G. KYFELS.
63* Jaargang,
Woensdag 9 Juni 1909
VERKIEZING
TWEEDE KAMER
OM DEN NAAM.
No. 13017
Kennisgeving.
De stembus.
k-
Is
Voor de op a.s. Wïjjtla
11 Juni te houden stem
ming van een lid voorde
Tweede Kamer in liet kiesdis-
Irict Schiedam bevelen wij den kie
zers met den meesten aandrang aan
hun stem uit te brengen op den
candidaat van alle vrijzinnigen in
dit district, den lieer
Wij herinneren er onze lezers aan,
dat de stembureaux op den dag der
verkiezing in de verschillende dis
tricten geopend zullen zijn van 's mor
gens tot 's namiddags uur.
De stembureaux in Schiedam zul
len gevestigd zijn District I Stad
huis, District II Doele, District III
Broersveld Schoollokaal 144, District
IV Gymnastieklokaal Buitenhaven
weg 7, District V School Dwars
straat.
Kiezers die hun stemka a r t
mochten zijn k w ij t geraak t,
kunnen een andere vragen.
i)
CHIEDIMSCHE SOURANT
3-
B.
•£-
le
t-
'3
er
L
9.
11
en
10-
Deze courant verschijn!; d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen fi. 1.25. Franco'
py post fl. 1.65. -
Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertenüën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
ar aan het bureau bezorgd zijn,
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
l.C*
Drankwet.
BlIROCMKESTim l'.N WCTMOljnKÜS VAN ScilIEDAM
brengen, ingevolge artikel 12, 'le lid dor
Drankwet, ter openbare kennis, dat bij hen
ten verzoek is ingekomen van J. Fi. VER-
SLUIJS, om vergunning voor den verkoop van
sterken drank in het klein, voor gebruik ter
plaatse van verkoop, in het beneden-voor-
lokaal van het pand St. Liduinastraat hoek
Fabristraat no. 30
en herinneren dat, ingevolge het 3e lid van
art. 12 der Drankwet, binnen 2 weken na
deze bekendmaking tegen het verleenen van
de vergunning schriftelijk bij hun College
bezwaren kunnen worden ingebracht.
Schiedam, 7 Juni 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
1 V. S1CKKNGA.
Roman naar het Duitse h v a n
H. .VON MEER1IEIMJF
HOOFDSTUK U.
De
avondzon zond haar gouden stralen
'teds door de hoornen toen het gezeLclmp
der jongelui het jachtslot luid bereikt-.
Eva Tlum ging vooraan de steile trap op;
ten minuut lang stond ze voor de groole
deur stil eer zij den langen, roosligon .sleutel in
bet slot had gestoken.
nik bon de prinses van dit oude toovrr-
™t, riep zij overmoedig uit. „Onderdanen,
wijs mij de gebruikelijke eer, alvorens ik
11 m'i11 r'jk kan binnenlaten."
Köirigsln'uck was dc eer sic die een knie-
Va> voor haar maakte. „Ik breng u hulde,
schoono koningsdochter!" riep lu'j, waarna
jj lachend opstond om het stof van zijn
meen te slaan. „Wie komt nu vervolgens
tooi oeu handkus aan do bemtfc, geachte
prinses?"
,d)on anderen zal ik van dit huldebetoon
Vrijstellen."
nik zou het ook nooit gedaan hebben,
wogsmns je eon klap hebben gegeven,"
eelde Wie hard met niet te ontkennen
^vots mede.
Pt- jongeheer bevond zicii juist in het sta-
Ta
F
H Juni gaa.n wij ter stembus. Aten zon
hot haast niet gelooven, nis men uanlSJÖó
terugdenkt. Toen weerklonken de verkie-
zingsvelden maanden lang tevoren reeds
van het wapengekletter; thans is het stil,
merkwaardig stil.
