieuwe aan.'
'j een ander wijs," antwoordde
'-.ene van woede de commissaris, „je kan
5 maar neem jo in acht, begrepen lie?"
beloof 1 Zal 200 zIin'" spvnk Aloek zeer
greep zijn kaplanrzen en verdween
Eheml» V6lWveli3k: "Wcl terusten'
zich me'* moc®'c hield de commissaris
"Morgenochtend, acht m.f
Geen woSndcr derhalve dat de aan het roer
zijnde partij, d,ie der Jong-Turken, mot oen
uchiige oppositie had te kampen, die vroeg
laat tot een uitbarsting moest komen.
Do moord op Hassan JTehmid, don rodaceur
van de „Serbostie", het orgaan der oppositie,
bood daaitoe een gunstige gelegenheid. Alen
"erweet heli Jong-Turksohe comité de hand
e hebben gehad in dien moord. Dit ontken-
do het, maar men hield vol en betoogingen
tegen dc regeer!ng, die in oen volledigen
staatsgreep naar liet schijnt zijn overgegaan,
waren bet gevolg.
De macht der Jong-Turken schijnt dus te
anen. Ze hebben het pleit, verloren. Het
succes van het Jong-Ttirksclxe ministerie
niet - groot geweest, minder groot mis
schien, dan heb comité zelf verwachtte. Een
reactionnair, zij het dan ook vlij gematigd,
bewind beeft liet thans vervangen. Alnar de
Jong-Turken hebben lot nu toe getoond te
beschikken over een organisatie, clie telkens
.ris het noodig was, bleek opgewassen te zijn
tegen de omstandigheden. Wie weet. hoe
•spoedig hun beurt weder komt. Zij hebben
het jegens het land wel verdiend.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Engeland.
Onder voorzitterschap van Sir Macken-
znj Chalmers,, is Zaterdag een Engelsche
commissie naar West-Afrika vertrokken om
in opdracht van den minister van kolo
niën, don drankhandel in Zuid-Nigeiië te
onderzoeken, blijkbaar met het doel om
de mogelijkheid van een verbod van den
invoer van sterke dranken te onderzoeken.
Want grooto moeilijkheden van financieelen
aard gaan mot dit verbod gepaard. In 1907
bedroegen alle inkomsten der kolonie sa
men 1,459,554, waarvan £807,000 uit
rechten op sterkedrank, en de kolonie is
op die groo-te inkomsten gaan rekenen.
Het voornaamste (bezwaar is dus, volgens
do „Times", van financieelen aard, cn
niet, zooals men meestal beweert, dat men
den drankhandel niet wil hinderen. De En
gelsche handel zou' bij een verbod niets
verliezen, zegt hot blad, want de zooge
naamde jenever, die in West-Afrika wordt
ingevoerd, komt bijna geheel uit Neder
land en Duitse!)land.
Duitschland.
Do Duitscbe lucht vaart voreeniging zal te
Friedric.hsliafen een school voor lucht
scheepvaart oprichten. Deze school zal op
1 October a.s. .geopend worden en onder
directie van den divisie-generaal Von Nie-
bor staan. Jongelui, die de Lagere Sc,hooi
hebben afgeloopen en een jaar als leoiling
machinist of leerling-slotenmaker gewerkt
hebben, kunnen worden toegolatcn. liet
•eerste jaar zullen zij een theoretische op
leiding krijgen, hot tweede jaar komen zij
op do constr actie Werkplaatsen en het derde
jaar zullen zo als luchtvaarder practisch
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsda g-, Donderdag-en Z aterd ag avon d
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
gelastte hij giftig en verdween gauw om den
hoek.
Jochem echter greep zuchlend in de ach
terzak van zijn jas en haalde uil de diepte
een kleine fiesch, de trouwe geleider op alle
nachtelijke tochten te voorschijn. Hij nam
een flinkcn slok cn presenteerde de flesch
daarna aan zijn kameraad.
„Drink maar eens, Mulder! Een bon'e!
is gezond.!"
Alaar doen de commissaris na zijn onge
lukkige jacht, weer in de nabijheid van het
torcnplein kwam, bleef hij plotseling ver
schrikt staan. Duidelijk hoorde hij dc laatste
nccoordon van een nmnnenzangkwartet met
hoornbegeloiding.
„Dus tociistootte hij heftig uit. „Wacht
maar!"
geoefend worden. Daarna zuilen ze in het
leger dienst doen bij de tifdecling lucht
scheepvaart.
