■tweede kamer.
63"1" Ja
Vrijdag 11 Juni 1909
1
VERKIEZING
No. 13019
OM DEN NAAM.
De stembus.
Voor de op a.s. Vrijctag-
11 «Juni te houden stem
ming van een lid voorde
Tweede Kamer in het kiesdis
trict Schiedam bevelen wij den kie
zers met den meesten aandrang aan
hun stem uit te brengen op den
candidaat van alle vrijzinnigen in
dit district, den heer
Wij herinneren er onze lezers aan,
dat de stembureaux op den dag dor
verkiezing in de verschillende dis
tricten geopend zullea zijn van 's mor
gens 8 tot 's namiddags 5 uur.
De stembureaux in Schiedam zul
len gevestigd zijnDistrict I Stad
huis, District II Doele, District lil
Broersveld Schoollokaal 144, District
IV Gymnastieklokaal Buitenhaven
weg 7, District V School Dwars
straat.
Kiezers die hun stem kaart
mochten zijn k w j t geraak t,
kunnen een andere vragen.
Kennisgeving.
Ei
G. NYPELS,
G. INYFIï^S.
0-..F«IYJPE:iraSS,
HIEDAMSCHE
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prjjs per kwartaal: Voor Schicdamj en Vlaardingen 1.25. Fr
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam, en Vlaardingen 10 cent,
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór oen
ar aan het bureau bezorgd zijn.
Bnreau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond
.verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
yan 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
Drankwet.
BuitGEjicnsTüR Cn wethouders van Schiedam
Mengen, ingevolge artikel 12, Te tul der
Drankwet, ter openbare konnis, dat bij hen
sa verzoek is ingekomen van A. G. YERING-
ÜE1ER, om vergunning voor den verkoop van
steken drank in het klein, voor gebruik ter
plaatse van verkoop, in het pand Nieuwe
H«en No. 231
en herinneren dat, ingevolge het 3e lid van
set. 12 der Drankwet, binnen 2 weken na
leze bekendmaking tegen het verleeuen van
ie vergunning schriftelijk bij hun College
tav,'aren kunnen worden ingebracht
Schiedam, '10 Juni 1909.
Burgemeester en Titelhouders voornoemd
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
I Y. SICKENGA.
Roman naar het D u i t s c b van
II. .VON MEERIIE1MB.
ijk zal door het zijtuinlje weer het slot
"innoiigaanblijf jij dan nog een oogcnblikje
langer buiten
Zo wierp hem haastig nog een kushand
teen dadelijk daarna was de witte gestalte
ln den donkeren tuin verdwenen.
nam zelfs niet den lijd haal verwarde
«aren wat op te kammen, ze han.-ttc zich
jegelrecht door naar hui» in dc hoop, dat
tair moeder nog wel met de gasten in de
nkolfokamw zou zijn gezeten. Onaangenaam
oenter was ze verrast dooi' het. gehcele gc-
i;fel:ap reeds verzameld te vinden in de
zoal waar zou worden gedanst.
fiinbowsky was de eerste, die op haar
toetrad. 1
'AVij hebben u overal tevergeefs gezocht,
>u\v Thun. Wnnr hebt u toch gezeten?"
jjiiornieorde hij ietwat verwijtend. „Mag
1 u om den eersten wals verzoeken?"
j 'fa'.s 'ticdeinming kwam er zeer anrze-
oml uit, want walsen was niet Chimbowsky's
tefete en |jvfl |,mj 0I. zej;cr cn vast
°P 'prekend met Kohigsbruck het bal te
openen.
■Jfo§*]°gonfaoi<I en ontevredenheid werd
g Vergroot door bet verboor, waaraan haar
ooder haar onderwierp, wie Eva's verhit
ii.
