£ondag 15 Augustus 1909
Ho. 13075
63"' Jaargang
Tweede Blad.
De Eijkskunstpakhuizen.
De geheimzinnige koffer.
n.
ir.ot was een rare lucht, als van vlecsch
dat tot bcdcif overgaat. Hij riep con maga
zijnmeester.
Iferk en Schooi.
SCHiEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt d a g o 1 ij k s, niet uitzondering rail Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam e* Vlaxrdingen t, 1.25.Wo
por post fl. l,o5.
Prijs per weck: Voor Schiedam en Vlaardingcn 10 cent
Afzonderiijke nummers 2 cent.
Abonneiw worden dagelijks aangenomen.
Ad verten: or het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn
Bureau: Lange Baren Be. 141 (hoek Korte Haven.)
Vt.
V&ilL IA». .^1
.V<J
v*- o.*r«iw i i
f.XvU Y>-
Prijs der A d ve r t e n ti n: Van 1G regels ft. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentien bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Taneven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die D ins d a g-, D o n d er d ag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
ven 40 oenfs per advertentie, hij vooruitbetaling aan bet Bureau te voldoen.
Inlcrc. Telefoon
Boo do voorwerpen van kunst, kunst
geschiedenis, en ethnographic, welke het
Nedorlandscho volk bezit, voor den bezit
ter toegankelijk te maken?
Ziedaar do vraag. In een vorig artikel
hebben wij betoogd, dat de tegenwoordige
musea op dit punt ton concnmnlc te kort
schieten. Hoe verbetering aan to brengen?
Vanzelf 'komen daarbij twee momenten
op den voorgrond:
lo. Men mooL den toeschouwer zelfbe
perking loeren, een werkelijk overzicht en
daarbij voorlichting gevon.
2o. Men moet den Nederlander bij zijn
schatten of de schatten lij den Nederlan
der brengen.
Wat het eerste moment aangaat, daar
mee zijn hier en daar proeven genomen
en niet zonder succes. ,Doeh hebben wij
wel, dan is dat alleen op ondergeschikte
punten gebeurd.
Men zou hier moeten doorlasten, telkens
in afzonderlijk daarvoor ingerichte zalen
de werken van een bepaalden schilder, een
bepaald 'tijdvak, de olhnographica van een
bepaald volk enz. smakelijk en ruim moe
ten tentoonstellen, men zou voor ruime
publiciteit moeten zorgen en voor eon in
teressante, korte, niet-droge bespreking van
hot tentoongestelde. Zeker zou er zoodoende
telkens in het systeem van de tentoon
stelling van het geheel gapingen komen
en veranderingen moeten worden gebracht,
doch dat is toch jcleiner kwaad dan üci
groote onvruchtbaarheid, waartoe de mu
seumschatten thans gedoemd zijn.
Had men nu eenmaal' zoodanige tentoon
stellingen, dan zou men daarmee den boer
moeten opgaan en daarmee komen wij
tot het bovengestelde tweede puni.
Het is waar, or zulten aan oude ge-
woonlcn gehechte geleerden en verzame
laars zijn, die hij de gedachte aan zulk
een plan zullen verbleeken. Doch wij ge-
iooven, dat men de bleekheid hunner wan
gen zal moeten, trotscercn, tegenover do
groote .belangen, welke op deze wijze ge
diend zullen worden.
Kon men de Nederlanders geregeld in
staat stellen hun schatten in Amsterdam
Leiden en Den llaag te gaan zien, ge
lijk de Amslenlanimors, Lcidenareu en Ha
genaren dal kuimen(l), het zou zeker beter
zijn Mahomed hij de hergen te brengen dan
mot bet omgekeerde ecu proef te nemen.
Doch dat is onmogelijk Zol.fs afgezien
van do bevoorrechting van enkele steden,
die men op deze wijze zou vergrooten,
blijft de vervoerskweslie onoplosbaar, Mn
gesteld zij ware wbl op le lossen, dan
Den IGen Januari 18. kwam van Grc-
noblo te Parijs, bestemd voor Lyon, Marion
rost on L een houten kist van tamelijk ■rooien
omvang, en stevig dichtgemaakt.