P e r z i
Zooals we gisteren meedeelden zijn te
Aboesjir honderd Engelsche marinesolda
ten aan land gezet, die het Engelsche
consulaat en dc douane hebben bezet, zulks,
naar do Engelsche resident in een manifest
verklaarde, om, daar iedere autoriteit ont
brak, de veiligheid der vreemdelingen te
waarborgen. Hierbij zij echter opgemerkt,
dat Boesjir, de belangrijkste haven van
Perzië aan de Perzische golf is, en langen
tijd een twistappel tassdhen Engeland c:i
Rusland was.
In het Noorden, in de provincie Choras-
san, is Rusland binnengedrongen, en heb
ben 50 Russische soldaten en 2 stukken
geschut de brug over d.eri AIcnaJilpaa, on
geveer een dagmavsoh van Teheran, bezet.
Beide 'bondgenooten zijn dus gereed, om,
mocht er aan de inwendige onlusten, jtlie
Perzic verscheuren, geen eind komen, te
zorgen, dat zij niet te kort komen, ja zeker
meer dan dat.
rapport.
t"
Balkan-S taten.
Een gisteren door de Servische regeering
gepubliceerde verklaring zegt, dat de Ser-
visoh-Oostenrijksehe onderhandelingen, zoo
wel wat 'betreft het maken van een voor-
loopige^ regeling als ook een vast handels
verdrag zijn afgebroken, daar men het niet
eens kan worden. De tegenwoordige ver-
draglooze toestand zal zoolang duien, tot
aan beide zijden zich meer genegenheid
voor het sluiten van oen verdrag voor
doet.
To Belgrado blijkt men over 't algemeen
tevreden met het afbreken der onderhan
delingen, omdat nu ook Europa zich zal
Qvettuigen van het gebrek aan tegemoet
komendheid van Oostonrijk-Hongarijo tegen
over Servië. liet vermoeden wordt zelfs
geopperd, dat de Servische regeering on
aannemelijke eisoheti heeft gesteld, nm de
onderhandelingen schipbreuk te doen lijden
en Oostenrijk-flongaiije op deze wijze in
een scheef licht voor de groote mogend
heden te stellen.
liet Oostenrijksch-IIongaarsche ministe
rie van oorlog heeft'hevel gegeven, dat alle
zich op do grenzen bevindende reservis
ten, naar hun woonplaatsen terug kunnen
koeren. Van de opgeroepen plaatsvervan
gende reservisten zullen er slechts zooveel
aclrteiblijven, als noodzakelijk is om de
zich in Bosnië, llerzegowina en Zuid-Dal-
malie bevindende troepen* op verhoogde
vredesslerkte te honden.
BINNENLAND,
Aadlëntï-
Do gewone audiënties van dc ministers
van waterstaat ea van oorlog zullen deze
week niet plaats hebben.
Kamerverkiezingen.
In het di-trict. Veendnm heeft de centrale
anti-ievolutionnairo kiesvereeniging ds. Fe-
teisen, Gerefonneerd predikant te Vecndam,
candidaat gesteld. (,,N. v. d. D.")
De liberale kiesvereeniging te Gasselte
heeft met algemeene stemmen het aftre
dend lid, mr. Treub, candidaat gesteld voor
het lidmaatschap der Tweede Kamer in het
kiesdistrict Assen.
Clement was, zooals men lichtelijk kan ge-
looren, den volgenden morgen in slechtere
stemming dan ooit. Hij was met een barre
verkoudheid opgestaan cn zijn hoofd brandde
ais vuur. Op iiet Toronpicin waren weer
dwarsliggers gestolen en bovendien lag Aloek
Item zwaar in den maag, want dit was hom
duidelijk, dat die duivelsche kerel hem cn
zijn mannetjes had weggelokt. Eerst bracht
hij dbze gebeurtenis met den diefstal in ver
band, maar langzamerhand won bij hem die
overtuiging veld, dat de komedie was op
tóuw gezet, om do serenade to doen dóór
gaan.
De serenade! Daar had hij tenminste hou
vast aan en van Edcnhurg zou dien avond
Van gisteren betalen. Een agent werd met
een mondelinge uilnoodiging naar den slu-
Statenverkiezlng Utrecht.
Te Utrecht zijn de volgende candidaten
voor het lidmaatschap dier Provinciale Sta
ten in Utrecht II (vac, mr. Alendels, af
treding in 1913) opgegeven: prof. mr. IV.
L. P. A. Alolengraaff, (vrijz.-dom.) en D.
van Staveren (S. D. A. P.)
De blijde verwachting.
Naar wij vernemen heeft II. AL de Ko
ningin gunstig beschikt op het verzoek van
den Rrielschen gemeenteraad om bii de aan
staande blijde gebeurtenis ook in den Briel
de saluutschoten te doen afvuren, gelijk
aldaar van oude tijden her bij alle belang
rijke gebeurtenissen in liet, Oranjehuis het
geval was.