Vanwaar die groote strijd in 190.1? Wij
herinneren het ons allen. Dr. Kuypov, dé
man die bekend is om de groot) beroering
die hij steeds bracht in kerk 'en staat, was
in 1901 minister geworden op een nieuwe
leuze, een leuze, die tot dusverre nog niet.
in de politiek gehoord was. Gelukkig mal.
Want die leuze, zoogenaamde politieke
anlilhese, voegt hen, die op den zoogenaain-
deu gemcenschappelijken geioolsworlcl
staan, d. w. z. de roomschen en orthodoxe
protestanten van alle kleur, hij een als
politieke partij, als de c h ri s t e I ijke
partij, terwijl al die door Dr. Kuypor ver
klaard werden niet daartoe te belmoren
als minderwaardigen, als zoo met paga-
nislische factoren besmetten werden be
schouwd. Van 1901 tot 1905 heeft liet
Ncderlandscho volk ondervonden, wal jam
mer die politieke antithese heeft gebrou
wen. In do eerste plaatsstilstand op
het gebied d e r sociale hervo r-
ining. Alaar daarnevens gevaar voor
de g o d sd i enstvr ij h c i'd, ,waar de
zoogenaamde Christel ij ken op do ergerlijkste
wijze hoven do zoogenaamde paganisten
werden voorgetrokken. En groote toeneming
van onoprechtheid op geloofsgebied: waar
een bepaald gcloofskleed winst aanbracht,
haastten vele onverschilligen zich dat aan
to trekken.
De geschiedenis heeft ons geleerd, wat
groot gevaar de geloofsverdeeldheid altijd
voor ons land geweest is, en de algemeens
ongeruslheid uilte zich in den wensch
Kuypor moet weg. En dat werd zóó
gevoeld, dal het Nederlandsrhe volk, an
ders in breode lagen voor 'den staatkundigen
strijd al te on verse lui lig, in 1905 zoogoed
als geheel aan den strijd deelnam, on hel
einde was, dal Dr. Kuypor als minister
viel. liet land herademde, de ongetuMgd-
heid, die Dr. Ivuyper, aan wiens groote
gaven wij gaarne recht laten wedervaren,
steeds op ieder gebied vertoonde, was be-
siisl in strijd mot den Nederlandse-hen
landaard.
Het ministerie-Do Ale-ester trad op. En
hierover zal ieder iict wol mol ons eens
zijn, dat het trachtte verzocningegozind le
regeeren, dal hel in do 'eerste plaats cv oj>
uit. was, samenwerking to krijgen lussclien
Rechts, en Links, zoover als zulks moge
lijk was. Waar Dr. Ivuyper met de leuzé
,,T w e e d r a e h t" had geregeerd, werd
Uians de ecnilra ch l s v 1 a g in top ge-
lieschen. En toen dat ministerie op 21
Dcc, 1907 kwam te vallen, betreurde men
dium dor vlegeljaren en liet, niet mi dit ''ij
nlie gelegenheden duidelijk te looncn.
Kurt von Tlum groep zijn broer bij den
kraag en schudde hom lot strut voor zijn
overmoedige woorden eens flink door elkaar.
„Toe laak hom maar gaan," suste Sophie.
„Hij is nu eenmaal zoo'.n rakker."
„Wacht maar, ventje, ik zal je dien aan
val morgen wel betaald zetten."
„Alaar Wie hard - je moot morgen toch
weer naar schoolmeende Sophie.
„Nu ju, ttiam* ik ga eerst 's avonds weg,
dal zal pajia stellig wel goed vinden."
Sophie wist, dut de beste methode om hom
te kalmeoreii iwis geen acht verder op zijn
wooi'don te slaan. Ze duwde hem daarom
voor zich uit door de deur, die Kurt voor
haar open hield.
„Waar is Eva toch?vroeg ze nu plot
seling.
'Kuit keek naai- alle kanten om zonder iels
van ham* te ontdekken.