On het deksel was een papier geplakt,
waarop alleen de naam
Alfred Jolybois.
Geen enkele andere aanduiding.
De kist geleek overigens op alle andere
kisten. Men bracht haar mei andere collis
in oen loods, Zij bleef daar vijf dagen.
Do eliof-magazijnnieester zat den morgen
van den zesdon dag in de loods ie ontbijten,
toen een vreemde geur hem in den neus
drong,
„Ts er wild?"
u het geheel niet."
Vreemd 1 De chef-magazijnmeester liep dc
loods rond, be rook do collis één voor één
cn bemerkte, dal do lucht uit bedoelden
koffer kwam.
liet dooide roods verscheidene dagen; dit
Was ongetwijfeld oorzaak, dat zich van bin
nen verhitting luid ontwikkeld. TTel was zeer
verwonderlijk, dat een kist, die aan bederf
onderhevige waar bevatte, verzonden was als
eert eenvoudige collivooral verwonderde liet
hem, dat men hom gedurende zes dagen niet
had opgevraagd.
hoeft, do man van elders, die op een gegeven
dag naar een dier steden moet reizen,
toch nog lang niet die goede gelegenheid,
die' noodig is om kunslschaiten werkelijk
goed te zien.
Wij willen liever de schatten aan de
Nederlanders, den berg dus bij Mahomed
brengen. Zeker, daar zijn groote, bezwa
ren. Het vervoer aldus te doen plaats heb-
ten, dat de grootst mogelijke zekerheid
bestaat voor voiligen overtocht eri veilige
expositie is heel moeilijk. Doch het is een
technische kwestie, die zeker niet onoplos
baar kan zijn, vooral in ons land, met zijn
vele waterwegen, waar hel toch mogelijk
moet zijn, zoo uiistekende lonloonslcliings-
schepen te constraeeren, dat de te expo-
soeren voorwerpen daarin even veilig zijn
als in hun museum.
Het andere groote bezwaar is, dat de
mocdcrverzamoling onvolledig is, zoolang
oen gedeelte daarvan „zeilende" is. Ge
heel weg to nemen is dit bezwaar zeker
niet. Doch daaraan is in veel opzichten
tegemoet te komen, vooreerst door althans
in het begin niet hot geheelc jaar zulke
kunst-espedities de provincie in tc sturen
en de tentoon te stellen "voorwerpen zóó
te kiezen, dal hun tijdelijke afwezigheid niet
al te groote gaten laat in de oorspronke
lijke verzameling. Mn over wat er dan
nog vaii het hezwiuif overblijft, zouden
wij heen willen stappen met liet oog op
de enorme .voordeden, welke ons systeem
oplevert.
Want daarover rlonke men niet goring.
Gesteld oen tentoonstelling van dc groote
slillevenschilders of van costuums enz. uil
de 17de eeuw of van Japnnsche etlmogra-
phica ging .aldus door hot land, wat een
enorm bezoek zou zij kiuinon trekken. Hoo
zou men, varend met de tentounsteliings-
scbepon van stad naar stad, niet gemak
kelijk in twee, drie maanden zooveel be
zoekers kunnen krijgen als het gebeele rijks
museum in een geheel jaar. Zoo zou men
waarlijk do Nederlander zijn eigen schat
ten («onen, men zou den zin voor schilder
kunst vergroeien, maar ook de hamlsverks-
man tonnen, wat do heston zijner voor
gangers gewrocht hebben, do naiiscliouwe-
lijke en aangename les in geschiedenis en
eflmografie geven. -Men zou bovendien ici-
geeren legen den trelc naar de groote sle
den, naar hel centrum des lands en ook
de bewoners der vorkeoismiddelpuiilen in
de provincie, niet name den middelstand
doen profiteeren van een verkeer, dal
thans alleen een drietal sleden len girale
komt.
