63'" laargang.
Zondag 30 Mei 1909
No. 13010
Tweede Blad
Een Nederlandsche ziekte
Toch professor.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaal; Voor Schiedam en Viaardingen fl. 1.25.Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Viaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
nur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel mee:
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intorc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor do Administratie No. 103.
"■f
Gymnasium te Schiedam,
Oudera of voogden, die kinderen of pupil
len hebben aan te geven voor het Admissie-
p.vamen, dat in de eerste helft van Juli zal
v,orden gehouden, gelieven zich te richten
vóór 1 Juli tot den rector.
Pr. J. L. LJEZENBERG.
Kennisgeving.
Kosteloo'e toelating van leerlingen op het
Gymnasium, do Hoogere Burgerschool en
de Herhalingsschool (i alen cursus) ver
bonden nan de school voor jongens
met uitgebreid leerplan.
brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat de aanvragen om kosteloos te
worden toegelaten tot den a. s.
cursus:
lo. van liet gymnasium
2o. van de hoogere burgerschool
3o. van de herhalingsschool (talencursus)
verbonden aan de school voor jongens met
uitgebreid leerplan,
uiterlijkheden lsten Juli a s. bij hun col
lege moeten zijn ingediend.
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA,
Zijn wij ziek?
Toevallig hebben wij in hvee Duilsclie
bladen dezer dagen liet feit geconstateerd
gezien, dat wij ziek waren. Het was in
artikelen over de blijde verwachting en de
blijde gebeurtenis, wajarin overigens veel
goeds en aangenaams word gezegd over
ons volk en zijn verhouding tot liet Oranje
huis, Een gezaghebbend Zwitscharsch blad
heeft van ecu overeenkomstige gelegenheid
gebruikt gemaakt om Ie zeggen, dat wij
pretensieusc huichelaars en zeer onrepu-
biikeinsebe mooipraters waren, omdat wij
een bevalling van een koningin niet „be
valling" noemden maa.r daarover steeds
in gesluierde woorden spraken. Docli de
ontdekking dar Duilsclie bladen is erger:
ons gevoel is ziek, wij zijn qua volk zenuw-
dek. En die zenuwziekte uit zich in onzen
afkeer van de jacht. Prins Hendrik
zoo betoogden zij was hier niet po-
«Er is oen jonge dame om den profes
sor te spreken."
Met doze aankondiging trad dc dienst
bode do kamer van professor Ilornig bin
nen.
«Welke dame?"
Het meisje haalde de schouders op.
«Mejuffrouw Rudorn, of zoo 'iets noemde
zo zich."
«is 'fc een studente?"
«Zo ziet er niet naar uit, professor."
intusschen was mevrouw Ilornig, de
®wder van den professor, binnengetreden.
,»Ik zal wel even gaan kijken, Frits,"
sprak ze. De professor zag met een ver-
gespannen gelaat naar de deur.
S hield niet van vrouwelijke studenten.
i..^as «ene hem nog le ongewone ver
schijning, en het leidde hem af, naast do
Jaueaten jonge dames te zien, die bij dc
omtycls netelige dingen, die hij tc ver-
"u™ 'ia<^ koelbloedig toeluisterden.
Mevrouw ilornig keerde met een jonge
ome terug. De, anders zoo goedhartige
rekken vertoonden een koele uit
drukking,
x"Pcz° juffrouw is een van je toehoor-
I?SSCn>" zcide ze, en verwijderde zich.
ft.-Professor had de jonge dame op 't
Slicht herkend. Het was een zijner
toehoordorosscn, en had niets
e®a met de overige damesstudeuten.
fiVfin ,aaj'ontbrak dal nonchalante,
'tó ciS' a.r °fH-r«Hen geheel vrij was van
uent'ikoozc. wat don moesten sfu-
a«|reirden dames eigen is.
°i 'V:°uw Hudorn scheen cenigszins
puin,Lr, omdat hij te veel van de jacht
hield en aan do jacht deed. Het IJol-
landscho volk zou in hol edele „weid
werk" niet veel anders zien dan een on-
noodig slachlersbedrijf, dat het als zoo
danig afkeurt. En uit dezen afkeer zou
blijken, dat hot Ifollandsche volk zieke
lijk overgevoelig is.
Wij zullen nu niet spreken over de po
pulariteit van den Prins der Nederlanden
en niet nagaan of de persoon van Prins
Hendrik door de openbare meoning in ver
band wordt gebracht met het begrip jacht.