„Gelukkig kent ze don weg en bizonder-
heden hier op huur duimpje, zood.it. er geen
gevaar is. Futen wc niet al te lang in deze
dompige vertrekken blijven, buiten i» hel
zooveel aangenamer.
Ook dc andere jonge officieren en dames
vonden liet niet de moeite waard alle ka
mers zoo nauwkeurig te bekijkendo jonge
•meisjes vreesden bovendien hun lichte toiletjes
te bederven, door hel stof en uil, dat overal
was gelegen.
„Jfet merkwaardigste van alles is het idee
om twee kasteden en nog groole huizon in
één park tc bouwen," vond Ghimbowsky,
een zeer fonscli gebouwde man met een goed
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan bet Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
j voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
hel nicl alleen, dal zooveel nuttig hervor
mingswerk lal aanstaande was, werd ver
ijdeld was, maar was men zoor ongerust
in de onzekerheid, of de strijd van 1K05
vergeefs gestreden zou wezen, of ür. Kuy
por thans terug zou komen. Eu dc-® on
gerustheid bcslond niet alleen Links, maar
ook Rechts. De heer De Savorniu Lobman,
hot hoofd van de partij, waarloe jlir. de
Goor, de kerkelijke candidaat voor Schie
dam behoort, was zulks blijkbaar ook. Hij
toornde toch in zijn blad over de samen
zwering Bechls, die het mini.slerie-DeAlees-
ter liet leven gekost luid, oen bedrijf, waar
aan Hij niet had meegedaan. Hij verweef
zelfs don leider van deze samenzwering.
Air. Th. lleomskeik, ontvouw nan vroeger
uitgesproken woorden; en die boosheid zat
hem natuurlijk niet in ovorgroolc droefe
nis over den vul van liet liberale Kabi
net, maar wel in dc viefs, dat er iels
zou komen inde pfaafs van het Kabinet-De
Aleesler, waarvan liij hoeleinaai niets heb
ben moert; en flat dit iels een Ka bine t-
Knyper was, zou-weldra duidelijk wor
den; want spoedig daarop vei stommen
alle verwijlen aan den beer Heemskerken
toon deze als Kabinetsformateur optreedt,
blijkt het, dat de lieer de Savorniu Lob
man precies Hoeft verkregen, wat hij
wenschte.
De lieer De Savorniu Lobman werd de
trouwe wachter van liet, ministerie-Heems
kerk. Van zijn optreden af stond het bloot
aan vinnige bestrijding van ör .Ivuyper
in „De Standaard", en dus tevens aan nog
heel wat scherper bestrijding in (lc kleine
anti-revolutionaire pers. En waarom? Om-
dal h e t m i n i s t o ri e-II e o m s k o r k de
politieke antithese niet op den
voorgrond wilde plaatsen; omdat
liet bij zijn optreden niet gesproken bad
van „Christelijke" beginselen, maar van be
ginselen „levende in de Rechterzijde",
daarmee terecht erkennende, dal er zeer
velen zijn ook onder hen, die niet tot de
coalitie behooren, die rechl hebben op den
Gluistenmiain.
Vanaf htd optreden van liet kabiivel-
dïeemskork wordt liet dan ook een gere
gelde belegering van Dr. Kuypor om het
Kabinet te dwingen de Kuyperiannsehe
kleuren le gaan dragen, een strijd, waarin
de lieer Bavomiti Lobman het Kabinet ten
trouwste steunde.