Castro.
dent gezonden en de commissaris overlegde,
met het strafwetboek in de hand, het desbe
treffende geval. Tot. zijn ergernis was er niet
veel van te maken. Een straf tot hoogstens
15 was voorgeschreven. Jammer dat geen
herhaling kon worden ten laste gelegd.
Het slechtst, kwam Jochem Drup er af, op
dezen regende het. grove uitbrandei's wegens
zijn vertrouwelijke verhouding tot Aloek.
Alnar als de commissaris het geweten had,
dat hij de heclo boel aan de bnrbaarschc
drankzucht van Drup te danken had
„Je kunt, heden over twee man moer be
schikken, Drup," commandeerde de com
missaris, „en je bewaakt, bel Toienplein ten
scherpste. Als er, één van zijn post. loopt,
zal hij cr van lusten. Zoodra één van de
schavuiten gesnapt is, breng je hem bij mij,
al is hot midden in den nacht, Ik heb an
ders geen rust. Hoor je het? Alidden in den
na'cbt. zelfs?"
„Goed commissaris," antwoordde Drup
machinaal on hij schudde neher de deur zijn
stortbad af.
Do baron verschoon stipt, op tijd op hot
bureau van den politie-nutoriteih, hoorde
diens aanklacht wegens overtreding van een
politieverordening met de grootste gemoeds
rust aan, zonder een woord van protest. Toen
de commissaris hem de verordening voorlas,
waarin als hoogste boete 15 werd genoemd
zei de hij ironisch: „Permitteert, meneer do
commissaris aan zijn gehoorzamen dienaar,
dat deze met do hoogste boete de zaak aan
kant maakt? Hartelijk dank daarvoor. Ik
zal niet nalaten daaraan steeds indachtig te
zijn.
In Venezuela is, wij wezen er cenige
dagen geleden reeds op, een beweging en
gunste van Castro gaande.
Ten bewijze daarvoor kan o.a. strekken,
dat de rechter, die de aanklacht tegen Cas-
stro zou behandelen, zonder eenigen grond
in hechtenis is genomen en dat een groot
aantal bladen, "die daartegen opkwamen,
zijn geschorst.
President Gomez en de andere macht
hebbers in Venezuela hebben in een ver
gadering van. de vereeniging van rechtsge
leerden over deze ongehoorde daad harde
woorden moeten hooren, van een spreker,
die zich vooraf vrijheid van spreken had
bedongen, maar de onschuldig in den ker
ker opgesloten rechter, heeft zijn vrijheid
'daarmee niet herkregen. Zelfs werd liet
onafhankelijkste en populairste klad van
Venezuela, *„Ei Pregonero", omdat het zich
dorst verstouten, te protesteeren tegen de
onrechtmatige inhechtenisneming, met al
leen verboden, maar zelfs werden de eige
naars voor eenige dagen achter slot cn
grendel gezet. Castro of Gomez, het blijkt
lood ie zijn om oud ijzer!
Castro is door een verslaggever van de
„New-York Herald" gemtervieuvd op zijn
onvrijwillige reis.
Op do vraag, wat zijn plannen voor de
toekomst waren, antwoordde dc oud-presi
dent, dat dit geheel en al van Frankrijk
zou afhangen, daar hij zich beschouwde als
een gevangene van do Fransche regeering.
Zijn plan was slechts geweest op Trinidad
to gaan waken over zijn commercieele en
financieelc belangen, maar daar de Brifc-
sche regeering had geweigerd hem gastvrij
heid te verleenen, had. hij zic-h, vol ver
trouwen op de Fransche hoffelijkheid, naar
Fort de France begeven, waar hem etm al
even onbeleefde behandeling te beurt was
gevallen als op Trinidad.
„Ik wenseh," zoo- zeide hij, „door lus-
schenkomst van de „New-York Herald" aan
do gehecle wereld te verkondigen, dat ik
het oen schande acht, een stervend man,
die nooit eenige misdaad beging, op zoo'n
wijze to behandelen. Ware mij toegestaan
in Venezuela te landen, dan zou ik voor
de rechtbanken aldaar mijn aanspraken op
mijn land en mijn vermogen hebben doen
gelden. Engeland en Amerika hebben zich
echter door mijn tegenstanders laten ge
bruiken als werktuigen voor hun wiaak-
zuclit. Zoo iets is beschaafden mogendhe
den onwaardig."
Verder vertelde hij, dat hij geheel en al
te gronde is gericht; dat hij niet meer be
zit dan 3000 peseta's, en niet 300 nnllioen,
zooals rondgestrooid is, en dat hij dus abso
luut niet bii machte is een militaire macht
op de been te brengen om de regeering van
Venezuela te bestrijden.