Ook willen wij nalaten te onderscheiden
tusschen do gewone jacht en de hofjach
ten, al hebben wij herhaaldelijk verslagen
gelezen en afbeeldingen gezien en aardig
heden gehoord van buiten 1,an d s c Ine
hofjachten, die ons datu'van een zeer on
aantrekkelijk beeld gaven.
Maar wol achten wij toch de vraag in
hot algemeen van eenig gewicht of ons
volk inderdaad een afkeer heeft van de
jacht en of die afkeer een verschijnsel,
van zenuwziekte is.
De eerste vraag is voor een eenvoudige
beantwoording niet vatbaar. Er zijn zeker
zeer velen, cTic van ,de jacht oen afkeer
hebben, dien het dooden voor plezier te
genstaat. Doch zeer zeker is grooler het
aantal van hen, diie er niets tegen heb-
ben1, of die do jacht een mooiic sport
vinden
In haar algemeenheid is dus de opmer
king dor Duitsche hoeren niet juist. Doch
hebben zij gelijk, wanneer zij beloogen,
dat het aantal van lion, die niets voor
do ,,acht gevoelen of er bepaald op tegen
hebben, percentsgewijs grooler in Holland
is dan in Duitschland?
Ten aanzien van zeker soort hofjachten
is dat zeer zeker het geval. Wij kunnen
ons niet denken, dat veel Nederlanders
iets zullen gevoelen voor die klopjachten,
waarhij oen massa wikl langs liet geweer
der allerhoogste hoeren wordt gedreven,
die dan niets anders tc doen hebben dan
domweg af te trekken om 's avonds het
bericht te hooren, dat zij zooveel stuks
hebben gedood. Trouwens ook in
Duitschland is daarvoor niet een onver
deelde bewondering.
Doch wellicht is iicl ook niet onwaar,
dat do antipathie tegen hel jagen in liet
algemeen hier grooter is dan hijg in
Duitschland. Intusschen zijn daarvoor oen
rodks natuurlijke oorzaken. In de eerste
plaats begunstigen do vele hoven en hofjes
hij onze buren do liefhebberij voor de
jacht (waarbij wij natuurlijk nicl in dc eerste
plaats denken aan lief slechte soort hof
jachten, waarover wij hierboven spraken).
Dan is het groote, goed georganiseerde
boschwazen een faclor tot behoud van liet
gevoel voor de jacht, die bij ons nage
noeg geheel ontbreekt. Met name allo hoo-
verlegen en vroeg excuus voor dc stoornis,
In de voorlezing van gisteren waren
haar een paar 'punten niet duidelijk, en
ofschoon zij twee medestudenten om op
heldering gevraagd had, was ze niet wij
zer geworden, en nu kwam ze de hulp
van den professor inroepen.
Met meer beleefdheid clan hij anders in
den omgang met zijn toehoorders en toe-
hoorderessen pleegde tc tooncn, vroeg hij
haar,.wat haar in zijn voordracht ondui
delijk was gebleven, en toen zij hom had
geantwoord, begon hij zijn uiteenzetting.
Haar groote belangstelling was -oorzaak
dat er al bijna een uur verloopen was, toen
een aanmanend geluid uit de andere ka
nier klonk. De professor sloeg daar geen
acht op, nog nooit had hij mc.t zulk een
voldoening onderwezen.
Daar kwafnen plotseling schreden nader.
ITel was zijn moeder, ,,'t ts vijf uur,"
sprak ze, „en je zoudt op dat uur je col
lega Hanisch bezoeken."
Do studente slond 'dadelijk op, de pro
fessor deed hetzelfde. Mevrouw Ilornig trok
zich weer in de kamer terug.
„Voor vandaag moeten we eindigen, om
op een anderen dag voorl te gaan! Waar
woont u, juffrouw llndorn?"
„Rümistrasse 13."
„Bij bloedverwanten?"
„Neen, alleen."
„Dan moet ik u wel verzoeken hij mij
to komen. Zie ik u morgen op hetzelfde
uur?"
„Stoor ik u niet, professor?"
Hij schudde zeel* heslist het hoofd, „U
stoort me niet in 't minst."
„Dus morgen om vier uur? Mijn oprech
ten dank, professor,"
gero ambtenaren van den boschbomv plegen
ijverige propagandisten voor de jacht tc
zijn.
Een derde moment, dat hij deze kwestie
mede zeer op den voorgrond treedt, is de
veel grootero vertrouwdheid van den Duit-
scher met schietwerktuig, gevolg eener-
zijds van de grootero belangstelling voor
de schietsport. En eindelijk zal op de lief
hebberij voor de jacht invloed hebben dc
ove'r het geheel minder eenvoudige levens
wijze en hot feit, dat men in de laatste
halve eeuw een.ige malen in Europa oor
log hoeft gevoerd, wat met Nederland i,,iet
het geval is.