Nu erkennen, wij gaarne gelijk wij
reeds gedaan hebben dat er hezwaien
zijn en dat men zeer zeker een proef niet
zal mogen nemen, voordat de hoven ge
stelde technische kwestie zoo goed moge
lijk zal zijn opgelost.. Doch dat men do
zaak dan ook hestudeore, dal men de tech
nici, aan het werk .zette om tol die op-
voor do Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
ïin dun dat mijnheer „Alfred Jolybois"
op du kaart gorchreven, zonder aanduiding
van adreswie kende hem? De afzender was
een zekere Ruiis, uit Grenoble, ledeieen
heet l/ouis, I'ierre of Pauldaar kwam men
niet veel verder mee.
Toen hij zon ver was, lag de gedachte
aan een misdaad voor de liiuui. Iedereen her
innerde zich nog dc kist, waarin hel. aan
stukken gesneden lichaam van ecu vrouw
was uevonden, in het station van een der
voornaamste steden vim Kuropa. De stank,
de geheimzinnigheid, do onvoldoende aan
wijzingen, de kist zelf, lang, smal, uit
slecht geschaafde planken, waren voldoende,
in dit geval, de herinnering aan deze vree-
selijke ontdekking weer wakker te peluwen.
Juist ging de stationschef voorbij; de chef-
magazijnmeester deelde hem zijn argwaan
mee.
„Dat is waar, daar heb je gelijk in
duivels
Alles deed aan een misdaad denken. Dc
rommissaris van politie gaf hevel de kist le
openen.
Men zag iets vrcesclijks. Op den buik
liggend in hel zaagsel, zonder handen, zon
der voeten, zag men onder in de kjst een
oogenschijnlijk inenselielijken vorm; zoo had
den do verminkingen hem onkenbaar ge
maakt. Bet hoofd was afgesneden. De huid
was van liet geheelc lie-lumm gestroopt. Wat
het vleesch betreft, dat was afschuwelijk
blauwachtig zwart geworden. Het lijk had
nan tie horst een groolo woud. zeker het ge
volg van een messteek. De misdaad scheen
acht of lion dagen geleden gehemd te zijn.
De commissaris liet de kist in ecu afzon-
lossing le komen. Dat men bovendien do
andere kwesties hoslmleero, die zich bier-
hij zullen voordoen, met name de vraag of
zulke reizende tentoonstellingen geheel om
niet of tegen een zeec klein entree (3 of
10 cents) toegankelijk zulten zijn.
Want naar het ons voorkomt heeft de
Nederlander, die niet in een der bevoor
rechte, steden woonl, tol zekere hoogte
een recht om binnen de grenzen van bet
mogelijke zijn eigen schallen evenzeer te
kunnen bewonderen als de bewoners dier
sleden.
Ned. Uerv, Kerk.
Algemeene Synode der Ncclcrl. Jlerv. kerk
XX.
's-G ravenhaae, 12 Augustus.
Aan de orde is heden do bespreking van
het rapport over het schrijum van den
kerkoraad der Nederd. Herv. Gemeente te
Leeuwanlen in zake het besluit der Sy
node tol den bouw van een opvoedings
gesticht voor jongens, met de motion van
goed- cn afkeuring van bedoeld schrijven,
uit cl. vergaderingen ingekomen.
/.ooals wij reeds vroeg »r hebben mede
gedeeld, was de commis-de ffiislmniilin
het geven van deze drie conclusies:
lo. op reglementaire en praetische gron
den meent de commissie, dat de ciseh „den
mond der Kerk te hoor-en", voor deze zaak
afgewezen moet worden;
2o. dat ook van de liaml moet worden
gewezen liet. verzoek om hel, plan der |n-
ridding aan liet oordeel der class, verga
deringen te onderwerpen, en dal zonder
bedenking moge worden voortgegaan op
den ingeslagen weg;
3o. dat bel eventueel verleen en van jol
den uit, de Genomic Kas, kraddens art. 4
al. 3 van hel. Koglomenl een zaak van de
Synode is, waarmer zij alleen heeft le
beschikken.
Vooral over de eerste dezer conclusion
wondt uitvotnia gesproken. F.v void! op ge
wezen, lint de arid. It. til ,m til van het
Algemeen Regtemeni duidelijk uitspreken,
dat de Synode zelve aoroopmi is, de nlge-
ïuecne belaimen van de Kei k le behartigen.