Toon de berichtgever hem de vraag stel
de, wat hij dacht te doen, als hij op Fransch
grondgebied zou zijn aangekomen, verklaar
de hij, de gevangene te zullen blijven van
de Fransche regeering, zoo hij tenminsie
'niet onderweg stierf cn overigens to zullen
berusten in hetgeen God over hem zou be
schikken.
Congres S. D. A. P.
(Slot.)
Na de pauze beantwoordde de voorzitter
de opmerkingen, tegen het blad „Het Volk"
en zijn redactie ingebracht. Tegen de be
noeming van Troelstra tot algemeen re
dacteur bestond bezwaar, daar die reeds
met werk overladen is.
Aan den wenseh van Rotterdam om
aldaar een afzonderlijk redacteur aan te
stellen, kon niet worden voldaan.
Ten slotte werd cle bestaande redactie
herbenoemd. Een amendement van Amster
dam om de schrijver» to verplichten hun
artikelen te onderteekenen. werd verwor
pen.
Na nog eenige bespreking over hot week
blad, waarvan het eerste nummer deze
week zal verschijnen en dat gewijd zal zijn
aan de Alarxistische propaganda, kwamen
do financiën aan de orde.
De bo-grooting werd goedgekeurd.
Een progressieve contributie voor de par
tijkas, zooals was voorgesteld, weid. door
het partijbestuur ernstig ontraden. Wel kun
nen de afdeelingen zelf een maximum en
minimum-contributie heffen en werd, over
eenkomstig het voorstel van het Partijbe
stuur besloten, het maximum te bepalen
op 20 cents en het imimmum op minstens x/s
daarvan, mot storting van 1 cent in de
partijkas.
Do kwestie van aanstelling van propa
gandisten en de punten omtrent den 'bro-
„Doe dat, baren," zei de commissaris
scherp, „bij herhaling zou u in arrest ver
vallen."
„Wat voor uw menschlievend hart een
smartelijke gewaarwording zou zijn," ant
woordde de schuldige. „Maar ik hoop u van
die treurige gewaarwording verschoond te
doen blijven. Ik houd me intusschcn in uw
gunst, aanbevolen, als uw zeer dienstwillige,
diep beschaamde dienaar."
Daarmede \erdween de baron en als zijn
toespraak ten doel had den commissaris de
gal te doen overloopen, was dit doel volko
men bereikt.
Toen de student thuis kwam, wachtte
Aloek hem reeds. Deze deed hem een droog
komiek verhaal van de gebeurtenissen in den
afgeloopen nacht'. Alet bijzonder behagen
vertelde bij, hoe hij den oppersten machtheb
ber van de politie wat heilzame beweging
had verschaft. Hij had ook Jochem al ge
sproken en van den ouden kletsmajoor ver
nomen j wat er op het bureau was voorgeval
len, ook do maatregelen, die voor den avond
genomen waren.
De student luisterde aandachtig eu in zijn
hoofd kwam een listig plan op.
Ilij moest, nog revanche nemen voor de
betaalde boete.
liet knartclubje van den commissaris
moest van de gebeurtenissen op een of an
dere wijze de lucht gekregen hebben, want
gedurende het kaartspel regende hot, zoo
eigenaardige stekeligheden over zijn onge
woon uitblijven den vorigen avond, dat hij
gloeide
van ingehouden drift en tot groote
ergernis van zijn partner de eene fout na
de andere maakte. Bovendien was het. lot
hem, naar het scheen, niet gunstig, het leek
wel of alle slechte kaarten voor hem bestemd
waren. Eindelijk het was reeds half elf
en om elf uur eindigde het spel kereg hij
een prachtig spel in handen en hij zou juist
een schitterende partij aankondigen, toen de
kellner hem wat in het. oor kwam fluisteren.
Ilij vloog op cn snelde weg. hij kwam nog
even terug om hoed en jas te halen en zijn
medespelers toe te roepen, dat hij tot zijn
spijt wegens dienstzaken werd weggeroepen.
Hij begaf zich met vlugge schreden naar
zijn bureau, gevolgd door dc wachthebben
de agenten, die hom dc gewichtige en heug
lijke tijding gebracht hadden, dat oen van
de dieven gepakt was.
Alet. grimmig behagen zette Clement zich
achter zijn schrijftafel, nam een vel papier
cn commandeerde: „Breng den man voor!"
De deur ging open en dc gevangene trad
binnen. De commissaris wapende zich met
een pen. zette zijn lorgnet vaster op den neus
cn draaide zich om, om hot individu nader
in oogonschouw tc nomen. Alaar ontzet
sprong hij op, want voor hem stond van
Edcnburg, baron van Edenburg tot AIop-
penstein, bewaakt door twee agenten, waar
van de één een reusachtig™ dwarsligger on
der den arm hield.
(Slot volgt.)
SCHIEDAMSCHE COURANT
it
S
it
n
O
I)