Over 'neL geheel laat zjch dus het ver
schil tusschen de liefhebberij voor de jacht
hier en in Duitschland zeer wol verklaren
door volmaakt natuurlijke oorzaken, d.ie
met do gezondheid van ons gemoed niets
te maken hebben.
Waaruit intusschen nog altijd niet volgt
dat wij dat zijn zij, dje een afeet
van de jacht hebben njot ziekelijk ge
voelig zijn. Maar zeer zeker volgt die zie
kelijke gevoelig®id ook niet uit hei, feit,
dat de Duitschers haar mecnon op tc mer
ken. Want op hun beurt zullen zij door
oen Rus oT een bewoner van hun Afrj-
kaanschc koloniën voor ziekelijk gevoelig
worden uitgemaakt, wanneer zij tenzij
zij toevallig een zeker soort onderofficier
zijn over liet algemeen geen neiging
hebben om him medemenschon aan den
lijve le straffen of ljcbtvaardig om te gaan
met het leven van don mcdemensch. En
hoe zullen de Spanjaarden wel over hen
denken, als zij nagaan, dat zelfs een lam
stierengevecht dezer dagen in Duitschland
verboden is, terwijl in Spanje meisjes van
15 jaar niets mooier vinden dan de fontein
bloed, die uit eon gewond paard spuit,
dat in zijn eigen ingewanden met do aoh-
fcrpoolon verward raakte („N. Rolt. Ct."
26 Möi '1909, Avondbl. C.).
liet is inderdaad een kwestie van land
aard, van do samenwerking van ,yaak on
naspeurbare factoren, die in het eerie land
iets als vroolijke vertooning en gezonde
sport doet beschouwen, wat in het andere
land gruwelijke dierenmishandeling en
moordzucht heet. Nu is cr hier inderdaad
een gevaar. Hoe meer men zijn medelijden
ontwikkelt, hoe dichter men komt hij lvot
gevaar voor ziekelijke overdrijving. Mogen
gegeven personen bijv. de jacht verafschu
wen, daaruit volgt nog niet, dat zij de
daad van hem, die een mug fijnknijpt omdat
zij hem steekt, afkeuren. Doch er is in
deze richting inderdaad gevaar voor zie
kelijke overdrijving, die dan niet kracht
bestreden dient to worden.
Dat eon dergelijke overdrijving intus
schen als algemeen ziekteverschijnsel al
(en huidigen dage in. ons volk zou. voor
komen, kunnen wij niet conslateeren.
B1N3ENLAKS).
„Tol genoegen!"
Van toen af verscheen juffrouw tludorn
geregeld twee- of driemaal per' week.
Het vak, dat professor Ilornig doceerde,
was een van de moeilijkste dor universi
teit. Do zielkunde was immers in 't al
gemeen nog een jongere wetenschap, maar
do jonge studente scheen zoo bevattelijk,
dat de professor zich icdcren dag vrien
deijker toonde, en dc dame icderen keer
met eeiWzoo oprechte-welwillendheid tot
terugkomen uitnoodigde, dat zij gaarne van
de vergunning gebruik maakte.
Ook mevrouw Ilornig logde langzamer
hand het vooroordeel af, hetwelk zij in
den beginne tegen de studente had gekoes
terd. Ja, zij kwam er zelfs toe, dc jonge
dame bij gelegenheid tot het avondeten uit
(o noodigen. Het onderhoud bepaalde zich
gewoonlijk tot alledaagscho zaken, mi had
niets gemeen met de wetenschap, die de
professor niet dc jonge dame behandelde.
Bij een van (lie gelegenheden vertelde-
juffrouw Rudorn, dat zij de jongste was
van vier zusters. Haar moeder was dokters
weduwe; van haar drie zusters was do
oudste getrouwd, de tweede was leerares
en de derde legde zicli op de letterkun
de toe.
Ilot zomerschoen liep ten eiinle; dc groo-
lo vacantio stond voor du deur.
Op een Zaterdag, tegen den avond, bracht
juffrouw Rudorn haar afscheidsbezoek.
Mevrouw Hornig had dc studente uit
genoodigtl bij li,
bruiken, en w
gegaan oiuJii
JuHrtóf^
tamelijk. sFjtö
avondmaal te ge-
ilnaar de keuken
ngeri te maken,
de professor, zaten
iRo'ver elkaar.
- *-
Prins Hendrik op reis.
W ces p.