Bet is een nnnd misverstand, wanneer
iii-oii zou meenen, dal aan de Synode niet
is toegestaan, wat elke keikcra.ei ten slotte
mag doen. Wat zij deed is een bestuurs
daad. Zij deed nmt mateis dan wal haar
in de reglementen is geluiden. Hu waar zij
meds iu den zomer van 1907 tiet ImJuil
nam tot de stieJdiS, daar moet het wor
den bctremd, dal ears' USu«-| in 11109,
begonnen weul met een oppositie, waardoor
het werk ten zooi-do is benadeeld. De J'O-
geoiitig heelt de opvoeding van de regee-
dngskinileien willen toe vei I rauw mi aartje
Kerk. Zij op haar beurt zegt; wij willen
het doen. Ma nu woidl er een steen ge-
derlijk lokaal brengen en telefoneerde naar
Grenoble
„Kent u ceue mijnheer Jolybois?"
„Neen
„Kent u eene mijnheer Izniis?"
„Neen
liet was maar al te duidelijk, dat men
hier met een afschuwelijke misdaad te
doen had.
Tegelijkertijd, dat men naar Grenoble tele
foneerde, liet de commissaris don procureur
dor republiek wanroohiiwen. Eensklaps ont
stond or beweging; een klein mannetje met
een bril op. die er waardig en koud uitzag,
kaalhoofdig, trad ia gezelschap van ecu an
der klein mannetje, de»» met een blauwen
bril. het bureau win den commissaris vnn
politie binnen.
Iedereen wist dadelijk, dat dit de proeu-
reur met zijn griffier was.
De aandacht was /no algemeen op dien
kaal gevestigd, dat. een beer, die uit den
trein van Lyon stapte en inlichtingen ver
langde, zich nauwelijks vorst aanhaar kon
maken.
„Zal iemand mij nu eindelijk antwoord
geven?"
„Wal?"
„Dit is nu de zesde maal, dat ik u
vraag, of u niet een ki>t, stal ion-restante,
hebt ontvangen.
„AVa.t voor een kist?"
„Ken ki-t, die zes dagen geleden vnn
Grenoble is verzonden."
De beambte sprong een voet hoog,
Grenoble 1 Zes dagen Dal was misschien
do moordenaar. Hij verzoold den onbekende
hem te volgen, liet, lietn vlug den troep mon-
worpen op haar weg, om liaar in liet
voortgaan 1e belommeren.
Slechts zeer enkele loden der Synode
deoton niet in deze telkens uitgesproken ge
voelens. Do hoeren Eilerts dc Haan en
Adiiani blijven van oordeel, dat dc Synode
hij toepassing van een geheel nieuw begin
sel, rekening had moeten houden met do
stem der kerk. Zij heeft, naar hun meening,
niet do bevoegdheid voor een stichting
vau de kerk zelve- de reglementen Le ma
ken, zonder daarover het oordeel der cl.
vergaderingen en kerkbesturen tc- vragen,
on vooraf het grondarlikel vast t,e stellen
van een reglement, dat later aan de kerk
moet worden aangeboden. En in de over
tuiging, dat do Synode haar macht heeft
overschreden, zijn genoemde leden opge
treden met hun verzet, niet tijdig genoeg,
gelijk zij erkennen, maar toch terwijl het
nog tijd is. Het blijkt echter, dat de Sy
node hun opvatting niet doolt. Bij de stem
ming staal slechts één lid, de hoer Van
Gorcuni, aan hun zijde, en conform dc
prae-adviczen wordt dc eerste conclusie met
.1GG tegen 3 stemmen aangenomen.
Wat de Iwecde conclusie betreft, uit
voerig waren in het rapport de bezwaren
ontwikkeld, die tegen de oprichting van
vier gestichten, gelijk Leeuwarden wilde,
(blijkbaar ter wille van de vier hoofdrich
tingen in de kerk) bestaan. Nu het plan
van één groot gesticht, waar ruimte is voor
200 regeeringskinderen of daarmee gelijk
gestelde voogdijkinderen vaststaat, acht de
Synode hot niet gewenscht. dit plan nog
eens aan hot oordeel der cl. vergaderingen
te onderworpen. Drie leden (de hoeren
Adrian!, Eilerts de liaan en Eldintr) blij
ven daarbij buiten stemming, terwijl 2 le
duil (de hoeren 13ykstorh.ilis en van Gorcum)
zich tegen do tweede conclusie verkla
ren.