De sociaal-democratische candidatuur
kunnen wij evenmin steunen; het is haast
overbodig dit te zeggen. Ook do sociaal
democraten stellen teen verderfelijke anti
these 'dsschcn bezitters en uiet-bezitters,
die i. iet op eendracht, maar op twee
dracht doelt. ,Waar zij den klassenstrijd
prediken en slechts het belang van één
klasse op liet oog hebben, stellen wij daar
tegenover de ware democratie, d. i. de be
hartiging van het belang van alle klas
sen dor maatschappij. Zoolang daarenboven
de sociaal-democratie in Neiteihtud pnkrri
wil ecu partij van critiek, van onbarmhar
tige critiek, on bij voorbaat ieder aandeel
aan de regceringslaak afwijst, is ze oen
bepaald gevaar. En wel hierdoor, dal ze,
geen rekening houdende mot liet bereik
bare, door die critiek zelve den induik
bij duizenden vestigt, dal, als men maar
wilde, de maatschappelijke kwalen in kor
ten tijd verholpen zouden kunnen worden.
En dat is eenvoudig niet zoo. Het moet
)>cr slot van rekening niet komen van de
wetten, maar van de mens oh en. Wij
moeten in den. menseh dat gemeenschaps
gevoel kweeken, dat hen dwingt het lijden
dor misdeelden te verzachten, en dat Je
prediking van den klassenstrijd daarvoor
geschikt zou wezen, zal wel niemand be
weren. En dus, met allen eerbied voor den
persoon, van Dr. van Leeuwen, een so
ciaal-democraat kan bij eerste stemming
nooii of nimmer onze man zijn.
Blijft dus over de candidaat Nypels, dio
onze man is, niet alleen omdat wij de
beide anderen piet willen, maar omdat
wij hem wol willen. In de eerste plaats
willen wij hein, omdat hij vrijzinnig is,
en dus beslist positie neemt legenover de
gevaarlijke anti-these leuze van Dr. Kuy-
pcr.
Dc lieer Nypels is vrijzinnig, en moet
reeds daarom de stemmen van alle vrijzin
nigen. op zich vcrccnigen.
Waio hier een oild-i i L e i a u 1 goslohl,
wij zouden dit den U n i e-1 i b e l a I e n en
v r ij z i n n i g-d e m oc r a l e n in het district
toeroepen.
Ware hier 'il Un i e-1 i K r a I gesteld,
wij zouden dit den vr ij-1 i li e ra 1 e u en den
v r ij x i u ii i g-d e m ocr a t e n in dit district
op hel hart drukken. Nu hier een vrij-
z t n 11 i g-d e m o c r a a t gesteld is, roe
pen wij hel den Unie-liberalen on
i' ij-1 i b e r a 1 e toe.
Het is llums tijd schouder aan
e hou dor le staan, en onderlinge
ver-chillcn te vergeten \oor hot öêne en
cerate noodige, dl i.de n a an s I a g, d i e
I) r. K u y o r .1 h a n s w e er doet o p
d e w a a v a c li t, ig c godsdienst v r ij-
h e i d, t c v c r ij d c 1 e n.
Gelukkig, dat zulks overal meer en meer
wordt ingezien, sinds de gewichtige dag van
11 Juni met ra-selie schreden nadert. In
Rotterdam J stonden twee vrijzinnige candi-
dtrkni tegenover elkander, de bekende leider
van de Liberale Unie, Mr. 11. Goeman Bor-
ge-ins, en de rii-lihcraal G. J. de Jongli,
een even bekwaam als populair man. Welnu
de laatste trok zich terug voor den eerste
om de kans van de vcikiczing van eon vrij
zinnige in dat district te verhoogen. En de
rij-libcrale kiesverceniging aldaar, die den
lieer De Jomrii gesteld had, nam het besluit
zich in de lijn, door den heer De Jongh
aangegeven, voort le bewegen, en thans de
candidatuur van den lieer Goeman Boigesiiis
len kradilig-te aan do kiezer- aan te be
velen,
Zoo moet betook hier gaa n. A 1
li e h h en hier d c vr ij-1 i b c r a 1 e n
e a II n i o-l i b e r a 1 e n geen e i g c n
c a n d i d a a t, z, ij in o et e n i 11 g o e d b c-
g r i p w a ar li e t o in g a a t, met de n-
zelfden ij v er als voor oen eigen
e a n d i d a a t tl e v c r k i o z i n g h e-
v orderc n v an den li e e r
die geen politieke indeeling wil op gods
dienstige of kerkelijke leuzen,
maar voorstander is van de gezonde
p a i' t ii i' o sr malie: II e r v ormi n g
ge z i n d li c i d logen conecjrv a-
t i s m e.