En die strijd is over de geboete jiijn
door Dr. Kuypor gewonnen. Alen kon dit
reeds welen op den dag, dat de beer De
Savorniu Lohmati zic.li naar het district
Ommen Isegaf, om daar de camiidatiiur-
Kuyper te verdedigen; zekerheid kreeg men,
toen de AFeniorie van Antwoord op Hoofd
stuk verscheen, dio liet antwoord gaf op
dc vele vr.igen in de Kaïner-afdcolingen,
aan hef Kabinet gedaan, in welke rich
ting liet wilde sturen. Het antwoord was:
In K u yp oriaa n sch e richting; wij
zijn, geheel homogeen mot het
gevormd, levendig gelaat,
„Dat is het werk geweest van een of
ander dwaze voorvader," antwoordde AVichnrd
en niet zijn wij.-wingor schreef hij iu het
slof. dat op een oude rokokoeommode lag:
„Kurt Tlum is al een even groote gek."
Kuit nam dit broederlijke compliment, zeer
onverschillig op en wendde zich nu 1ot
Ghimbowsky met de opmerking:
„Eva heeft ook al zulke romantische
ideoén. Ze beweert iets van een huwelijk
van een Tlum met een primes en ze beweert
interessante, oude brieven in een kast op de
-Kapkamer van „Haar Hoogheid" te hebben
gevonden. Deze zoogenaamde prinser-on-
kamer is overigens het eenige vertrek, dat
nog vrij goed is gebleven.
..Willen dc tltmns liet misschien eens
zien? Eva zal er wel al zijn."
Juffrouw Virgin,ie spiedde met haar zwarte
oogjes onrustig ia het rond. Ze gevoelde zic.li
nooit, recht, op haar gemak ais zo luiar be
schermelingen niet allemaal in lief oog had.
Alen schreed nu lichter elkaar liet grie
zelig donkere, kille gebouw verder door, en
angstig schrikten de dames terug, toen
vleermuizen uit hun schuilplaatsen op flad
derden.
„Nu heb ik er genoog van." verklaarde
Bertha Von Ka.rlowitz, liet roodharige doch
tertje van den biilnillonseommandanl. „Vleer
muizen gaan zoo graag in het haar zitten."
„Dat hindert immers niets, als je een
v'aischc pruik draagt," t.roortte Wiclmrd
spottend.
„Hier is de dom- al," riep Kurt, terwijl
hij de klink van de druk versierde deur
Kalii nel-Kuyper. En de proef op de
som was, dat Dr. Kuypor den zetel voor
Ommen aanvaardde, als rede opgevende,
dat deze Afemorie van Antwoord hém Ho
zekerheid gaf, dat bij bet Kabinet-Heems
kerk met geestdrift kori steunen. Door
deze Alemorie van Antwoord kwam het
Kabinet geheel in tegenspraak met (le ver
klaring, waarmee het oorspronkelijk was
opgetreden, het we r d e e n K a b i n cj t-
K'uyper zonder Kuypor. De veilige
vraag werd nu: Zal, als Rechts bij
d e ,l u n i-s t e m b u s de zeg e h «vecht,
e e li t vv e e d c K a b i n e t-K u y p e r, i n a n r
nu onder zijn leid iiig, optreden?
De redevoering, die Dr. Kuypor op de
laatste Deputalenvorgadering lieeft gehou
den, liet ook hieromtrent niet den min
sten Iwijfel. Verklaarden de Christelijk-
ïïistorischen op bun partijdag nog (als
laatste tegensparteling tegen Dr. Ivuyper's
drijven), dat hun strijd gaat om hel be
houd van het Kabinet-Heemskerk, in de
Depirtatcnrede over dalzelfde Kabinet geen
woord gerept, ze was enkel één voort
durende aanmaning om dc antithese zoo
scherp mogelijk voorop te stellen. En liet
verwijt, dat hij verdeeldheid daardoor zou
zaaien, wijst hij af met een beroep op
J©zus zelf, die niet gekomen was
0 m v r e de op a a r d e te b r e n g c n,,
maar het zwaard. En als hem op liet
godslasterlijke van deze vergelijking gewe
zen wordt van vrijzinnige zijde, noemt, hij
zijn beschuldigers gelijk aan Cajafas en
vergelijkt zichzelven bij Jezus, die door
dezen hoogepriester van (todslastering word
beschuldigd.