De derde conclusie wordt daarna met
algeineone stemmen aangenomen, terwijl
dank wordt betuigd aan de commissie van
rapport en aan haar rapporteur, den heer
Schrieke.
Vervolgens wordt, kennis genomen van
het schrijven vnn het ecntraal-comité voor
vrijzinnig Hervormden in Nederland, inzake
hel opvoedingsgesticht aan de Alg. Syn.
Commissie gezonden, en van het antwoord
dier Commissie, dal in de Kerkelijke Cou
rant van IS Juni j.l. geplaatst word.
Ook wordt voorgelezen het verslag van
do werkzaamheden der commissie van voor
bereiding voor hel opvoedingsgcsiicht over
19081909, en besloten C300 voor haar
arbeid beschikbaar te stollen.
Daarna is het wooid aan den heer Wr-y-
land, ter bespreking van een voorstel van
don korkeraad van Ameido, lot wijziging
van art. 14, lo. d. Regl. kerkeraden. Do
kerkeraail wenscht. met. hot oog op dc toe
diening van den doop in een andere ge
meente, in plaats van tie woorden: ..be
richt van zedelijk gedrag" aldaar le lezen:
selicu doorgaan, die voor het bureau van
den commissaris stonden te stampvoeten,
en hem plotseling het bureau binnenduwend,
riep hij
„Daar is de mijnheer, die liet nummer
2773 komt opvragen."
De per-oom aldus binnengeleid, was oen
man van hooge gestalte met. langen baard,
gebruinde kleur, flink \oorkomon. Hij droeg
een pelerine-jas; zijn manieren waren be
schaafd. Zeker was het, dal, indien dit dc
moordenaar zou zijn, bet niet oen alledaagsche
booswicht was. IIij scheen verwonderd bij liet
zien vnn zooveel menschen, die het- bureau
vulden ea die hem allen aankeken. Er
hcersehte een diepe stilte. Hij deed echter
eenigo schreden voorwaarts en herhaalde
de vraag-, die hij den beambte gesteld had,
maar dezen kier met. oen minder vaste stem.
De procureur der republiek antwoordde
hem zelf:
„Ts het niet een planken kist?"
„Juist
„Kn gij komt haar opoisclion? Gij zijt dus
mijnheer Alfred
Jolybois Ik heb de eer!"
Al eenigen tijd scheen de man mot dc
manteljas slecht op zijn gemak to zijn en
wierp rechts en links onrustige blikken, als
of hij een verrassing vreesde. Misschien zocht
hij cm uitgang?
De commissaris gaf een toekeu en ter
stond werden alle uitgangen door agenten
be/et.
De lieer ontstelde zichtbaar.
„Gij verbleekt, niijnhflrl" zei hom de
magistraat,
„bericht van goed zedelijk gedrag"Brie
leden der com. van rapport verklaren zich
voorstanders van deze wijziging, terwijl dc
andere helft haar argumenten er tegen ont
wikkelt. 't. Rapport zal later worden behan
deld. Ditzelfde zal geschieden met 'n rapport
van den heer Schrieke over 'n voorstel van
den secretaris om in Oct. 1909 of in Maart
1910 een Algomeene Diaconale Conferentie
te doen houden. Wij komen hierop in het
vervolg dus terug.
Ten slotte rapporteert dc heer van Mell-e
over dc voorstellen iler C-onfessionecle Yer-
ceniging en de daarbij behoorende motion
van cl, vergaderingen, om art. 40 Alg. RcgL
sub. 4o. in dien zin te wijzigen, dat o. a.
aan de classicale vergaderingen worde op
gedragen „liet behandelen van de leerstel
lige zijde der geschillen, welke door of uit
een korkeraad in het ressort aan haai* zijn
kenbaar gemaakt, alsmede van de leerstel
lige zijde dor aanklachten welke hij het
cl. bestuur zijn ingekomen." Ook dit rapport
zal later worden behandeld.