Maar niet alleen door hol vooropstellen
dor antithese is de coalitie gevaarlijk; ze is
hot ook door het program waarmee de ver
bonden Katholieken cn anti-revolutionairen
in het «trijdperk treden, en waarbij de Chr'its-
tcJijk-1 Iistorischen uit den aard der zaak ge
dwongen zullen worden zich aan te sluiten.
Twee speciale punten van dat program
verdienen in het bijzonder bespreking, In
do een-te plaats do f i n a no i e o 1 e para-
maal, die doet 'zien, dat de ko-len voor de
verplichte invaliditeit.-- cn onderdomsverze-
kering zullen gevonden worden uit een v c I'
ll ooging van hot tarief van in
voer re e li (re ln Ook daartegen dient van
vrijzinnigen kant algemeen front gemaakt te
worden. Na al hetgeen in 1905 leeds over
de lai'iefuot-1 i.ule gezegd is. kunnen wij
over deze zaak zeer koit zijn. Wij verzetten
ons tegen leze vei hooging, omdat ze als
beliiftinghpll'ing logen alle icclit en billijk
heid ingaat, door het grootste deel van do
gelden te vragen van heil die het kleinste
inkomen hebben. Een voihoogd tarief moet
(neb, wil hel niillioemur opbrengen, uoodzake-
ijk de eerste il o v e n s h e h o e f t e n
lielfen; voorworpen van weelde Worden
slecht.- door een kleine inindeiheid aange
schaft.
En als die vorhooging van liet tarief door
le Coalitie moet goedgepraat worden door
ze te noemen een bevordering van den na-
iionalen arbeid, dan komen wij tcgep deze
bewering, die dr>or de reilen geheel gelogen-
V- O O O
en opgewonden uitciliik onmiddellijk was op
gevallen.
Zonder shawl ben je nu tocli weer bui
ten geweest?" vioeg zc streng.
Daar Eva bleef zwijgen, keek mevrouw
von Thun naar oen zondebok om, togen
w ie ze haar angst en ongenoegen over Eva's
lange uitblijven kon te kennen geven.
„Sophie, mademoiselle Virginia, waarom
heeft niemand van jullie op Eva gelet?
Je weet, toch hoe gemakkelijk zij koude vat
De beide aange-prokenen lieten schuld
bewust haar hoofden op de borst zakken
zonder in hot mills! een poging te doen zich
te verdedigen. Ze schenen er aan gewend
te zijn voor Eva's onnadenkendheden le
worden bestraft. Kurt von Thun dio achter
Sophie staande deze predikatie zijner moeder
medé had aangohooul, ci-chte Sophie mol
eea diepe buiging vooi dim eersten dans op,
daar de muzikanten leeds do eerste «hins-
toiien lieten hooren.
Alle Thans dansten mei een lik'1 te ont
kennen gratie cu Kunt maakte hien *'ixu*
geen uitzondering en ook Soplii-
wiegende en toch rliylmisolie wijze van ca,
son, zoodnl het bepaald een genoegen was
deze twee als cerate paar fc zien voordansen.
„1 loei lijk ging het," zeido hij, toon hij
zijn arm door de hare had gestoken en z.ij
samen de zaal doorwandelden.
„Jc bont wel zeer veranderd in de laat
ste jaren, Sophie", merkte, Kurt op.