Dit a. 11 e s moge echt Ruy pe-
ri aan sch zijn, liet is in lioogo
mate bcdonke 1 ijk. Iict. zal wel geen
betoog behoeven, aan welken staalsnuin
liet in de eerste plaats loeverlrouwd is.
de scherpe antithese to doen hcilevcn:en
wie er dus aan het hoofd van het Kabinet
komt te staan bij oen evenlueole overwin
ning van Rechts.
De strijd is dus wal dit pu n t
aangaat, precies dezelfde als in
1 905. Er is niets geen reden om sli!
en gerust te wassen.. Het feit, dat Dr, Kuy
por niet achter dc ministerstafel zit, doet
vele politieke oner va renen niet precies
meer zien waarom lief gaal, anders zou
den zij met ons zeggen: liet is geen
tijd van slapen; hel bolwerk, dat
ge in .19 0 5 v o o r g o o d v e r o v e r d
w a a ad e, loopt erger ge r a a r fl n 11
ooit, en in dit licht hebben 'wij
(1 en s t rij d )i i e r en old? rs t e be-
z i e n.
Er zijn bier drie candidalen gestold
Jlir. De Geer, do aftredende Christelijk-
Historische afgevaardigde, de vrijzimiig-
democratischo lieer Nypels en Dr. van
Leeuwen, sociaal-democraat.
naar boneden drukte. De deur bleef echter
gesloten. Kurt koek Sophie vragend aan.
..Hoe wonderlijk toch alle andere deuren
zipi immens open
„Tante zal dit vertrek misschien hebben
laten sluiten, met liet oog op de meubels, die
er zich nog in bevinden," antwoordde
Sophie gevat.
Zij begreep plotseling hel verdwijnen van
E\n, want in een oogopslag had zo gezien,
dal. ook Ilnns von Königsbiuck onder de hoe
ren ontbrak.
„Eva- - Eva!" kermde iru juffrouw "Vir
ginia. Alleen de echo gaf den naam langge
rekt lenig.
„Laten we toch in hot park gaan," tracht
te Sophie de overigen af te leiden.
„Eigenlijk is or alleen voor Eva mol haar
levendige fantasie iets aa,n te zien. Zij zal
zeker al lang veer builen zijn on ons uit
lachen, dat we haar z-oo lang hebben ge
zocht."
„Laten we liever eerrt nog eens door hot
sleutelgat kijken. Eva verstopt zich graag."
„Och, malle jongen 't is daar binnen
immers pikdonker," riep Sophie, lorn ijl zo
hem voor de dei® wegtrok en hem stoeiende
naar buiten dreef.
Ook den andoren bleef nu vergocLoh
rinkelen niets anders over dim de lYissclic
buitenlucht maar weer op te zoeken.
„Zijn ze nu eindelijk weg gelukkig!"
Eva von Tlum stond als een beeld zoo
stil achter do gesloten deur fan do prinses-
sekanier, terwijl
Hans von Königsbruckq
Jhr. Do Geer Ls van die drie de eenign
coalitieman. Geen Kuyperiaan, hooren wij
iemand zeggen. Neen, zeker niet. Jhr. De
Geer, wiens persoon wij hoogschatten,even
als dien der beide andere candidalen, is
persoon! ij k geen Kuyperiaan, zelfs geen
man, die van de verscherping der politieke
antithese houdt, Alaar wat haat ons dat,
waai' in de coalitie niet zal gevraagd
worden naar liet persoonlijk verlan
gen v a n J li r. De Geo r, maar naai- zijn
Coalitiop 1 icht. De heer De Savorniu
Lobman was waarlijk geen beminnaar van
de Vrije Universiteit, cri bij de behandeling
van de Hooger Onderwijswet zeide hij
meer kwaad van die Universiteit dan. alle
liberalen te zasnen, en toch stemde
hij vóór de wet. Do Katholieke Kamer
leden moesten indertijd niets hebben van
dc Drankwet, en toch stemden zij op een
enkele uitzondering na vóór. Zulke ver
plichtingen legt de coalitie op. De heer
Pnsstoors, om over een kort geleden feit
te spreken, hooft bij de Kamer een nrotie
liggen Lol afschaffing van de derde her
halingsoefening, en toen een voorstel kwam
om die voor één jaar niet 1e houden,
stemde hij daartegen, omdat cte coalitie
dit van hem cischte. Zoo werkt de coalitie.