Z. K. II. Prins Hendrik kwam gisteren
kwart voor tien per auto tc Wcpsp aan
voor zijn bezoek aan do cacaofabrieken dor
firma C. .T. van Houten. De hoogc be
zoeker werd ontvangen door de directeu
ren, de heeren D. J. van llouten en G. Mes
dag en bezichtigde dc gcheele fabriek,
welke op uitdrukkelijk verzoek in volle
werking was, zoodal de gcheele gang van
hel bedrijf gevolgd kon worden.
Om half twaalf keerde het gezelschap
in hel kantoor terug, waar 't gezamenlijke
kantoorpersoneel een luid Leve de Prins
aanhief. Saamgestroomd voor hot kantoor
zong het personeel den Prins hel Wilhel
mus to'*.
Z. K, II. betoonde zijn gioole belangstel
ling voor alles wat hij had gezien.
Vervolgens werd gereden naar Ville Gas
pares, het landhuis des hoeren D. J. van
Houten, waar de lunch gebruikt werd, tor-
wijl de honneurs werden waargenomen
door mevrouw van Houten en mevrouw
Mesdag. „De .Adelaar", die zich in don
In in had opgesteld, speelde ook hief het
Wilhelmus.
Om één uur ongeveer vertrok do Prins
en onder luide toejuichingen werd de terug
tocht „naar Haarlem, over Muiden en Die-
men ondernomen.
Van alle ofiicionlé en vele particuliere
geliouwen wapperde de driekleur.
IJ aar 1 e ni.
Te ruim 3 uur kwam Prins Hendrik por
auto to Haarlem aan, o. m. vergezeld door
mr. J. van Tienhoven mi zijn adjudant
jhr. Van Suchtelen. Z. K. II. begaf zich
onmiddellijk naar het gebouw van de .Maat
schappij van Wetenschappen.
Na afloop van de vergadering liad zich
een groote menigte verzameld, niet alleen
langs de boorden van het Spaaine, maar
ook langs do wegen, die de Prins zou
volgen om te gaan naar dc woning van
den commissaris der Koningin. Overal werd
druk gevlagd en overal werd de Prins
zoo hartelijk toegejuicht, dat hij steeds daar
voor moest danken door hel afnemen van
don hoed. Vooraf bij de woning van den
commissaris der Koningin werd luid gejuich
aangeheven.
Om zes uur begaf dc Prins zich weder
vergezeld door den commissaris en zijn
adjudant naar het gebouw dar Maatschappij
terug nm er het diner bij 1e wonen en
toen waren er nog meer inetiseliun langs
den weg geschaard.
Tegen 9 uur had voor dat gebouw do
bctooging plaats van de Hnarlemsclio ver
een igingen.
Op liet Spaarnc een muziekkorps en voor
het gebouw de vereenigingen niet hun ba
nieren en daar tusschen in dc Kon. lic-
dcrlal'el Zang en Vriendschap, waarvan dc
Prins de beschermheer is. De zangverceni-
ging liet o. m, het Vlqggenlied van Ver
hulst hooren.
Nooit heeft het Spaarnc meer inenschen
langs zijn boorden gezien, dan van acht
uur al af. En toch zou dc Prins pas om
9 uur op het balcon van het gebouw der
maatschappij verschijnen.
Precies op lijd kwam Z. K. H. naar voren
in politiek gekleed, hot grootkruis van
den Leeuw op dc horst.
De bnerahs dreunden door de lucht.
Daar hief do Harmonie liet Wilhelmus
aan en spontaan nam het publiek dit geest
driftig over.
Zang en Vriendschap zong het Vlaggen-
lied, de Harmonie speelde daarop het Volks
lied en weer zong het publiek dit mee, om
na al loop, niet moede te worden, te jube
len van belang.
Z. K. H. liet zich verschillende hoeren
voorstellen.
De tocht naar het slation was een zege
tocht en zelfs op het station was het een
gejuich Van belang. Ja, de menschen lie
pen met, den trein moe om jiog eens le
kunnen jubelen.
S an tp o o r t.
Z. K. II. Prins Hendrik zal zich op
hts. Woensdag 2 Juni, tor bijwoning van
het tuinfeest op het landgoed Duin- on
Kiuidberg, per auto naar Santpoort be
geven.
Do leden van hot. Koloniaal Instituut,
sommigen met lnm dames, zullen de reis
van 's-Gravenhage naar Santpoort per extra-
trein doen. Deze zal tegen 'drie uur in
den middag bij dc Kruidbergerlaan aan
komen.
Yorstelijk bezoek.