„In mijn voordeel, naar ik hoop," vroeg
ze hem met nm'cvo coqucttcrio in de oog.cn
kijkend.
„Ja, natuurlijk."
„Eva is overigens honderd maal knap
per dan ik."
„Dat is een kwestie van smaak. De kleine
droompriirae» is mij wat al te teer."
„Broeders zijn altijd blind voor de schoon
heid hunner zusters," lachte Sophie. „Kijk
eens Hoe prachtig ze danst Zelfs weel ze
den dikken Ghinibowsky vlug in hel rond te
laten draaien, maar als ze met Konigsbruek
danst, dan "is het beslist een genot er naar
te kijken."
„llm dat kleine ding heeft, dunkt me
vele aanbidder.-. Ze zou verstandig doen
den dikken Chimbow.-ky mm te nemen; Ko-
nigsbiuek heeft niets."
„Wat doet. (Int er toe als ze werkelijk
van elkaar houden?"
„Och wat liefde? Men moet heihebben
en houwen eigenlijk nooit in één adem en
als één begrip noemen," meende Kurt bitter,
„Dat zeg jij? Jij, die toch ook Hechts
uit lieldc een huwelijk hebl gesloten'."
„Misschien kim ik juist dnniom deze op
merking maken!"
Maar nauwelijks luid hij deze woorden ge
uit of hij gevoelde er spijt over on verlegen
bleef hij zwijgen. Sophie had dadelijk de
diepe heteekenis de/er weinige woorden go
voeld en wist niet recht in welke richting
/e dit ceuiï-zins pijnlijke onderwerp liet bef
vcider zou kunnen behandelen,
„Wa.uom i- Kllinor niet meegekomen?'
vroeg Sophie plotseling vecht op haar doel
afgaand.
Haar lievo oogon keken hem zoo eerlij!
en openhartig aan, dal lij haar deze vraa
onmogelijk kwalijk kon nemen.
straft wordt, met nadtuk op. De protectie is
de ondergang van een land. Aanziet
Duitccliland en Engeland.
liet protectionistische Duitschland staat
aan den rand van den financieelen afgiond,
on moet zijn toevlucht nemen tot. een zoo
kras.se verhooging der hela-tingen, dat de
Regecring er schier aan wanhoopt, daatvoor
coodkouring van den Rijksdag te kun-
verkrijgen. Engeland daarentegen, dat
iel vrijhandelsstelsel huidigi, verkeert, niet-
■gen-taamló de onmetelijke Hshatlen. die de
Tian-vanlsche oorlog kortte, in ongekend
iii.meieelen bloei, liet lo-te in de laatste
aren 1800 millioeu van zijn schuld af, be
steedde millioenen cn nog eens miliioenen
itin de versterking van zijn vloot, cn gaf
den bchoofiigen ouden van dagen Slaatspen-
sioneering. Dat zijn aoorbeelden, die niet
weg te praten zijn. AVij kunnen niet genoog
waar-cluuven tegen den eersten stap op den
weg der protectie, dien wij later met li®rto
tranen zouden beschreien, m a ar In n k a n
m en n i e t m e c i' t e r u g.
Wie niet. weten wil van protectionistbelie
proefnemingen, die onzen Handel en land
bouw groote slagen zullen toebrengen, cn
onze gezonde imlurtrie henadeelen, stomme
met ons op
Niet minder zorg baart ons het andere
puntMee r- d e r c gelijkstelling
n d e Ij ij d 1 a g e u i t d e p u b 1 i e k e
ic a s, v a n het B ii z oude r, m et. het
Open b a ar Lager O n d e r w ij s,
voor vv a t a a n g a a t d e v o o r i. i e-
n i n g in de Schoollokaliteit, de
uitbetaling der b ii d r a g e n en de
opleiding van .n d e r vv ii z c r s..
Wij zijn geen principieel# tegen.-tanders
van de subridieering der bijzonder school.