Wij hebben, dus Jlir. De Geer, als jiet
om do politiek gaat, eenvoudig te be
schouwen als coalitioiid, en als zoo
danig zal hij genoodzaakt zijn aan allo
antitliese-oiigerechtiglieid van Dr. Kuypor
mee te doen. Nog sterker, als lid van do
ChristeJijk-Histoiische partij, (lie in de laat
ste maanden geheel voor Dr. Kiiy-
e r heeft gehukt, en die alle zelf
standigheid tegenover dezen staatsman
heeft prijsgegeven, is hij, wat het voorop
stellen der antithese betreft, even gevaarlijk
geworden als de felste Kuyperiaan, en dus 1
voor ie(1 oren vrijzinnige onaan-
n e m e 1 ij k. En dat niet alleen voor iederen
vrijzinnige, maar voor iedereen, die vindt
dat godsdienst en politiek niet vermengd
moeten worden, want dat dit moet uiiloo-
pen en niet anders kan nitloopen dan op
liet bezigen van den godsdienst als po
litiek wapen.
Wij haddon gehoopt, dal de Christelijk-
tlistorischen zich van de coalitie zouden
hebben afgescheiden, nu die de antithese
krasser dan ooit op den voorgrond brengt.
Uitingen vr.u mannen als Lobman en Schok
king hadden daarop kans gegeven. Poli
tieke overwegingen hebben de Christelijk-
Ilistorischen helaas geheel doen knielen
voor Dr. Kuypor; het is niet onze
schuld, maar de hunne, als ook voor
hen moot golden: stemt nooit Rechts.Had
den dc Christelijk-Historischen anders ge
daan, men had misschien in een district
als Schiedam een strijd gekregen, waarbij
men had moeten overwogen of men tegen
over Jhr. De Geer van vrijzinnige zijde
mot een eigen candidaat zou uitkomen, on
dat to eerder waar do tegenwoordige af-
zich in do selniduw van de oude antieke kast
had opgesteld.
Heel vooizichtig liep 'lij nu op zijn ton
nen naar hef venster Ice en deed de cene
blinde open.
„Ja, zo zijn nu allen beneden in bet
park."
Door dc reet der blinden vielen oen paar
lichtstralen. Een steike geur van verwelkte
rozenblaadjes stroomde uit do dikbuikige
vaasjes, die op den schoorsteenmantel ston
den.
Künigsimiek waagde het nu de blinden
heelemaal open te slaan, zoodot hoi volle
avondlicht naar binnen kon stroomen. Van dc
rijk bewerkte zoldering keken dikke dwergjes
met appelmandjes aan den arm naar bene
den in de kamer zelf stond behalve de
groote commode ook nog een klein kastje met
talloozo laadics.
„Kom hier, Eva."
Künigsbruck strekte de armen naar haar
uit.
„Do weinige, gestolen minuten moeten wij
gebruiker.."
Niet. onmiddellijk voldeed Eva aan zijn
verzoek, ze haalde echter eerst een doek uit
een der laden tc voorschijn, om daarmee liet
kastje af te stoffen 1oen streek ze innig over
hel kaalgeschoren hoofd van een porceloiuen
pop, die op een console vóór den spiegel
stond e.n die bij de minste aanraking niet
hoofd en armen schommelde.
fWordt vervolgd.)