Maakten wij Donderdag melding van hel
bezoek van don Servischen kroonprins aan
Amsterdam, thans kunnen wij mededeelen,
dat Vrijdagochtend prins Oscar Cliarles
Adolf, zoon van den Duitschen keizer, in
gezelschap van graai' Leugen, aan het Am-
slelhotcl is afgeslapt.
Do prins reist onder het strengste incog
nito, ouder den naam van graat Vinkeu-
»lein.
Vrijdagochtend brachten dc heeren 'n
bezoek aan het Rijksmuseum; de» avonds
gingen zij cle stad in en gisterochtend por
Noord-Holtamische stoomtium naar Volen-
dam en van daar por hotter naar Marken.
Toen zij gisterochtend bij dc Noord-Hol-
landsche tram aankwamen, wilde dc kocl-
sicr op den steiger ruim haan voor hen
laten maken, doch de prins wilde dit niet
hebben.
Do prins zag er zeer eenvoudig uit en
ln hel gcheele wezen van den jongen
geleorde lag iets, dal hem scheen tc
kwellen.
„Wij zullen elkaar mi in twee maanden
niet zien," zei hij op bedrukten loon. Waar
zult u de vacnn-lie doorbrengen, juflruitw?"
„Gedeeltelijk thuis en gedeeltelijk bij mijn
zuster!"
De professor keek in het door het hnide
studeeicn vervallen gelaat en sprak: „U
bobt ingespannen gewerkt, herstel umaa>'
weer goed!"
„Ik 'dank u, professor."
Plotseling vestigde hij zijn blik met een
gespannen onderzoekende u'itdiukking op
do gelaatstrekken van de tegenover licm
zittende.
,,'Zcg nu maar eens eerlijk, lieve juf
frouw, bevredig! de studio u?"
Zij sloeg onwillekeurig haar oogen voor
de zijne neer en blikte een poos zwijgend
op den grond.
,,'t Is zeer interessant," antwoordde zij
me! eenigszius onzekere stem.
IIij schudde nauwelijks merkbaar mei
hot hoohl,
„Ik- bedoel, voelt u zich in Jiet diepst
van uw binnenste bevredigd, heeft u dc
volkomenstc ervaring, de innigste voldoe
ning, dio een ieder heeft, (lie zich op den
rechten weg weet?"
„Ik weet 't niet, professor." bracht ze
er zwaar ademend uit.
Prof. Ilornig' ging met zijn rug tegen
de leuning van zijn siocl zitten.
„Hoeft u dan nog nooit het gevoel ge
had," ging hij voort, „dat u hier niet
in uw eigenlijk levenselement zijl, dat u
iets doet, dut mv natuur do inwendige
neiging van uw wil weerstreeft?"
Hij boog*- het hoofd en zag haar van
omlaag 'in het steeds meer blozend gelaat.
Zij haalde vlugger en heftiger adem.
„Ik weet het niet, professor meer
malen zei ik tot mezelf „Je kan het niet,
je zult het nooit bereiken." Maat* ten laat
ste heb ik toch nog altijd lot mezelven
gezegd: „Je moet volhouden 1 Het kan niet
anders!" 1
„Waarom kan hot niet anders vroeg hij
bijzonder zacht,
„11c moet toch immers eens zelfstandig
worden, en voor mezelven zorgen."
„En daarom gelooft u, moet „u zich in
do studeerkamer opsluiten, totdat uw wit,
glad voorhoofd leelijke rimpels krijgt, tot
dat gij onbekwaam zijl geworden lot lachen,
tot vroolijk zijn en uw eigenlijk be
roep te vervullen?"
Zij kromp 'ineen; de donkere gloed op
haar gelaat flikkerde tot haar voorhoofd op.
„Weet u," sprak do professor met be
vende stom, terwijl hij de hand van hel
meisje greep, „wat uw eigenlijk beroep is?"
Zij antwoordde n'iefhaar ldik rustte
weer op haar schoot, haar adem ging storm
achtig.
„Laat n aan ons mannen, 'do moeite en
inspanningen van de wetenschappelijke bo-
ïoepsbczigheid! Uw beroep is, gelukkig tc
zijn en gelukkig te maken," Hij hield de
bevende vingers barer rechterhand tusschen
zijn heide handen on drukte ze innig.
„Wilt u niet liet voorbeeld uwer zus
ter volgen, die hel betere deel hooft ge
kozen en een gelukkige vrouw is gewor
den?"
Zij sloeg de oogen lot hem op. Heldere
droppels schitterden aan de lange zwarte
wimpers. De glans van hemelhoog geluk
SGHIEDAMSCHE
p>>
V,
BURGE MEESTE, K en W ET II OUDERS
van So H i E d a m,
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