Dat de Staat onder goede waarborgen de
luiers, die gemoedsbezwaren hebben tegen
liet openbaar ondwwij-, m ,-taat stelt eigen
scholen op te lichten, dunkt on- goed; deze
subsidie komt oils volk-ondeiwij- ton goede.
Maar daarvoor geelt de wet-Kuyper reed-
meer dan genoeg. En het gaat in geen geval
aan, nu die wet nog geen '1 jaren m wer
king is, nu men haar gevolgen nog riet
geheel kan wei zien, uitbreiding van de
subsidie te eischen. Dat te minder, waar
ernrtige en hoog-tennde mannen van Rechts
als-prof. Woltjer en anderen reed-, gewaar
schuwd hebben tegen de gioote verbrokke
ling van klachten, waartoe die wet aanlei
ding gaf. De/e uitbreiding van siih-ïdie
wordt dan ook alleen gevraagd, niet zoo
zeer voor eigen ondervfiis maar om, het
wordt openlijk door de clericalen erkend, hun
goliefkoosdon wonscii te vervullen: De li ij-
zon deroïc hooi regelen 1c open-
li a re a a n vulling en uit z o n J e-
r i n g. Wat lijnrecht in strijd is met art.
1 9 2 van de Grondwet.
Zoo wordt, dus de subsidie m i sb r u i kt.
Gegeven voor eigen goed onderwijs, wordt zo
gebatikt om de openbare school, de school
t o e g a n k 1 ij k v oor allen, te ver
dringen. Ouders die niet de minste klacht
hebben over het openbaar onderwijs, worden
door lieerachzuchtige geestelijken gedwongen
bijzondere scholen op te richten, gemoeds
bezwaren worden gesuggereerd, waar die niet
bestaanhet gaat niet meer om de gelijkstel
ling van deze beide takken van volksonder-
wij.-, maar om de uitroeiing van de open
bare school.
Daartegen komen wij met kracht op. De
school, voor allen toegankelijk, mag niet ver
drongen worden door dogmatisch drij
ven. Kiezers in het district Schiedam geeft
lifl.il' een trouwen wachter in den heer
G. NYPELS.
De tank der Grondwetsherziening, zoo
noodig om te komen tot. billijke oplossing
van het Kiesrechtvraagstuk, willen wij n'et
laten in handen van dergelijke drijvers. Eu
de sociale hervormingen zijn niet veilig in
de handen van hen, die de verplichte verze
kering zoo begrijpt, dat reeds van een wee-
loon van 5 premie moet worden betaald.
Ook in dit opzicht vertrouwen vv ij ons hon
derd maal liever toe aan den lieer G. NIJ-
PELS, vvien wij niet meer aan onze lezers
hebben voor te stellen, na den uitstekenden
indruk, dien hij Vrijdagavond 1.1. in Musis
heeft gemaakt. En wij zouden wel lust heb
ben te spreken over dc eervolle loopbaan, die
overate Niipels in Tndië achter zich heeft,
en die afgesneden werd door verwondingen
in 's Hands diciiat opgoloopen, maar dat zou
tegen den zin zijn van dezen even dege-
tijken als bescheiden man.
Vrijzinnige kiezers van Schiedam koint
11 Juni n.s. dus al= één man op om uw
tem uit, te brengen op
Wanneer alle krachten dooi' ons, vrijzin
nigen, worden ingespannen, is Schiedam
te winnen. Bij de hial.-fe verkiezing op 22
Oct. J9ii7 werd de lieer Do Geer bij lier-
-ietnming gekozen met 'n meerderheid van45G
temmen, maar er bleven meer dan 1200
kiezers thuis. O, 1200, vvtuiom bleefl ge
ihuis? Glencaicn waart ge zeker niet; ge
behoort wellicht lot hen, die het eerst steen
en been zullen klagen uL protectionist Lelie
maatregelen uw bedrijl aantasten en uw dage-
lijksehe uitgaven. Maar dan is het tc kult,
dan zult uil niet anders kunnen zeggen dan:
Wij hebben dat ons zeiven berokkend door
on/e onverschilligheid.