XXI.
's-Gravenhage, 13 Augustus.
Dc morgenzitting wordt bijna geheel in
beslag genomen door het uitvoerig rap
port van don heer Eilerts de Haan, over
de adviezen van de Ringen der Xed. Ilorv.
Kerk inzake het concept-Xorel voor ecu
Reglement op do Alg. Wed. en Wec-zen-
beurs, benevens over het verzoek van de
Cl. vergaderingen van Bommel, Gouda,
Kampen en Leiden, betreffende deze zelfde
zaak. Op voorstel van den vice-president
wordt besloten dit rapport te doen druk
ken, terwijl het in den loop der volgende
week in behandeling zal worden genomen,
wanneer ook de quaestor-generaal tegen
woordig zal zijn. Aan den rapporteur wordt
bijzondere dank betuigd voor zijn belangrij
ken arbeid, waarop wij dus later terug
komen cAlleen worde reeds nu medege
deeld, dat de Synode Lij haar heoordeeling;
van liet concept aan de adviezen der Rin
gen niet veel zal hebben, aangezien zij
leiden tot een „non liquet", Wel hebben
zij zich alle uilgesproken (uitgezonderd Gro
ningen, den Bosch, Tholen en Ifattem),
maar de nieeningon en stemmen zijn zeer
veidcold. In '1907 besloot de Synode met
heirekking lol dit concept een commissie
van advies te benorouen, in 1H0S besloot
zij de Ringen te hooien, thans moet zij
kuinen tot een besluit. En naar hel eenparig
oordeel van de commissie van rappoitzou
dit. onder huldebetuiging aan den samen
steller van het concept, moeten strekken
tot verwerping. Zij verklaart zich tegen
alle hoofdbeginselen wauiop dit reglement
is gebouwd. Afkeuring verdient, volgens
haar, de opneming in het concept van een
weduwen en weezen gelijkgestelde vei wan
ten. De Beurs zal, wat de kapitaalbeleg-
ging betreft, gelijken op een Hypotheekbank
met al den aankleve van dien. Voorts is het
„Ilcolcmaal niet, maar die lucht-
„Die lucht, mijnheer, komt van uw kist."
„Van mijn kist? Groote hemel! zou men
het ontdekt hebben?" En zijn gezicht ont
plooide zich,
13e procureur nam opnieuw het woord.
„Gij erkent dim, dat. deze kist van u is?"
„Ik heb u reeds toestemmend geant
woord,"
„Donk er aan gij zijt in tegenwoor
digheid der justitie. Laten wij geregeld
voortgaan, alsjeblieft! Rekent gij ook de
misdaad?"
„Daar hen ik trotsch op; ik heb don
stoot toegebracht."
„Geef nauwkeurig op. Ouder welke om
standigheden?"
,.lk was te Brianpon. Wij luidden samen
een oude rekening te vereffenen. Reeds lang
loerde ik op hem. Op zekeren dag ontmoette
ik hem aan een kromming van den weg in
hef gebergte, llij komt op mij af, ik leg
op hom aan. Ik miste den eersten keer, den
tweedon keer schramde mijn kogel hem
slechts. Reeds werpt hij zich' op mij, hij
drukt mij in zijn armen en wil mij verstik
ken ik kan gelukkig de hand aan mijn
mes brengen, en in oen «ogenblik stiet, ik
hem lief lemmet in den buik tot, mui het boft.
De wond, die u daar ziet, heb ik hom toe
gebracht. Hij valt ter aarde, ik sta op:
hij is dood! (Hij glimlacht.) Men heeft hem
in oen kist gestopt. Ik rekende met do kist
te Pm-ijs te zijn. Ongelukkigerwijs bon ik
onderweg ophouden,"
Zelden luid men zulk een onbeschaamd
heid gezien, misschien had men met ecu
gek te doen.
„Dus u bekent," zei de magistraat, „Maar