Dus geen lauwheid, alle hen a
o j> d e k.. AL iedereen, d ie niet vv il vv e-
t o n v a n g o e s' I, el ij k e overhec r-
selling, die afkcerig is van
p r o t e e l i o n i s m e v a n verniet i-
g i n g v a n ons o j> e n b a a r oude r-
iv ij s, «mar die teven- gezonde sociale her
vorming voorstaat, tot .-rand gekomen door
s a m o n w e r k i n g v an dc lie r v o r-
„In de eerste plaats wilde zc niet," gaf
lij ceuigszins aarzelend ten antwoord, „cn
in de l.vveedc plaats wilde ik mijn vrouw-
niet aan oen krenkende behandeling van den
int mijner moeder blootstellen."
„Maar eens zal Elliuor toch wel op Wesen-
stein dienen te verschijnen.
„Waarom? Laten we ons maar stil in
Eltlingen verder verknie/.en."
„Doen jullie dat?"
„Nu, we zijn al een eind op weg. Een
ellendig tiert, dut zeker door een ongeluk-
kigen inval de- HemeL tot garnizoen&pkn.l-e
is verkozen. De grond i- erg steenachtig
en het studie hangt als een vogelne-l lus-
schen de steile wijnbergen."
„Dal. moet toch wel snoezig zijpt, wal
zou ik jullie graag eens willen bez.oekon."
„Ifc ja, doet dat Sophie. Maar je zal
zeei teleurgesteld zijn, want in Eltlingen i-
liiets te zien. Maar ie zou oia- een gioot
genoegen doen door ons wat te komen op-
vroolijkon."
,.Ts dait dan noodig?"
Ja, want, ik moet veel ontheien» nu ik,
velbannen uit. mijn oude garnizoen, ook mijn
vrienden en familie moet mk—en. Ellinor
heeft vóór alles een ondragelijk verlangen
nnnr het tooneel on geen van heiden kunnen
we ons in eikaars gedachten en gevoelens
indenken."
„Ik dacht, dat dit wel Heel gemakkelijk
moest zijn nis men van elkaar houdt en du
elkaar uit. liefde heeft getrouwd."
„Ja, beste kind, dat begrijp ie niet; men
kan van elkaar honden en toch elkaar' niet
begrijpen. Maar luien we dit onderwerp laten
rusten, Sophie on ons liever nog eems aan
den dans overgeven. Maar ik houd je aan
je woord, dat jo ons eens spoedig zal ko
men bezoeken."
„Als tante liet goed vind, dan gaarne."
„Jou zal mijn moeder hel wel toestaan.
Eva stellig niet. Voor haar zou de omgang
met een vroegere toonedspeelsler wel niet
goed genoeg zijn."
„Maar hel is toch het huis van haul"
broer."
„Nu, daarvan meikt men inderdaad zeer
weinig, meubel schilderijen, boeken, dat
alles is voor grootste gedeelte afkom
stig uit Elünor's eerste huwelijk met den
iooiieeldirectcur Winkler."
„Jou biittere toon van spreken doet me
vermoeden, dat jullie samen wel veel moe
ten hebben doorgemaakt."
„Ja, we lijden dagelijks onder don schaduw
van het verleden, üic staat tusschen ons cn
schijnt op alles zijn stempel te moeten druk
ken. Maar kom nu, anders is de mazurka
loods weer geëindigd."
Hij legde zijn arm weer om lioar middel
en trok haar opgewonden met zich in het
rond.
De nnxvsleependo tonen der violen hadden
ook do a ml en» hoeren uit de speel- naar de
danszaal gelokt.
De gastheer zelf was, niettegenstaande zijn
vijf-en-vijftig jaren nog een even groote lief
hebber van als kunstenaar in het dansen.
(Wordi vtrvolgd.)
